Αστικές διαδρομές: Γραμμή 32A
Η μπαλάντα του 32Α.
Εικόνες: Αργύρης Καράγιωργας, Χριστίνα Παρασκευοπούλου
Η γραμμή 32Α επιφύλαττε για μένα από την αρχή της γνωριμίας μας μια σχέση αγάπης και μίσους, που κρατά εδώ και 15 χρόνια ανελιππώς. Λεπτή η «γραμμή» μεταξύ των δύο για ένα μέσο που σε συνδέει με τον έξω κόσμο όταν ζεις σε ένα προάστιο, πόσο μάλλον στα δυτικά της πόλης, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να σε κάνει να μετανιώσεις την ώρα που αποφάσισες να κατεβείς στο κέντρο. Το κάθε πράγμα έχει τα καλά του και τα κακά του θα μου πεις. Όμως, ως γνωστόν, με τον ΟΑΣΘ, τον μόνο φορέα δημόσιας μετακίνησης στην πόλη, τα κακά τείνουν να υπερτερούν.
Το βασικό θέλγητρο της γραμμής ήταν από την αρχή η ευκαιρία ανεξαρτησίας που υποσχόταν, αυτής από την ανάγκη των άλλων για μετακίνηση, καθώς παλιότερα με 0,50 λεπτά μπορούσες να βρεθείς με την άνεσή σου στο κέντρο της πόλης, 0,25 αν ήσουν φοιτητής. Το ποσό σταδιακά με τα χρόνια όπως είδαμε όλοι αυξήθηκε, φτάνοντας το 1 ευρώ, με νέα άνοδο τιμής να αναμένεται.
Τα προβλήματα πολλά, όπως με τις περισσότερες γραμμές της Δυτικής Θεσσαλονίκης, αν και πλέον ο ΟΑΣΘ φαίνεται να κάνει λιγότερες διακρίσεις, εγγυόμενος κακή εξυπηρέτηση σε όλες τις γραμμές. Καθυστερήσεις λεωφορείων, κομμένα δρομολόγια σε διαφορετικές κάθε μέρα ώρες χωρίς ενημέρωση επιβατών, παλιά λεωφορεία που ουκ ολίγες φορές χαλάνε εν μέσω διαδρομής, κατεβάζοντας όλους τους επιβάτες σε αναμονή του επόμενου γεμάτου μέχρι χείλους σαρδελοκουτιού, για να χρησιμοποιήσουμε μια τετριμμένη πλέον έκφραση για τον ΟΑΣΘ.
Πολλές φορές πια καταφθάνει μάλιστα το μικρό λεωφορείο, έναντι του διπλού που έχει σαν καθιερωμένο η γραμμή, κι ας μην είναι αρκετά ευρύχωρο για να εξυπηρετήσει τους επιβάτες από τον Εύοσμο και τους Αμπελόκηπους που μαζεύει στο δρόμο του. Χαλασμένα ή ανύπαρκτα χερούλια, με αποτέλεσμα την στάση αλληλεγύης μεταξύ επιβατών, τύπου «βάστα με να σε βαστώ», αφού εν ελλείψη άλλης επιλογής καταλήγουμε να κρατιόμαστε πολλές φορές ο ένας από τον άλλον για να μην πέσουμε στις στροφές. Με εξαίρεση τις φορές που το λεωφορείο είναι τόσο γεμάτο που δεν υπάρχει ανάγκη να κρατηθείς από κάπου, μια που πολύ απλά δεν υπάρχει ελεύθερος χώρος να πέσεις πουθενά, με όλα τα σώματα πιεσμένα σε μια ενιαία μάζα. Μια κατάσταση ιδιαίτερα ευχάριστη τα καλοκαίρια.
