Η “βιτρίνα” των εκλογών

του Σάκη Ιωαννίδη

Η Parallaxi έκανε μια μεγάλη, ενδεικτική, βόλτα στα εκλογικά κέντρα και τα επιτελεία των περισσότερων υποψηφίων για το δήμο Θεσσαλονίκης και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και είδε από κοντά πώς και με ποια μέσα οι υποψήφιοι προσπαθούν να περάσουν το μήνυμα τους και κατά πόσο η αισθητική υπάρχει στην επικοινωνιακή στρατηγική τους.

Περπατώντας στην πόλη δύσκολα καταλαβαίνεις ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο. Μας το θυμίζουν ίσως ορισμένες αφίσες του ΚΚΕ και αριστερών υποψήφιων, στις κολώνες της ΔΕΗ και στις λαμαρίνες του μετρό, που κι αυτές συνυπάρχουν με θέατρα και μουσικές σκηνές. Τα εκλογικά κέντρα, όσα έχουν στηθεί, έχουν κίνηση το πρωί και μετά το μεσημέρι τα πράγματα χαλαρώνουν. Υπάρχει μια γενικότερη ησυχία. Ανησυχητική όμως. Και αυτό διότι σε λιγότερο από δύο εβδομάδες θα βρεθούμε μπροστά σε μια κάλπη για να επιλέξουμε αυτούς που θα διαχειρίζονται το νέο ΕΣΠΑ στις περιφέρειες και εκείνους που θα κληθούν να δώσουν λύσεις σε μια σειρά καθημερινών προβλημάτων μιας πόλης, όπως το μεγάλο ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Είναι πολύ λιγότεροι, σε σχέση με άλλες χρονιές, όσοι εμπιστεύθηκαν την επικοινωνία τους σε επαγγελματίες, ενώ αρκετοί εκπονούν το επικοινωνιακό τους πλάνο με μια παρέα φίλων και υποστηρικτών, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης και επειδή οι οριζόντιες διαδικασίες είναι της μόδας. Στην Περιφέρεια οι υποψήφιοι τρέχουν για να καλύψουν όλες τις περιοχές και να πουν δυο κουβέντες με τους ψηφοφόρους στο χρόνο που απομένει. Στο δήμο άλλοι κάνουν βόλτες από νωρίς, ενώ άλλοι θα τρέξουν «κατοστάρι», στέλνοντας ένα μήνυμα υπεροχής έναντι των αντιπάλων τους. Ακόμη όμως δεν έχουμε δει ανοιχτές συγκεντρώσεις και ομιλίες, όσα ντιμπέιτ γίνονται είναι λειψά, ο προφορικός λόγος προτιμάται καθότι γενικός και στρογγυλεμένος, ενώ προγράμματα με τις θέσεις των συνδέσμων δεν έχουν καλά-καλά τυπωθεί. Πώς προσπαθούν οι υποψήφιοι να περάσουν το μήνυμα τους;  

