Ένας οδηγός που θα σε βοηθήσει να αναγνωρίσεις πως είσαι θύμα κακοποίησης
Καμία μόνη, ποτέ ξανά!
Η έξαρση της έμφυλης βίας αποτελεί πια ένα φαινόμενο το οποίο λαμβάνει τρομακτικές διαστάσεις. Καθημερινά διαβάζουμε για δεκάδες γυναίκες οι οποίες κακοποιήθηκαν από τον σύντροφο τους μέχρι θανάτου, ενώ οι περιπτώσεις που δολοφονήθηκαν τείνουν να γίνονται πλέον καθημερινό επεισόδιο της σύγχρονης κοινωνίας.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως θα βιώσουν φυσική ή σεξουαλική βία από έναν σύντροφο στη διάρκεια της ζωής τους. Η βία αυτή ξεκινάει συχνά σε νεαρή ηλικία, με το 25% των νεαρών γυναικών ηλικίας 15-24 να έχουν ήδη βιώσει βία από έναν σύντροφο μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των 20 τους.
Η πανδημία COVID-19 έχει αυξήσει τους παράγοντες κινδύνου για τη βία κατά των γυναικών. Οι περιορισμοί και τα lockdowns αύξησαν την ένταση και την πίεση μέσα στα νοικοκυριά, ενώ ταυτόχρονα περιόρισαν την πρόσβαση των γυναικών σε υποστηρικτικές υπηρεσίες και κοινωνικά δίκτυα. Αυτό οδήγησε σε αύξηση των περιστατικών βίας και σε περισσότερες κλήσεις σε γραμμές βοήθειας και καταφύγια.
Στις ΗΠΑ, οι ανθρωποκτονίες γυναικών από συντρόφους που χρησιμοποιούν όπλα έχουν αυξηθεί κατά 6% την τελευταία δεκαετία. Τα όπλα χρησιμοποιούνται σε δύο τρίτα των ανθρωποκτονιών από συντρόφους, με τις γυναίκες να είναι τα κύρια θύματα.
Η κακοποίηση των γυναικών στην Ελλάδα παρουσιάζει ανησυχητική αύξηση τα τελευταία χρόνια. Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛ.ΑΣ., από την 1η Ιανουαρίου μέχρι τις 30 Οκτωβρίου του 2023 καταγράφηκαν 8.409 περιστατικά κακοποίησης γυναικών.
Μέχρι στιγμής το 2024, έχουν καταγραφεί επτά γυναικοκτονίες στην Ελλάδα, το μικρότερο θύμα ήταν μόλις 11 ετών. Τα περιστατικά αυτά συνεχίζουν να προκαλούν ανησυχία και να υπογραμμίζουν την ανάγκη για άμεση λήψη μέτρων από τις αρμόδιες αρχές. Αυτές οι γυναικοκτονίες αποτελούν μέρος μιας ανησυχητικής αύξησης των βίαιων επιθέσεων κατά των γυναικών στη χώρα, φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί τα τελευταία χρόνια
Η Ψυχολόγος Ειρήνη Σπύρα, αναφέρει πως η αναγνώριση ότι βρίσκεσαι σε μια σχέση που είναι κακοποιητική μπορεί να είναι δύσκολη, ειδικά όταν η κακοποίηση δεν είναι σωματική αλλά ψυχολογική ή συναισθηματική. Ακολουθούν κάποια σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν ότι βρίσκεσαι σε μια κακοποιητική σχέση:
- Χαμηλή Αυτοεκτίμηση και Αυτοπεποίθηση: Νιώθεις ότι δεν αξίζεις ή ότι δεν μπορείς να κάνεις τίποτα σωστά.
Ο σύντροφός σου συνεχώς σε υποτιμά, σε κοροϊδεύει ή σε προσβάλλει.
- Συνεχής Κριτική και Εξευτελισμός: Ο σύντροφός σου σε επικρίνει διαρκώς για την εμφάνισή σου, τις απόψεις σου ή τις πράξεις σου.
Νιώθεις εξευτελισμένη, ιδιαίτερα μπροστά σε άλλους.
- Απομόνωση: Ο σύντροφός σου σε αποτρέπει από το να δεις φίλους και οικογένεια ή σε απομονώνει κοινωνικά.
Νιώθεις μοναξιά και αποκοπή από τον κοινωνικό σου κύκλο.
- Έλεγχος και Κυριαρχία: Ο σύντροφός σου ελέγχει τα οικονομικά σου, τις μετακινήσεις σου ή ακόμα και την επικοινωνία σου με άλλους.
Νιώθεις ότι δεν έχεις έλεγχο στη ζωή σου και ότι πρέπει να ζητάς άδεια για τα πάντα.
- Ζήλια και Κατηγορίες: Ο σύντροφός σου δείχνει υπερβολική ζήλια και σε κατηγορεί αβάσιμα για απιστία ή άλλες πράξεις.
Νιώθεις συνεχώς ότι πρέπει να αποδείξεις την αθωότητά σου.
