Είμαι “περίεργος” Βίγκαν…

Λέξεις-εικόνες: Γιάννης Βήκας

Υπάρχουν οι λάτρεις της υγιεινής διατροφής, υπάρχουν οι χορτοφάγοι, υπάρχουν και οι βίγκαν. Το βαρύ πυροβολικό της άρνησης της ζωικής τροφής σε όλες της μορφές της και όχι μόνο. Σας φαίνεται μια από τις πιο υγιεινές τροφές το αγνό μελάκι; Ε λοιπόν οι Βίγκαν λένε όχι και στο μέλι. Γιατί το μέλι έρχεται απ΄τις μέλισσες. Και οι μέλισσες είναι ζώντες οργανισμοί.

Σε αναζήτηση λοιπόν μιας γνωριμίας με τον Βιγκανισμό, που για τον περισσότερο κόσμο έχει την ετικέττα του extreme, πεταχτήκαμε μέχρι το Οικόπολις το περασμένο Σάββατο, όπου οι Βίγκαν Θεσσαλονίκης είχαν προγραμματίσει την κοπή της δικιάς τους πίτας. Αν δεν έχετε φάει ποτέ βασιλόπιτα χωρίς αυγά, με γάλα αμυγδάλου ή ρυζιού, σας προτείνω να την δοκιμάσετε. Νοστιμότατη.

Η ομάδα Βίγκαν Θεσσαλονίκης δημιουργήθηκε από τον Ανδρέα, τέλη 2010 με αρχές 2011, όταν ο ίδιος, ως φοιτητής ιατρικής, γνώρισε μια παρέα βίγκαν. Τότε έγιναν οι πρώτες χορτοφαγικές κουζίνες στον κοινωνικό χώρο «Σχολείο» και η πρώτη προβολή της ομιλίας του γκουρού των Βίγκαν και ακτιβιστή των δικαιωμάτων των ζώων, Gary Yourofsky. Τότε ξεκίνησαν και τα πρώτα πικ νικ και συναντήσεις μαγειρικής, με αποτέλεσμα η ομάδα να γίνεται πόλος έλξης των βίγκαν στη Θεσσαλονίκη. Η βραδιά που διοργάνωσαν το περασμένο Σάββατο περιλάμβανε προβολή ομιλίας από την Colleen Patrick Goudreau με τίτλο «Απομυθοποιώντας τους μύθους για τη διατροφή», συζήτηση, ζωντανή μουσική και DJ set, ενώ δεν έλειπε και η παρουσία ενός τεράστιου μπουφέ με χειροποίητες λιχουδιές (μάσα στο πλαίσιο των βίγκαν κανόνων).

Για να καταφέρουμε λοιπόν να μπούμε για λίγο στο πνεύμα του βιγκανισμού και να μάθουμε μερικές από τις δράσεις τους, μιλήσαμε με τον Κώστα Τερζόπουλο, μέλος της συλλογικότητας.

Σύμφωνα με τον Κώστα, ο συγκεκριμένος τρόπος ζωής αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης στάσης ζωής και φιλοσοφίας, που βρίσκεται ενάντια στην εκμετάλλευση ανθρώπων και «μη ανθρώπινων ζώων» κι έχει ως αξίες τη μη βία, την αγάπη, τη συμπόνια και την απελευθέρωση των ζώων από τα δεσμά που τους έχουν επιβληθεί. Δεν προβλέπεται μόνο η αποχή από το κρέας και τα ζωικά προϊόντα, αλλά και αποχή από είδη περιποίησης, που έχουν δοκιμαστεί πειραματικά σε ζώα, αλλά και δερμάτινα είδη ένδυσης και υπόδησης. Επίσης, εστιάζουν στο θέμα της βιωσιμότητας του πλανήτη, «μιας και οι διατροφικές συνήθειες αλλάζουν πλέον και στις αναπτυσσόμενες χώρες, με αποτέλεσμα ν’ αυξάνεται ραγδαία η κατανάλωση κρέατος και ζωικών παραγώγων σε άλλοτε παραδοσιακά χορτοφαγικές κοινωνίες, όπως Κίνα, Ινδία και μέρος της Αφρικής, γεγονός που οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε ‘’αποθεματική ασφυξία’’ τον πλανήτη».

