ΣΥΡΙΖΑ: Ψάχνουν φυσιογνωμία, στρατηγική και αρχηγό

Προς τα που θα στραφεί ο ΣΥΡΙΖΑ; Ποιο θα είναι το νέο στίγμα και πρόσωπο του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που θέλει να παραμείνει κόμμα εξουσίας και να μη «εκφυλιστεί» σε κόμμα διαμαρτυρίας; Ποια είναι τα στελέχη που διεκδικούν την αρχηγία, αλλά και το χρίσμα του Α. Τσίπρα;

Οι απαντήσεις δεν είναι καθόλου εύκολες, ούτε ακόμα και από αυτούς που μετέχουν στον σκληρό πυρήνα της ηγεσίας του κόμματος και παρακολουθούν τις εξελίξεις από «μέσα», ή γίνονται οι ίδιοι φορείς των εξελίξεων.

Η παραίτηση Τσίπρα δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Από πολλούς ήταν αναμενόμενη και φυσιολογική. Ήταν μία επιλογή αναπόφευκτη, σχεδόν μονόδρομος, για τον πρώην πρωθυπουργό, ο οποίος ανέλαβε με πολιτικό θάρρος τις ευθύνες για τις αλλεπάλληλες ήττες και τον καταποντισμό των εκλογικών ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ.

Το κενό που αφήνει δεν είναι δυσαναπλήρωτο. Η φύση και η πολιτική δεν αγαπούν τα κενά. Και φυσικά το μείζον πρόβλημα, στην παρούσα συγκυρία, δεν είναι ο αρχηγός του κόμματος, αλλά η δομική και στρατηγική πολιτική και ιδεολογική ήττα που έχει υποστεί ο ΣΥΡΙΖΑ.

Χωρίς αφήγημα και στρατηγική, και χωρίς οργανωμένο κόμμα, κανείς ηγέτης, χαρισματικός ή αγαπητός, δεν μπορεί να σταθεί με αξιώσεις. Αν ο Τσίπρας παράμενε και διεκδικούσε την ηγεσία, το πιο πιθανό είναι ότι και πάλι η βάση του κόμματος θα τον επέλεγε για αρχηγό. Ποιο όμως θα ήταν το μέλλον του και, κυρίως, το μέλλον και η πορεία του ΣΥΡΙΖΑ;

Όπως έχει αποδείξει η πολιτική ιστορία, οι μεγάλες αλλαγές απαιτούν πρωτογενή, αυθεντικά κι ατόφια και όχι ανακυκλωμένα και αναμασημένα υλικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ εισερχόμενος σε μία νέα πορεία ανασυγκρότησης, έχει την ευκαιρία να επιλέξει να κάνει το μεγάλο άλμα προς τα μπρος ή να παραμείνει σε ένα ανούσιο πολιτικά καθηλωτικό, σημειωτόν.

Προς τα πού όμως; Η άρνηση Τσίπρα να παραστεί στη σύνοδο των Ευρωπαίων Σοσιαλιστών ίσως να υπαγορεύτηκε από τις έκτακτες εξελίξεις, αλλά έχει τη σημασία της. Πολλοί εκτιμούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ αναγκαστικά θα στραφεί σε πιο παραδοσιακά μονοπάτια και θα προσεγγίσει και πάλι τη σκέψη και τα προτάγματα της ριζοσπαστικής αριστεράς. Λείπει όμως το στελεχικό δυναμικό που θα μπορούσε να υποστηρίξει εμπράκτως μία τέτοια στροφή.

Η πλειοψηφία του ΣΥΡΙΖΑ δεν εμφανίζεται πρόθυμη να επιστρέψει ή να αναζητήσει το μέλλον του κόμματος στον ριζοσπαστικό πολιτικό ακτιβισμό του 2015, παρότι με αυτό το στίγμα ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε τότε τις εκλογές και αναδείχτηκε κυβέρνηση. Δεν είναι βέβαια αμελητέο ότι η στροφή στο κέντρο και η περίφημη διεύρυνση, όπως αποδείχτηκε στην πράξη, δεν αποτέλεσαν το σωτήριο όχημα για τον ΣΥΡΙΖΑ. Αντίθετα μπορεί να ήταν και το βαρίδι που τον καταβύθισε σε μια πολιτική σκοτοδίνη κι αδυναμία να συνδεθεί θετικά με το εκλογικό σώμα.

