Κασσελάκης – Ανδρουλάκης: «Ξένοι στην ίδια πόλη»

Ο τίτλος είναι μεταφορικός, αλλά εκ των πραγμάτων συνέβη το βράδυ της Δευτέρας στη Θεσσαλονίκη, όταν ο Στέφανος Κασσελάκης, μιλούσε στην κεντρική προεκλογική συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ, στην παραλία πίσω από το Βασιλικό θέατρο και την ίδια ώρα ο Νίκος Ανδρουλάκης απευθυνόταν στους οπαδούς τους κόμματος του, στην αντίστοιχη συγκέντρωση του ΠΑΣΟΚ που έγινε στην Α προβλήματα του ΟΛΘ.

Η σύγκριση αναπόφευκτη μεταξύ των δύο κομμάτων που αδυνατούν να βρουν κοινό δρόμο, παρότι μετά την στροφή του ΣΥΡΙΖΑ προς το κέντρο, οι διαδρομές τους όλο και περισσότερο συναντώνται και διασταυρώνονται. Και εδώ εντοπίζεται το πρόβλημα.

Μπορεί η κεντροαριστερά, που εκ των πραγμάτων έχει την ευθύνη της εναλλακτικής πρότασης έναντι της δεξιάς, να συνεχίζει μακάρια να πορεύεται διασπασμένη και με διαφορετικά σχήματα σε παράλληλες πορείες; Αντέχει αυτή την πολυτέλεια η λεγόμενη προοδευτική παράταξη, ή η πολιτική ηγεμονία της ΝΔ και του συντηρητικού χώρου, είναι αδιαμφισβήτητη και κάθε προσπάθεια για την πολιτική αλλαγή θα πέσει στο κενό;

Πολλοί συμφωνούν πως οι εξελίξεις θα εξαρτηθούν από την εκλογική αναμέτρηση των ευρωεκλογών και το αποτέλεσμα της κάλπης την επόμενη Κυριακής. Αν επιβεβαιωθούν οι εκτιμήσεις, αλλά και οι δημοσκοπήσεις, και η ΝΔ εξέλθει λαβωμένη από τη μάχη των ευρωεκλογών, πέρα από τις εξελίξεις στο συντηρητικό χώρο, οι απαιτήσεις και οι πιέσεις στην κεντροαριστερά, και δη στις διάφορες ηγεσίες, καπετανάτα και αρχηγίσκους, θα αυξηθούν ώστε ο χώρο να ανασυγκροτηθεί με στόχο τη διακυβέρνηση της χώρας.

Το κόλπο της ΝΔ με το 41% που έγινε 33%

Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η κυβέρνηση και ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης, δεν θέτουν ως στόχο αυτής της εκλογικής αναμέτρησης το 41% των εθνικών εκλογών του 2023, αλλά το 33% των ευρωεκλογών του 2019.

Ακρίβεια, δυστύχημα των Τεμπών, παρακολουθήσεις, διάλυση του ΕΣΥ, ομόφυλα ζευγάρια, εθνικά θέματα, φορολογικό, στεγαστικό κ.α. βαραίνουν αρνητικά για την κυβέρνηση που δείχνει να χάνει πολύτιμα εκλογικά ποσοστά και να κινείται γύρω από το 30%. Γι αυτό επικαλείται το 33% των ευρωεκλογών του 2019, προκειμένου να διασκεδάσει τις εντυπώσεις και να καμουφλάρει τις απώλειες της.

Αντίθετα ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ, που αποτελούν τον βασικό κορμό της κεντροαριστεράς, θέτουν ως μέτρο σύγκρισης το αποτέλεσμα των εθνικών εκλογών, αλλά για διαφορετικούς λόγους. Ο ΣΥΡΙΖΑ γιατί το 23,75% των ευρωεκλογών του 2019 είναι πολύ υψηλό και το 17,83% των εθνικών εκλογών είναι πιο βατό και «διαχειρίσιμο». Στο δε ΠΑΣΟΚ το 7,72% των ευρωεκλογών του 2019 είναι πολύ χαμηλό και θα θωρηθεί αποτυχία ενώ το 11,84 των εθνικών εκλογών είναι το επιθυμητό όριο, που τουλάχιστον θα το διατηρήσει στο κυνήγι της δεύτερη θέση.

