Η νέα πραγματικότητα: Γιατί οι νέοι προτιμούν τα social media για την ενημέρωσή τους

Στροφή κάνουν, ολοένα και περισσότερα media παγκοσμίως στα digital κανάλια.

Κολοσσοί της ενημέρωσης με ιστορία χρόνων, επενδύουν τεράστια ποσά στα social media για παραγωγή περιεχομένου που έχει ως στόχο την ενημέρωση του κοινού ηλικίας 15-35 ετών. Η τάση αυτή είναι η νέα πραγματικότητα καθώς όλο και περισσότεροι νέοι δηλώνουν απογοητευμένοι από τα παραδοσιακά ΜΜΕ.

Έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε πολίτες 16-30, έδειξε ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η κύρια πηγή ενημέρωσής τους.

Παράλληλα, σε σημαντικό ποσοστό οι πολίτες αυτών των ηλικιών αναφέρουν πως έχουν συναίσθηση των κινδύνων της παραπληροφόρησης.

Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης είναι η πρώτη πηγή ενημέρωσης για πολιτικά και κοινωνικά ζητήματα για το 42% των ερωτηθέντων ηλικίας 16-30 ετών στην ΕΕ, με την τηλεόραση να έρχεται δεύτερη (39%).

Μεταξύ των ερωτηθέντων ηλικίας 25-30 ετών είναι ιδιαίτερα αισθητή μια προτίμηση για την τηλεόραση, ενώ αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι επίσης πιο πιθανό να χρησιμοποιήσει διαδικτυακές πλατφόρμες ειδήσεων και ραδιόφωνο από ό,τι τα άτομα ηλικίας 16-18 ετών.

Οι νεότεροι συμμετέχοντες (16-18) για την ενημέρωσή τους βασίζονται περισσότερο στα ΜΚΔ (45%) από τα άτομα ηλικίας 25-30 ετών (39%) και εμπιστεύονται περισσότερο τους φίλους, την οικογένεια ή τους συναδέλφους τους (29% έναντι 23%).

Στην Κύπρο και στην Ελλάδα, οι πλατφόρμες ΜΚΔ αποτελούν επίσης κορυφαία πηγή ενημέρωσης με ακόμη πιο υψηλά ποσοστά (44% και 48%, αντίστοιχα).

Στην Ελλάδα, οι ηλεκτρονικές δημοσιογραφικές και/ή ειδησεογραφικές πλατφόρμες αποτελούν τη δεύτερη πηγή ενημέρωσης (34%) και στην τρίτη θέση ισοβαθμούν οι πλατφόρμες βίντεο και η τηλεόραση (31%).

Το Instagram είναι η πρώτη σε προτίμηση πλατφόρμα για πρόσβαση σε πολιτικές και κοινωνικές ειδήσεις μεταξύ των νέων (47%), και ακολουθεί το TikTok (39%).

Το X (πρώην Twitter) χρησιμοποιείται μόνο από το 21% των νέων, σύμφωνα με την έρευνα.

Στην Ελλάδα, η έρευνα ανέδειξε πρώτο το Instagram (52%), ενώ το YouTube και το TikTok ισοβαθμούν στη δεύτερη θέση (41%).

Η μεγάλη πλειοψηφία (76%) των νέων στην ΕΕ πιστεύει ότι έχει εκτεθεί στο παρελθόν σε παραπληροφόρηση και ψευδείς ειδήσεις. Στην Κύπρο και στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό είναι αισθητά υψηλότερο (83%).

Σε εννέα χώρες της ΕΕ, περισσότεροι από τους μισούς ερωτηθέντες αναφέρουν ότι έχουν εκτεθεί σε παραπληροφόρηση «συχνά» ή «πολύ συχνά», με τα υψηλότερα ποσοστά να σημειώνονται στη Μάλτα (59%), την Ουγγαρία (58%), την Ελλάδα (57%), το Λουξεμβούργο (55%) και την Κύπρο (53%).

Εκτός Ευρώπης

Σύμφωνα με την έκθεση του Reuters Institute (2025), για πρώτη φορά στις ΗΠΑ, περισσότεροι νέοι (κάτω των 35) διαβάζουν ειδήσεις από social και βίντεο πλατφόρμες παρά από τηλεόραση ή ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Περισσότεροι από τους μισούς νέους βασίζονται στις social media για ενημέρωση. Βάσει έρευνας του Vox, το 58 % της γενιάς Ζ χαρακτηρίζεται ως «παθητικός καταναλωτής» ειδήσεων — δηλαδή δεν τις αναζητά ενεργά αλλά τις συναντά τυχαία σε TikTok, Snapchat ή YouTube. Στην έρευνα του Guardian, για το Digital News Report Αυστραλίας, στην Αυστραλία, για πρώτη φορά οι ειδήσεις μέσω social media ξεπέρασαν τα παραδοσιακά μέσα. Πλατφόρμες όπως Facebook, X, YouTube, Instagram, TikTok προτιμώνται κυρίως από τους νεότερους, ενώ μεγάλη προτίμηση υπάρχει για βίντεο στο TikTok (37 %) και στο Instagram (34 %).

