Αγριογούρουνα παντού: Πόσο επικίνδυνα είναι – Λύση η εξόντωση τους;

Καθημερινή είναι τον τελευταίο καιρό η εμφάνιση αγριόχοιρων σε κατοικημένες περιοχές της χώρας, με εικόνες που από τη μία προκαλούν συμπάθεια για τα μεγάλα τετράποδα ζώα, αλλά από την άλλη επιφέρουν ανησυχία για το φαινόμενο και, σε πολλές περιοχές, φόβο λόγω των συχνών τροχαίων που προκαλούνται από το αιφνίδιο πέρασμα τους σε δρόμους.

Δεν ήταν λίγες οι φορές την περίοδο της υγειονομικής κρίσης που εμφανίστηκαν αγριογούρουνα μέσα στον αστικό ιστό, με έντονη ανάμνηση την εικόνα των ζώων στην Πλατεία Αριστοτέλους και την, σχεδόν καθημερινή, παρουσία τους μέχρι και σήμερα στην περιοχή του Πανοράματος και άλλων περιοχών της Θεσσαλονίκης.

Η εξοικείωση των άγριων χοίρων με την ανθρώπινη παρουσία αλλά και αυτή η συχνή εμφάνιση τους σε λιγότερο ήσυχες περιοχές, προκαλούν συχνά εκτός από τροχαία και καταστροφές σε αγροτικές περιοχές.

Οι κάτοικοι στο Κιλκίς, δηλώνουν ήδη αγανακτισμένοι από τις συχνές ζημιές στα χωράφια τους , βλέποντας τις σοδειές τους να καταστρέφονται από την επιδρομή μεγάλων κοπαδιών που επισκέπτονται πλέον συστηματικά το σημείο.

Είναι όμως επικίνδυνα αυτά τα ζώα;

Πώς θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε όταν βρεθούμε κοντά τους;

Τι συνέβη και εμφανίστηκαν τώρα τα αγριογούρουνα;

Αυτά και πολλά ακόμα ερωτήματα που, λίγο πολύ, έχουμε όλοι μας από τότε που εντοπίσαμε την συχνή παρουσία τους στις πόλεις και τα χωριά, απαντάει στην Parallaxi ο Δημήτρης Μπακαλούδης, Καθηγητής άγριας πανίδας στο Τμήμα Δασολογίας & Φυσικού Περιβάλλοντος του Α.Π.Θ, εξηγώντας από την αρχή το πρόβλημα των αγριόχοιρων.

«Την δεκαετία του 2000 με 2010, επιδοτήθηκε η κτηνοτροφία ώστε να κάνουν ημίαιμα γουρούνια. Δηλαδή να αφήνουν οι κτηνοτρόφοι έξω θηλυκούς χοίρους και να ζευγαρώνουν με τα άγρια αρσενικά ώστε να έχουμε με αυτόν τον τρόπο τα ημιάγρια, τα οποία όμως κάποια στιγμή ξέφυγαν. Αυτό σημαίνει ότι τα ημίαιμα, έχουν χαρακτηριστικά και από τον αγριόχοιρο και από το οικόσιτο, από το οποίο παίρνουν την μεγάλη τοκετομάδα, ενώ δηλαδή ο αγριόχοιρος μπορεί να γυρνάει με τέσσερα, πέντε το πολύ έξω, αυτά μπορεί να είναι δέκα και δώδεκα σε κάθε ομάδα. Επίσης, αυτά μπορούν να έχουν πολλαπλές γέννες μέσα στο ίδιο έτος. Για να καταλάβετε, ο αγριόχοιρος ακολουθεί και κάποιες αυξομειώσεις σύμφωνα με την εποχή, που έχουν σχέση με τους καρπούς δέντρων όπως η βελανιδιά που κάθε δύο με τρία χρόνια κάνει καρπούς και αυτό το ζώο παρακολουθεί και έχει άμεση σχέση με την αναπαραγωγή του, κάτι που δεν ισχύει στο ημίαιμο λόγω άγνοιας του. Επίσης, είναι πιο εξοικειωμένα με τον άνθρωπο. Μπορεί ο χρωματισμός τους να παραπέμπει σε ένα άγριο, αλλά γονιδιακά είναι πιο κοντά στα χαρακτηριστικά ενός οικόσιτου.» αναφέρει ο κ. Μπακαλούδης, λέγοντας πως «Όλα αυτά μας δίνουν να καταλάβουμε ότι σε μία δεκαετία, ο πληθυσμός αυξάνεται με γεωμετρική πρόοδο. Τώρα, τα τελευταία δύο τρία χρόνια που δεν υπήρξε και κυνήγι με την πανδημία, ο πληθυσμός όχι μόνο αυξήθηκε, αλλά κατέλαβε και περιοχές οι οποίες παραδοσιακά ήταν χαμηλές λόγω του κυνηγιού. Συν την απουσία του ανθρώπου, ακόμα και στον αστικό ιστό – θα θυμάστε αγριόχοιρο μέχρι στην Αριστοτέλους – όπως και άλλα είδη της άγριας πανίδας, πχ στο Κιλκίς είχαν εμφανιστεί μέσα στη πόλη ζαρκάδια, ενώ σε άλλες περιοχές εμφανίστηκαν άλλα είδη άγριας πανίδας.»