Με ακανέδες και σπιρουλίνα

«Θέλαμε να κάνουμε κάτι διαφορετικό και χρήσιμο. Ρίχνοντας ιδέες στο τραπέζι, μου άρεσε πολύ, το Μακεδονικό Καλάθι, μια μελέτη που έκανε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας για τα πιο χαρακτηριστικά προϊόντα της περιοχής και αμέσως συμφωνήσαμε να το προχωρήσουμε. Οι παραγωγοί ανταποκρίθηκαν γρήγορα και τα προϊόντα έφτασαν απ’ όλη την περιοχή», μας λέει ο Περικλής Πηλείδης, υπεύθυνος επικοινωνίας του νυν περιφερειάρχη και υποψήφιου Απόστολου Τζιτζικώστα και ιθύνων νους του πρωτότυπου εκλογικού του κέντρου στο κέντρο της πόλης. Την ιδέα του κ. Πηλείδη ανέλαβε να υλοποιήσει η αρχιτέκτονας Νένα Σπάρτση των Schema 4, η οποία εμπνεύστηκε τη «Μακεδονική Φιλοξενία» από τα Μακεδονίτικα… κιλίμια της Νάουσας. «Η γιαγιά μου τα είχε πάντα στρωμένα και δεν μπορούσα να σκεφτώ κάτι που να παραπέμπει καλύτερα στη λέξη “φιλοξενία”. Γι’ αυτό και το δάπεδο του εκλογικού κέντρου είναι “στρωμένο” με φωτογραφικές εκτυπώσεις των παραδοσιακών κιλιμιών σε βινύλιο. Για να φτιάξουμε τα τραπέζια χρησιμοποιήσαμε μαδέρια οικοδομής, ενώ τα ράφια που έχουν πάνω τα προϊόντα είναι από το ανακυκλώσιμο υλικό OSB, που είναι πεπιεσμένο ξύλο. Στις εκλογές, όλα είναι στημένα πρόχειρα για να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες ενός διμήνου ή τριμήνου το πολύ. Οπότε βάλαμε τη φαντασία μας να δουλέψει», σημειώνει η κ. Σπάρτση.

Στα ράφια του εκθετηρίου – εκλογικού κέντρου βρίσκονται χυλοπίτες, βαζάκια με αμπελόφυλλα και σπιρουλίνα, γκαζόζα από τη Σκύδρα, ρίγανη, βαμβάκια και κρασιά. Το μακρύ, ξύλινο τραπέζι στο κέντρο χρησιμοποιείται για τις συναντήσεις των υποψηφίων με τους εν δυνάμει ψηφοφόρους και υποστηρικτές τους. Η επικοινωνιακή ομάδα του συνδυασμού κρατήθηκε μακριά από οτιδήποτε θα θύμιζε παλαιοκομματικές πρακτικές. «Γι’ αυτό και δεν κάναμε π.χ. εγκαίνια εκλογικού κέντρου. Γιατί να ταλαιπωρήσουμε την πόλη και την αγορά μια ολόκληρη μέρα; Σ’ αυτές τις εκλογές δεν ήθελα άλλο ντιζάιν, αλλά κάτι απλό και ανθρώπινο. Γι’ αυτό ακόμη και οι γραμματοσειρές που χρησιμοποιήσαμε μοιάζουν με γράμματα μαρκαδόρου. Αυθόρμητα και σχεδόν πρόχειρα», σημειώνει ο κ. Πηλείδης για να συμπληρώσει ότι «λόγω της απαξίωσης των πολιτικών και της πολιτικής, οι υποψήφιοι πρέπει να κατέβουν στον κόσμο και να μιλήσουν γύρω από ένα τραπέζι και όχι από το βήμα μιας εξέδρας». Ο συνδυασμός του κ. Τζιτζικώστα «Αλληλεγγύη: Σύγχρονη, Ανθρώπινη Μακεδονία», θα μείνει μακριά από τις αφίσες και τα πολλά έντυπα και θα επενδύει πρώτα στην προσωπική επαφή και το ανθρώπινο προφίλ του υποψηφίου, αφήνοντας σε δεύτερη μοίρα το πολιτικό του προφίλ.

Κλασικές αξίες και αυτοκινούμενα εκλογικά κέντρα

Μέσα από την αθλητική και μπασκετική ορολογία προσπαθεί να περάσει το μήνυμα του ο υποψήφιος Γιάννης Ιωαννίδης με το συνδυασμό «Περιφέρεια Πρωταθλήτρια». Ο «κόουτς» ή «ξανθός», οργώνει και αυτός την Κεντρική Μακεδονία και στην πολιτική ρητορική του παραλληλίζει την περιφέρεια με την ομάδα που θέλει να οδηγήσει στο πρωτάθλημα. Στο λογότυπο του φιγουράρει ο Λευκός Πύργος, ένα ισχυρό σύμβολο με έναν μάλλον συντηρητικό σχεδιασμό, ενώ το εκλογικό του κέντρο, που βρίσκεται σε ισόγειο κατάστημα, δεν ξεφεύγει από το παραδοσιακό στιλ του ενιαίου χώρου, με διάσπαρτα καθίσματα, τηλεοράσεις για τη βραδιά των εκλογών, μπάνερ και φωτογραφίες του υποψηφίου.