Μάλιστα, στην κουβέντα που έχουμε μας τονίζεται πως ο ΟΗΕ, έχοντας στα χέρια του έρευνα που διεξήχθη για λογαριασμό του, προβλέπει πως έως το 2050 πλανήτης θα έρθει αντιμέτωπος με μεγάλες διατροφικές ελλείψεις, γι’ αυτό και συστήνει προς τα μέλη του την προώθηση του βιγκανισμού ως ανάχωμα, το οποίο αν και δε μπορεί να στρέψει όλους τους ανθρώπους προς την ολική χορτοφαγία, ενδεχομένως θα έχει ως αποτέλεσμα τον περιορισμό κατανάλωσης κρέατος. Βέβαια, το πρόβλημα της βιωσιμότητας του πλανήτη δε σχετίζεται μόνο με την ίδια κατανάλωση κρέατος, αλλά και με την τεράστια δαπάνη νερού και εκτάσεων που πραγματοποιείται για τη συντήρηση της βιομηχανίας.

Η βραδιά αποδείχτηκε εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αφού εκεί πληροφορηθήκαμε για τις ακτιβιστικές δράσεις της συλλογικότητας, όπως προβολές ντοκιμαντέρ και ομιλιών, αλλά και ομιλίες των ίδιων στο Οικόπολις και σε φεστιβάλ, όπως το GreenWave και το αντιρατσιστικό, στα οποία εξέφρασαν τις θέσεις τους για τις τριών ειδών διακρίσεις. Τις φυλετικές, που σχετίζονται με τη φυλή και την καταγωγή, τον σεξισμό, που σχετίζεται με το φύλο και την σεξουαλικότητα και τις διακρίσεις απέναντι στα είδη των ζώων ή αλλιώς speciesism.

Η τελευταία σχετίζεται με το διαχωρισμό των ζώων σε ζώα συντροφιάς, διασκέδασης-ψυχαγωγίας και σε ζώα για εκμετάλλευση του κρέατος και των παραγώγων τους. Στην ουσία μας βάζει να σκεφτούμε τη διαφορετική προσέγγιση που έχει η κοινωνία απέναντι σε μια γάτα ή έναν σκύλο που έχουμε στο σπίτι, έναν ελέφαντα κι ένα λιοντάρι σ’ ένα τσίρκο ή ζωολογικό κήπο, καθώς και ένα μοσχαράκι, ένα γουρούνι, ένα κοτόπουλο ή ένα ψάρι, που τα καταναλώνουμε. Κινούμενοι σε αυτήν τη λογική οι ίδιοι έχουν προχωρήσει σε δράσεις, στις οποίες γυμνοί άνθρωποι αναπαριστούσαν κομμάτια κρέατος τυλιγμένα σε ζελατίνα με αναγραφόμενη τιμή κιλού, ενώ έχουν τυλιχτεί και σε δίχτυα ψαρέματος, και πάλι γυμνοί, με σκοπό να καταδικάσουν την αλιεία.

Ένα ακόμη ενδιαφέρον σκηνικό, που είχε οργανώσει η ομάδα στη στοά Μοδιάνο, ήταν τα περασμένα Χριστούγεννα, όπου έστησαν τραπέζι κι έκαναν το δικό τους φαγοπότι, χωρίς ίχνος κρέατος φυσικά και μ’ ένα μπάνερ που απεικόνιζε τη φάτνη με τα ζώα σκοτωμένα και την πρόταση «Αυτά τα Χριστούγεννα μη φέρετε το θάνατο στο τραπέζι μας». Αυτό που ήθελαν να επικοινωνήσουν ήταν πως η χριστιανική ηθική ενδεχομένως να έχει μια λάθος οπτική για την ύπαρξη των «μη ανθρώπινων ζώων», τα οποία παρουσιάζει ως δημιουργήματα του Θεού, που έχουν ως σκοπό να εξυπηρετούν τον άνθρωπο, ενώ παράλληλα ήθελαν να θέσουν και το ζήτημα της αγάπης και ποια είναι τα όρια αυτής. Η ομάδα έχει συμμετάσχει και στις γυμνές ποδηλατοδρομίες της πόλης μας.