ΖΗΜΙΕΣ

«Πάντως, αυτό είναι ένα φαινόμενο που δεν το συναντάμε μόνο στην Ελλάδα» λέει ο καθηγητής άγριας πανίδας, ενώ σημειώνει πως υπάρχουν επιχορηγήσεις για τις ζημιές από κάποια είδη άγριων ζώων, «Πανευρωπαϊκά έχουμε την αύξηση του πληθυσμού του χοίρου, ενώ σε άλλες ηπείρους όπως η Αμερική, το έχουν επικηρυγμένο γιατί είναι ένα είδος που δημιουργεί πολλές ζημιές. Εδώ, εκτός από τις συγκρούσεις στα οδικά δίκτυα, έχουμε σίγουρα αντιδράσεις από αγρότες και κτηνοτρόφους γιατί όταν κατεβαίνει ένα κοπάδι μέσα σε αγροτική καλλιέργεια, προκαλεί ζημιές. Για πολλές από αυτές τις περιπτώσεις πάντως, υπάρχει αποζημίωση. Ο ΕΛΓΑ γνωρίζω ότι πληρώνει τις ζημίες, απλά θα πρέπει να επαληθευτεί και το αίτιο της ζημιάς που τις περισσότερες φορές είναι και δύσκολο. Όπως υπάρχει αποζημίωση για ζημιές από αρκούδα ή από λύκο, σε κάποιους νομούς υπάρχει το ίδιο και για τον αγριόχοιρο.»

Στις συζητήσεις που έκανα με ανθρώπους που γνωρίζουν καλά το δάσος και την συμπεριφορά των άγριων ζώων, η κοινή άποψη όλων, είναι πως αυτά τα ζώα δεν είναι επικίνδυνα για τον άνθρωπο, αφού όλα τα ζώα επιτίθενται μόνο όταν νιώσουν να απειλούνται τα μικρά τους, χωρίς αυτό βέβαια να σημαίνει πως πρέπει να τα πλησιάζουμε, αφού ποτέ δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα σίγουροι για τις προθέσεις τους.

Από την άλλη, ο κ. Μπακαλούδης βάζει στη συζήτηση και μία άλλη παράμετρο, αυτή των ασθενειών που μπορεί να έχουν τα άγρια ζώα, λέγοντας πως «Η συχνή εμφάνιση αυτών των αγριόχοιρων στον αστικό ιστό, εγκυμονεί άλλους κινδύνους, αφού μπορεί να είναι φορείς ασθενειών. Θέλει πολλή προσοχή από τους πολίτες. Ακόμα, δεν πρέπει να τα ταΐζουν, να μην βγάζουν τα σκουπίδια έξω ώρες πριν περάσει το απορριμματοφόρο, να μη βγάζουν νερό. Ακόμα και αυτά που αφήνει ο κόσμος έξω για τα αδέσποτα, προσελκύουν την όσφρηση του γουρουνιού»

ΠΡΩΤΑ ΓΝΩΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του μεγάλου πληθυσμού των αγριόχοιρων, ο καθηγητής, αναφέρει πως πρώτα πρέπει να γίνει γνώση του προβλήματος και μετά να δοθεί η κατάλληλη λύση.

«Ως χώρα δεν έχουμε ένα σύστημα παρακολούθησης για κανένα είδος, ούτε καν για τα απειλούμενα. Αυτό είναι ένα μειονέκτημα γενικά της Ελλάδας, η παρακολούθηση των πληθυσμών, που κάνουν όλες οι άλλες χώρες. Ένα πρόβλημα λοιπόν είναι ότι δε γνωρίζουμε τα πληθυσμιακά επίπεδα. Αυτό έπρεπε να το έχουμε για όλα τα είδη. Περισσότερο για εκείνα που έχουν οικονομικό, κοινωνικό, υγιεινό ενδιαφέρον, αλλά και τα απειλούμενα. Πρέπει να τα παρακολουθούμε σε πιο μόνιμη βάση. Θα έπρεπε για τους αγριόχοιρους τώρα, να ξέρουμε με αριθμούς τι υπάρχει. Που έχουμε αύξηση, που είναι τα ημίαιμα, που έχουμε τους καθαρούς πληθυσμούς. Μόνο έτσι μπορούν να προταθούν μετά και λύσης αντιμετώπισης ενός προβλήματος. Όλα τα άλλα είναι γενικεύσεις. Θα πρέπει να ξέρουμε πριν το πρόβλημα και την κατανομή του ώστε μετά να αναζητήσουμε τη λύση»

