Φάκελος Αυτοκτονίες: Τι συμβαίνει τελικά στην Ελλάδα;

Τι ακριβώς συμβαίνει με τις αυτοκτονίες στην Ελλάδα; Γιατί δεν μπορούμε να συνδέσουμε την πανδημία με τα περιστατικά αυτοχειριών; Ποιοι είναι τελικά εκείνοι που επιλέγουν να προβούν στο απονενοημένο διάβημα; Θα μπορούσαμε με κάποιο τρόπο να τους είχαμε αποτρέψει και τι συμβαίνει με όσους μένουν πίσω;

Μια κατατοπιστική κουβέντα με τον κ. Κυριάκο Κατσαδώρο, ψυχίατρο, Επιστημονικό Διευθυντή της ΚΛΙΜΑΚΑ & του Κέντρου για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, ο οποίος δίνει απαντήσεις σε ερωτήματα γύρω από ένα κοινωνικό ζήτημα, που μας αφορά όλους.

Πανδημία και Αυτοκτονίες

«Το Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών αποτελεί μία προσπάθεια του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας να αποτυπώσει την πραγματικότητα του ζητήματος των αυτοκτονιών στην Ελλάδα σε τρέχοντα χρόνο και κάθε μήνα δημοσιεύει στοιχεία που συλλέγονται από μία πληθώρα πηγών μέσα στις οποίες συγκαταλέγονται και οι κλήσεις στην Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία, 1018. 

 Σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, δεν παρουσιάζουν κάποια ουσιαστική διαφοροποίηση σε σχέση με την καταγραφή των στοιχείων που αφορούν τις αυτοκτονίες για το ίδιο χρονικό διάστημα σε σχέση με τα προηγούμενα έτη. Επιπρόσθετα, λεπτομερή στατιστικά στοιχεία για τις συνθήκες των παρελθουσών πανδημιών δεν είναι επαρκή, ούτε είναι θεμιτό να συγκριθούν με τα ετήσια στατιστικά στοιχεία για τις αυτοκτονίες.

Η αυτοκτονία είναι ένα πολυπαραγοντικό ζήτημα με πολλαπλές αιτίες και για αυτόν τον λόγο κρίνεται αναγκαία η αποφυγή οποιασδήποτε συσχέτισης της αυτοκτονίας αποκλειστικά με την πανδημία. Οποιαδήποτε αναφορά σε άμεση σύνδεση της πανδημίας με την αυτοκτονία θα μπορούσε να θεωρηθεί εσφαλμένη και να απλοποιήσει υπερβολικά ένα τέτοιο πολυδιάστατο ζήτημα. Επιπρόσθετα, στρατηγικές προστασίας της δημόσιας υγείας όπως η κοινωνική απόσταση και η καραντίνα παρόλο που μπορεί να θεωρηθούν επιβαρυντικοί παράγοντες εμφάνισης ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων, εντούτοις, δεν αποτελούν παραμέτρους που αποκλειστικά μπορούν να ευθύνονται για την αυτοκτονία.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών, καταγράφεται για τα έτη 2021 – 2022 μία αυξητική τάση στα περιστατικά αυτοκτονίας.

Το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, παράλληλα, ως οργανωτικό μέλος, της Διεθνούς Ένωσης για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας (International Association for Suicide Prevention – IASP), βρίσκεται σε επικοινωνία με αντίστοιχους φορείς άλλων ευρωπαϊκών χωρών με στόχο την ανταλλαγή ερευνητικών δεδομένων που αφορούν την αυτοκτονία και το φάσμα των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών κατά την περίοδο της πανδημίας του κορωναϊού στην Ευρώπη».

Τι είναι αυτό που οδηγεί ένα άτομο στην αυτοχειρία;

«Η αυτοκτονία όπως οι περισσότερες ασθένειες , αποτελεί ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο που δεν μπορεί να αποδοθεί σε μονοδιάστατα αίτια. Πράγματι, το 90-95% των αυτοχείρων πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή ( κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας, κα). Ταυτόχρονα πρέπει να σημειώσουμε ότι στρεσογόνα γεγονότα ζωής κινητοποιούν την υπάρχουσα ευαλωτότητα μας και μπορούν να οδηγήσουν σε ακραίες συμπεριφορές. 

