Η ανάρτηση του Αλέξη Τσίπρα για το ποιους συνάντησε στο Χάρβαρντ

Aνάρτηση στην οποία παρουσιάζει αναλυτικά τις συναντήσεις που είχε στο Πανεπιστήμιο Harvard έκανε ο Αλέξης Τσίπρας αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι αισθάνεται πολύ τυχερός που είχε την ευκαιρία να γνωριστεί και να ανταλλάξει απόψεις με πολύ σημαντικές προσωπικότητες, αξιόλογους καθηγητές και ερευνητές, όπως και ανήσυχους, προβληματισμένους και εξαιρετικά ευφυείς φοιτητές από πολλούς επιστημονικούς τομείς.

«Κάθε συνάντηση, κάθε συζήτηση ήταν για εμένα μια εξαιρετική εμπειρία. Μια ευκαιρία να ακούσω, να μάθω, να εμβαθύνω σε όσα ξέρω, αλλά και να ανταλλάξω με τους συνομιλητές μου απόψεις έξω από τα συμβατικά πλαίσια» τονίζει ενώ σε άλλο σημείο επισημαίνει: «ορισμένες φορές η απόσταση από την ένταση των γεγονότων στην πατρίδα δίνει την ευκαιρία να δει κανείς πιο σφαιρικά, ψύχραιμα και αντικειμενικά ορισμένα πράγματα. Πολύ περισσότερο όταν η απόσταση αυτή είναι μια ευκαιρία να γνωριστεί με τη σκέψη, τους προβληματισμούς και τις αγωνίες αξιόλογων ανθρώπων, με βαθιά γνώση του αντικειμένου τους και διαλεκτική διάθεση».

Αναλυτικά η ανάρτηση του Αλέξη Τσίπρα:

Ορισμένες φορές η απόσταση από την ένταση των γεγονότων στην πατρίδα δίνει την ευκαιρία να δει κανείς πιο σφαιρικά, ψύχραιμα και αντικειμενικά ορισμένα πράγματα. Πολύ περισσότερο όταν η απόσταση αυτή είναι μια ευκαιρία να γνωριστεί με τη σκέψη, τους προβληματισμούς και τις αγωνίες αξιόλογων ανθρώπων, με βαθιά γνώση του αντικειμένου τους και διαλεκτική διάθεση.

Αισθάνομαι έτσι πολύ τυχερός, που από την πρώτη εβδομάδα της παραμονής μου στο Πανεπιστήμιο Harvard είχα την ευκαιρία να γνωριστώ και να ανταλλάξω απόψεις με πολύ σημαντικές προσωπικότητες, αξιόλογους καθηγητές και ερευνητές, όπως και ανήσυχους, προβληματισμένους και εξαιρετικά ευφυείς φοιτητές από πολλούς επιστημονικούς τομείς. Κάθε συνάντηση, κάθε συζήτηση ήταν για εμένα μια εξαιρετική εμπειρία. Μια ευκαιρία να ακούσω, να μάθω, να εμβαθύνω σε όσα ξέρω, αλλά και να ανταλλάξω με τους συνομιλητές μου απόψεις έξω από τα συμβατικά πλαίσια.

Σε μια πολύ φιλική συνάντηση με τον πολιτικό φιλόσοφο Μichael Sandel ανταλλάξαμε σκέψεις για την ελληνική κρίση και τα ηθικά διλήμματα της διακυβέρνησης, ιδιαίτερα την πρώτη σκληρή περίοδο του 2015. Μιλήσαμε επίσης για τη σημασία του πρόσφατου βιβλίου που έχει συγγράψει με τον Thomas Picketty και αναφέρεται στην ισότητα, την προοδευτική φορολόγηση και την επένδυση στο κοινωνικό κράτος, ενώ μεγάλο ενδιαφέρον για μένα, λαμβάνοντας υπόψη την εμμονή της σημερινής ελληνικής κυβέρνησης στην “αριστεία”, είχαν οι απόψεις του συνομιλητή μου για την κυρίαρχη συζήτηση την περίοδο του 2019 περί της “αριστείας” στη διακυβέρνηση. Το έργο του Sandel “The tyranny of merit : What’s become of the common good?” εξετάζει πώς η εξύμνηση της έννοιας των “άξιων” και των “αρίστων”, όπως και η υπερβολική έμφαση στην ατομική επιτυχία, βασίζεται σε μια ψευδεπίγραφη “ισότητα των ευκαιριών” που συνήθως ευνοεί τις ελίτ, αποδυναμώνει το κοινό καλό, αποξενώνει μεγάλο μέρος των δυτικών κοινωνιών και μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση ανισοτήτων και κοινωνικό διχασμό.