Κάτω Ηλιούπολη-Αριστοτέλους, με το Α του τίτλου να αναφέρεται στο κομμάτι Μέσω Γυμναστηρίου, καθώς κάνοντας τη χάρη σε όσους μένουν στη Νέα Πολιτεία του Ευόσμου, πραγματοποιεί μια διαδρομή πιο ψηλά και με έναν κύκλο παραπάνω από το θυγατρικό του 32, από το οποίο όμως δεν απέχει πολύ σε χάρη. Το εν λόγω Κλειστό Γυμναστήριο Ευόσμου αποτελεί σημείο αναφοράς για την περιοχή εδώ και χρόνια, καθώς και το σημείο αξετηρίας μου για τις διαδρομές προς το κέντρο. Πέραν των αθλητικών δραστηριοτήτων του, η χρήση του έχει επεκταθεί μάλιστα και σε αυτή της σχολικής αίθουσας, καθώς εδώ και 9 χρόνια το 24ο Δημοτικό Σχολείο Ευόσμου φιλοξενείται «προσωρινά» στον 1ο όροφό του, κάτω από τις κερκίδες του κλειστού γηπέδου, λόγω έλλειψης χώρου. Κι αυτό παρά την διαβεβαίωση των δημοτικών αρχών πως η ανέγερση ενός νέου σχολείου δεν θα έπαιρνε πάνω από δύο χρόνια, με τις διαδικασίες μόλις πέρυσι να έχουν ξεκινήσει, και μεγάλο μέλλον ακόμα μπροστά τους.
Από εκεί, η διαδρομή οδηγεί στον δρόμο παράλληλα του Περιφερειακού, περνώντας από έναν άξονα σε ανάπλαση, που καθημερινά υποδέχεται τους αθλούμενους της περιοχής, οι οποίοι κάνουν τρέξιμο κατά μήκος του, καθώς με την ανοιχτωσιά του προσφέρεται ιδιαίτερα για άσκηση, αλλά και βόλτες με τα τετράποδά τους. Αυτό το κομμάτι της περιοχής παλιότερα δεν τύγχανε καμίας κάλυψης από την γραμμή, μέχρι που οι κάτοικοι πέτυχαν με τις εκκλήσεις τους την συμπερίληψή του στη διαδρομή του 32Α, όντας αποκομμένοι και με μόνη επιλογή την κάθοδο με τα πόδια μέχρι την πλησιέστερη στάση. Μια κατάσταση που, αν ήταν ταλαιπωρία την ημέρα, δυσκόλευε ακόμα περισσότερο τη νύχτα, στην έρημη σχετικά περιοχή με ελιππή φωτισμό.
Μετά τον Περιφερειακό, το λεωφορείο κλείνει τον κύκλο περνώντας το Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής της περιοχής, που αποτελεί έναν χώρο-καταφύγιο για μικρούς και μεγάλους, ειδικά τα καλοκαίρια. Και ακολουθεί η κάθοδος σε μια από τις κεντρικές οδούς του Ευόσμου, την Καραολή και Δημητρίου, με τις μικρές τοπικές επιχειρήσεις της, που δυστυχώς τα τελευταία χρόνια έχουν αρχίσει να δίνουν μια εικόνα φθοράς, μέχρι την άφιξη στην λεγόμενη Διασταύρωση, όπου τα λεωφορεία-προσωπικότητες της Ηλιούπολης συναντιούνται. Περνώντας την, βλέπει κανείς εκατέρωθέν του το Εβραϊκό Νεκροταφείο και το εγκαταλελειμένο παλιό εργοστάσιο της ΑΓΝΟ, οχυρά και τα δύο, το καθένα με τον δικό του τρόπο.
Το νέο Εβραϊκό Νεκροταφείο αποτελεί έναν περιφραγμένο φυλασσόμενο χώρο με την δική του ιστορία στην περιοχή. Ο χώρος παραχωρήθηκε στην Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης για πρώτη φορά το 1938, ενώ αναπτύχθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς τα παλιά εβραϊκά νεκροταφεία που βρίσκονταν στο χώρο της σημερινής Πανεπιστημιούπολης καταστράφηκαν από τους Ναζί. Στο νεκροταφείο της Σταυρούπολης αυτό μεταφέρθηκαν κάποια ταφικά μάρμαρα που διασώθηκαν από την εποχή, ενώ έχει τοποθετηθεί επίσης ένα μαρμάρινο μνημείο με την επτάφωτη λυχνία, στη μνήμη των 46.000 Εβραίων κατοίκων της Θεσσαλονίκης, θυμάτων του Ολοκαυτώματος.
