Κώστας Σημίτης: Τα γεγονότα και οι ιστορικές στιγμές που σημάδεψαν τη ζωή του

Έφυγε από τη ζωή ο πρώην πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, σήμερα, Κυριακή 5 Ιανουαρίου, σε ηλικία 88 ετών.

Ο πρώην πρωθυπουργός, όπως έγινε γνωστό βρισκόταν στο εξοχικό του στους Αγίους Θεοδώρους και διακομίσθηκε χωρίς τις αισθήσεις του στο νοσοκομείο Κορίνθου, όπου οι γιατροί διαπίστωσαν τον θάνατό του.

Ποιος ήταν ο Κώστας Σημίτης

Ο Κώστας Σημίτης ήταν καθηγητής πανεπιστημίου και πολιτικός. Διετέλεσε πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. (30 Ιουνίου 1996 – 8 Φεβρουαρίου 2004) και επίσης πρωθυπουργός της Ελληνικής Δημοκρατίας (18 Ιανουαρίου 1996 – 10 Μαρτίου 2004). Γεννήθηκε στον Πειραιά, στις 23 Ιουνίου 1936.

Ζώντας στην Αθήνα ως δικηγόρος πρωτοστάτησε το 1965 στην ίδρυση του Ομίλου Πολιτικής Έρευνας «Αλέξανδρος Παπαναστασίου», του οποίου διετέλεσε γραμματέας. Ο Όμιλος Παπαναστασίου είχε ως στόχο τη συστηματική μελέτη των σημαντικότερων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας και την ανάληψη πρωτοβουλιών για την αντιμετώπισή τους. Το 1967 ο όμιλος μετεξελίχθηκε στην αντιδικτατορική οργάνωση «Δημοκρατική Άμυνα», η οποία επτά χρόνια αργότερα συμμετείχε στην ίδρυση του ΠΑ.ΣΟ.Κ.

Στη διάρκεια της δικτατορίας διέφυγε παράνομα στο εξωτερικό και παραπέμφθηκε ερήμην στο Στρατοδικείο για απόπειρα εμπρησμού και παράβαση του νόμου περί εκρηκτικών υλών. Σε αντίποινα συνελήφθη η σύζυγός του, Δάφνη Σημίτη και κρατήθηκε επί δύο μήνες σε απομόνωση. Από το 1970 ο Κώστας Σημίτης συμμετείχε στο Πανελλήνιο Απελευθερωτικό Κίνημα (Π.Α.Κ.) ως μέλος του Εθνικού Συμβουλίου του.

Μετά την πτώση της Χούντας το 1974, υπήρξε από τους ιδρυτές του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος και ανέλαβε αρκετές υπουργικές θέσεις, όταν το κόμμα του ανέλαβε την εξουσία.

Στις 18 Ιανουαρίου του 1996 διαδέχτηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου στην πρωθυπουργία μετά από ψηφοφορία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκπροσωπώντας τον «εκσυγχρονιστικό» πόλο εξουσίας με κύριο στόχο την οικονομική μεταρρύθμιση της ελληνικής οικονομίας και την κοινωνική σύγκλιση της ελληνικής κοινωνίας με την «ισχυρή» Ευρώπη.

Στις 30 Ιουνίου 1996, λίγες μέρες μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου, ο Κώστας Σημίτης εξελέγη πρόεδρος του ΠΑ.ΣΟ.Κ. στο 4ο Συνέδριο του κόμματος. Επανεξελέγη πρωθυπουργός μετά τη νίκη του στις εκλογές του Σεπτεμβρίου 1996 και του Απριλίου 2000.

Τα γεγονότα που καθόρισαν την πολιτική του πορεία

8 Δεκεμβρίου 1974: Η τηλεοπτική ομιλία στο δημοψήφισμα κατά της Βασιλείας

Στο δημοψήφισμα κατά της βασιλείας (8/12/1974), ο Κώστας Σημίτης, ορίζεται από το ΠΑΣΟΚ ως ο εισηγητής του ΟΧΙ στο ειδικό τηλεοπτικό αφιέρωμα.