Ένα επταθέσιο αυτοκίνητο θα μετατρέψει σε αυτοκινούμενο εκλογικό κέντρο η Δέσποινα Χαραλαμπίδου από τη Ριζοσπαστική Αριστερή Ενότητα, το οποίο θα κυκλοφορεί συνεχώς στους δρόμους της Κεντρικής Μακεδονίας και θα είναι φορτωμένο με τους υποψήφιους του συνδυασμού και προεκλογικό υλικό. Οι περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες, όπως μας λένε συνεργάτες του συνδυασμού, δεν αφήνουν περιθώρια για το στήσιμο ενός παραδοσιακού εκλογικού κέντρου και γι’ αυτό η κ. Χαραλαμπίδου χρησιμοποιεί το πολιτικό της γραφείο στο ΣΥΡΙΖΑ Θεσσαλονίκης για τις ανάγκες του προεκλογικού της αγώνα. Οι ιδιωτικές μαζώξεις δεν είναι στο στιλ της υποψήφιας, ενώ επικοινωνιακά θεωρεί προνομιακό της πεδίο, τους χώρους εργασίας, τις λαϊκές αγορές, τα καφενεία και γενικά τους χώρους συγκέντρωσης του απλού κόσμου, όπως επισημαίνουν οι συνεργάτες της. Η διανομή φυλλαδίων με φωτογραφίες των υποψήφιων συμβούλων και η αφισοκόλληση σε σημεία που ο συνδυασμός θεωρεί ότι δεν προκαλούν (π.χ. λαμαρίνες του μετρό) είναι απαραίτητα εργαλεία επικοινωνίας καθότι δεν υπάρχουν, όπως μας λένε, οικονομικές δυνατότητες προβολής στα ΜΜΕ.

Οικονομία και διαδίκτυο

Με διακριτικότητα επέλεξε να κινηθεί επικοινωνιακά και ο Μάρκος Μπόλαρης με το συνδυασμό «Συμμετέχω». Η οικονομική κρίση και η διάθεση του υποψήφιου να κάνει έναν προεκλογικό αγώνα χωρίς «κραυγές» είναι οι λόγοι, όπως μας λένε οι συνεργάτες του. Λάτρης της τεχνολογίας και των κοινωνικών δικτύων, ο κ. Μπόλαρης τουιτάρει συνεχώς και οι εθελοντές που τον ακολουθούν ποστάρουν στο Facebook φωτογραφίες από τις περιοδείες του. Ελάχιστες είναι οι αφίσες που θα τυπώσει ο συνδυασμός και αυτές θα αναρτηθούν στα κατά τόπους εκλογικές κέντρα των υποψήφιων συμβούλων. Το πρόγραμμα του θα το χωρέσει σε ένα φυλλάδιο δύο όψεων, στο οποίο θα μπει και η φωτογραφία του ιδίου και του εκάστοτε συμβούλου. Το εκλογικό του κέντρο έχει στηθεί σ’ ένα οροφοδιασμέρισμα επί της Τσιμισκή με μόνο ένα εξωτερικό και ένα εσωτερικό μπάνερ για να θυμίζει εκλογές. Το λογότυπο του συνδυασμού με τις πολύχρωμες διαγώνιες γραμμές δημιουργήθηκε από εθελοντές φοιτητές της Σχολής Καλών Τεχνών, ενώ το όνομα του «Συμμετέχω» στέλνει το μήνυμα, σύμφωνα με τους συνεργάτες του, ότι η συμμετοχή των πολιτών είναι ο τρόπος για να επιτευχθεί οποιαδήποτε αλλαγή. 