- Απειλές και Εκφοβισμός: Ο σύντροφός σου σε απειλεί με σωματική βία, αυτοκτονία ή άλλες σοβαρές συνέπειες αν δεν κάνεις αυτό που θέλει.
Ζεις με συνεχή φόβο για το τι μπορεί να συμβεί.
- Μοτίβα Συμπεριφοράς: Υπάρχουν επαναλαμβανόμενα μοτίβα κακοποιητικής συμπεριφοράς, όπως περιόδους έντονης έντασης ακολουθούμενες από ψεύτικες υποσχέσεις για αλλαγή ή μεταμέλεια.
- Αίσθημα Αδυναμίας και Απελπισίας: Νιώθεις ότι δεν μπορείς να φύγεις από τη σχέση, ακόμα και αν θέλεις.
Νιώθεις παγιδευμένη και απελπισμένη για το μέλλον.
- Άγχος και Κατάθλιψη: Νιώθεις απελπισία, θλίψη και απώλεια ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που κάποτε σου άρεσαν.
- Σύγχυση: Αμφιβάλλεις συνεχώς για την κρίση και τις αποφάσεις σου.
Νιώθεις μπερδεμένη και αδυνατείς να πάρεις αποφάσεις για την προσωπική σου ζωή.
Επίσης, η Ψυχολόγος κ. Σπύρα, τονίζει πως, αν αναγνωρίζεις κάποια από τα παραπάνω σημάδια στη σχέση σου, είναι σημαντικό να ζητήσεις βοήθεια και να μιλήσεις με κάποιον ειδικό ή έναν αξιόπιστο φίλο ή συγγενή. Η υποστήριξη από επαγγελματίες ψυχικής υγείας, συμβουλευτικά κέντρα ή οργανισμούς κατά της βίας μπορεί να σου προσφέρει την ασφάλεια και τις πληροφορίες που χρειάζεσαι για να πάρεις τις καλύτερες αποφάσεις για τον εαυτό σου.
Το να ξεφύγεις από μια κακοποιητική σχέση μπορεί να είναι μια δύσκολη και επικίνδυνη διαδικασία, αλλά είναι εφικτό με σωστό σχεδιασμό και υποστήριξη. Ακολουθούν τα βήματα που μπορείς να ακολουθήσεις:
- Αναγνώριση του Προβλήματος
Αναγνώρισε και αποδέξου ότι η σχέση είναι κακοποιητική. Κατανόησε ότι δεν φέρεις ευθύνη για την κακοποίηση και ότι αξίζεις να ζεις χωρίς φόβο και κακομεταχείριση.
- Ζήτα Βοήθεια
Επικοινώνησε με φίλους, οικογένεια ή οργανισμούς που μπορούν να σου προσφέρουν υποστήριξη και καθοδήγηση. Μπορείς να επικοινωνήσεις με τη Γραμμή SOS 15900 στην Ελλάδα ή άλλες τοπικές υπηρεσίες υποστήριξης θυμάτων βίας.
- Ψυχολογική Υποστήριξη: Αναζήτησε βοήθεια από έναν ψυχολόγο ή ειδικό ψυχικής υγείας για να αντιμετωπίσεις τις συναισθηματικές συνέπειες της κακοποίησης. Η θεραπεία μπορεί να σε βοηθήσει να επεξεργαστείς το τραύμα και να αναπτύξεις στρατηγικές αντιμετώπισης.
– Ομάδες Υποστήριξης: Η συμμετοχή σε ομάδες υποστήριξης για θύματα ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να σου προσφέρει μια αίσθηση ασφάλειας και κατανόησης.
- Εκπαίδευση και Ενδυνάμωση
– Ημερολόγιο: Κράτησε ημερολόγιο για να καταγράφεις τα συναισθήματά σου και τις σκέψεις σου. Αυτό μπορεί να σε βοηθήσει να κατανοήσεις καλύτερα την κατάστασή σου και να παρακολουθείς την πρόοδό σου.
– Καθορισμός Ορίων: Μάθε να θέτεις υγιή όρια με άλλους ανθρώπους, ώστε να προστατεύεις τον εαυτό σου από μελλοντική κακοποίηση. Μάθε να λες «όχι» και να προτεραιοποιείς τις δικές σου ανάγκες.
– Καθορισμός Νέων Στόχων: Θέσε νέους στόχους για το μέλλον σου. Αυτοί οι στόχοι μπορεί να είναι μικροί και σταδιακοί, αλλά θα σε βοηθήσουν να προχωρήσεις μπροστά και να νιώσεις ότι μπορείς να τα καταφέρεις.
Η ψυχική ανάρρωση είναι μια διαδικασία που παίρνει χρόνο. Μην βιάζεσαι και δώσε στον εαυτό σου την άδεια να αναρρώσει με τον δικό του ρυθμό. Τέλος, θυμήσου ότι δεν είσαι μόνη σε αυτή τη διαδικασία. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι και οργανισμοί που μπορούν να σε υποστηρίξουν και να σε βοηθήσουν να ξεφύγεις από μια κακοποιητική σχέση με ασφάλεια.