Περνώντας σε δράσεις πιο οικογενειακές και όχι τόσο ακτιβιστικού χαρακτήρα, η ξεχωριστή συλλογικότητα της πόλης διοργανώνει συναντήσεις μαγειρικής στο χώρο του Οικόπολις, ενώ άλλες φορές προσκαλούν και κόσμο (όπως το περασμένο Σάββατο βράδυ, που έκοψαν την ετήσια πίτα τους), με φαγητά όχι κλασσικά χορτοφαγικά, όπως μπάμιες και φακές, αλλά πιο ιδιαίτερα, όπως παστίτσιο, κεμπάπ σόγιας, γλυκά και άλλες γεύσεις, ενίοτε πιο γκουρμέ. Το να είσαι βίγκαν δε σημαίνει φυσικά ότι οι διατροφικές σου επιλογές περιορίζονται σε 4 – 5 φαγητά. Υπάρχει τεράστια ποικιλία που καλύπτει όλες τις γευστικές απαιτήσεις.

Ρωτώντας για τα βήματα που ακολουθεί ένας άνθρωπος για να καταλήξει στην ολική χορτοφαγία, αλλά και τη συνειδητή αποχή από οποιοδήποτε προϊόν έχει δοκιμαστεί προηγουμένως σε ζώα ή προέρχεται από αυτά, μάθαμε πως σπάνια μπορεί κάποιος να φτάσει σε αυτό το επίπεδο άμεσα. Συνήθως απαιτούνται μικρά βήματα, διότι στην αρχή δε μπορεί κανείς να βρει τις απαραίτητες πληροφορίες, μπορεί ν’ ακούει καιρό για το συγκεκριμένο τρόπο ζωής, όμως να δειλιάζει, λόγω άγνοιας. Ορισμένοι βρίσκουν ως αφορμή τη νηστεία, ώστε να δοκιμάσουν τον εαυτό τους. Στην αρχή περιορίζουν το κρέας, ύστερα το σταματούν, στη συνέχεια το ίδιο γίνεται και με το ψάρι.

Ο ίδιος ο Κώστας, χρόνια πριν, νιώθοντας πως δεν άντεχε άλλο να καταναλώνει κρέας, αλλά και ότι οι διατροφικές του συνήθειες του επιβάρυναν τη διάθεση και την ψυχολογία, αποφάσισε να ακολουθήσει το βιγκανισμό κάνοντας μια αρχή• πληκτρολόγησε στον υπολογιστή του τη λέξη «χορτοφαγία» και αυτό αποτέλεσε το έναυσμα για την μετέπειτα στάση ζωής που θ’ ακολουθούσε.

Λίγο πριν φύγουμε από το φιλόξενο χώρο και από την όμορφη παρέα των «επαναστατών της διατροφής», ζητήσαμε από τον Κώστα να μας δώσει ένα μήνυμα προς τους αναγνώστες μας, που ίσως είναι λίγο διστακτικοί ως προς την αποδοχή της συγκεκριμένης κίνησης: «Ο βιγκανισμός είναι μια επιλογή συνείδησης και όχι κάποιο δόγμα, ενώ αποτελεί ένα βήμα παραπάνω που χρειάζεται να κάνουμε, για να ξεφύγουμε από το καθημερινό καλούπι, στο οποίο ζούμε», ενώ προσθέτει πως «είναι χρήσιμο για όλους μας να σκεφτούμε τι θα παραδώσουμε στις επόμενες γενιές, διότι ο άνθρωπος δε μπορεί να επιβιώσει μόνος του. Οφείλουμε να προστατεύσουμε τα ζώα και τη φύση γενικότερα, αλλά και να μάθουμε να εκτείνουμε την αγάπη και τη συμπόνια μας και σε αυτά, χωρίς να μένουμε μονάχα στον άνθρωπο».

Η σελίδα Vegan Thessaloniki στο Facebook