Γιάννης Καλαβριανός: Από όσα μας διηγήθηκαν κρατάμε το κλίμα αισιοδοξίας

Συνέντευξη: Κύα Τζήμου

Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Θεσσαλονίκη, όπου έκανε τα πρώτα του θεατρικά βήματα κατά τη διάρκεια της φοιτητικής του ζωής. Έχει σπουδάσει Ιατρική και εργάσθηκε ως γιατρός στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο για δύο χρόνια. Έκτοτε τον κέρδισε το θέατρο. Στην Αθήνα, έρχεται σε επαφή με το Βαγγέλη Θεοδωρόπουλο και ξεκινάει τη διαδρομή του με την παράσταση “Εγω είμαι το Θείο Βρέφος” (2006). Είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας “Εταρεία Θεάτρου Sforaris”.

1. Γίνατε γνωστός με την παράσταση «Εγώ είμαι το Θείο βρέφος» που προκάλεσε τις γνωστές (και αναμενόμενες) αντιδράσεις των θρησκόληπτων. Είχατε στο πίσω μέρος του μυαλού σας τις αντιδράσεις που θα προκαλούσε, γνωρίζοντας ότι η Τέχνη έχει έρθει πολλές φορές σε σύγκρουση με τα χρηστά ήθη; Ποιο είναι το «μάθημα» που σας άφησε αυτή η πρώτη εμπειρία και τα θετικά και αρνητικά εκείνης της εμπειρίας; Η πρώτη μας παράσταση υπήρξε όντως και η πιο επεισοδιακή. Για μένα δεν ήταν αναμενόμενες οι αντιδράσεις, μια και σε καμία περίπτωση δεν θίγονταν κανενός είδους θρησκευτικό συναίσθημα. Δεν μπορούσα σε καμία περίπτωση να φανταστώ πως στην Ελλάδα του 21ου αιώνα υπάρχει τόσος εγκατεστημένος φανατισμός, τόσοι άνθρωποι που δεν διστάζουν να ασκήσουν βία και να κυνηγήσουν ηθοποιούς, επειδή διαφωνούν με μια αφίσα, ένα κείμενο ή ένα τραγούδι. Ήταν την περίοδο 2005-2006, πολύ πριν δεχτούμε την βία σαν καθημερινή πρακτική στη ζωής μας και δυστυχώς ακολούθησαν και άλλα ανάλογα περιστατικά. Δεν χρειάζεται να πω πως η μονόπλευρη ερμηνεία της πραγματικότητας, μόνο στρεβλώσεις μπορεί να φέρει, ούτε να επιχειρηματολογήσω υπέρ της ελεύθερης σκέψης. Θεωρούσαμε πως ο Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός είχε επηρεάσει και την Ελλάδα. Σε πολλές περιπτώσεις δυστυχώς ανακαλύπτουμε απομονωμένες νησίδες φανατικής σκέψης που δυστυχώς όσο περνάει ο καιρός διευρύνονται. Στα αρνητικά της εμπειρίας θα έβαζα τα χρονοβόρα δικαστήρια που αναγκαστήκαμε να συρθούμε για να παρουσιάσουμε τα αυτονόητα. Στα θετικά, όσο φτηνό και αν ακούγεται, είναι η περιέργεια που προκάλεσε το γεγονός στο θεατρόφιλο κοινό, που στήριξε την πρώτη μας παράσταση και της έδωσε την ευκαιρία να συνεχίσει για 2 χρόνια.     2. Ένα έργο για τους παππούδες μας είναι το «Γιοι και κόρες». Πόσο πολύ νομίζετε ότι απέχουμε από εκείνη την εποχή σαν κοινωνία; Ακούω συχνά αυτό το «Τι ωραία που ήταν παλιά». Τι θα κρατούσατε και τι θα αφήνατε πίσω εσείς από τα «παλιά»; Η παράσταση δεν αναπαριστά εποχές, μόδες ή την ατμόσφαιρα των αντίστοιχων δεκαετιών, αλλά επικεντρώνεται στις επιδιώξεις, τις δράσεις και την πορεία των ηρώων μέσα σε αυτές. Εστιάζοντας λοιπόν στα ανθρώπινα χαρακτηριστικά, τελικά είμαστε σχεδόν όμοιοι με τους ηλικιωμένους πρωταγωνιστές μας. Τα ιδιοσυγκρασιακά χαρακτηριστικά μεταβάλλονται με πολύ βραδύτερους ρυθμούς από τις πολιτικές ή αισθητικές αλλαγές. Έτσι, μέσα από την αφήγηση των ζωών τους, συνειδητοποιήσαμε πως η αναζήτηση του έρωτα, η ανάγκη να γνωρίσουμε τον κόσμο, να ταξιδέψουμε, οι απογοητεύσεις της ζωής και η συνέχιση της πορείας  μέσα από διαφορετικές καταστάσεις, γίνεται με πανομοιότυπο τρόπο, όσο κι αν διαφέρουν τα ήθη ή οι συνήθεις που υπαγορεύονται από το εκάστοτε χρονικό πλαίσιο. Δεν υπήρξε από μέρους τους καμία διάθεση εξωραϊσμού και από μεριάς μας καμία ανάγκη εξιδανίκευσης της εποχής. Δεν πρόκειται για ένα νοσταλγικό ταξίδι, για να ‘ξαναζήσουμε τα όμορφα παλιά χρόνια’. Δεν αναπαριστούμε μια ταβέρνα και μια συνάντηση γερόντων, που θυμούνται και ξανανιώνουν. Από όσα μας διηγήθηκαν κρατάμε το κλίμα αισιοδοξίας και κοινού στόχου για την ανατροπή, που γεννήθηκε στη δυσκολότερη περίοδο που έχουμε συλλογικά βιώσει, την Κατοχή. Αυτό που θα ήθελα να μείνει πίσω είναι η κατάσταση που μας αφηγήθηκαν από την περίοδο που ακολούθησε αυτό το αναζωογονητικό κλίμα της Απελευθέρωσης, όταν στα χρόνια του Εμφυλίου ‘τα χειρότερα πράγματα τα κάνανε οι φίλοι’.   3. Αποφασίσατε να εγκαταλείψετε ένα επάγγελμα, που αν το διαχειριστείς σωστά είναι ένα από τα επαγγέλματα της απόλυτης προσφοράς στον άνθρωπο, για να αφοσιωθείτε στο θέατρο. Πότε μπήκε μέσα σας το καλλιτεχνικό «σκουλήκι», θεωρείτε ότι η Τέχνη μπορεί να σου προσφέρει εξίσου δυνατά συναισθήματα και πώς νοιώθετε για τα «χαμένα χρόνια»; Όταν έφτασε η στιγμή να διαλέξετε ποια ήταν τα στοιχεία που βάρυναν τη ζυγαριά προς τη μεριά του θεάτρου;  Ξεκίνησα να παρακολουθώ το εργαστήρι της Πειραματικής Σκηνής της Τέχνης, στο δεύτερο έτος της Ιατρικής, αναζητώντας μια βαλβίδα αποσυμπίεσης της έντασης που αθροίζει η καθημερινή επαφή με τον ανθρώπινο πόνο και τις οριακές στιγμές μεταξύ ζωής και θανάτου. Τα χρόνια των σπουδών όπως και η εξάσκηση οποιουδήποτε επαγγέλματος, πόσω μάλλον ενός λειτουργήματός στην περίπτωσή μου, συμβάλλουν στη δημιουργία της προσωπικότητας του καθενός μας, επομένως κάθε άλλο παρά ‘χαμένα’ είναι. Οι όποιες επιλογές στη ζωή επεξεργάζονται αθόρυβα και αργά, όσο κι αν οργανώνονται σε συγκεκριμένες στιγμές, κάνοντάς μας να θεωρούμε πως τις ορίζουμε αποκλειστικά. Δεν μπορώ να συνειδητοποιήσω πότε έγειρε η ζυγαριά προς το θέατρο, απλώς κάποια στιγμή συνειδητοποίησα πως εκεί μπορούσα να βρίσκομαι  ολόκληρη την ημέρα χωρίς να κουράζομαι και να βαρυγκωμώ.

