Πώς να μιλήσω στο παιδί μου για τον πόλεμο;

Περισσότερο από ένας μήνας έχει περάσει από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Εικόνες από την εμπόλεμη ζώνη, ανθρώπινος πόνος, ξεριζωμός, έχουν κατακλύσει τις τηλεοπτικές μας οθόνες και τις αρχικές σελίδες των social media.

Τα παιδιά δεν ζουν σε γυάλα. Έρχονται σε επαφή με αυτές τις εικόνες. Θέλοντας και μη οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με ερωτήσεις όπως “Μαμά, θα μας βομβαρδίσουν και εμάς;” ή “Μπαμπά, γιατί το παιδάκι αυτό κλαίει στην τηλεόραση;”.

Είναι αδύνατο να τα καθησυχάσουμε απλώς με μια φράση του στυλ “Μην ανησυχείς, όλα θα πάνε καλά”.

Με όλο αυτό το χάος που έχει δημιουργηθεί είναι εύλογο οι γονείς να αναρωτιούνται πώς θα μπορέσουν να απαντήσουν στις ερωτήσεις των παιδιών τους και να τους εξηγήσουν απλά και κατανοητά αυτό που συμβαίνει, χωρίς να τα τρομοκρατήσουν.

Είναι αδύνατο να προστατεύσεις τα παιδιά από τις σκηνές του πολέμου, όταν η επαφή τους με τις τηλεοράσεις και τα social media, καλώς ή κακώς, είναι μέρος της καθημερινότητας τους. 

Είναι σημαντικό για τους γονείς να μην αδιαφορούν για την περιέργεια ή τις απορίες των παιδιών γύρω από τα θέματα αυτά. Λάβετε σοβαρά υπόψιν τις ανησυχίες τους και μιλήστε μαζί τους γι’ αυτές. Μπορείτε να βοηθήσετε τα παιδιά σας με το να αποφύγουν να ενημερώνονται από ψευδείς πηγές πληροφοριών που μπορεί να κάνει τον φόβο του για το πόλεμο ακόμα μεγαλύτερο.

Το τι λέμε στα παιδιά εξαρτάται και από την ηλικία τους, τις ερωτήσεις που θέτουν και τις δικές μας πολιτικές και ηθικές πεποιθήσεις. Θέλουμε να ενθαρρύνουμε τα παιδιά μας να συνεχίσουν να είναι περίεργα για το τι συμβαίνει στον κόσμο, να εκτιμούν τις ειρηνικές λύσεις των προβλημάτων και να αισθάνονται ελεύθερα να έρθουν σε εμάς να συζητήσουν τις ανησυχίες και τους φόβους τους.

• Προσπαθήστε να μάθετε τι γνωρίζουν τα παιδιά σας για τον πόλεμο και από πού το έμαθαν.
• Κάντε τους να κατανοήσουν ότι αυτό που συμβαίνει είναι μπερδεμένο και περίπλοκο.
• Πείτε τους ότι χαίρεστε που σας μιλάνε για αυτό το θέμα και εκφράστε τα συναισθήματά σας για τους βομβαρδισμούς και τον πόλεμο. Αφήστε τα παιδιά να εκφράσουν τις δικές τους απόψεις.
• Ρωτήστε τα παιδιά σας αν ανησυχούν ή φοβούνται τον πόλεμο. Ακόμα και απαντήσουν «όχι» τους δίνετε την άδεια να έχουν αυτό το συναίσθημα και να μιλήσουν όταν εκείνα νιώσουν έτοιμα.
• Όποια και αν είναι η άποψη μας επί του θέματος, θα πρέπει τα παιδιά μας να γνωρίζουν ότι όλοι οι Ρώσοι (συμμαθητές, οι γονείς τους, κ.α) δεν είναι κακοί άνθρωποι.
• Είναι μια καλή ευκαιρία για να καταρρίψουμε τα στερεότυπα. Τα μικρά παιδιά έχουν συνηθίσει να βλέπουν έναν κόσμο «άσπρο-μαύρο» ή «καλό εναντίον κακού». Οι πόλεμοι δεν είναι όμως ταινία της Disney και θα πρέπει να προσέξετε να μην δαιμονοποιήσετε άλλους πολιτισμούς ή χώρες.

Τα συναισθήματα των παιδιών είναι αληθινά. Η αγωνία τους απόλυτα φυσιολογική. Επιλέξτε τους να τους πείτε «Μπορεί να είναι τρομακτικό να ακούς για πολέμους και πολλοί ενήλικες αυτή τη στιγμή αισθάνονται επίσης φοβισμένοι. Αλλά θα το περάσουμε μαζί».

Η συζήτηση για το θέμα γίνεται κυρίως δυσκολότερη όταν μιλάμε για παιδιά κάτω των 5 ετών. Εάν τα παιδιά σας, σας βλέπουν θυμωμένο ή προβληματισμένο είναι σίγουρο ότι θα επηρεαστούν και αυτά.

Τα παιδιά αυτά μπορεί να μην εκφράσουν τον φόβο τους με λόγια, αλλά με πράξεις. Όπως για παράδειγμα, ο φόβος του να βγουν έξω από το σπίτι. Παιδιά κάτω των 5 ετών θα πρέπει να λαμβάνουν όσο το δυνατόν λιγότερες πληροφορίες γύρω από τον πόλεμο. Συχνά είναι καλύτερο να αναλύουμε τα γεγονότα με πολύ απλοϊκό τρόπο. «Οι χώρες είναι πολύ θυμωμένες μεταξύ τους αυτή τη στιγμή και τσακώνονται».

Προσφέρετε τους διαβεβαιώσεις ότι τα ίδια, όσο και εσείς είστε ασφαλείς. Μην μιλάτε για το τέλος του πολέμου γενικά και αόριστα. Το να δίνεις στα μικρά παιδιά μια αίσθηση ρουτίνας επιβάλλει μια αίσθηση κανονικότητας και τα εμποδίζει να αναζητούν διαρκώς επιβεβαίωση για το τι θα συμβεί στο μέλλον.

Συμμετέχετε με τα παιδιά σας σε δράσεις που υπάρχουν με αφορμή το γεγονός. Όπως για παράδειγμα, αγοράστε τρόφιμα ή πάρτε μερικά ρούχα που πλέον δεν φοράτε και πηγαίνετε τα σε σημεία συγκέντρωσης και εξηγήστε τους ότι αυτά θα σταλούν στους ανθρώπους που τα έχουν ανάγκη.

Όταν τα παιδιά ακούν για κρίσεις που συμβαίνουν στον πλανήτη, αισθάνονται ένα αίσθημα πανικού ή ενοχής και πιστεύουν ότι θα πρέπει να συμβάλλουν στην επίλυση τους.

Με πληροφορίες από: familyeducation.com