Στην μελέτη του “Pew Research Center”, το 90 % των εφήβων χρησιμοποιεί το YouTube για ενημέρωση, περίπου 60 % χρησιμοποιεί TikTok και Instagram, ενώ το Facebook και το X (πρώην Twitter) έχουν μειωμένη χρήση (32 % και 17 % αντίστοιχα). Από το 2020 έως το 2024, το ποσοστό των ενηλίκων που δηλώνουν ότι λαμβάνουν ειδήσεις μέσω TikTok αυξήθηκε σημαντικά — από 3 % σε 17 %. Συγκεκριμένα, το 39 % των ενηλίκων κάτω των 30 το κάνει τακτικά. Τεράστιο ποσοστό των χρηστών βλέπει ειδησεογραφικό περιεχόμενο κατά τη χρήση — 90 % στο TikTok, 91 % στο Facebook, 82 % στο Instagram κ.ά.

Σύμφωνα με στοιχεία της Wikipedia, το ποσοστό ενηλίκων στις ΗΠΑ που παίρνουν “καταναλώνουν” ειδήσεις από το TikTok αυξήθηκε από 3 % (2020) σε 14 % (2023). Μεταξύ των ίδιων των χρηστών TikTok, το ποσοστό ανέβηκε από 22 % σε 33 % την ίδια περίοδο.

O Στέφανος Σκλαβενίτης, Head of Digital, Flipside Digital Marketing, ξεκαθαρίζει πως τα παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης δεν ήταν ποτέ στο ραντάρ των νέων που μεγάλωσαν με social media:

“Και μόνο που ονοματίζεις ως παραδοσιακά μέσα ενημέρωσης πχ τα sites δείχνει σε ποια γενιά ανήκεις, μια και παραδοσιακό μέσο ενημέρωσης για μένα που είμαι άνω των 40 δεν είναι καν το ενημερωτικό website αλλά το ραδιόφωνο τα περιοδικά και οι εφημερίδες! Όταν, λοιπόν, αυτή η γενιά είτε δεν ενδιαφέρεται για την ειδησεογραφία είτε η επιδερμική της ενασχόληση καλύπτεται από την πληροφορία μέσω των sm, τότε ‘γιατί όχι μόνο Tik Tok και Insta;’. Κι αυτό δεν είναι μια συνειδητή σκέψη που κάνουν, είναι μια επιλογή η έξοδος από την οποία δεν υπάρχει ως ενδεχόμενο στον ορίζοντα. Αφού οι πλατφόρμες τους δίνουν αυτό που θέλουν, περιεχόμενο για τα ενδιαφέροντα τους, απλόχερα και ‘δωρεάν’…

Το video content είναι το νούμερο ένα φορμάτ διανομής της πληροφορίας εκεί έξω αλλά παράλληλα και ο πιο διαδεδομένος τρόπος να αποκτήσει μια πληροφορία εγκυρότητα, ειδικά σε μια εποχή όπου όλα αμφισβητούνται στο πλαίσιο άπειρων fake news και αμφισβητήσεων παντός είδους στους όποιους θεσμούς (μαζί και αυτούς της ενημέρωσης). Το βασικό θέμα που θα προκύψει το επόμενο διάστημα είναι πως με το AI ακόμα και τα videos θα αμφισβητηθούν για την αλήθεια τους (βλ. deepfake), επομένως θα επικρατήσει περαιτέρω σύγχυση στη διανομή της πληροφορίας. Αυτό δεν σημαίνει απαραίτητα πως θα τους απομακρύνει, απλά θα αλλάξουν για άλλη μια φορά οι κανόνες του ‘παιχνιδιού’.”

Ωστόσο, τονίζει πως τα social media δεν θα γίνουν ποτέ αξιόπιστη πηγή ενημέρωσης, εκτός κι αν ως ενημέρωση εννοούμε το real time.

“Αν εννοούμε το real time, τότε μπορεί να έχει νόημα να τα αντιμετωπίζουμε ως πηγή ενημέρωσης. Αν περιμένουμε να έλθει ενημέρωση από αυτά και μόνο, δυστυχώς (ή ευτυχώς) πιστεύω πως δεν θα πάρουν ποτέ αυτόν τον ρόλο από τους επαγγελματίες του είδους. Εδώ πρέπει να γίνει μια διευκρίνιση: Το ότι οι δημοσιογράφοι τα χρησιμοποιούν παράλληλα με τα μέσα που δουλεύουν δε συνιστά ενημέρωση μέσω social media, είναι απλά διαφήμιση της δουλειάς τους, ή του μέσου.”

Tο “scrolling culture” αλλοιώνει πλήρως την ικανότητα της νέας γενιάς να συγκρατεί, να αναλύει και να αξιολογεί τις πληροφορίες που λαμβάνει. “Σκρολάρισμα σημαίνει επιφανειακή ενασχόληση, σημαίνει αδιαφορία για το long content, την ανάλυση, το δύσκολο, το πολύπλοκο. Και έχει και συνέπειες και σε άλλα επίπεδα. Δυσκολεύει η νέα αυτή συνήθεια τη συγκέντρωση μας είτε θέλουμε να διαβάσουμε ένα βιβλίο, είτε ακόμα και να παρακολουθήσουμε μια ταινία χωρίς κινητό δίπλα μας (ειδικά αν αυτή δεν έχει συνεχείς καταιγιστικές σεκάνς δράσης).