Σημασία στο άθροισμα

Σε κάθε περίπτωση όμως τα ποσοστά που θα λάβουν τα κόμματα της κεντροαριστεράς θα παίξουν, συνδυαστικά, μεγάλο ρόλο για τις εξελίξεις στο χώρο, καθώς κανένα δεν φαίνεται έστω να πλησιάσει την εκλογική δυναμική της ΝΔ, ακόμα και αθροιστικά.

Το πρώτο αξιοσημείωτο στοιχείο για την ανάταξη της κεντροαριστεράς σε ρόλο κυβερνητικής δύναμης, είναι, τα δύο κόμματα αθροιστικά να ξεπεράσουν το ποσοστό της ΝΔ, κάτι που σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις μοιάζει με άπιαστο όνειρο.

Η μόλις πρόσφατη δημοσκόπηση της Interview, μπορεί να καταγράφει απώλειες και χαμηλά ποσοστά για τη ΝΔ και μείωση της ψαλίδας με τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά το άθροισμα ΣΥΡΙΖΑ – ΠΑΣΟΚ απέχει σημαντικά από το ποσοστό της ΝΔ. Στην πρόθεση ψήφου επί των εγκύρων τα αποτελέσματα είναι τα εξής:

• ΝΔ: 28,5% (από 30%)
• ΣΥΡΙΖΑ: 15,6% (από 15,5%)
• ΠΑΣΟΚ: 10,5% (από 11%)
• ΚΚΕ: 6,3% (από 6%)
• Ελληνική Λύση: 7% (από 7%)
• Νέα Αριστερά: 3,8% (από 4,5%)
• Πλεύση Ελευθερίας: 2,6% (από 2,4%)
• ΝΙΚΗ: 4% (από 3,1%)
• Αναποφάσιστοι: 7,9%.

Ανάλογα και στην πρόσφατη δημοσκόπηση της Οpinion Poll, στην πρόθεση ψήφου, παρότι η ΝΔ εμφανίζεται να κινείται κάτω από το κρίσιμο 30%, τα δύο κόμματα της κεντροαριστεράς δεν πλησιάζουν αθροιστικά τη ΝΔ. Στην πρόθεση ψήφου τα κόμματα εμφανίζονται με : Ν.Δ 28.5%, ΣΥΡΙΖΑ 14,1%, ΠΑΣΟΚ 10,7%, Ελληνική Λύση 7.8%, Κ.Κ.Ε 6.9%, Πλεύση Ελευθερίας 3,2%, ΜΕΡΑ 25 2.3%, Νεα Αριστερά 2.4%, Δημοκράτες 2,2%, Φωνή της Λογικής  2.3%, ΑΛΛΟ 3.6%, ΛΕΥΚΟ/ΑΚΥΡΟ 1.6%, Αποχή 6.2% , Αναποφάσιστοι 12.8%.

Αν τελικά η ΝΔ κινηθεί ακόμα και λίγο κάτω από το 33%, αλλά το άθροισμα των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ και του ΠΑΣΟΚ είναι μικρότερο, τότε αναπόδραστα θα υπάρξουν εξελίξεις και στα δύο κόμματα, οι οποίες όμως θα εξαρτηθούν από τα ποσοστά που θα πετύχουν κατά μόνας.

Η δεύτερη θέση και η πρωτοβουλία των κινήσεων  

Όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι δεύτερο κόμμα θα είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και συνεπώς την πρωτοβουλία των κινήσεων θα έχει το κόμμα του Στ. Κασσελάκη, αλλά και πάλι πολλά θα εξαρτηθούν από το ποσοστό που θα συγκεντρώσει.

