Πώς το μεταναστευτικό άλλαξε την Ευρώπη

κ

Πριν από πέντε χρόνια, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άνθρωποι πέρασαν στην Ευρώπη. Πολλοί από αυτούς βίωσαν τεράστιους κινδύνους και ξεκίνησαν μακρινά ταξίδια σε μια προσπάθεια να ξεφύγουν από συγκρούσεις και να αναζητήσουν μια καλύτερη ζωή.

Αλλά η ξαφνική εισροή ανθρώπων πυροδότησε μια κρίση, τόσο ανθρωπιστική όσο και πολιτική, που η Ευρώπη αγωνίστηκε να ανταποκριθεί. Χιλιάδες πέθαναν προσπαθώντας να φτάσουν στις ακτές της, ενώ ορισμένες χώρες άνοιξαν τα όπλα τους, άλλες έχτισαν φράκτες και έκλεισαν τα σύνορά τους.

Ο αντίκτυπος αυτής της μαζικής μετανάστευσης είναι ακόμη αισθητός σήμερα. Ανταποκριτές του BBC, ειδικοί και εκείνοι που έκαναν το ταξίδι ανακαλούν αυτή τη δραματική στιγμή. Πώς άλλαξε την Ευρώπη και τη ζωή των εμπλεκομένων;

«Ήξερα ότι δεν είχαμε μέλλον»

Lara Tahan, Σύρια δασκάλα: «Η ζωή μου πριν από τον πόλεμο το 2011 ήταν πολύ καλή. Ήμουν καθηγητής μαθηματικών στο Χαλέπι με δύο παιδιά. Αλλά καθώς ξεκίνησε ο πόλεμος, ήξερα ότι δεν είχαμε μέλλον στη χώρα. Συνήθιζα να οδηγώ στη δουλειά και να βλέπω σώματα στο δρόμο. Έτσι, έφυγα στην Τουρκία, καθώς ήταν η ευκολότερη επιλογή τότε».

Mark Lowen, ανταποκριτής της Τουρκίας 2014-19: «Ο πόλεμος της Συρίας πυροδότησε την Τουρκία στο προσκήνιο της ιστορίας της μετανάστευσης. Συνορεύει με την Ελλάδα και τη Βουλγαρία, έτσι από πολλές απόψεις, έγινε χώρος αναμονής της ΕΕ. Υπήρξε μια τεράστια ροή ανθρώπων από τη Συρία προς την Τουρκία και μετά στην Ελλάδα το 2015».

Julian Miglierini, δημοσιογράφος του BBC στη Ρώμη: «Αλλά στην Ιταλία, η μετανάστευση ήταν ένα μεγάλο ζήτημα εδώ και χρόνια. Η εγγύτητά της χώρας με τη Βόρεια Αφρική, την έκανε πρωταρχικό προορισμό για όσους επιθυμούν να διασχίσουν τη Μεσόγειο και πολλοί άνθρωποι το έκαναν».

Guy De Launey, ανταποκριτής των Βαλκανίων: «Εκείνο το καλοκαίρι στη Σερβία ήταν συνηθισμένο να βλέπουμε ανθρώπους στους δρόμους που είχαν ταξιδέψει από τη Μέση Ανατολή. Ακολουθούσαν τη διαδρομή των Βαλκανίων, η οποία περνούσε βόρεια μέσω της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας στο δρόμο προς χώρες όπως η Γερμανία».

Lara Tahan, Σύρια δασκάλα: «Οι δύο αδελφές μου ζούσαν ήδη στη Γερμανία. Συνειδητοποίησα ότι η Τουρκία δεν ήταν το μέλλον που έψαχνα για μένα και τα μικρά μου παιδιά, γι ‘αυτό αποφάσισα να ταξιδέψω εκεί, για να βρω καλύτερες ευκαιρίες ζωής».

Ευρώπη: «Θα το διαχειριστούμε»

Guy De Launey, ανταποκριτής των Βαλκανίων: «Η μεγάλη αλλαγή ήρθε όταν η αστυνομία στη Βόρεια Μακεδονία έριξε δακρυγόνα σε ανθρώπους που προσπαθούσαν να διασχίσουν τα σύνορα με την Ελλάδα. Οι αρχές δήλωσαν ότι ήταν συγκλονισμένες. Φαινόταν ότι η Ευρώπη ξαφνικά είχε συνειδητοποιήσει ένα πρόβλημα για το οποίο αδιαφορούσαν».

Nick Thorpe, ανταποκριτής της Κεντρικής Ευρώπης: «Και στην Ουγγαρία η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα ανεγείρει φράχτη στα σύνορά της. Η αστυνομία έκλεισε επίσης τον κεντρικό σιδηροδρομικό σταθμό της Βουδαπέστης για να σταματήσει τους ανθρώπους να ταξιδεύουν περισσότερο. Ωστόσο, τα μέτρα οδήγησαν τους ανθρώπους στα χέρια λαθρεμπόρων και της παρανομίας».

Bethany Bell, ανταποκρίτρια στην Αυστρία: «Τα πτώματα δεκάδων μεταναστών ανακαλύφθηκαν αργότερα στο πίσω μέρος ενός φορτηγού που είχε ταξιδέψει από την Ουγγαρία στην Αυστρία. Ήταν μια συγκλονιστική στιγμή που υπογράμμισε το ζήτημα του λαθρεμπορίου ανθρώπων και την απελπισία όσων έχουν παγιδευτεί στην κρίση».

Jenny Hill, ανταποκρίτρια του Βερολίνου: «Η Άνγκελα Μέρκελ, όπως όλοι μας, τρομοκρατήθηκε από την ανακάλυψη του φορτηγού. Φαινόταν να έχει βαθύ αντίκτυπο σε αυτήν. Μόλις λίγες μέρες αργότερα, είπε ότι τουλάχιστον 800.000 άτομα θα ζητούσαν άσυλο στη Γερμανία εκείνο το έτος. Και πρώτη φορά χρησιμοποίησε αυτό που θα γινόταν η φράση-σήμα κατατεθέν της «θα το διαχειριστούμε».

Maddy Savage, ανταποκρίτρια της Σουηδίας: «Οι οικογένειες μεταναστών στη Σουηδία καταλήγουν συχνά σε απομακρυσμένες τοποθεσίες ή σε προσωρινά καταλύματα, τα οποία μετακινούνται από τόπο σε τόπο».

Εργασία και στέγαση: «Πίστευαν ότι θα ήταν παράδεισος»

Samar Jaber, πτυχιούχος μηχανικής από την Ιορδανία: «Η Σουηδία ήταν πολύ σκληρή στην αρχή και οι άνθρωποι προσπάθησαν να με εκμεταλλευτούν, προτού μου δοθεί η ιδιότητα του πρόσφυγα. Έχω νομικό καθεστώς τώρα και θέλω να χρησιμοποιήσω το πτυχίο μου, αλλά συνειδητοποίησα ότι δεν αποδέχονται ξένα προσόντα εδώ».

Maddy Savage, ανταποκρίτρια της Σουηδίας: «Πολλοί άνθρωποι πίστευαν ότι η Σουηδία θα ήταν παράδεισος, αλλά η πραγματικότητα έχει δώσει περισσότερες προκλήσεις από ό,τι θα περίμεναν. Ακόμη και οι μορφωμένοι μετανάστες με άριστη γνώση των αγγλικών έχουν αγωνιστεί να προχωρήσουν, επειδή τα προσόντα τους δεν θεωρούνται έγκυρα».

Samar Jaber, πτυχιούχος μηχανικής από την Ιορδανία: «Έχω υποβάλει αίτηση για περίπου 100 θέσεις εργασίας και δεν έχω λάβει καμία πρόσκληση για συνέντευξη. Τώρα αποφάσισα να κάνω ό,τι θέλουν και σπουδάζω για σουηδικό δίπλωμα. Θέλω να χτίσω ένα μέλλον, θέλω να είμαι ανεξάρτητη, αλλά έχουν περάσει έξι χρόνια και δεν έχω τίποτα».

Maddy Savage, ανταποκρίτρια της Σουηδίας: «Η στέγαση και η απασχόληση ήταν δύο από τα μεγαλύτερα ζητήματα. Η Σουηδία δέχεται τεράστια πίεση στο ζήτημα των καταλυμάτων στις μεγάλες πόλεις. Αν δεν είσαι στην ουρά για κοινωνική στέγαση εδώ και χρόνια, έχεις διασυνδέσεις».

Πολιτικές επιπτώσεις: Η «συμπόνια» από τις άλλες χώρες

Jenny Hill, ανταποκριτής του Βερολίνου: «Τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από αιτούντες για άσυλο κυριάρχησαν στα πρωτοσέλιδα. Οι επιθέσεις εναντίον νεαρών γυναικών στην Κολωνία την Παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 2015 στα χέρια ανδρών που ήρθαν κυρίως από τη Βόρεια Αφρική, πυροδότησαν τις αντιδράσεις, όπως και η τρομοκρατική επίθεση σε χριστουγεννιάτικη αγορά του Βερολίνου, που διαπράχθηκε από έναν Τυνησιακό άνδρα που είχε έρθει στην Ευρώπη ως αιτών ασύλου».

Maddy Savage, ανταποκρίτρια της Σουηδίας: «Το έγκλημα έχει γίνει επίσης μέρος στη συζήτηση για το μεταναστευτικό ζήτημα στη Σουηδία. Υπήρξαν ακραία επεισόδια, αλλά η αστυνομία θα σας πει ότι το έγκλημα σε ορισμένες μεταναστευτικές περιοχές δεν οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε πρόσφατες αφίξεις, αλλά σε εγκληματικά δίκτυα και συμμορίες».