Εκτός του ιστορικού κέντρου και επί της Β. Όλγας βρίσκεται το εκλογικό κέντρο της πρωτοεμφανιζόμενης στον εκλογικό στίβο, Νιόβης Παυλίδου με το συνδυασμό «Πολίτες Μπροστά». Η επιλογή ήταν συνειδητή, σημειώνουν οι συνεργάτες της, διότι ήθελαν έναν χώρο μικρό, λιτό, με σχετικά χαμηλό ενοίκιο και έτσι μετέτρεψαν σε εκλογικό κέντρο μια πρώην μπουτίκ ρούχων, τα σημάδια της οποίας όμως είναι ακόμη εμφανή στο χώρο. Φίλοι και υποστηρικτές προμήθευσαν τα απαραίτητα τραπεζοκαθίσματα στο χώρο, τα λογότυπα και τα χρώματα του συνδυασμού προήλθαν από εθελοντές και έπειτα από συζήτηση. Η επικοινωνία με τον κόσμο γίνεται μέσω διαδικτύου, με την περιοδεία στους νομούς και τις προσωπικές επαφές της κ. Παυλίδου. Οι αφίσες του συνδυασμού μπαίνουν μόνο στις βιτρίνες συνεργαζόμενων καταστημάτων και πρόγραμμα του θα αναρτηθεί στο διαδίκτυο, ενώ ακόμη εξετάζεται εάν θα τυπωθεί σχετικό έντυπο. 

Το τελευταίο εκλογικό κέντρο

Η επικοινωνία για τους υποψήφιους δημάρχους της Θεσσαλονίκης κινείται με διαφορετικές ταχύτητες και συμβολισμούς. Ο νυν δήμαρχος και εκ νέου υποψήφιος Γιάννης Μπουτάρης εγκαινίασε τελευταίος το εκλογικό του κέντρο, ενώ απέφυγε το προηγούμενο διάστημα να σηκώσει τους τόνους της προεκλογικής αντιπαράθεσης και να «απαντά» σε κάθε πολιτική επίθεση των συνυποψήφιων του, εκμεταλλευόμενος επίσης τη προβολή που απολαμβάνει εξαιτίας του θεσμικού του ρόλου. Το εκλογικό του κέντρο «ντύθηκε» στα χρώματα του συνδυασμού «Πρωτοβουλία για τη Θεσσαλονίκη» και αντί αφισών τυπώνονται καρτ ποστάλ με σύντομα μηνύματα διαφημιστικού στιλ και το σκίτσο του κ. Μπουτάρη σε κάθε μια. Το σλόγκαν του συνδυασμού «Με γνώση και φιλοδοξίες», συμβολίζει το έργο που έγινε και αυτό που θα γίνει, μας λένε συνεργάτες του, το οποίο θα επικοινωνήσει ο ίδιος ο δήμαρχος τις ημέρες που απομένουν. Στην περίπτωση της Πρωτοβουλίας οι υποψήφιοι δημοτικοί σύμβουλοι άρχισαν τον επικοινωνιακό τους αγώνα νωρίτερα, τυπώνοντας κάρτες και φυλλάδια, καθώς έβλεπαν ότι ο χρόνος τρέχει. Το επικοινωνιακό επιτελείο του συνδυασμού προγραμματίζει μια εκδήλωση παρουσίασης του προγράμματος για την πόλη, περιοδείες στις δημοτικές ενότητες και μια ανοιχτή ομιλία για το κλείσιμο της προεκλογικής καμπάνιας.  