 Το βίωμα της αίσθησης ότι βρίσκεται σε αδιέξοδο, ότι αδυνατεί να βρει εναλλακτικές λύσεις, να ελπίζει σε ένα μέλλον όπου το πρόβλημα θα μπορούσε να ξεπεραστεί ,το συναίσθημα της απελπισίας, ο έντονος ψυχικός πόνος ,η γνωστική και αντιληπτική δυσλειτουργία, είναι μερικοί από τους λόγους που το άτομο θέλει να βάλει τέρμα στην ζωή το, νομίζοντας ότι είναι ο μόνος δρόμος που θα τον απαλλάξει από τον αφόρητο πόνο, και συγχρόνως θα απαλλάξει και τους οικείους του από τα βάσανα που νομίζει ότι τους προκαλεί.

Οι συναισθηματικές διαταραχές και συγκεκριμένα η κατάθλιψη πρωταγωνιστεί στις αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές στην χώρα μας αλλά και σε όλο τον κόσμο».

Το προφίλ των αυτοχείρων

• Ηλικία: παραδοσιακά οι περισσότερες αυτοκτονίες πραγματοποιούνται από άντρες μέσης ηλικίας. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται παγκοσμίως μια αυξητική τάση στους νεότερους άντρες. Ωστόσο, αν υπολογίσουμε δείκτες θνησιμότητας λόγω αυτοκτονίας (ο δείκτης προκύπτει ως αναλογία των αυτοκτονιών κάθε ηλικιακής ομάδας σε συνάρτηση με τον αντίστοιχο πληθυσμό), τότε θα δούμε ότι είναι πολύ υψηλοί στην τρίτη ηλικία (και για τα δύο φύλα)

• Ψυχική διαταραχή: το 90-95% των αυτόχειρων, σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πάσχει από κάποια ψυχική διαταραχή (συνήθως κατάθλιψη, αλλά και σχιζοφρένεια, εξάρτηση από το αλκοόλ και άλλες ουσίες, διαταραχές προσωπικότητας κ.ά)

• Ιστορικό απόπειρας αυτοκτονίας (είναι ο σοβαρότερος παράγοντας κινδύνου, με την έννοια ότι ένας άνθρωπος που έχει κάνει απόπειρα στο παρελθόν έχει εφόρου ζωής αυξημένο κίνδυνο να το επαναλάβει.

• Ιστορικό αυτοκτονίας στην οικογένεια

• Στοιχεία της προσωπικότητας (παρορμητικότητα, επιθετικότητα κα)

Ρόλο παίζουν επίσης: • Χαμηλό κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, ανεργία • Μοναχική διαβίωση • Σοβαρή σωματική ασθένεια (επώδυνη και με μικρό προσδόκιμο επιβίωσης) • Κακοποίηση ή παραμέληση, ειδικά στην παιδική ηλικία

 Η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών είναι δεδομένη σε παγκόσμιο επίπεδο

Παρατηρείται απόκλιση μεταξύ του πραγματικού αριθμού των αυτοκτονιών στη χώρα μας και του αριθμού που τελικά καταγράφονται;

Ο κ. Κατσαδώρος απαντά, σχετικά:

«Tα πλέον πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, όπως αυτά δημοσιεύθηκαν στις 23/12/2021 και επεξεργάστηκαν από το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου, αναφέρουν μείωση των αυτοκτονιών για το έτος 2019 η οποία φτάνει το 6,5 %. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των αυτοκτονιών για το 2019 ανήλθε στους 530 θανάτους έναντι του 2018 που είχαν καταγραφεί 567. Να σημειωθεί ότι από το 2012 και έπειτα παρατηρείται μία σταθεροποίηση των αυτοκτονιών σε περισσότερους από 500 θανάτους ανά έτος. Κατά τα έτη 2010 – 2019 σημειώθηκαν τουλάχιστον 5.000 αυτοκτονίες.