Η παλιά βιομηχανία ΑΓΝΟ, από την απέναντι πλευρά, αποτελείται από μια έκταση 15 στρεμμάτων που εδώ και δεκαετίες έχει εγκαταληφθεί στην τύχη της, ένα περιθωριοποιημένο εργοστάσιο-φάντασμα που έχει απαξιώσει η πόλη, με την λέξη «Χαμένος…», που δεσπόζει πάνω στο κτίριο, να εκφράζει εύστοχα την κατάστασή του. Το εργοστάσιο πρωτοδημιουργήθηκε στην Σταυρούπολη το 1954, όπου λειτούργησε για περίπου 35 χρόνια, πριν μεταφερθεί το 1990 στην περιοχή του Λαγκαδά. Έκτοτε, αυτό το κομμάτι γης έχει μείνει ανεκμετάλλευτο, μια επικίνδυνη εστία που φέρνει τις αντιδράσεις των κατοίκων, χωρίς κανένα αποτέλεσμα, και καμία αλλαγή παρά τις περιοδικές υποσχέσεις και τις μελέτες ανάπλασης που έχουν πραγματοποιηθεί στο παρελθόν.
Μια παρόμοια εικόνα φέρνει στο νου και το παλιό κατάστημα «Κου Κου» που περνάει το λεωφορείο στο δρόμο του για τους Αμπελόκηπους. Μετά το κλείσιμό του πριν λίγα χρόνια, παραμένει σε μια κατάσταση παρακμής, με το κτίριο ανεκμετάλλευτο, σε μια κατά τα άλλα όμορφη περιοχή, με το τοπικό πάρκο να την ζωντανεύει με το πράσινό της.
Και λίγο παραδίπλα, το 32Α συναντά άλλο ένα σημείο που έχει αφήσει το σημάδι του στην περιοχή, αδρανές πια, μα φέροντας τον αέρα του παρελθόντος. Τα Καπνομάγαζα της Σταυρούπολης πριν από κάποιες δεκαετίες ήταν κτίρια που έσφυζαν από ζωή, με άντρες και γυναίκες να μπαίνουν με το πρώτο φως του ήλιου για δουλειά και να βγαίνουν το απόγευμα με την χαρακτηριστική μυρωδιά καπνού να τους συνοδεύει. Μέχρι που την δεκαετία του ’90 ο καπνός γνώρισε κρίση και εγκατέλειψε την Θεσσαλονίκη, αφήνοντας τα κτίρια αυτά να στέκουν έρημα ενθύμια της εποχής. Το κόκκινο τούβλινο καπνομάγαζο που βλέπω κάθε φορά από το παράθυρο περνώντας από το σημείο δεν παύει να φέρνει μια νοσταλγία, παρόλο που δεν το γνώρισα στις καλές του μέρες.
Η γραμμή συνεχίζει μέσα από τους Αμπελόκηπους, προχωρώντας σε στενούς εμπορικούς δρόμους, που ενώ παλιά είχαν περισσότερη ζωντάνια, τώρα έχουν πληγεί κι αυτοί σε έναν βαθμό από την κρίση. Συναντάς τρία, τέσσερα και πέντε κλεισμένα μαγαζιά στη σειρά τη φορά, μέχρι να φτάσεις στην Ξηροκρήνη, με τις Εργατικές της κατοικίες και τις Δωδεκαόροφες να δεσπόζουν στο υπόβαθρο. Εκεί είναι που λες, επτιτέλους, φτάνουμε στο κέντρο, παρόλο που ξέρεις πως ο Βαρδάρης και η Εγνατία μετά τη Λαγκαδά είναι μια άβυσσος από μόνα τους.
Κατεβαίνοντας από τον αποπνικτικό συνήθως χώρο του λεωφορείου στο τέρμα της Πλατείας Αριστοτέλους, νιώθεις πως έχεις κάνει πραγματικά ένα ταξίδι. Κι όμως, παρά τις εικόνες εγκατάλειψης και κρίσης που περνάς στο δρόμο σου, η διαδρομή έχει το δικό της πρόσωπο, και σίγουρα την δική της ιστορία για κάποιον που έχει κάνει αμέτρητα χιλιόμετρα μπρος και πίσω πάνω στο 32Α. Πες το αγάπη για τον «τόπο» σου, ή νοσταλγία για μια περιοχή που έχεις δει να διαμορφώνεται και να αλλάζει, μεγαλώνοντας μαζί σου, αλλά η δυτική πλευρά της πόλης, και η διέλευση μέσα από τις γειτονιές της, πάντα φέρνει ένα οικείο συναίσθημα, μια αίσθηση του ανήκειν. Λίγα είναι 15 χρονιά Ηλιούπολη-Αριστοτέλους;
Δείτε τη διαδρομή εδώ
