Ευρωεκλογές και αποχή των νέων: Αυτή η μάστιγα!

Επιμέλεια κειμένου: Αλέξανδρος Βασιλείου, Μυρτώ Τούλα 

Μπορεί αυτή την στιγμή, το 70% των αποφάσεων στην χώρα να λαμβάνονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η ακροδεξιά να καλπάζει, όμως, η συμμετοχή των νέων στις Ευρωεκλογές παραμένει χαμηλή και επηρεάζεται από πραγματικά πολλούς παράγοντες.

Η συμμετοχή των νέων στις Ευρωεκλογές αποτελεί σημαντικό θέμα, καθώς οι νέοι συχνά αποφεύγουν να ψηφίσουν σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με άλλες ηλικιακές ομάδες. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι λόγοι για αυτήν την αποχή είναι πολυδιάστατοι και περιλαμβάνουν κοινωνικοοικονομικούς παράγοντες, έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους πολιτικούς και τα πολιτικά κόμματα, καθώς και διαφορές στις μορφές πολιτικής συμμετοχής και επικοινωνίας των νέων.

Σύμφωνα με έκθεση του Epthinktank, η συμμετοχή των νέων στις Ευρωεκλογές του 2019 αυξήθηκε σημαντικά σε σύγκριση με προηγούμενες εκλογές, φτάνοντας το 50.6% λόγω της μεγαλύτερης ενεργοποίησης των νέων ψηφοφόρων. Παρά την αύξηση αυτή, η συμμετοχή παραμένει χαμηλή σε σύγκριση με άλλες ηλικιακές ομάδες, γεγονός που υποδεικνύει την ανάγκη για περαιτέρω προσπάθειες ενίσχυσης της πολιτικής συμμετοχής των νέων.

Επιπλέον, η μελέτη του International IDEA αναφέρει ότι η απουσία των νέων από τις εκλογές συχνά σχετίζεται με αμοιβαία δυσπιστία μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των νέων, καθώς και με την έλλειψη προσαρμογής των κομμάτων στις νέες μορφές πολιτικής δράσης και επικοινωνίας που προτιμούν οι νέοι. Η μελέτη προτείνει ότι η καλύτερη κατανόηση και προσέγγιση των νέων μέσω ψηφιακών μέσων και σύγχρονων μεθόδων επικοινωνίας θα μπορούσε να ενισχύσει τη συμμετοχή τους στις εκλογές.

Εν κατακλείδι, οι Ευρωεκλογές προσφέρουν μια σημαντική ευκαιρία στους νέους να επηρεάσουν τις πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η χαμηλή συμμετοχή τους υπογραμμίζει την ανάγκη για στοχευμένες παρεμβάσεις που θα αυξήσουν την εμπιστοσύνη και την ενεργό συμμετοχή τους στις εκλογικές διαδικασίες​ (Epthinktank)​​ (International IDEA)​.

Η φωνή των νέων πρέπει να ακούγεται στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων, καθώς οι πολιτικές που θα υιοθετηθούν θα επηρεάσουν άμεσα το μέλλον τους.  Οι νέοι αντιμετωπίζουν συγκεκριμένα προβλήματα, όπως η ανεργία, η κλιματική αλλαγή και η πρόσβαση στην εκπαίδευση. Η συμμετοχή τους μπορεί να οδηγήσει στην προώθηση πολιτικών που ανταποκρίνονται σε αυτές τις ανάγκες. Μια ισχυρή και συμμετοχική ΕΕ απαιτεί την εμπλοκή όλων των πολιτών της, συμπεριλαμβανομένων των νέων.

Μιλήσαμε με ανθρώπους διαφόρων ηλικιών οι οποίοι καλούνται να βρεθούν στις κάλπες αυτό το Σαββατοκύριακο και να ρίξουν την ψήφο τους για το μέλλον της Ευρώπης.