Παράλληλα, είχα την ευκαιρία να συναντήσω τον καθηγητή διεθνών σχέσεων Joseph Nye, τον άνθρωπο που εμπνεύστηκε τη θεωρία της ήπιας ισχύος που έχει επηρεάσει βαθιά τον τομέα των διεθνών σχέσεων και της διπλωματίας. Συνομιλήσαμε για τη νέα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ και τους κινδύνους που εγκυμονεί, όπως και για τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Θα μπορούσε άραγε αυτή να αποφευχθεί αν από το 2008 επικεντρωνόμασταν στην ήπια ισχύ της ΕΕ και οι ΗΠΑ δεν επέμεναν στην πολιτική ανοιχτών θυρών για την Ουκρανία και Γεωργία στο ΝΑΤΟ; Τέλος συμφωνήσαμε στη σημασία που έχει η αξιοποίηση πολιτικών ήπιας ισχύος σε μια περίοδο σκληρής ισχύος. Και φυσικά στο ρόλο που μπορεί και πρέπει να διαδραματίσει η Ελλάδα στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο.

Συνάντησα επίσης τον Peter Hall, ο οποίος συντόνισε την διάλεξη και συζήτησή μου με καθηγητές και φοιτητές στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών. Είχα την ευκαιρία να ανταλλάξω μαζί του απόψεις για το μέλλον του ευρωπαϊκού μοντέλου καπιταλισμού και την ανάγκη επέκτασης της έκδοσης κοινού χρέους με αφορμή το νέο γερμανικό πρόγραμμα, που αφήνει πίσω του το οικονομικό μοντέλο Σόιμπλε.

Επίσης γνώρισα από κοντά ένα πολύ θερμό άνθρωπο και βαθιά φιλοσοφημένο κοινωνιολόγο αλλά και ακτιβιστή, τον καθηγητή Marshall Ganz, γνωστό για το έργο του στον τομέα της κοινωνικής οργάνωσης και της ηγεσίας των κινημάτων. Ανταλλάξαμε σκέψεις για τα νέα κοινωνικά κινήματα σε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από πλεόνασμα αυταρχισμού της εξουσίας και δημοκρατικό έλλειμμα, και ιδιαίτερα για τις δυνατότητες δημιουργίας ενός νέου κινήματος για τη δημοκρατία και τη δικαιοσύνη στις δυο πλευρές του ατλαντικού.

Παράλληλα, είχα και μια εξαιρετική συνάντηση έξω από το Πανεπιστήμιο, στο γραφείο του στο κέντρο της Βοστόνης, με τον Sir Tim Berners-Lee, έναν σπουδαίο επιστήμονα και εφευρέτη, έναν άνθρωπο που άλλαξε το ρου του σύγχρονου κόσμου με την ανακάλυψη του Παγκόσμιου ιστού, του γνωστού σε όλους μας www (world wide web). Η ανακάλυψη του έγινε το 1989, όταν εργαζόταν στο CERN, με σκοπό να δημιουργήσει ένα σύστημα ανταλλαγής πληροφοριών μεταξύ επιστημόνων. Το 1991 ο ιστός έγινε προσβάσιμος στο κοινό με αποτέλεσμα η ταχύτητα μεταφοράς της πληροφορίας και της γνώσης στην ανθρωπότητα να εκτιναχθεί. Τον ρώτησα αν έχει επίγνωση ότι σήμερα θα μπορούσε να είναι ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο, αν είχε κρατήσει ιδιωτική τη χρήση της ανακάλυψής του. Μου απάντησε σχεδόν αποστομωτικά ότι αν την είχε κρατήσει ιδιωτική δεν θα είχε εκτιναχθεί η χρήση της και άρα θα ήταν άχρηστη. Προσέθεσε τη σημασία που είχε και έχει το ανοιχτό διαδίκτυο για την καινοτομία και την ελεύθερη πρόσβαση σε πληροφορίες και ευκαιρίες, όπως και για την επικοινωνία, αλλά και την ανάγκη για την προστασία των πολιτών τόσο από την παραπληροφόρηση όσο και από την παραβίαση των προσωπικών τους δεδομένων. Η συζήτηση για την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου χώρου ανάμεσα στον δημόσιο και τον ιδιωτικό, του χώρου των κοινών αγαθών, είναι η συζήτηση του μέλλοντος. Και ο Sir Tim Berners-Lee έχει αφιερώσει τις γνώσεις και τις προσπάθειές του σε αυτήν την υπόθεση, δηλαδή στην επέκταση του ανοιχτού λογισμικού και των ανοιχτών πηγών παντού.