Οφείλουμε όπως πάντα να επισημάνουμε ότι ο συνολικός αριθμός των επίσημα καταγεγραμμένων αυτοκτονιών από τις στατιστικές υπηρεσίες ανά τον κόσμο αποτελεί μόνο την κορυφή του παγόβουνου και σε καμιά περίπτωση δεν αντικατοπτρίζει την συνολική διάσταση του προβλήματος. Η υποκαταγραφή των αυτοκτονιών είναι δεδομένη σε παγκόσμιο επίπεδο σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.). Εκτιμάται πως κάθε αυτοκτονία ισοδυναμεί με τουλάχιστον 15 – 25 μη θανατηφόρες απόπειρες για τις οποίες δεν υπάρχουν καθόλου στοιχεία.

Συνεπώς, οι 530 αυτοκτονίες που καταγράφηκαν επίσημα σημαίνουν σχεδόν 10.000 απόπειρες αυτοκτονίας για το ίδιο έτος και πάνω από 6.000 άτομα που βιώνουν το πένθος μίας πρόωρης απώλειας ζωής, με σαφείς κοινωνικές, οικονομικές, ψυχικές συνέπειες στις ζωές τους. Η εικόνα αυτή αποτυπώνεται και στα στοιχεία του Παρατηρητηρίου Αυτοκτονιών, για το ίδιο έτος, όπου επίσης φαίνεται ότι ο αριθμός των αυτοκτονιών είναι μεγαλύτερος από αυτόν που καταγράφηκε επίσημα».

Ποιοι αναζήτησαν βοήθεια κατά τη διάρκεια του lockdown;

«Σύμφωνα με τα στοιχεία που διαθέτουμε για το χρονικό διάστημα ισχύος των περιοριστικών μέτρων για την αποτροπή της μετάδοσης του SARS-COV-2 (lockdown), υπήρξε αισθητή αύξηση του αριθμού κλήσεων στην Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018. Τα έτη 2020-2021 το 1018 δέχτηκε περισσότερες από 45.000 κλήσεις. Η πλειοψηφία των καλούντων ήταν γυναίκες και οι ηλικιακές ομάδες από τις οποίες λήφθηκαν οι περισσότερες κλήσεις ήταν άνθρωποι παραγωγικής ηλικίας από 50 έως 59 ετών και ακολουθούν νεαρές ηλικίες από 20 έως 29 ετών. Οι πιο συχνοί αναφερόμενοι λόγοι κλήσης στην γραμμή αφορούσαν στην επιδείνωση προϋπάρχοντων ψυχοπαθολογικών εκδηλώσεων (π.χ. διαταραχές της διάθεσης, αγχώδεις διαταραχές), την ύπαρξη σοβαρής σωματικής νόσου ή αναπηρίας, την δυσκολία πρόσβασης σε πηγές βοήθειας και συνηθισμένοι εκλυτικοί παράγοντες όπως η απώλεια ή ενδοοικογενειακά ζητήματα.

Θα πρέπει, επιπρόσθετα, να γίνει μία ιδιαίτερη αναφορά στους συγγενείς και οικείους των περισσότερων από 26.000 ατόμων που έχασαν τη ζωή τους από την covid-19 μέχρι σήμερα, δεδομένου ότι η διαδικασία του πένθους επιβαρύνεται από την αδυναμία «αποχαιρετισμού» του νεκρού. Αυτοί/ες οι «επιζώντες/ώσες», που εκτιμάται ότι είναι πλέον των 50.000 ατόμων, αρκετοί από τους οποίους έχουν ζητήσει υποστήριξη από την ΚΛΙΜΑΚΑ, θα πρέπει να έχουν τη δυνατότητα, εφόσον υπάρχει αυτή η ανάγκη, να λάβουν εξειδικευμένη υποστήριξη προκειμένου να διαχειριστούν την πρόκληση αυτού του θρήνου και της διαδικασίας πένθους».

Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να προληφθεί

Πόσο σημαντικό είναι το κομμάτι της στήριξης για να προληφθεί μια αυτοκτονία; Ο κ. Κατσαδώρος απαντά:

«Το 95% των αυτοκτονιών θα μπορούσε να προληφθεί. Η ενεργοποίηση των οικείων, συγγενών και φίλων του εν δυνάμει αυτόχειρα μπορεί πραγματικά να αποβεί σωτήρια και η γνώση και αναγνώριση των προειδοποιητικών σημείων και συμπτωμάτων μπορεί να σώσει ζωές.

Ωστόσο, η πρόληψη της αυτοκτονίας και των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών απαιτούν την ανάληψη στρατηγικών πρωτοβουλιών και συνεπώς η ανάγκη θεμελίωσης μιας εθνικής στρατηγικής πρόληψης της αυτοκτονίας που θα αντανακλά τις νέες ανάγκες και βασικές προτεραιότητες του πληθυσμού συνιστά μείζον ζήτημα προστασίας της ανθρώπινης ζωής και προάσπισης του δικαιώματος της υπόστασής της σε ένα πλαίσιο ψυχικής υγείας. Άλλωστε, μία στρατηγική για την πρόληψη της αυτοκτονίας είναι αυτονόητα, αναπόσπαστο τμήμα μίας συνεκτικής και ολοκληρωμένης πολιτικής για την ψυχική υγεία στη χώρα. 

Έχοντας αντιμετωπίσει περισσότερα από 8.000 άτομα με αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, στο πλαίσιο λειτουργίας του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας, και περισσότερες από 250.000 κλήσεις στην 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, καθώς και σε συνέχεια της διεξαγωγής ψυχολογικών αυτοψιών σε μία σειρά αυτοκτονιών, γνωρίζουμε ότι, στο πλαίσιο μίας εθνικής στρατηγικής για την πρόληψη της αυτοκτονίας, η υλοποίηση διασυνδεδεμένων, χαμηλού κόστους, παρεμβάσεων και δράσεων θα διαμορφώσουν ένα συμπαγές και αποτελεσματικό δίχτυ προστασίας των ευάλωτων συνανθρώπων μας, που αναπτύσσουν αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές».

Υστερούμε σαν χώρα στην στο κομμάτι της ψυχολογικής υποστήριξης των ανθρώπων που χάνουν ένα δικό τους φιλικό ή συγγενικό πρόσωπο από αυτοκτονία;

Οι άνθρωποι που πενθούν ένα θάνατο από αυτοκτονία αποκαλούνται επιζώντες. Το ψυχικό τραύμα μιας τέτοιας απώλειας θεωρείται από τα πιο επώδυνα σε σύγκριση με θανάτους από τροχαία και θανάτους από χρόνιες σωματικές ασθένειες, μιας κι ο θάνατος αυτός φέρει το μεγαλύτερο στίγμα σε σχέση με τους θανάτους από άλλα αίτια.

 Οι επιζώντες βιώνουν ένα δυσεπίλυτο κενό, καθώς ξαφνικά εξαναγκάζονται να έρθουν αντιμέτωποι με μια μη αναστρέψιμη πραγματικότητα, η οποία έχει και συνεπακόλουθες προεκτάσεις (π.χ. οικονομικές δυσκολίες, κοινωνικό στίγμα, δυσκολίες προσαρμογής κ.ο.κ), με αποτέλεσμα να αυξάνεται το αίσθημα ανασφάλειας και ευαλωτότητας. Η διαδρομή που ακολουθεί ο επιζώντας μιας αυτοκτονίας περιλαμβάνει έντονα ψυχικά συμπτώματα. Μερικά από αυτά είναι: Σοκ , άρνηση, ντροπή, ενοχή, θυμός, απώλεια εμπιστοσύνης, μοναξιά, κατάθλιψη

Η διάρκεια του πένθους μιας αυτοκτονίας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως: – Τη σχέση του πενθούντα με τον αυτόχειρα – Την προσωπικότητα του επιζώντα – Την ηλικία και το φύλο του αυτόχειρα – Την ηλικία και το φύλο του επιζώντα – Την τραυματική εμπειρία εύρεσης του αυτόχειρα – Τις προσδοκίες του περίγυρου – Την ύπαρξη ή μη άλλων μηχανισμών υποστήριξης για τον πενθούντα (π.χ. κοινωνικό δίκτυο – φίλοι).