4. Υπότιτλος στην παράσταση η φράση: μια παράσταση για την αναζήτηση της ευτυχίας. Τελικά πού βρίσκεται η ευτυχία; Εσείς την έχετε ανακαλύψει;  Ο υπότιτλος προέκυψε από την παρατήρηση της ατμόσφαιρας που λειτουργούσε ως κοινός παρονομαστής σε όλες τις  ιστορίες που μας αφηγήθηκαν, είτε ήταν χαρούμενες, κωμικές ή απολύτως δραματικές. Εάν ο άνθρωπος καταφέρει να βγει ζωντανός από ένα γεγονός, ο μόνος δρόμος που μπορεί να ακολουθήσει μετά, είναι προς την αναζήτηση της ευτυχίας. Είμαστε μάλλον γενετικά προγραμματισμένοι στην αναζήτηση αυτής της κατάστασης. Δυστυχώς η -όπως ερμηνεύεται από τον καθένα-  ‘ευτυχία’, δεν διαρκεί επί μακρόν, αλλά αποτελεί το άθροισμα πολλών μικρών στιγμών. Όπως όλοι, έχω ευτυχώς ζήσει κι εγώ κάποιες στιγμές της. Το ζητούμενο είναι να διαθέτεις την αντιληπτική ικανότητα και ευαισθησία να την ανακαλύπτεις καθημερινά ανάμεσα στα πιο μικρά και θορυβώδη γεγονότα που μπορεί να τη σκεπάσουν.   5. Τι έφερε η κρίση στο θέατρο; Αλλαγές στη συχνότητα που κάποιος το παρακολουθεί, μείωση της τιμής του εισιτηρίου, άνοιγμα στους προϋπολογισμούς με το φαινόμενο της ταυτόχρονης παρουσίας όλο και μικρότερου κόστους παραγωγής παραστάσεων παράλληλα με πολυδάπανα υπερθεάματα,  αλλαγές στο ρεπερτόριο με εμφανή προτίμηση σε ολιγοπρόσωπα έργα και μια αθρόα προσέλευση θεατών σε παραστάσεις που οργανώθηκαν σοβαρά και διατήρησαν την υπεραξία που προσδίδει η Τέχνη σε όσους δεν την κοροϊδεύουν.   6. Τα σχέδια της εταιρείας θεάτρου Sforaris για το μέλλον; Συνεχίζουμε τις παραστάσεις στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, παίζουμε στο Σεράγεβο στο Διεθνές Φεστιβάλ Θεάτρου και ετοιμάζουμε την επόμενή μας παραγωγή, που θα αφηγείται την άγνωστη ζωή ενός θρυλικού ζευγαριού, του Αβελάρδου και της Ελοϊζας, οι οποίοι έζησαν στο Παρίσι τον 12ο αιώνα, αγαπήθηκαν παράφορα και αποτέλεσαν το πρώτο ρομαντικό ζευγάρι της Δυτικής Λογοτεχνίας, 500 χρόνια πριν τον Ρωμαίο και την Ιουλιέτα.

*Περισσότερα για την παράσταση “Γιοι και κόρες” που ανεβαίνει στο θέατρο Μελίνα Μερκούρη από 31/10-10/11 εδώ