Πυροτεχνήματα-Πάσχα: Εντυπωσιακά μεν, ιδιαίτερα επικίνδυνα δε

Για την επικινδυνότητα των πυροτεχνημάτων αναφέρεται σε ανακοίνωσή της η φιλοζωική οργάνωση «Αδέσποτος Πλανήτης», με αφορμή τις εορταστικές εκδηλώσεις για το φετινό Πάσχα.

Μάλιστα, προτείνει την αντικατάστασή τους από εναλλακτικά, αθόρυβα και πιο φιλικά προς το περιβάλλον.

Αναλυτικά όσα αναφέρει:

Τα πυροτεχνήματα αποτελούν βασικό κομμάτι των εορταστικών εκδηλώσεων στη χώρα μας. Ένα εντυπωσιακό θέαμα με σκοπό την χαρά μικρών και μεγάλων, παράλληλα όμως και με αρνητικές συνέπειες για τον άνθρωπο, πολλά ζώα και το περιβάλλον. Ως ένα φιλοζωικό σωματείο, αλλά και σύμφωνα με τις οικολογικές μας πεποιθήσεις και τον σεβασμό μας προς τον συνάνθρωπο, με την παρούσα επιστολή θα θέλαμε να ζητήσουμε, σεβόμενοι και την παράδοση, την αντικατάσταση των κλασικών πυροτεχνημάτων με πιο φιλικές εναλλακτικές και την προώθηση αυτής της πρότασης και στην κοινωνία.

Ο θόρυβος που συνοδεύει τα πυροτεχνήματα μπορεί να ξεπεράσει τα 140dB που υπερβαίνει κατά πολύ το όριο των 85dB που ενδέχεται να βλάψει το ανθρώπινο αυτί (1,2) ενώ η ακοή πολλών ζώων είναι πολύ πιο ευαίσθητη από του ανθρώπου.

Επιστημονικά δεδομένα έχουν δείξει ότι ζώα, όπως σκύλοι και γάτες, ενδέχεται να τραυματιστούν κατά την προσπάθειά τους να διαφύγουν ή να κρυφτούν καθώς φοβούνται από τον έντονο θόρυβο των πυροτεχνημάτων. Η εμπειρία δείχνει ότι δεκάδες δεσποζόμενα και αδέσποτα σκυλιά και γάτες χάνονται, τραυματίζονται ή και πέφτουν θύματα τροχαίων ατυχημάτων, πέφτουν από ταράτσες και μπαλκόνια ή πνίγονται στις αλυσίδες τους κάθε Πρωτοχρονιά και Πάσχα. Τα πυροτεχνήματα έχουν αναγνωριστεί ως η πρώτη αιτία για φοβίες στα σκυλιά (3) ενώ 45% των σκύλων έχουν αυτή τη φοβία (4). Παρουσιάζουν σημάδια ακραίου στρες με σιελόρροια, ταχυκαρδία, ταχύπνοια, πολύ έντονη σωματική δραστηριότητα και γαστρεντερικές διαταραχές. Ανάλογες αντιδράσεις παρατηρούνται και σε άλογα (5) αλλά και ζώα σε ζωολογικούς κήπους. 

Έρευνες έχουν δείξει ότι τα πυροτεχνήματα αναστατώνουν και την άγρια πανίδα. Τα πουλιά λόγω όχλησης πετούν κατά χιλιάδες (6) και αντίστοιχα εκτιμάται – παρόλο που δεν έχει μελετηθεί ιδιαίτερα-ότι ενοχλούν και τις νυχτερίδες (όλα τα είδη αυστηρώς προστατευόμενα στην Ελλάδα). Τα ζώα αποπροσανατολίζονται, πετούν ακόμα ακόμα και σε ακατάλληλο καιρό ενώ μπορεί να συμβούν και τραυματισμοί λόγω άτακτου πετάγματος. Έχει παρατηρηθεί ακόμα και πέταγμα από τις φωλιές νεαρών πουλιών πριν καν αυτά να είναι ικανά για πτήση με αποτέλεσμα τραυματισμούς, ενώ έχει παρατηρηθεί αύξηση του καρδιακού ρυθμού ακόμα και σε πουλιά σε κλουβιά (7). Οι επιπτώσεις της όχλησης των πουλιών από το θόρυβο των πυροτεχνημάτων είναι μακροπρόθεσμες και μπορούν να επηρεάσουν και την αναπαραγωγική τους επιτυχία(8). Ο θόρυβος μπορεί να προκαλέσει αύξηση ορμονών ακόμα και σε ζώα που έχουν συνηθίσει τη ζωή στα αστικά κέντρα (9,10).

Ο έντονος και ξαφνικός θόρυβος των πυροτεχνημάτων αναστατώνει και πολλούς ανθρώπους, όπως παιδιά στο φάσμα του αυτισμού (11), χρήστες ακουστικών βοηθημάτων, μικρά παιδιά, ηλικιωμένους με άνοια και άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές. Επίσης σε πυροτεχνήματα οφείλονται και ατυχήματα που αφορούν παιδιά στην Ελλάδα και κορυφώνονται το Πάσχα (12).Οι κίνδυνοι για τον άνθρωπο περιλαμβάνουν από τραυματισμό και βραχυπρόθεσμες συνέπειες, όπως άσθμα και βήχα (13), μέχρι και μακροπρόθεσμες συνέπειες, όπως αναπνευστικά και καρδιαγγειακά προβλήματα (14).