Ιδιαίτερη δυσκολία στο πένθος των επιζώντων είναι και η εύρεση ενός αυτοκτονικού σημειώματος. Τα σημειώματα αυτά πολλές φορές έχουν ύφος επιθετικό (κατηγορίες για άτομα που «οδήγησαν» κάποιον στο να αυτοκτονήσει), ανακουφιστικό (παίρνοντας την ευθύνη από τους γύρω του για τους λόγους που έφτασε το άτομο στο να αυτοκτονήσει), αποχαιρετιστήριο (γράμματα που λένε αντίο σε άτομα που αισθανόντουσαν κοντά τους), και κατευθυντήριο ως προς το πώς πρέπει να διαχειριστούν αυτοί που μένουν πίσω τα υπάρχοντα του ατόμου που αυτοκτονεί. Πολλοί επιζώντες προσπαθούν να νοηματοδοτήσουν με κάποιον τρόπο την αυτοκτονία των αγαπημένων τους βασιζόμενοι σε αυτά τα γράμματα. Όμως στην πραγματικότητα τα γράμματα αυτά αντανακλούν απλά τη συγκεκριμένη συναισθηματική κατάσταση του ατόμου που σχεδίαζε το αυτοκτονικό του πλάνο και την προσπάθεια του να εκφράσει το επίπεδο απελπισίας που ένιωθε.

Τα παιδιά και οι έφηβοι αντιμετωπίζουν την αυτοκτονία με διαφορετικό τρόπο από ότι οι ενήλικες. Συχνά οι συμπεριφορές τους παρερμηνεύονται και μερικές από αυτές είναι η επιθετικότητα, ο θυμός, η θλίψη, η ανάληψη ευθυνών με ρόλους ενήλικα ή/και η χρήση ουσιών.

Η βοήθεια της οικογένειας και των φίλων για τα παιδιά και τους εφήβους θεωρείται από τις πιο σημαντικές πηγές υποστήριξης. Η αναζήτηση ειδικών ψυχικής υγείας ενδείκνυται ως προς την βοήθεια των παιδιών στη διαχείριση και την προσαρμογή των νέων ανθρώπων σε μια τόσο ανατρεπτική κι απρόσμενη απώλεια. Γενικότερα εξειδικευμένοι ειδικοί ψυχικής υγείας μπορούν να υποστηρίξουν κάποιον κατά τη διάρκεια του πένθους του ως επιζών.

Πρόσφατες έρευνες ανέδειξαν ότι οι επιζώντες μιας αυτοκτονίας έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο ως προς την εμφάνιση προβλημάτων σωματικής και ψυχικής υγείας καθώς και μεγαλύτερο κίνδυνο για θάνατο από αυτοκτονία. Η εμφάνιση των παραπάνω προβλημάτων υγείας σχετίζεται με την μειωμένη επαφή των πενθούντων με δομές υγείας ως προς την αναζήτηση ιατρικής και ψυχιατρικής συμβουλής, λόγω των αρνητικών εμπειριών των ίδιων με ειδικούς ψυχικής υγείας, ιατρικό προσωπικό και αστυνομικές αρχές, την περίοδο που τους ανακοινώθηκε η αυτοκτονία του αγαπημένου τους προσώπου.