Η πορεία του μέχρι το 1994

Στις εκλογές του 1977 συνδιαμορφώνει το εκλογικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ.

Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα του, με το άρθρο του «Δομική αντιπολίτευση» και τη συμπλήρωση του συνθήματος «Όχι στην Ευρώπη των μονοπωλίων» με το «Ναι στην Ευρώπη των λαών» στοχοποιείται στο εσωτερικό του ηγετικού πυρήνα και παραιτείται από το Εκτελεστικό Γραφείο (13/6/1979).

Στις εκλογές του 1981, παρά τις αρχικές δεσμεύσεις του Ανδρέα Παπανδρέου, δεν περιλαμβάνεται στους συνδυασμούς του ΠΑΣΟΚ.

Αμέσως μετά την εκλογική νίκη του ΠΑΣΟΚ, τον Οκτώβριο του 1981, ανέλαβε στην πρώτη κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου το Υπουργείο Γεωργίας.

Διετέλεσε Υπουργός Γεωργίας μέχρι το 1985. Εξασφάλισε την επιτυχή ένταξη της ελληνικής γεωργίας στην Κοινή Αγροτική Πολιτική της ΕΟΚ, καθώς και τον πολλαπλασιασμό των κοινοτικών ενισχύσεων.

Στο Εκτελεστικό Γραφείο επέστρεψε το 1984. Στις εκλογές του 1985 είναι για πρώτη φορά υποψήφιος βουλευτής. Πρώτος βουλευτής Πειραιά, διανύει μια μακρά Κοινοβουλευτική θητεία που λήγει με την αποχώρησή του από την ενεργό πολιτική το 2007.

Το 1985 αναλαμβάνει το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας, όπου παραμένει μέχρι τον Νοέμβριο του 1987 εφαρμόζοντας το πρώτο πρόγραμμα σταθεροποίησης με αποτέλεσμα τον δραστικό περιορισμό των μακροοικονομικών ανισορροπιών. Το Νοέμβριο του 1987 διαφωνεί με την χαλάρωση των μέτρων ανόρθωσης της οικονομίας και παραιτείται.

Στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής στην Ανάβυσσο, μετά την εκλογική ήττα, το 1989, ο Κώστας Σημίτης επανεκλέγεται στο Εκτελεστικό Γραφείο «για την ανάκαμψη του ΠΑΣΟΚ».

Στη διάρκεια της Οικουμενικής Κυβέρνησης, του καθηγητή Ξενοφώντα Ζολώτα (Νοέμβριος 1989-Φεβρουάριος 1990) διετέλεσε Υπουργός Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων.

Το 1990 στη συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής στο «Πεντελικό», ο Ανδρέας Παπανδρέου επέβαλε την εκλογή του Άκη Τσοχατζόπουλου στη θέση του Γραμματέα του κόμματος, κόντρα στην υποψηφιότητα του Παρασκευά Αυγερινού που υποστήριζαν οι Κ. Σημίτης, Μελίνα Μερκούρη, Β. Παπανδρέου, Θ. Πάγκαλος.

Από το 1993 ως το 1995 ήταν Υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας, Έρευνας και Τεχνολογίας καθώς και (ταυτόχρονα) Υπουργός Εμπορίου. Κατά το διάστημα αυτό έθεσε το πλαίσιο μιας μακροχρόνιας πολιτικής ανάπτυξης της Ελληνικής Οικονομίας. Παραιτήθηκε στις 11.9.1995 λόγω του χειρισμού θεμάτων της αρμοδιότητάς του από τον πρωθυπουργό χωρίς προηγούμενη συνεννόηση.

Ενόψει του 3ου Συνεδρίου του ΠΑΣΟΚ (Απρίλιος 1994) ο Κώστας Σημίτης δημοσιεύει σειρά άρθρων («προς μια οικονομία εντάσεως γνώσης», «κοινωνία της πληροφορίας: η πληροφορία στοιχείο της οικονομικής ανάπτυξης» κ.α. διαμορφώνοντας σταδιακά τις θέσεις του για τον «εκσυγχρονισμό».

Πώς διαδέχτηκε τον Ανδρέα Παπανδρέου – Το δείπνο των 4

Τον Νοέμβριο του ‘94, η Β. Παπανδρέου συγκάλεσε το «δείπνο των Τεσσάρων» προσκαλώντας τους Κ. Σημίτη, Παρ. Αυγερινό και Θ. Πάγκαλο για να συζητήσουν την «εξεύρεση διεξόδου στη φθίνουσα πορεία του ΠΑΣΟΚ και της κυβέρνησης».

Στα τέλη Νοεμβρίου 1995 ο Ανδρέας Παπανδρέου νοσηλεύεται στο Ωνάσειο και η φθίνουσα πορεία της υγείας του δεν αντιστρέφεται. Μετά από την επιστολή παραίτησης του Ανδρέα Παπανδρέου, η Κοινοβουλευτική Ομάδα στις 18/1/1996 εκλέγει τον Κώστα Σημίτη ως νέο πρωθυπουργό.

Στο 4ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ που ακολουθεί (μετά τον θάνατο του Ανδρέα Παπανδρέου) ο Κώστας Σημίτης εκλέγεται Πρόεδρος τους ΠΑΣΟΚ με 53.77% έναντι του Άκη Τσοχατζόπουλου (46.23%).

Στο 5ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ το Μάρτιο του 1999 επανεκλέχθηκε Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ. Στις Κοινοβουλευτικές Εκλογές της 9ης Απριλίου 2000 επανεκλέχθηκε Πρωθυπουργός, με αύξηση του ποσοστού του ΠΑΣΟΚ και στο 6ο Συνέδριο του ΠΑΣΟΚ που ακολούθησε, τον Οκτώβριο του 2001, εκλέχθηκε για τρίτη φορά Πρόεδρος του Κινήματος.

Στις 7 Ιανουαρίου 2004, με στόχο την ομαλή πολιτική διαδοχή, ανακοίνωσε την παραίτησή του από την Προεδρία του ΠΑΣΟΚ, παραμένοντας όμως Πρωθυπουργός μέχρι τη λήξη και της δεύτερης θητείας του και τη διενέργεια των κοινοβουλευτικών εκλογών στις 7 Μαρτίου 2004, συμπληρώνοντας οκτώ και πλέον χρόνια πρωθυπουργίας.

Εκλεγόταν βουλευτής της Α’ εκλογικής περιφέρειας Πειραιά, συνεχώς από το 1985.

31 Δεκεμβρίου 1996: Κρίση στα Ίμια

Λίγες μέρες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του ως πρωθυπουργός, ο Κώστας Σημίτης ήρθε αντιμέτωπος με την κρίση των Ιμίων. Τα γεγονότα στα Ίμια κλόνισαν την αξιοπιστία της τότε ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όταν ο Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής τους Αμερικανούς για τον καταλυτικό τους ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης.

Το «ευχαριστώ» το απηύθυνε στις 31 Ιανουαρίου 1996, λίγες ώρες μετά τη συντριβή του ελληνικού ελικοπτέρου στη θάλασσα των Ιμίων, το κατέβασμα της ελληνικής σημαίας από τη νησίδα και την αποχώρηση των Ελλήνων στρατιωτών από αυτήν.

1996 – 2004: Η προετοιμασία για τους Ολυμπιακούς Αγώνες  

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ανατέθηκαν στην Ελλάδα τον Σεπτέμβριο του 1997. Το μέγεθος του εγχειρήματος ήταν πολύ μεγάλο σε σχέση με τις οργανωτικές ικανότητες, την τεχνογνωσία, την αποτελεσματικότητα των διοικητικών μηχανισμών αλλά και το επίπεδο της κοινωνικής συνείδησης.

Οι Ολυμπιακοί αγώνες έγιναν με ιδιαίτερη επιτυχία, όπως διεθνώς αναγνωρίστηκε, με ιδιαίτερα χαμηλό κόστος, όπως αποδεικνύει έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης (2016).