Στις γειτονιές με Facebook

Ο έτερος διεκδικητής του δημαρχιακού θώκου και πρώην υπουργός, Σταύρος Καλαφάτης, με τον συνδυασμό «Θεσσαλονίκη Εντάξει», κατέβηκε στην εκλογική μάχη με δύο εκλογικά κέντρα, ένα για τη δυτική Θεσσαλονίκη και το κέντρο και ένα για την ανατολική πλευρά της πόλης. Όπως επισημαίνουν οι συνεργάτες του «επενδύουμε στη λειτουργικότητα των εκλογικών κέντρων και όχι στην εικόνα», τονίζοντας ότι αυτά θα χρησιμεύσουν ως σημεία συνάντησης του υποψήφιου με συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες. Αρκετά νωρίς ξεκίνησε περιοδείες στις γειτονιές της Θεσσαλονίκης επιδιώκοντας την προσωπική επαφή με τους δημότες, ενώ ιδιαίτερα πρωτότυπος ήταν ο τρόπος που επέλεξε να παρουσιάσει τον συνδυασμό του, αλλά και τους υποψήφιους συμβούλους στο συνεδριακό κέντρο «Ιωάννης Βελλίδης», θυμίζοντας κάτι από αμερικάνικες εκλογές. Για την επικοινωνία του χρησιμοποιεί αρκετά το διαδίκτυο και είναι από τους λίγους που έχουν ένα προσεγμένο προφίλ στο youtube με βίντεο από τις περιοδείες του, ενώ ανανεώνεται συχνά η σελίδα του στο Facebook από τους συνεργάτες του.

Χέρι – χέρι με τα κινήματα

Σ’ ένα ισόγειο κατάστημα της Εγνατίας βρίσκεται το εκλογικό κέντρο του υποψήφιου Τριαντάφυλλου Μηταφίδη και του συνδυασμού «Ανοιχτή Πόλη». Αν και αρχικά βολιδοσκοπήθηκε το ισόγειο στο οποίο βρίσκεται το εκλογικό κέντρο του κ. Καλαφάτη στην Τσιμισκή, ο συνδυασμός επέλεξε Εγνατία για λόγους οικονομίας και επειδή, όπως μας λένε, «είναι πιο κοντά στους ανθρώπους και τις κοινωνικές ομάδες που απευθυνόμαστε». Ο χώρος είναι απλός, λιτός, διακοσμημένος από φίλους και υποστηρικτές και αυτοδιαχειριζόμενος. Εκτός από το προεκλογικό υλικό του συνδυασμού προωθείται υλικό της κ. Χαραλαμπίδου και κοινωνικών κινημάτων που στηρίζει η Ανοιχτή Πόλη. Οι αφίσες και τα φυλλάδια είναι το κύριο εργαλείο με το οποίο ο συνδυασμός προσπαθεί να περάσει το μήνυμα του και στο αντεπιχείρημα της αφισορύπανσης, οι συνεργάτες του κ. Μηταφίδη τονίζουν ότι ο συγκεκριμένος τρόπος προβολής είναι σχεδόν ο μοναδικός εξαιτίας των περιορισμένων οικονομικών του συνδυασμού. 

Με φυλλάδια στο χέρι εντοπίσαμε και την υποψήφια δήμαρχο Ελεάννα Ιωαννίδου, επικεφαλής του συνδυασμού «Γειτονιές σε Δράση – Οικολογία, Πολιτισμός, Αλληλεγγύη», στο στρατόπεδο Καρατάσιου του δήμου Παύλου Μελά. Η κ. Ιωαννίδου κατεβαίνει στις εκλογές χωρίς γραφείο Τύπου και ομάδα επικοινωνίας και βασίζεται «σε κάθε έναν από τους υποψήφιους συμβούλους του συνδυασμού για να επικοινωνήσουν τις θέσεις στις δικές τους γειτονιές και στα δικά τους δίκτυα». Με βίντεο στο διαδίκτυο, ενημέρωση της ιστοσελίδας τους και φυλλάδια που μοιράζονται στοχευμένα χέρι με χέρι, ο συνδυασμός επιχειρεί να περάσει το μήνυμα του. Ελπίζουν να πάρουν την άδεια από το δήμο Θεσσαλονίκης για να στήσουν ένα εκλογικό περίπτερο στη συμβολή των οδών Τσιμισκή και Δημητρίου Γούναρη.