Η αίσθηση που έχω για τους νέους πάντως, η αίσθηση που έχω είναι πως στη δική τους οπτική η αξιοπιστία δεν είναι από τα βασικά metrics που τους απασχολούν.”

Τα brands και τα media πρέπει να προσαρμοστούν ώστε να επικοινωνούν ουσιαστικά με μια γενιά που ενημερώνεται με stories διάρκειας 15 δευτερολέπτων. Ή με ένα video του ενός λεπτού.

“Κάθε brand έχει τις δικές του ανάγκες, τα δικά του όπλα και το δικό του κοινό που δεν συμπεριφέρεται με όμοιο τρόπο. Παρ’όλα αυτά ως γενικός κανόνας είναι πως πρέπει με προσοχή να ακολουθείς τα trends που υπάρχουν χωρίς να αλλοιώνεις τις αξίες της επωνυμίας σου και χωρίς να φεύγεις μακριά από αυτό που μπορείς να υποστηρίξεις. Εμείς που ασχολούμαστε με τη στρατηγική των brands σε καθημερινή βάση έχουμε προφανώς αυτόν τον ‘πονοκέφαλο’, αλλά παράλληλα έχουμε διαθέσιμες και τις πλατφόρμες που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε περισσότερο αποτελεσματικά από ποτέ στην ιστορία της ανθρωπότητας για να προσελκύσουμε το κοινό μας.”

Γιατί τελικά οι νέοι ενημερώνονται μόνο από τα social media;

Πάνος, 20 ετών

“Ό,τι συμβαίνει στην επικαιρότητα, το βλέπω από stories και TikTok. Αν δεν ανέβει κάτι εκεί, είναι λες και δεν υπάρχει, οι πιο σημαντικές ειδήσεις έχουν ανέβει στις περισσότερες πλατφόρμες. Δεν κάθομαι να ανοίξω ειδησεογραφικά site, ούτε που θυμάμαι πότε άκουσα ραδιόφωνο. Μου φαίνονται όλα βαρετά, ψεύτικα, ή γραμμένα για μεγαλύτερους. Εδώ τουλάχιστον βλέπω τι λέει ο κόσμος στα σχόλια, παίρνω πιο “ζωντανή” εικόνα. Όχι απαραίτητα σωστή, αλλά πιο αληθινή. Έχει τύχη να διαβάσω είδηση στα social media, που στα κανάλια να μην παίξει ποτέ, π.χ. μία σεξουαλική παρενόχληση, ή ένα σκηνικό αστυνομικής βίας. Επίσης, πολλές φορές στα social media, βρίσκω βιντεάκια επεξηγηματικού χαρακτήρα για κάποιο νομοσχέδιο που πήρε το μάτι μου από site αλλά δεν κατάφερα να αντιληφθώ 100% στο που με επηρεάζει.”

Παύλος, 22 ετών “Στο σπίτι μεγαλώσαμε πάντα με την τηλεόραση ανοιχτή, ειδικότερα τα τελευταία χρόνια, είχα παρατηρήσει πως οι ειδήσεις ήταν μαύρες, κάθε μέρα τα ίδια και τα ίδια ληστείες, φόνοι, κλπ και τις πραγματικά σημαντικές ειδήσεις δεν τις έδειχναν ή τις άφηναν για το τέλος. Δεν εμπιστεύομαι τα μεγάλα media. Είναι λες και όλοι έχουν συμφέροντα. Στα social, ακόμα κι αν πέφτω σε βλακείες, τουλάχιστον μπορώ να διαλέξω μόνος μου τι θα δω. Νιώθω ότι οι ειδήσεις είναι πιο κοντά μας όταν ανεβαίνουν από απλούς ανθρώπους, κι όχι από κανάλια με “επίσημο ύφος” που μιλάνε σαν να διαβάζουν σενάριο. Ας πούμε πως τα social σου αφήνουν την ελευθερία να κρίνεις εσύ πόσο σε επηρεάζει μία είδηση.”

Άννα, 23 ετών

“Σαν φοιτήτρια, βλέπω πόσο ελεγχόμενη είναι η ροή πληροφορίας. Ό,τι δεν συμφέρει το πολιτικό ή οικονομικό status quo, απλά θα θαφτεί. Δεν είναι θεωρία συνωμοσίας — είναι καθημερινότητα. Αν δεν υπήρχαν social media, δεν θα μαθαίναμε ούτε τα μισά από όσα συμβαίνουν σε σχολές, σε πορείες, στα δικαστήρια, στους δρόμους. Δεν λέω ότι είναι τέλεια — πολλές φορές υπάρχει λάθος πληροφορία, υπερβολή, ή fake news. Αλλά είναι ένα εργαλείο που μας επιτρέπει να ακούγεται και η φωνή όσων δεν έχουν “βήμα”.”