ΣΤΟ ΚΙΛΚΙΣ ΞΕΚΙΝΑΕΙ ΤΟ ΚΥΝΗΓΙ 

Στο Κιλκίς, που είναι συχνά τα προβλήματα από την εμφάνιση αγριόχοιρων σε δρόμους και αγροτικές εκτάσεις, την απόφαση για εξόντωση ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού τους αποφάσισε ο Κυνηγητικός Σύλλογος της περιοχής, συγκροτώντας τρεις ομάδες των δέκα κυνηγών με σκοπό την αντιμετώπιση του φαινομένου.

«Στη περιοχή του Δήμου μας υπάρχει μεγάλο πρόβλημα για τις καλλιέργειες, αλλά και με τα τροχαία που γίνονται συνέχεια. Ο πληθυσμός των αγριόχοιρων έχει αυξηθεί πάρα πολύ και σε αυτό σίγουρα βοήθησε η περίοδος της καραντίνας που δε μας άφησαν να βγούμε για κυνήγι αλλά είναι κι άλλοι λόγοι που θα πρέπει να αναλυθούν επιστημονικά.» αναφέρει στην Parallaxi ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης, πρόεδρος του Κυνηγετικού Συλλόγου Κιλκίς, ενώ συνεχίζει λέγοντας πως «Αποφασίσαμε σε συνεργασία με το Δασαρχείο, την κτηνιατρική και την Ομοσπονδία να κάνουμε κάποιες ομάδες οι οποίες θα προσπαθήσουν να μειώσουν τον πληθυσμό. Αυτή ήταν μία πρόταση που έγινε μετά από επιστημονικές μελέτες, δεν ήταν κάτι αυθαίρετο. Να τονίσουμε από την άλλη, πως δεν είναι στις προθέσεις μας να εξαλείψουμε τα ζώα από την περιοχή, αλλά θέλουμε να τα μειώσουμε γιατί έρχονται συνέχεια στη πόλη και στα χωριά μέσα»

Για ενημέρωση μιλάει ο καθηγητής του ΑΠΘ Δημήτρης Μπακαλούδης, βάζοντας στο πλαίσιο όλους τους φορείς που μπορούν να βοηθήσουν ουσιαστικά, με πρώτο το σχολείο «Θα έπρεπε να υπάρχουν καμπάνιες ενημέρωσης για όλα αυτά και πώς συμπεριφερόμαστε σε άγρια ζώα. Τώρα ειδικά ίσως ακόμα παραπάνω. Θα έπρεπε να υπάρχει ενημέρωση στα σχολεία, καμπάνιες από τους Δήμους και τα Μέσα ενημέρωσης. Ίσως κάποια φυλλάδια να ενημερωθεί ο κόσμος ότι πρέπει να αποφεύγει αυτά τα ζώα»

“ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΦΟΒΙΤΣΙΑΡΙΚΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΡΙΜΑ”

Τέλος, μιλώντας με τον φωτογράφο Μάριο Δαδούδη που φωτογράφησε αυτά τα ζώα, αναφέρει χαρακτηριστικά πως «Είναι τόσο φοβιτσιάρικα και είναι τόσο κρίμα να γίνονται στόχος της ασχετοσύνης του κόσμου. Δεν έχουν σκοπό να πειράξουν κανέναν, να φάνε απλώς θέλουν. Ας αναρωτηθούμε λοιπόν για ποιο λόγο, ένα ζώο το οποίο ακόμη και οι κυνηγοί δυσκολεύονταν πάντα να βρουν, πλησιάζει τόσο κοντά στις ανθρώπινες κατοικίες. Είμαι σίγουρος πως δεν έχουν καμία διάθεση να βάζουν τη ζωή τους σε τόσο μεγάλο κίνδυνο… κάτι άλλο συμβαίνει. Και η έλλειψη των μελισσών, ίσως θα έπρεπε να μας απασχολήσει. Τα γουρούνια βοσκάνε, αλλά αν δεν υπάρχουν ρίζες και λουλούδια να φάνε, κάτι πρέπει να κάνουν και αυτά.»

*Φωτογραφίες, βίντεο : Μάριος Δαδούδης