Ο Λάζαρος είναι 26 ετών και εργάζεται ως ιδιωτικός υπάλληλος, στις φετινές Ευρωκλογές θα συμμετάσχει: “Είναι οι πρώτες ευρωεκλογές που θα ψηφίσω κι αυτό γιατί με φρικάρει η άνοδος της ακροδεξίας. Δεν ξέρω που μπορεί να οδηγήσει όλο αυτό, όμως δεν γίνεται να ζητούμε βήματα μπροστά και να επικρατούν αυτή την στιγμή φασιστικά κόμματα. Καταρχάς, αυτά δεν θα έπρεπε να έχουν δικαίωμα συμμετοχής στις Ευρωεκλογές, διότι, τα περισσότερα εξ αυτών τάσσονται ενάντια της Ευρώπης. Δεν έχω κατασταλλάξει ακόμη σε κόμμα, ούτε καν σε πολιτικούς. Η αριστερά, έχει σπάσει σε δεκάδες κομμάτια, τα οποία μου φαίνονται αποτελειωμένα, σαν να προσπαθούν να αναγεννηθούν από τις στάχτες τους. Το μοναδικό δεξιό κόμμα έχει φέρει τα χίλια κακά στην Ελλάδα και δεν μου ταιριάζει ιδεολογικά, οπότε μάλλον θα κινηθώ σε πιο μικρές και άγνωστες παρατάξεις. Στις Ευρωεκλογές του 2019 δεν ψήφισα, διότι ήμουν σεζόν και τότε δεν με ενδιέφερε ιδιαίτερα η πολιτική. Τα τελευταία χρόνια έχω αρχίσει και ασχολούμαι ενεργά κι αυτό διότι το κόστος ζωής έχει ανέβει κατακόρυφα, ενώ γύρω μας συμβαίνουν πράγματα συνταρακτικά τα οποία δεν είναι δυνατόν να μην μας επηρεάζουν.”

Η Ελένη είναι 25 και στις φετινές ευρωεκλογές θα απέχει: “Είμαι φοιτήτρια στην Βουλγαρία, την ημερομηνία των Ευρωεκλογών δίνω υποχρεωτικό μάθημα, οπότε είναι αδύνατον να κατέβω στην Ελλάδα για να ψηφίσω. Προέρχομαι από μία οικογένεια με βαριές δεξιές πεποιθήσεις, τις οποίες αποτίναξα από πάνω μου φέτος. Τείνω προς την Αριστερά πλέον και όχι γιατί με εκφράζει κάποιο συγκεκριμένο κόμμα, ίσα – ίσα, αυτή την στιγμή θεωρώ πως η Αριστερά σε όλη την Ευρώπη βρίσκεται υπό διάλυση. Όσον αφορά την Ευρώπη, ως Ευρώπη θεωρώ πως λαμβάνει κάποιες θέσεις σε σημαντικά ζητήματα όπως o πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας και το Παλαιστινιακό, οι οποίες θέσεις κάποια στιγμή θα την βουλιάξουν. Δεν είναι δυνατόν αυτή την στιγμή να δολοφονείται ένας ολόκληρος λαός και η Ευρώπη να μην παίρνει ενωμένα ξεκάθαρη θέση. Αισθάνομαι βαθιά απογοήτευση για τον τρόπο με τον οποίο το Ευρωκοινοβούλιο λειτουργεί. Γι αυτό όμως θεωρώ πως οι Ευρωεκλογές έχουν νόημα αυτή την στιγμή, διότι υπάρχουν δύο ανοιχτοί πόλεμοι γύρω από την Ευρώπη, οι οποίοι θα φέρουν νέα κύματα προσφύγων και αν υπερισχύσει -όπως όλα δείχνουν- η ακροδεξία, τα πράγματα θα είναι πραγματικά πολύ άσχημα.”