Αυτοί που σήμερα εμφανίζονται ως κήρυκες για την περίφημη ανανέωση στον ΣΥΡΙΖΑ, τελικά ίσως να αναμασούν παλιές συνταγές του εκσυγχρονισμού ο οποίος, να θυμίσουμε, απεχθάνεται ως πολιτική καρικατούρα την “παραδοσιακή” ριζοσπαστική αριστερά.

Κατά συνέπεια ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε μία ιδεολογική και πολιτική περιδίνηση, η οποία μετά από μία δομική ήττα, δύσκολα θα ξεπεραστεί. Ήδη η μάχη χαρακωμάτων εντός και εκτός του κόμματος για την επόμενη ημέρα στο μεγαλύτερο ακόμη, κόμματος  της κεντροαριστεράς έχει αρχίσει.

Οι ομάδες, οι τάσεις, οι μηχανισμοί, οι οργανώσεις και τα συλλογικά όργανα του κόμματος είναι επί ποδός και προετοιμάζονται για την εσωκομματική μάχη, που θα ορίσει το πολιτικό στίγμα και μέλλον του ΣΥΡΙΖΑ, θα αναδείξει νέα ηγετική ομάδα και αρχηγό και ίσως αποφασίσει ακόμα και για νέο όνομα.

Μέσα στα επόμενα εικοσιτετράωρα και πιθανά το Σαββατοκύριακο, θα συνεδριάσει η Πολιτική Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ ΠΣ, προκειμένου να ορίσει τις διαδικασίες και το χρονοδιάγραμμα για την εκλογή νέου προέδρου από την βάση του κόμματος. Ανάλογα τις επόμενες ημέρες, θα συνεδριάσει και η Κοινοβουλευτική ομάδα του ΣΥΡΙΖΑ, για να εκλέξει το νέο επικεφαλής της Κ.Ο. που θα εκπροσωπεί το κόμμα στις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, ενόψει βέβαια και της τριήμερης συζήτησης των προγραμματικών δηλώσεων στη Βουλή που θα ξεκινήσουν την Πέμπτη 6 Ιουλίου.

Οι διαφωνίες και οι τάσεις

Η παραίτηση Τσίπρα αναπόδραστα δρομολογεί τις εξελίξεις και ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να προχωρήσει σε αποφάσεις, αλλά ήδη οι διαφωνίες για το χρόνο διεξαγωγής του έκτακτου συνεδρίου είναι πολλές. Ο χρόνος πιέζει και το συνέδριο πρέπει να διεξαχθεί γρήγορα, αλλά πολλά στελέχη θεωρούν ότι μέσα στο καλοκαίρι, δύσκολα κινητοποιείς την κομματική βάση ενώ το φθινόπωρο μεσολαβούν οι αυτοδιοικητικές εκλογές. Η άλλη άποψη θέλει τα πράγματα να τρέξουν πιο γρήγορα, ώστε το κόμμα να είναι έτοιμο, με νέα ηγεσία και πρόταγμα, ακόμα και για την ΔΕΘ.

Αυτό όμως που έχει αλλάξει ήδη μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, είναι ο συσχετισμός μεταξύ των τάσεων και οι εσωκομματικές ισορροπίες. Μετά την παραίτηση Τσίπρα, η λεγόμενη ομάδα ή τάση των προεδρικών της «Ενωτικής Κίνησης», (Παππάς, Σπίρτζης, Μπαλάφας, Νοτοπούλου, Γιαννούλης, Σπίρτζης, Αλεξιάδης, Κόκκαλη κ.α) δεν μπορεί να θεωρείται ενιαία και συμπαγής. Πολλοί πασοκογενείς εξάλλου είχαν διαχωρίσει τη θέση τους, συγκροτώντας την  Ριζοσπαστική Εναλλακτική Ενότητα (ΡΕΝΕ) (Ρήγας, Σκορίνης, Τσιόκας, Τεμπονέρας, Μυλόπουλος, Κοτσακάς κ.α)

Ανάλογα και ετερόκλητη σύμπραξη της «Ομπρέλας», ( Φίλης, Βίτσας, Παπαδημούλης, Σκουρλέτης, Βούτσης, “53”, κ.α.)  σχήμα που προέκυψε, όπως και η ΡΕΝΕ για συνεδριακή χρήση το 2021, δεν αποτελεί μία ενιαία πολιτική οντότητα, με τους «53» ( Τσακαλώτος, Λάμπρου,κ.α) στην παρούσα φάση να εξετάζουν εκ νέου τα δεδομένα. Επίσης η ομάδα των «6 συν 6 Θέσεων» (Τζανακόπουλος Ηλιόπουλος, Χατζηγεωργίου, Αμπατζάς κ.α) δεν είναι σίγουρο αν θα κατορθώσει να εμφανιστεί με τη δυναμική του παρελθόντος.