Αν το ποσοστό κινηθεί κάτω από το 17% και η προοπτική της κυβερνητικής αλλαγής απομακρυνθεί και θολώσει, η καρέκλα του Σ. Κασσελάκη θα αρχίζει να τρίζει επικίνδυνα ενώ δεν αποκλείονται εσωκομματικές αναταράξεις που σήμερα μένουν στο περιθώριο της αναμονής του αποτελέσματος της κάλπης. Επίσης οι ζυμώσεις και οι αναζητήσεις για συνεργασίες των προοδευτικών δυνάμεων θα κορυφωθούν, όχι όμως με επίκεντρο τον νυν πρόεδρο του κόμματος, αλλά με κάποιο άλλο πρόσωπο κοινής αποδοχής, παρότι κάποιοι δεν αποκλείουν ή ελπίζουν ακόμα και σε επανεμφάνιση του Α. Τσίπρα.

Αν όμως το εκλογικό αποτέλεσμα υπερβεί το 17 ή ακόμα και πιάσει το 20%, στόχο που θέτουν πολλά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, που πρόσκεινται στον Σ.  Κασσελάκη, τότε η νυν ηγεσία του κόμματος μπορεί να δικαιωματικά να οδηγήσει το κόμμα μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές και να ηγηθεί των πρωτοβουλιών για την ανασύνθεση της κεντροαριστεράς.

Ωστόσο, πολλά θα εξαρτηθούν και από το καταστατικό συνέδριο του φθινόπωρου, όπου αναμένεται να δοθεί η μάχη για την πολιτική ταυτότητα και την οργανωτική ανασυγκρότηση του κόμματος, με την εκλογή νέων καθοδηγητικών οργάνων. Αν το συνέδριο οριστικοποιήσει τη στροφή προς το κέντρο αλλά και το νέο «προεδροκεντρικό» μοντέλο Κασσελάκη, δεν αποκλείονται νέες αναταράξεις από στελέχη, όπως ο Νίκος Παππάς και Ρένα Δούρου, αλλά και οι Π. Πολάκης, Χρήστος Σπίρτζης, Διονύσης Τεμπονέρας, Γιώργος Τσίπρας, Όλγα Γεροβασίλη, Θανάσης Θεοχαρόπουλος κ.α., που εν πολλοίς σήμερα διατηρούν την ψυχραιμία τους και παραμένουν «υπάκουοι», υπό το βάρος και της παρουσίας του Αλέξης Τσίπρα.

Το μεγάλο στοίχημα του Ν. Ανδρουλάκη

Αντίστοιχα και στο ΠΑΣΟΚ, το ποσοστό που θα πετύχει το κόμμα στις ευρωεκλογές θα σηματοδοτήσει σημαντικές εξελίξεις στο Κίνημα που ίδρυσε το Ανδρέας Παπανδρέου.

Αν και ο στόχος το ΠΑΣΟΚ να αναδειχτεί δεύτερο κόμμα, μάλλον, δημοσκοπικά τουλάχιστον, φαίνεται ανέφικτος, η Χαριλάου Τρικούπη θεωρεί ότι ένα ισχυρό ποσοστό πάνω από το 15% θα της δώσει τη ώθηση ώστε να πάρει πρωτοβουλίες για την συγκρότηση του μετώπου των προοδευτικών δυνάμεων, που αναφέρει ο Νίκος Ανδρουλάκης. Ένα ποσοστό κοντά στο 12% δηλαδή το ποσοστό των εθνικών εκλογών, από πολλούς στο κόμμα θεωρείται ως στασιμότητα και αποτυχία της προσπάθειας του ΠΑΣΟΚ να εισέλθει σε κυβερνητική τροχιά. Ένα ποσοστό αισθητά κάτω από 15% θα βάλει σε περιπέτειες τον Νίκο Ανδρουλάκη και θα δώσει πατήματα σε στελέχη όπως ο Μάνος Χριστοδουλάκης και ο Παύλος Γερουλάνος να θέσουν θέμα ηγεσίας και στρατηγικής.