Δεν είναι αμελητέα εκτός από την ηχορύπανση και η ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλείται από τα πυροτεχνήματα λόγω των σωματιδίων (15) που κάποια από αυτά θα καταλήξουν στο έδαφος και άλλα στα υδάτινα σώματα.

Εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν για όσους υποστηρίζουν αυτήν την παράδοση και πρέπει να προτιμηθούν. Ενδεικτικά αναφέρουμε τα αθόρυβα πυροτεχνήματα που ήδη έχουν αρχίσει να χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα (π.χ. από τον Δήμο Κηφισιάς το Δεκέμβρη 2022), τα φιλικά προς το περιβάλλον πυροτεχνήματα χωρίς το πιθανώς επιβλαβές για την υγεία και το περιβάλλον υπερχλωρικό οξύ και με χαμηλότερα ποσοστά βαρέων μετάλλων (16), τη χρήση λέιζερ και τη χρήση drones για αντίστοιχα θεάματα που φαίνεται να είναι το μέλλον έχοντας τα πλεονεκτήματα ότι είναι αθόρυβα, χωρίς εκπομπές σωματιδίων και με δυνατότητα επαναχρησιμοποίησης (17, 18). 

Ο σεβασμός προς τα έμβια όντα και το περιβάλλον αποτελεί αναμφισβήτητα ηθικό χρέος κάθε πολιτισμένης κοινωνίας. Ζητάμε την ευαισθητοποίηση όλων των πολιτών και υπηρεσιών άμεσα στην υιοθέτηση πιο φιλικών προς τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον, πρακτικών και το Πάσχα που πλησιάζει να μην προκληθούν άλλες απώλειες προς όφελος μιας στιγμιαίας αλλά επικίνδυνης «διασκέδασης».

Με εκτίμηση

Αδέσποτος Πλανήτης

Βιβλιογραφικές αναφορές

1 Amvade B, Ghosh S (2013) Characterization of PM10 in the ambient air during Deepawali festival of Rajnandgaon district, India. Natural hazards 69, 589-598.

2 Wallace S (2022) The environmental impact of fireworks in the city of Dubrovnik. Dissertation, RIT Croatia. Από: Bateman et al.2022 Not just a flash in the pan: short and long term impacts of fireworks on the environment 

3-Blackwell, E., Bradshaw, J., Casey, R. (2013). Fear responses to noises in domestic dogs: Prevalence, risk factors and co-occurrence with other fear related behaviour. Applied Animal Behaviour Science 145, 15-25. 

4-Blackwell, E., Casey, R., Bradshaw, J. (2005). Firework Fears and Phobias in the Domestic Dog. Scientific Report for the RSPCA, University of Bristol, UK 

5- Gronqvist G.; Rogers, C, Gee, E (2016) The management of horses during fireworks in New Zealand”, Animals, 6 (3)

6-Shamoun-Baranes et al. (2011) Birds flee en mass from New Year’s Eve fireworks. Behav Ecol 22(6):1173-1177. doi: 10.1093/beheco/arr102. 

7- Stickroth H (2015) Auswirkungen von Feuerwerken auf Vögel – ein Überblick. Berichte zum Vogelschutz 52, 115–149.

8- Bernat-Ponce E, Gil-Delgado JA, Lopez-Iborra GM (2021) Recreational noise pollution of traditional festivals reduces the juvenile productivity of an avian urban bioindicator. Environmental Pollution 286, 117247. doi:10.1016/j.envpol.2021.117247 

9- Ditchkoff SS, Saalfeld ST, Gibson CJ (2006) Animal behavior in urban ecosystems: modifications due to human-induced stress. Urban Ecosystems 9,5–12. doi:10.1007/s11252-006-3262-3 

10- Shannon G, McKenna MF, Angeloni LM, Crooks KR, Fristrup KM, Brown E, Warner KA, Nelson MD, White C, Briggs J, McFarland S, Wittemyer G (2016) A synthesis of two decades of research documenting the effects of noise on wildlife. Biological Reviews 91, 982–1005. doi:10.1111/ brv.12207 

11- Valentinuzzi ME. 2018. IEEE Pulse 39. Digital Object Identifier 10.1109/MPUL.2018.2856961

12- Konte V, Petridou E, Trichopoulos D (2004) Firework-related childhood injuries in Greece: a national problem. Burns 30(2): 151-153

13- Hirai K, Yamazai Y, Okada K, Furuta S, Kubo K. (2000) Acute Eosinophilic Pneumonia Associated with Smoke from Fireworks. Internal Medicine 39: 401-403.

14- Lin, C-C. (2016). A review of the impact of fireworks on particulate matter in ambient air. Journal of the Air & Waste Management Association, 66(12), 1171-1182. DOI: 10.1080/10962247.2016.1219280

15-Sijimol MR, Mohan M (2014) Environmental impacts of perchlorate with special reference to fireworks – a review. Environmental Monitoring and Assessment 186, 7203–7210. doi:10.1007/s10661-014-3921-4. 

16-Fan S, Li Y, Liu C (2021) Are environmentally friendly fireworks really “green” for air quality? A study from the 2019 national day fireworks display in Shenzhen. Environmental Science & Technology 55, 3520–3529. doi:10.1021/acs.est.0c03521 

17- Daukantas P (2010) A short history of laser light shows. Optics and Photonics News 21,42–47. doi:10.1364/OPN.21.5.000042 

18- Zerlenga O, Cirillo V, Iaderosa R (2021) Once upon a time there were fireworks. The new nocturnal drones light shows. img Journal 4, 402–425. doi:10.6092/issn.2724-2463/12628