10 Δεκεμβρίου 1999: Ένταξη Κύπρου στην ΕΕ – Η Διάσκεψη του Ελσίνκι 

Κατά τη διάρκεια της πρωθυπουργίας του Κώστα Σημίτη σχεδιάστηκε και ολοκληρώθηκε η ενταξιακή πορεία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ο Κώστας Σημίτης επισκέφθηκε πολλές φορές την Κύπρο, με αποκορύφωμα την επίσκεψη του τον Απρίλιο του 2003, αμέσως μετά την υπογραφή της Πράξης Προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στις 16 Απριλίου, την οποία ο Κώστας Σημίτης είχε χαρακτηρίσει «κορυφαία στιγμή της εθνικής στρατηγικής της Ελλάδας».

Είχε προηγηθεί η Σύνοδος Κορυφής στο Ελσίνκι στις 10/12/1999 με τον Κώστα Σημίτη να συμβάλλει καθοριστικά στην εξέλιξη. Σύμφωνα με τα Συμπεράσματα της συνόδου κορυφής της ΕΕ στο Ελσίνκι, η Τουρκία έπρεπε να αποδεχθεί τις προϋποθέσεις που προέβλεπε η απόφαση για να μπορέσει να ξεκινήσει ενταξιακές διαπραγματεύσεις.

Η Κύπρος είχε υποβάλει αίτηση ένταξης (1990) και είχε αρχίσει σχετικές διαπραγματεύσεις. Με πρωθυπουργό τον Κώστα Σημίτη η Ελλάδα διαμήνυσε ότι χωρίς την Κύπρο στην ομάδα των χωρών για προσχώρηση, δεν θα συναινούσε σε ουδεμία άλλη προσχώρηση χώρας. Τα ελληνικά αιτήματα ικανοποιήθηκαν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ελσίνκι και η χώρα συμφώνησε να μην ασκήσει βέτο στην υποψηφιότητα της Τουρκίας για ένταξη στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι θα συμμορφωνόταν με ευρωπαϊκά πρότυπα και θα επιλυόταν το Κυπριακό.

1 Ιανουαρίου 2002: Ο Κώστας Σημίτης ανακοινώνει την είσοδο της χώρας στο ευρώ

Ιανουάριος 2002: Τα τραπεζογραμμάτια και κέρματα ευρώ τέθηκαν σε κυκλοφορία στην Ελλάδα ταυτόχρονα με τα άλλα κράτη μέλη της ζώνης του ευρώ. Η μετάβαση στο ευρώ ολοκληρώθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2002.

Ο Κώστας Σημίτης ανακοινώνει την είσοδο της χώρας στο ευρώ:

2000 – 2004: Αττικό Μετρό | Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» | Εγνατία Οδός | Αττική Οδός | Γέφυρα Ρίου – Αντιρρίου

Αττικό Μετρό (2000) 

Οι μεγαλύτερες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες διέθεταν υπόγειο Μετρό ήδη έναν αιώνα περίπου. Το Μετρό της Αθήνας ήταν όχι μόνο ζήτημα εικόνας και εντυπώσεων για τη χώρα, αλλά και θέμα ποιότητας ζωής για εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους.

Τέθηκε σε λειτουργία το 2000 με 18 χλμ. γραμμές και 19 σταθμούς. Κατά την έναρξη της λειτουργίας του είχε ημερησίως 400.000 επιβάτες. Το δίκτυο επεκτάθηκε στα χρόνια που ακολούθησαν.

Αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» (2001)

Το νέο διεθνές αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» ολοκληρώθηκε και λειτούργησε στα Σπάτα. Κατά τον οργανισμό ΙΑΤΑ, το «Ελευθέριος Βενιζέλος» «είναι το καλύτερο διεθνές αεροδρόμιο του μεγέθους αυτού» (χωρητικότητας μέχρι 15 εκατ. επιβατών ανά έτος).

Εγνατία Οδός (2001)

Με την κατασκευή του αυτοκινητοδρόμου της Εγνατίας, μήκους 519 χλμ., επετεύχθη η σύνδεση της Ηγουμενίτσας με τους Κήπους (στα ελληνοτουρκικά σύνορα). Επίσης, χάρη στη βελτίωση του υφιστάμενου οδικού δικτύου στις περιοχές Νέστου, Γρεβενών και Μετσόβου, συνδέθηκε η βόρεια ανατολική με τη βόρεια δυτική Ελλάδα, εξυπηρετώντας πολύ αποτελεσματικά τις περιοχές της Θράκης, της Μακεδονίας και της Ηπείρου.