Αποκλειστικά στο διαδίκτυο κινούνται οι «Πειρατές της Θεσσαλονίκης», που αποτελούν την τοπική συνέχεια του κινήματος των Πειρατών, το οποίο ξεκίνησε στη Σουηδία το 2007. Με όπλο το χιούμορ και το photoshop γεμίζουν με αναρτήσεις τη σελίδα τους στο Facebook και δημιουργούν βίντεο στο youtube με τις ελλείψεις στην πόλη και τις προτάσεις τους, οι οποίες βασίζονται στην ιδέα του ελεύθερου λογισμικού, στη διαφάνεια και την προστασία της ιδιωτικότητας στο διαδίκτυο. Δεν θα τους δεις σε περιοδεία, αφού δεν θα τυπώσουν αφίσες και φυλλάδια και αντί εκλογικού κέντρου προτιμούν τις συναντήσεις σε καφέ-μπαρ της πόλης.

Το κόμμα στον πυρήνα

Το ΚΚΕ είναι από τις λίγες περιπτώσεις όπου οι υποψήφιοι τους οποίους στηρίζει εκφράζουν καθαρά και ξάστερα τις θέσεις του κόμματος, είτε πρόκειται για αυτοδιοικητικές, εθνικές ή ευρωπαϊκές εκλογές. Οι θέσεις της Λαϊκής Συσπείρωσης και του ΚΚΕ υπερτερούν των προσώπων και τα λογότυπα που χρησιμοποιούνται είναι τα ίδια εδώ και χρόνια, ισχυροποιώντας την αναγνωρισιμότητα τους. Γι’ αυτό και σημειολογικά, στα φυλλάδια και τις αφίσες που μοιράζει και αναρτά παραδοσιακά το κόμμα, είτε σε σημεία που απαγορεύεται είτε όχι, τα διακριτικά λογότυπα του κόμματος μπαίνουν πρώτα και με μεγάλους τίτλους, ενώ τα πρόσωπα ακολουθούν. Το προεκλογικό υλικό που διανέμεται είναι κεντρικό, οπότε δεν υπάρχουν κάρτες υποψήφιων συμβούλων και κανείς δεν λειτουργεί ατομικά. «Για εμάς δεν παίζει ρόλο η εικόνα, όσο η χειραφέτηση του κόσμου, και γι’ αυτό σκοπός μας είναι να πιάνουμε συζήτηση με τους πολίτες, να αναπτύσσουμε τα επιχειρήματα μας», σημειώνει ο εκπρόσωπος τύπου Οδυσσέας Μάιτα. Το εκλογικό κέντρο της Λαϊκής Συσπείρωσης είναι περισσότερο ένας χώρος συγκέντρωσης του προς διανομή προεκλογικού υλικού, παρά η βιτρίνα του συνδυασμού. Ο συνδυασμός χρησιμοποιεί κατά κόρον το διαδίκτυο – άλλωστε το ΚΚΕ ήταν το πρώτο κόμμα με ιστοσελίδα – και επικοινωνεί τις θέσεις του, αλλά όχι τα social media καθότι η βαρύτητα δίνεται, όπως μας λένε, στη συλλογική εκπροσώπηση και όχι στην ατομική εμφάνιση των υποψηφίων.