Ο Γιώργος είναι 28 και απέχει από τις εκλογές συνειδητά όπως λέει: “Απέχω από τις Ευρωεκλογές εδώ και αρκετά χρόνια, δεν θεωρώ πως η Ευρώπη λειτουργεί ως πολιτικός θεσμός. Θεωρώ πως είναι αρκετές οι φορές που καταπατούνται τα ανθρώπινα δικαιώματα εντός της. Ενώ, λαμβάνει θέσεις που θεωρώ πως είναι επικίνδυνες. Ας δούμε λίγο όμως και ποιους έχουμε εκλέξει ως χώρα ανά τα χρόνια, τον Κυμπουρόπουλο της Νέας Δημοκρατίας, που βγήκε και δήλωσε κατά των εκτρώσεων; Την Εύα Καϊλή που είναι μπλεγμένη σε ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα, τον Αλέξη Γεωργούλη που φέρεται να χτύπησε σύντροφο του; Εγώ προσωπικά ντρέπομαι να λέω πως εκπροσωπούμαι από αυτούς τους ανθρώπους στην βουλή κι από την άλλη όσο ψάχνεις τους υποψηφίους, συνειδητοποίεις πως έχουν κατέβει άτομα τα οποία δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την Ευρώπη και τις ανάγκες των πολιτών της. Θα ήθελα πολύ να συμμετέχω ενεργά. Αν έβρισκα κάποιον που να αντιπροσωπεύει κι εμένα, αν έβλεπα πως η Ευρώπη λειτουργούσε ουσιαστικά με το “Μαζί” και όχι με το “κατά μόνας”, αν υπερίσχυει η ενσυναίσθηση και όχι τόσο το συμφέρον. Αυτή την στιγμή όμως είμαι απογοητευμένος.”

Η Μαρία είναι 30 και ψηφίζει ενεργά στις Ευρωεκλογές: “Μπορεί για ορισμένους νέους η Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτή την στιγμή να είναι μία ψευδαίσθηση, να της μένει μόνο ο τίτλος και τίποτε άλλο, μπορεί και για μένα να ισχύει αυτό, ωστόσο έχω την ανάγκη να έχω την ψευδαίσθηση, πως εκπροσωπούμαι από τους κατάλληλους ανθρώπους, όταν λαμβάνονται αποφάσεις για την ζωή μου. Είναι αρκετοί οι φίλοι μου οι οποίοι δεν ψηφίζουν στις Ευρωεκλογές, σε αυτούς υπερισχύει η απόγνωση και η απογοήτευση και τους καταλαβαίνω απόλυτα, διότι όλοι ζούμε με τους ίδιους μισθούς και την ίδια φορολογία, όλοι αυτή την στιγμή παρακολουθούμε αμέτοχοι μία γενοκτονία να εξελίσσεται μπροστά μας, όλοι έχουμε τις ίδιες σκέψεις. Όμως, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ο συγκεκριμένος θεσμός, έχει φέρει και αρκετά βήματα μπροστά την χώρα μας, (βλ. γάμους ομοφυλόφιλων ζευγαριών), τα οποία δεν θα είχαμε κάνει ως Ελλάδα μόνοι μας. Ψηφίζω από τότε που μου δόθηκε το δικαίωμα αυτό. Κάθε φορά και κάποια άλλη παράταξη, ψάχνω και διαβάζω όσους περισσότερους υποψηφίους μπορώ και κοιτώ έστω και στο ελάχιστο να εφάπτονται με τα συμφέροντα μου. Από την Ευρώπη, η αλήθεια είναι πως θα ήθελα να δω περισσότερο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαίωματα και ακόμη πιο ισχυρή θέση απέναντι σε εγκλήματα που αφορούν τις γυναίκες και τον άμαχο πληθυσμό. Φέτος, η ψήφος μου θεωρώ πως είναι ακόμη πιο σημαντική, λόγω της ανόδου της ακροδεξίας που πέραν των φασιστικών αντιλήψεων που έχουν αν αυτά τα κόμματα υπερισχύσουν, τότε δυστυχώς θα βουλιάξουμε σε ένα απέραντο σκοτάδι, από το οποίο δύσκολα θα σηκωθούμε. Θα δούμε πολλά πράγματα να αλλάζουν, το πρώτο πράγμα που μου έρχεται στο μυαλό π.χ. είναι οι εκτρώσεις, καθώς και οι περισσότερες παρατάξεις εξ αυτών έχουν σαφή στάση κατά της.”