Ωστόσο οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ο Νίκος Ανδρουλάκης θα επιχειρήσει να «επαναπατρίσει» δυνάμεις από τη μεγάλη δεξαμενή της κεντροαριστέρας, γνωρίζοντας ότι στην αντίπερα όχθη του χώρου, το φαινόμενο «Κασσελάκης» δεν γίνεται αποδεκτό από μεγάλη μερίδα στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Ήδη προεκλογικά μάλιστα μιλά για τη συγκρότηση του μεγάλου μετώπου των προοδευτικών δυνάμεων με κεντρικό όμως σύνθημα ότι «εμείς στο ΠΑΣΟΚ ξέρουμε να νικάμε τη δεξιά».

Ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός της κεντροαριστεράς

Το μείζον όμως πρόβλημα στον λεγόμενο «προοδευτικό – δημοκρατικό χώρο» που συγκεντρώνει δυνάμεις από τη ριζοσπαστική αριστερά και την οικολογία μέχρι την αριστερή σοσιαλδημοκρατία, την κεντροαριστερά και τον κεντρώο χώρο, παραμένει η πολυδιάσπαση και ο κατακερματισμός.

Εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ, στο χώρο αυτό ανήκουν η Νέα Αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας, ο «Κόσμος» του Πέτρου Κόκκαλη, το «Πράσινο Κίνημα» και άλλα οικολογικά σχήματα, και στα δύο άκρα, το ΜΕΡΑ25 και οι «Δημοκράτες» του Α. Λοβέρδου.

Ποιος όμως θα μπορούσε να συνενώσει όλο αυτό το πολυσύνθετο πάζλ, κομμάτων και επώνυμων στελεχών, που πολλά εξ αυτών θεωρούν ότι διαθέτουν τα προσόντα όχι μόνο της ηγεσίας ενός κόμματος, αλλά και της διακυβέρνησης της χώρας; Οι αρχηγικές φιλοδοξίες των στελεχών της κεντροαριστεράς όχι μόνο περισσεύουν, αλλά αποτελούν το μείζον πρόβλημα σήμερα της κεντροαριστεράς που εξακολουθεί και λειτουργεί όχι αποκεντρωμένα, συμμετοχικά και δημοκρατικά, αλλά ιεραρχικά και πυραμιδικά, αναπαράγοντας ξεπερασμένα αρχηγικά μοντέλα που θυμίζουν «δημοκρατικό συγκεντρωτισμό».

Κανένας ή Αλέξης Τσίπρας

Πάντως οι Στέφανος Κασσελάκης και Νίκος Ανδρουλάκης δεν φαίνεται προς το παρόν να διαθέτουν τη δυναμική και την αποδοχή, ώστε ένας από τους δύο να αποτελέσει το πρόσωπο κοινής αποδοχής που θα συνενώσει το χώρο.

Ενδεικτικά δε να αναφέρουμε ότι ακόμα και τους δύο, τους «κατατρέχει» το “φάντασμα” του Αλέξη Τσίπρα. Σε δημοσκόπηση της GPO, σε ερώτημα σχετικά με το πρόσωπο που, μετά τις ευρωεκλογές, θα μπορούσε να ηγηθεί ενός νέου «λαϊκού μετώπου» με κορμό την κεντροαριστερά, οι ερωτώμενοι απάντησαν: Κανένας – Δεν ξέρω δεν απαντώ 45,1% και στη συνέχεια το 16% απάντησε Αλέξης Τσίπρας, το 13,4% Νίκος Ανδρουλάκης, το 10,5% Στέφανος Κασσελάκης, το 5,4% Χάρης Δούκας, το 5% Αλέξης Χαρίτσης και το 4,6% Μανώλης Χριστοδουλάκης.

Τα συμπεράσματα εύλογα…