Πολιτική επικοινωνία και προτεραιότητες

Οι ειδικοί στην πολιτική επικοινωνία τονίζουν ότι το μήνυμα του πολιτικού πρέπει να είναι καθαρό και συγκεκριμένο για να περάσει στον πολίτη, ώστε ο τελευταίος να μπορεί να διακρίνει τις διαφορές μεταξύ των πολιτικών συνδυασμών και να μπορεί ευκολότερα να ταυτιστεί και να ψηφίσει. Το ντιζάιν σ’ αυτήν την περίπτωση είναι ένα εργαλείο για να επικοινωνηθεί αυτό το μήνυμα, να συμπυκνωθεί και να περάσει ευκολότερα στο νου και τη συνείδηση του ψηφοφόρου. «Το επίπεδο των φετινών εκλογών δεν είναι υψηλότερο σε σχέση με τις προηγούμενες, αναφορικά με την πολιτική επικοινωνία. Η επικοινωνία αυτή γίνεται ερασιτεχνικά, χαοτικά ορισμένες φορές και αποτελεί δείκτη του επιπέδου στο οποίο βρίσκεται η πολιτική συζήτηση», σημειώνει ο εκπρόσωπος της εταιρείας οπτικής επικοινωνίας Colibri SA, Χρήστος Χέλμης, ο οποίος μετράει 15 χρόνια εμπειρίας στην πολιτική επικοινωνία. Ο τρόπος με τον οποίο διεξάγονται οι αυτοδιοικητικές εκλογές (εκλογές σε δύο γύρους), φαίνεται ότι επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό και την επικοινωνία των πολιτικών συνδυασμών. «Στους συνδυασμούς επικρατεί η σημειολογία της πολυσυλλεκτικότητας, αντί των συγκεκριμένων θέσεων που θα κάνουν τη διαφορά. Με παραπάνω χρώματα θέλουν να σηματοδοτήσουν ότι μπορούν να συνομιλήσουν με όλους, ότι είναι πολυκομματικοί και γι’ αυτό λειαίνουν τις γωνίες της ρητορικής τους», τονίζει ο κ. Χέλμης και συμπληρώνει ότι στις σημερινές συνθήκες κρίσης η μάχη συνεχίζει να γίνεται σε επίπεδο προσώπων και όχι προγραμματικών θέσεων. «Τα προγράμματα των συνδυασμών έπρεπε να είχαν επικοινωνηθεί εδώ και μήνες και ο δημόσιος διάλογος να έχει ανάψει, ενώ δεν κουνιέται φύλλο. Η επικοινωνία των υποψηφίων συνεχίζει να είναι κλασική, σε μια περίοδο που χρειάζονται ανατροπές. Και ανατροπή δεν είναι η σκηνογραφία ενός εκλογικού κέντρου, ούτε η αυτοαναφορικότητα με μπασκετικά συστήματα νίκης, αλλά η κατάρτιση από πολύ νωρίς ενός προγράμματος και επεξεργασμένων θέσεων με το όραμα και τη στρατηγική του συνδυασμού για τα επόμενα πέντε χρόνια», υπογραμμίζει. 

Σχόλιο αντί επιλόγου: Τα πρόσωπα σε μια εκλογική μάχη θα έχουν πάντα μια βαρύνουσα σημασία, καθώς θα πρέπει να συγκεντρώνουν εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα εμπνεύσουν εμπιστοσύνη στους ψηφοφόρους. Σε μια εποχή όμως που οι αυριανοί τοπικοί άρχοντες θα κληθούν να αντιμετωπίσουν μια καλπάζουσα ανεργία, μια αδύναμη πολιτεία, μειωμένες χρηματοδοτήσεις, τα αυξημένα κόστη παραγωγής προϊόντων, την ανάγκη να προσελκύσουν τουρισμό και να κρατήσουν ζωντανές και βιώσιμες τις κοινωνίες, θα πρέπει τα μηνύματα τους και οι θέσεις τους να είναι ισχυρότερες, πιο ξεκάθαρες και να διαφέρουν από αυτές του αντιπάλου τους. Εκτός κι αν δεν έχουν κάτι να μας πουν. Τότε θα μείνουν με το λογότυπο τους.