Αττική Οδός (2001)

Στην Αθήνα κατασκευάστηκε η Αττική Οδός και η δυτική Περιφερειακή λεωφόρος Υμηττού – υποδομές με τεράστια σημασία για τη βελτίωση του κυκλοφοριακού προβλήματος της πρωτεύουσας, τη μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, την εξοικονόμηση εκατομμυρίων «χαμένων» ωρών στην καθημερινότητα των κατοίκων του Λεκανοπεδίου και εκατομμυρίων λίτρων καυσίμων κατ΄ έτος.

Γέφυρα Ρίου-Αντιρρίου (2004)

Η γέφυρα για τη ζεύξη Ρίου-Αντιρρίου υπήρξε ένα τεχνολογικό και αισθητικό επίτευγμα. Το έργο – για τα δεδομένα της ελληνικής πραγματικότητας – ήταν πρωτοφανούς μεγέθους, πραγματοποιήθηκε χωρίς υπερβάσεις κόστους και παραδόθηκε νωρίτερα από τον προκαθορισμένο χρόνο.

27 Φεβρουαρίου 2016: «Να μη μας κυβερνούν ανόητοι»

Ο Κώστας Σημίτης όταν αποσύρθηκε από την ενεργό πολιτική μιλούσε σπάνια και πάντοτε οι ομιλίες του προκαλούσαν αίσθηση, όπως η παρέμβασή του το 2016. Από το βήμα του συνεδρίου του Ποταμιού, ο πρώην πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης προχώρησε σε ηχηρή παρέμβαση στη συζήτηση για την ανασύνθεση της ευρύτερης Κεντροαριστεράς τονίζοντας: «Χρειάζεται και ένας ισχυρός πόλος ανάμεσα στη Δεξιά και την παράλογη και δίχως έρμα Αριστερά».

Ο πρώην πρωθυπουργός εξήγησε την πρόταση του λέγοντας: «Τούτη την κρίσιμη στιγμή οφείλω να αναδείξω εδώ αυτό που θεωρώ αναγκαίο για την κοινωνία μας. Για να υπάρξει ορθολογισμός και να μην συνεχιστούν οι περιπέτειες εκείνων που μας κυβερνούν. Για να μας κυβερνούν πρόσωπα που έχουν γνώση και κατεύθυνση. Να μη μας κυβερνούν πρόσωπα ανόητα που θεωρούν ότι από εδώ από την Ελλάδα μπορούν να αλλάξουν το καθεστώς της ΕΕ».

3 Νοεμβρίου 2024: Η τελευταία ομιλία του στην εορταστική εκδήλωση για τη συμπλήρωση 50 χρόνων από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ 

Τελευταία ομιλία του Κώστα Σημίτη στο Ζάππειο, στην εορταστική εκδήλωση για τα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΠΑΣΟΚ.

«Σήμερα περισσότερο από ποτέ ο προοδευτικός κόσμος ζητάει απαντήσεις και κυρίως μια διέξοδο για να μπορέσει να ελπίσει ξανά. Το ΠΑΣΟΚ οφείλει να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις αυτές προσφέροντας το όραμα και το σχέδιο για την ανασυγκρότηση της χώρας προς μια προοδευτική κατεύθυνση. Είναι μια ευκαιρία. Οι ευκαιρίες δεν είναι άπειρες. Εδώ και τώρα λοιπόν προχωράμε μπροστά με γνώση, δύναμη και τόλμη. Θα πετύχουμε» ανέφερε μεταξύ άλλων ο πρώην Πρωθυπουργός.

Το παρόν έδωσαν όλοι οι πρώην Πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και στα πηγαδάκια συζητήθηκε το γεγονός ότι ο πρώην Πρωθυπουργός κέρδισε τη μάχη του χειροκροτήματος.

*Με πληροφορίες από simitis.gr, skai.gr, in.gr