Όλοι αυτοί οι σχηματισμοί και οι ομαδοποιήσεις αναμένεται να αναπροσαρμόσουν τη στάση και τις επιδιώξεις τους, βάσει των συσχετισμών που θα διαμορφωθούν υπό την «σκιά» ή την απουσία του Α. Τσίπρα. Εκ των πραγμάτων, ο πρώην πρόεδρος του κόμματος παραμένει το μεγάλο πολιτικό κεφάλαιο εντός του κόμματος, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος αν θα θελήσει να παρέμβει και να δώσει γραμμή ή το δαχτυλίδι της διαδοχής του.

Η διαδοχολογία ξεκίνησε δυναμικά

Πάντως τα ονόματα που ήδη ακούγονται έντονα στα παρασκήνια του κόμματος, για μία θέση στην κούρσα διαδοχής δεν είναι ούτε λίγα, ούτε ασήμαντα ενώ έντονο είναι το άρωμα γυναίκας.

Η Έφη Αχτσιόγλου, η Ρένα Δούρου, η Όλγα Γεροβασίλη θεωρούνται πρόσωπα που διαθέτουν τα προσόντα, την εμπειρία και τη θέληση να ηγηθούν του κόμματος. Επίσης ο Αλέξης Χαρίτσης και ο Διονύσης Τεμπονέρας είναι πρόσωπα που συγκεντρώνουν το ενδιαφέρον ενώ ως outsider εμφανίζεται και ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης, παρότι ο ίδιος έχει δηλώσει πως δεν επιθυμεί να εμπλακεί στα εσωτερικά του ΣΥΡΙΖΑ.

Η περίπτωση του Ευκλείδη Τσακαλώτου, είναι σαφώς ξεχωριστή και δεν είναι αμελητέα αλλά ο πρώην υπουργός Οικονομικών, δεν εκδήλωσε ποτέ ανοιχτά τη φιλοδοξία να αναλάβει το αρχηγικό πόστο, αν και πολλοί τον θεωρούν ως τον φυσικό διάδοχο του Τσίπρα και το μόνο πρόσωπο που έχει το κύρος να ηγηθεί του κόμματος.

Σύμφωνα με τα υπάρχουσα δεδομένα, η Έφη Αχτσιόγλου φαίνεται να δημιουργεί ένα ρεύμα αποδοχής σε όλες τις τάσεις. Η Ρένα Δούρου, θεωρείται ικανή αλλά  έχοντας «χρεωμένη» την τραγωδία στο “Μάτι”, εκτιμάται πως αυτό  θα λειτουργεί αρνητικά στη κοινωνία ενώ η Όλγα Γεροβασίλη, θεωρείται πιο κατάλληλη ως “μεταβατική” και μάλλον θα αναλάβει την θέση του επικεφαλής της Κ.Ο. Ξεχωριστές περιπτώσεις είναι του Αλέξη Χαρίτση και του Διονύση Τεμπονέρα. Ο πρώτος έχει ευρεία αποδοχή και μπορεί να αποτελέσει μία επιλογή που θα βρει μεγάλη απήχηση στη βάση του κόμματος αλλά και εκτός κομματικών συνόρων ενώ ο Διονύσης Τεμπονέρας, παρότι είναι ένα φρέσκο πρόσωπο που θα μπορούσε να εκφράσει την αλλαγή στο κόμμα, δεν διαθέτει την απαιτούμενη κοινοβουλευτική παρουσία και εμπειρία.

Τέλος υπάρχει και η περίπτωση του Παύλου Πολάκη, που μπορεί να κάνει την έκπληξη για να ταράξει τα νερά. Επίσης εκτιμάται ότι μπορεί να δηλώσει υποψήφιος για λόγους καταγραφής, ως απάντηση μετά τις περιπέτειες της απόσυρσης του.