Επίσης, είχα την ευκαιρία να γευματίσω με τον οικονομολόγο Richard Parker, γνωστό φίλο της Ελλάδας, φοιτητή του Ανδρέα Παπανδρέου και σύμβουλο του Γιώργου Παπανδρέου, και την κοινωνιολόγο Stephanie Ternullo. Συζητήσαμε για τις οικονομικές συνέπειες των πολιτικών Τραμπ στις ΗΠΑ και τις κεντρικές τάσεις στο αμερικανικό εκλογικό σώμα, αλλά και τις προοπτικές της ευρωπαϊκής και ελληνικής οικονομίας.

Είχα μια πολύ ζωντανή συζήτηση με τους Έλληνες καθηγητές Μιχάλη Τριανταφύλλου και Πέτρο Κουμουτσάκο από το ΜΙΤ και το Harvard John Paulson SEAS αντίστοιχα, συνιδρυτές του Hellenic Institute of Advanced Studies το οποίο έχει στόχο τη δικτύωση σπουδαίων Ελλήνων επιστημόνων της Αμερικής, κυρίως στο χώρο των θετικών επιστημών και πρωτοβουλίες έρευνας και ανάπτυξης τεχνολογιών στην Ελλάδα. Μια πραγματικά αξιέπαινη πρωτοβουλία, αφού το κρίσιμο για τη χώρα μας θα ήταν να καταφέρει να αξιοποιήσει έστω και από μακριά τις γνώσεις και τις δεξιότητες όλου αυτού του πολύτιμου ανθρώπινου κεφαλαίου που διαθέτει στο εξωτερικό.

Τέλος είχα γεύμα με τον διακεκριμένο οικονομολόγο και καθηγητή στο Harvard Kennedy School, Ricardo Hausmann, το έργο του οποίου έχει επηρεάσει σημαντικά την κατανόησή μας για το πώς οι αναπτυσσόμενες χώρες μπορούν να εξελιχθούν οικονομικά και να αναπτύξουν την παραγωγικότητά τους. Συζητήσαμε αναλυτικά για τις προτάσεις του προκειμένου η Ελλάδα να προσελκύσει επενδύσεις, για το πώς η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να γίνει συμμετοχική για μισθωτούς και επιχειρηματίες, όπως και για τη στρατηγική greenplexity, όπου κάθε χώρα εντοπίζει τους τομείς στους οποίους τη συμφέρει να συνεισφέρει στην πράσινη αναπτυξιακή ατζέντα.

Τελευταίο αλλά καθόλου έσχατο, είχα την ευκαιρία για δυο συναντήσεις με φοιτητές από όλες τις σχολές του Harvard. Μια με φοιτητές από κάθε άκρη του πλανήτη και μια μόνο με Έλληνες φοιτητές Σε δύο διαφορετικές βραδιές συνομιλήσαμε χωρίς τυπικές διαδικασίες και χρονικό όριο για όλα όσα τους ενδιαφέρουν. Για τις σπουδές τους, τις εξελίξεις στον κόσμο, τις ΗΠΑ και την Ελλάδα. Ήταν και οι δύο βραδιές εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Οι γνώσεις, οι ανησυχίες, οι απόψεις των νέων ανθρώπων, όταν συνδυάζονται με την ευαισθησία της ηλικίας τους, είναι ανεκτίμητη εμπειρία. Τους ευχαριστώ θερμά.