Jenny Hill, ανταποκρίτρια του Βερολίνου: «Υπήρξε μια αντίδραση ενάντια στις πολιτικές της “Merkel”, η οποία υποστήριζε ότι μπορεί να διαχειριστεί η χώρα το μεταναστευτικό, καθώς η υποστήριξη για το κόμμα κατά των μεταναστών «Εναλλακτική για τη Γερμανία» (AfD) αυξήθηκε.

Julian Miglierini, δημοσιογράφος του BBC στη Ρώμη: «Στην Ιταλία, οι εθνικιστές εκμεταλλεύτηκαν μια αντιληπτή έλλειψη συνεργασίας από την ΕΕ και από άλλες ευρωπαϊκές χώρες κατά τη διάρκεια της κρίσης. Έχουν εκφράσει αντι-μεταναστευτικά συναισθήματα και πολλοί Ιταλοί μετέδιδαν το μήνυμα. Οι εθνικιστές είχαν σίγουρα εκλογική επιτυχία εδώ από τότε».

Daphne Halikiopoulou, καθηγήτρια της ευρωπαϊκής πολιτικής: «Η τάση που έχουμε δει στην Ευρώπη, ξεκινώντας από την οικονομική κρίση και στη συνέχεια με την μεταναστευτική είναι η άνοδος των εθνικιστικών πολιτικών».

Ενσωμάτωση στα σχολεία: «Θέλω να χτίσω μία ζωή εδώ»

Jenny Phillimore, καθηγήτρια μετανάστευσης: «Σε μέρη όπως η Σουηδία και η Γερμανία, που είδαν τον μεγαλύτερο αριθμό αφίξεων, αντιμετώπισαν μια λιγότερο ομαλή προσέγγιση για την αντιμετώπιση της ένταξης. Αλλά υπήρχε μια τεράστια, εθελοντική προσπάθεια που ήταν ένα από τα πιο θετικά πράγματα που προέκευψαν από όλη την κατάσταση».

Maddy Savage, ανταποκρίτρια της Σουηδίας: «Αλλά είναι ακόμα δύσκολο για τους μετανάστες να ξεπεράσουν τα προβλήματα. Σύντομα θα μπορούμε να δούμε πώς είναι η κατάσταση για τα παιδιά που ήρθαν εδώ και πλησιάζουν την ηλικία όπου θα εισέλθουν στην αγορά εργασίας».

Jenny Phillimore, καθηγήτρια μετανάστευσης: «Αυτή είναι η στιγμή που η Σουηδία γνωρίζει αν η απάντησή της ήταν επιτυχής ή όχι. Έχει έναν γηράσκοντα πληθυσμό, οπότε ξαφνικά η λήψη μιας ένεσης 40.000 νέων και ικανών ατόμων θα μπορούσε να αποδειχθεί σημαντική επιτυχία».

Jenny Hill, ανταποκρίτρια του Βερολίνου: «Στη Γερμανία, τα σχολεία στρατολόγησαν επιπλέον καθηγητές και άτομα από άλλα επαγγέλματα αφού εκπαιδεύτηκαν, προσληφθήκαν. Δημιουργήθηκαν επιπλέον μαθήματα για παιδιά που δεν είχαν κοινή γλώσσα».

Lara Tahan, Σύρια δασκάλα: «Η κόρη μου τα πάει πολύ καλά στο σχολείο εδώ. Και οι δύο μιλάμε καλά τα Γερμανικά και έχουμε αποκτήσει πολλούς φίλους. Είναι φιλόδοξη και θέλω να τα καταφέρει καλύτερα από ό,τι έχω κάνει».

Samar Jaber, πτυχιούχος μηχανικής από την Ιορδανία: «Η Σουηδία είναι μια πολύ γενναιόδωρη χώρα. Με άλλαξε. Φοβόμουν πολλά πράγματα, αλλά τώρα νιώθω διαφορετικά. Ετοιμάζομαι να σπουδάσω για μεταπτυχιακό και ελπίζω να μπορέσω να εκπληρώσω τα όνειρά μου».

Lara Tahan, Σύρια δασκάλα: «Ανυπομονώ να αποκτήσω το γερμανικό διαβατήριό μου. Αποφασίσαμε να έρθουμε εδώ για να έχουμε καλύτερες ζωές και να ζήσουμε με αξιοπρέπεια και ασφάλεια και η ζωή μας εδώ είναι πολύ καλή».

*Ορισμένα από τα ονόματα άλλαξαν για λόγους προστασίας προσωπικών δεδομένων

Πηγή: BBC