Το στίγμα που φέρουν οι επιζώντες θεωρείται από τα πιο ισχυρά σε σχέση με το στίγμα της ψυχικής ασθένειας που φέρουν και οι πάσχοντες αλλά και οι οικογένειες τους. Στην προσπάθεια τους να νοηματοδοτήσουν την απώλεια και το πένθος τους οι επιζώντες έρχονται αντιμέτωποι με τις κοινωνικές προκαταλήψεις και τις αρνητικές στάσεις των γύρω τους για το πώς θα έπρεπε να χειριστούν τα προβλήματα των αγαπημένων τους όσο ήταν εν ζωή. Οι ενοχές, η ντροπή, και η αυτομομφή παρεμβαίνουν στη διαδικασία πένθους τους, αφήνοντας τους στιγματισμένους και αδύναμους να εκφράσουν τον πόνο τους και να βιώσουν το πένθος τους.

Στο Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας παρέχονται υπηρεσίες σε επιζώντες, των οποίων το βίωμα, επιπρόσθετα, τους/τις καθιστά ενεργητικούς συμμάχους μας στον αγώνα για την πρόληψη της αυτοκτονίας

Και τι συμβαίνει με τον ρόλο των ΜΜΕ;

«Δεδομένου του κεντρικού ρόλου που διαδραματίζουν τα Μ.Μ.Ε. και τα κοινωνικά δίκτυα στην μετάδοση των πληροφοριών και την επίδρασή τους, πολλές φορές, στην ενίσχυση των αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών, κρίνεται απαραίτητη η υιοθέτηση βέλτιστων πρακτικών από τους επαγγελματίες των μέσων μαζικής ενημέρωσης για τον ορθό τρόπο δημοσίευσης τόσο συγκεκριμένων ειδήσεων αυτοκτονίας όσο και παροχής πληροφοριών σχετικά με το ίδιο το ζήτημα της αυτοκτονίας καθώς και τη σχέση της με την παρούσα συνθήκη της πανδημίας.

Επιπλέον, έχει τεκμηριωθεί επιστημονικά ότι η δημοσίευση των αυτοκτονιών μπορεί να γίνει με τρόπους που, αναλόγως, δύναται να κινητοποιήσουν μιμητικού τύπου αυτοκτονίες σε ευάλωτα άτομα του πληθυσμού, ή, αντίθετα, να προάγουν συμπεριφορές πρόληψης και αναζήτησης ειδικής βοήθειας.

Σ’ αυτήν τη βάση, το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας έχει, από ετών εκδώσει και διανείμει το σχετικό Οδηγό του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για τους επαγγελματίες των ΜΜΕ (βλ. ιστοσελίδα ΚΛΙΜΑΚΑ).

Τέλος, πολύ πρόσφατα, προτάθηκε από το Κέντρο για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας η συνδιοργάνωση με την ΕΣΗΕΑ διαδικτυακού σεμιναρίου για τους δημοσιογράφους – μέλη της, με θέμα: «Δημοσιογραφική Κάλυψη του Ρεπορτάζ των Αυτοκτονιών- Συνέργειες για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας».

ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΚΑ ΚΑΙ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑΣ

Η ΚΛΙΜΑΚΑ είναι ένας κοινωνικός φορέας, μη κυβερνητικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2000 και δραστηριοποιείται τόσο στην παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας όσο και στην υλοποίηση προγραμμάτων κοινωνικής ένταξης αποκλεισμένων πληθυσμιακών ομάδων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. 

Σε ένα πρώτο επίπεδο οι δράσεις και τα προγράμματα του φορέα στοχεύουν στην πολύπλευρη ενδυνάμωση των κοινωνικά αποκλεισμένων στις κατευθύνσεις: της υιοθέτησης ενεργού ρόλου απέναντι στη ζωή, της υπεύθυνης διεκδίκησης των δικαιωμάτων, της σταδιακής αυτονόμησης και της ισότιμης ένταξης στον κοινωνικό ιστό.

Απώτεροι στόχοι των δράσεων του φορέα αποτελούν:

∙ Η ανάπτυξη του ανθρώπινου και κοινωνικού κεφαλαίου για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού.