Η Μαρίνα είναι 23 ετών και θα ψηφίσει στις επικείμενες ευρωεκλογές, όπως κάνει πάντα: “Προσπαθώ να ενημερώνομαι όσο το περισσότερο γίνεται και να έχω μια συνολική πολιτική εικόνα τόσο για την Ελλάδα, όσο και για το εξωτερικό και θα ψηφίσω όπως κάνω σε κάθε εκλογική διαδικασία της χώρας, είτε εθνική είτε ευρωπαϊκή. Έχοντας στο νου και τις περσινές εθνικές εκλογές που έλαβαν χώρα το καλοκαίρι, πιστεύω πως δυστυχώς θα υπάρχει αποχή και ειδικότερα από παιδιά της ηλικίας μου, που είτε δίνουν πανελλήνιες, είτε διαβάζουν για την εξεταστική. Αυτό που με προβληματίζει περισσότερο σε αυτές τις εκλογές είναι η άνοδος της ακροδεξιάς στις περισσότερες χώρες που αποτυπώνεται στις τελευταίες δημοσκοπήσεις.”

Η Χριστίνα είναι 22 ετών και θεωρεί πολύ σημαντική την ψήφο της στις Ευρωεκλογές: “Ναι θα ψηφίσω γιατί θεωρώ ότι οι συζητήσεις που γίνονται στην ΕΕ μας αφορούν εφόσον είμαστε μέλος της και, προσωπικά, με ενδιαφέρουν πολύ περισσότερο τα Ευρωπαϊκά θέματα και τα διεθνή ζητήματα γιατί επηρεάζουν το γενικότερο πολιτικό πεδίο και την παγκόσμια οικονομία. Για παράδειγμα, δεν θεωρώ ότι το περιβαλλοντικό ζήτημα μπορεί να επιλυθεί εσωτερικά όπως και το φαινόμενο της ανόδου της ακροδεξιάς εφόσον εντοπίζεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Πιστεύω ότι με την συμμετοχή μας γίνεται καλύτερη εκπροσώπηση σε αποφάσεις που μελλοντικά πολύ πιθανόν να επηρεάσουν, όχι μόνο την ευρωπαϊκή και παγκόσμια πραγματικότητα, αλλά και το εσωτερικό της χώρας.”

Η Κωνσταντίνα είναι 21 ετών και επιχειρεί να απαντήσει σε ένα ερώτημα που ακούμε συχνά από τους νέους όσον αφορά την εκλογική διαδικασία: “«Γιατί να ψηφίσω στις ευρωεκλογές αφού δεν θα αλλάξει τίποτα», ακούμε να αναρωτιούνται πολλοί. Γιατί οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η ακροδεξιά συγκεντρωτικά θα αγγίξει ποσοστά 15-20%. Οι νέοι αποδείξαμε ότι ονειρευόμαστε κάτι καλύτερο από αυτό. Τους τελευταίους μήνες αγωνιστήκαμε για τα δημόσια πανεπιστήμια, την ελευθερία στην Παλαιστίνη, την μη συγκάλυψη του εγκλήματος των Τεμπών, την ισότιμη κοινωνία και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η ευρωβουλή είναι το πλαίσιο εντός του οποίου συνδιαμορφώνεται το μέλλον της ευρωπαϊκής δημοκρατίας. Είναι, λοιπόν, σημαντικό στην συνδιαμόρφωση αυτή να υπάρχουν φωνές οι οποίες στηρίζουν τους αγώνες και τις κοινωνικές κατακτήσεις της νεολαίας και του λαού και που μπορούν να φέρουν στον δημόσιο διάλογο τα ζητήματα που μας αφορούν. Ψηφίζοντας μπορούμε να στηρίξουμε τις φωνές αυτές και να αποτρέψουμε την επικράτηση των φασιστικών μορφωμάτων. Η ιστορία της Ευρώπης δεν πρέπει να επαναλάβει το παρελθόν της. Με την ψήφο μας, όλο αυτό, είναι στο χέρι μας.”

Ο Σταύρος είναι 24 ετών και σκοπεύει να πάει να ψηφίσει στις εκλογές: “Σκοπεύω να πάω στις εκλογές της 9ης Ιουνίου όπως έχω κάνει και σε κάθε άλλη εκλογική διαδικασία που είχα το δικαίωμα ψήφου, από το 2019 δηλαδή μέχρι και σήμερα. Και για μένα, ο κάθε πολίτης είναι υποχρεωμένος να ψηφίσει στις εκλογές. Γιατί, παλιότερα, όταν ήμουν μαθητής, θεωρούσα ότι η αποχή είναι ένα μήνυμα, μια λύση. Πλέον καταλαβαίνω ότι η αποχή μπορεί να είναι ένα μήνυμα, αλλά είναι ένα μήνυμα που κανείς δεν παίρνει στα σοβαρά. Δηλαδή, θα γίνει μια αποχή υψηλή, θα γίνει μια συζήτηση στα κανάλια για την ποιότητα της δημοκρατίας που έχουμε, για το πολιτικό σκηνικό που έχει στηθεί και τις επιλογές που έχουμε, αλλά μετά από λίγες μέρες θα έχει ξεχαστεί, ο πρωτοπόρος στην Ελλάδα θα κυβερνά και ο δεύτερος θα διαμαρτύρεται. Αυτό είναι το τοπίο. Δεν μπορώ να κρίνω αυτή τη στιγμή, για μένα κάθε εκλογική διαδικασία είναι κρίσιμη, αλλά δε μπορώ να πω αν έχει η συγκεκριμένη αναμέτρηση κάποια διαφορά από τις υπόλοιπες. Και αυτό, γιατί παρ’ ότι βλέπουμε τα νούμερα της Ακροδεξιάς πάλι να ανεβαίνουν μετά από χρόνια και να γίνονται επικίνδυνα, βλέπουμε ακροδεξιά κόμματα να μαζεύουν πολύ κόσμο, αλλά γενικά, η Ακροδεξιά, δυστυχώς, υπάρχει στην κοινωνία. Κι αν θέλουμε να εξαλείψουμε αυτό το φαινόμενο, η λύση δεν είναι ο αποκλεισμός τέτοιων κομμάτων, πρέπει να βρούμε έναν τρόπο οι πολίτες να μην θέλουν να ψηφίζουν τέτοια κόμματα, όχι να μη μπορούν. Δεν ξέρω ποια θα είναι η επόμενη μέρα για την Ευρωπαϊκή Ένωση ή για τη χώρα, είμαστε στο παρόν και στις 9 Ιουλίου καλούμαστε να ψηφίσουμε. Ξέρω ότι πολλοί συνομήλικοί μου, μεγαλύτεροι, μικρότεροι μπορεί να μη βρίσκουν ανταπόκριση στο πολιτικό φάσμα για να εκφράσουν ή να στηρίξουν τις απόψεις τους αλλά, με ένα λίγο μεγαλύτερο ψάξιμο, μπορείς να βρεις κάτι κοντά στα πιστεύω σου. Κι εγώ τόσα χρόνια δεν έχω βρει κόμμα που μπορεί να με εκφράσει ακριβώς ή, ακόμα κι αν ένα κόμμα που με βρίσκει απόλυτα σύμφωνο ως προς το καταστατικό του, μπορεί να μη ταυτίζομαι με τον εκφραστή του ή τα στελέχη του. Αλλά όλοι μας μέσω της συμμετοχής μας, άλλοι λιγότερο άλλο περισσότερο, μπορούμε να καταλάβουμε που είμαστε κοντά.”