∙ Η ισότητα των ευκαιριών πρόσβασης και απολαβής των κοινωνικών αγαθών

∙ Η προαγωγή της ψυχικής υγείας

∙ Η αύξηση της κοινωνικής συνοχής και αλληλεγγύης

Πιστεύουμε και εργαζόμαστε για έναν κόσμο όπου η αλληλεγγύη και η συλλογική δράση

αγωνίζονται να ανατρέψουν τα αίτια του αποκλεισμού και των ανισοτήτων.

Στον πυρήνα των δράσεων μας βρίσκονται η δημοκρατία, η κοινωνική δικαιοσύνη, το δημόσιο συμφέρον, η βιωσιμότητα, η διαγενεακή αλληλεγγύη, τα ανθρώπινα δικαιώματα.

Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας αποτελεί:

Μία συλλογική προσπάθεια επιστημόνων ψυχικής υγείας με σκοπό:

• Την άμεση παρέμβαση στην αυτοκτονική κρίση

• Την αντιμετώπιση της αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς

• Την διερεύνηση των γενεσιουργών αιτιών της αυτοκτονίας .

• Το σχεδιασμό και τη διαμόρφωση μίας εθνικής στρατηγικής πρόληψης της αυτοκτονίας.

Στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας παρέχονται υπηρεσίες ψυχικής υγείας σε άτομα με αυτοκτονική/αυτοκαταστροφική συμπεριφορά και επιζώντες (ως επιζώντες ορίζονται τα άτομα που έχουν χάσει κάποιο οικείο πρόσωπο από αυτοκτονία):

• Ψυχιατρική και Ψυχοκοινωνική αξιολόγηση

• Διάγνωση και θεραπεία ψυχιατρικών διαταραχών– Συνταγογράφηση φαρμακευτικής αγωγής

• Ατομικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις– Ομαδικές ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις

• Παρέμβαση σε περίπτωση επείγοντος και διαχείριση κρίσης

• Εβδομαδιαία τηλεφωνική επικοινωνία σε θεραπευόμενους σε όλη την χώρα ,

• Ψυχοεκπαίδευση

• Survivors’ groups

• Ψυχολογική Αυτοψία

• Γενετική συμβουλευτική

Το επιστημονικό προσωπικό του Κέντρου Ημέρας, επίσης, αναπτύσσει έργο στους παρακάτω άξονες:

• Ερευνητικό έργο

• Εκπαίδευση

• Κοινοτικές παρεμβάσεις

• Περιφερειακές Δράσεις

• Παρατηρητήριο Αυτοκτονιών – Δίκτυο Πληροφόρησης & Καταγραφής

Στο πλαίσιο του Κέντρου Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας εντάσσεται και η 24ωρη Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία – 1018, η οποία λειτουργεί από το 2007.

Η Γραμμή λειτουργεί σε εικοσιτετράωρη βάση, 7 ημέρες την εβδομάδα και δέχεται κλήσεις από κινητό ή σταθερό τηλέφωνο, από όλες τις περιοχές της Ελλάδας, με αστική χρέωση. Οι κλήσεις είναι ανώνυμες και εμπιστευτικές.

Απευθύνεται σε:

• Ανθρώπους που σκέφτονται να αυτοκτονήσουν

• Ανθρώπους που έχουν αποπειραθεί να αυτοκτονήσουν στο παρελθόν

• Ανθρώπους με αυτοκαταστροφική συμπεριφορά

• Ανθρώπους που βιώνουν την απώλεια ή ανησυχούν για κάποιο δικό τους άνθρωπο

Επιπρόσθετα, λειτουργεί υπηρεσία ηλεκτρονικού ταχυδρομείου όπου χρήστες του διαδικτύου μπορούν να αναζητήσουν βοήθεια για τον εαυτό τους ή για τρίτους στέλνοντας μήνυμα στο [email protected].

Το Κέντρο Ημέρας για την Πρόληψη της Αυτοκτονίας λειτουργεί από την ΚΛΙΜΑΚΑ υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας.