Javier Vallhonrat: Η αξία της στιγμής

της Άννας Ποδάρα

Ο Javier Vallhonrat είναι ένας παγκοσμίου φήμης ισπανός φωτογράφος μόδας. Έχει αποσυρθεί από τα φώτα της δημοσιότητας, σπούδασε ψυχολογία και ασχολείται πλέον με την καλλιτεχνική φωτογραφία. Πριν λίγες μέρες βρέθηκε στη Θεσσαλονίκη, για να παρουσιάσει το έργο του σε ένα masterclass για το κοινό της  πόλης αλλά και για να εγκαινιάσει της φωτογραφικής σειράς “Perhaps (Acaso)”, που παρουσιάζεται στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης.

– Ποιος είναι ο κεντρικός άξονας της φωτογραφικής σειράς Perhaps; Η φωτογραφική σειρά “Perhaps” είναι επικεντρωμένη στην έννοια του σπιτιού: το να κατοικείς κάπου, να θέλεις να προστατευτείς, να νιώθεις ότι ανήκεις. Αλλά, αναφέρεται επίσης και σε άλλες πτυχές-έννοιες του σπιτιού που ανοίγονται σε πιθανές διχοτομήσεις πολιτισμού-φύσης: το σκίτσο και το σπήλαιο, το δέντρο και το κτίριο, κτλ. Θα έλεγα πάντως ότι η σειρά αυτή είναι αντιπροσωπευτική της αφηγηματικής δύναμης της φωτογραφίας.

– Αν η φωτογραφία είναι το μέσο, τότε ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε με την δουλειά σας; Μετά από τόσα χρόνια καριέρας τι θα θέλατε να θυμάται το κοινό από σας; Θα μου άρεσε το κοινό να αντιμετωπίσει τις ίδιες του τις αμηχανίες, να βρεθεί στο σημείο που «κοιτάζει» τα δικά του τοπία.

– Υπήρξε μια στιγμή στην καριέρα σας, την οποία είπατε «για αυτό εδώ άξιζε το ταξίδι»; Και αν ναι, ποια ήταν αυτή; Ευτυχώς, υπήρχαν πολλές τέτοιες στιγμές. Φαντάζομαι ότι εννοείτε εσωτερικά ταξίδια. Εμένα πάντως μου αρέσει να το ερμηνεύω με αυτόν τον τρόπο. Πράγματι, στο τελευταίο πρότζεκτ για παράδειγμα, μου αρέσει να ερευνώ  την ίδια τη διαδικασία της εργασίας σε αργούς ρυθμούς: να έχουν αξία όλες οι στιγμές. Κι αυτό είναι κάτι που αξίζει.

– Στη φωτογραφία μόδας το photoshop αλλάζει την εικόνα ενώ στη καλλιτεχνική φωτογραφία η πραγματικότητα είναι αφτιασίδωτη μπροστά μας. Τι είναι πιο δύσκολο; Να αποτυπώσουμε την πραγματικότητα ή να την επαναδημιουργήσουμε; Δεν ξέρω αν είναι έτσι τα πράγματα. Σε κάθε περίπτωση, κάθε αναπαράσταση της πραγματικότητας, ή καλύτερα, εκείνων των στοιχείων της πραγματικότητας που μπορούν να αναπαραχθούν, είναι ήδη μια αλλαγή από μόνη της.

– Πώς είναι να είσαι φωτογράφος μόδας; Τι σας έκανε να αλλάξετε πορεία; Δε θυμάμαι πια πώς ήταν να είμαι ένας φωτογράφος μόδας! Λίγο αγχωτικό θα έλεγα. Αγχωτικό αλλά και  συναρπαστικό ταυτόχρονα. Όλα ήταν πολύ γρήγορα. Δεν άλλαξα πορεία όμως. Πάντα εξέλισα το έργο μου ως καλλιτέχνης. Απλώς μια μέρα κουράστηκα να επενδύω την ενέργειά μου στον χώρο της μόδας.

– Ως καθηγητής, τι συμβουλεύετε τους μαθητές σας που θέλουν να κυνηγήσουν το όνειρο τους και να ασχοληθούν με τη φωτογραφία; Μπορούν να ασχοληθούν επαγγελματικά με αυτό την εποχή της οικονομικής κρίσης; Είναι αλήθεια ότι η δυνατότητα να ζούμε κάνοντας επαγγελματικά αυτό που μας αρέσει, γίνεται όλο και πιο μικρή λόγω της κρίσης. Ωστόσο, η φωτογραφία είναι ένας δρόμος προς το εσωτερικό μας. Δεν υπάρχει τίποτα που να μας αποτρέπει από το να εκπλησσόμαστε, να μαθαίνουμε, να διερευνούμε ή να ονειρευόμαστε.

– Όπως με τα blogs όλοι έγιναν ερασιτέχνες συγγραφείς έτσι και με το instagram όλοι έγιναν ερασιτέχνες φωτογράφοι. Όλος αυτός ο καταιγισμός που δεχόμαστε καθημερινά μήπως τελικά αποδυναμώνει την αξία της φωτογραφίας; Δεν το πιστεύω αυτό. Ανάμεσα στη φωτογραφία του εντυπωσιασμού ή την εξαιρετικά μπανάλ, ευχαριστιόμαστε ακόμα περισσότερο όταν βλέπουμε αληθινές φωτογραφίες που έχουν βάθος.

– Εφόσον έχετε σπουδάσει και ψυχολογία, ίσως μπορείτε να το εξηγήσετε. Τι πάθαμε όλοι ξαφνικά και αυτοφωτογραφιζόμαστε; Τα κοινωνικά δίκτυα είναι πολύ χρήσιμα, αλλά συνεισφέρουν στο να προκαλέσουν μια γελοία μυθοπλασία γύρω από την ταυτότητα: τώρα είναι εκείνο το πράγμα που πουλιέται, που δημιουργείται με λίγες προτάσεις, ή εκείνη η φθηνή οφθαλμαπάτη που γίνεται με το κινητό. Η ταυτότητα στον καιρό μας φτάνει μόνο για ένα προφίλ. Τι κρίμα!

– Ποιο είναι πιστεύετε το ταμπεραμέντο της πόλης της Θεσσαλονίκης; Υπάρχει κάποιος χώρος στην πόλη που κίνησε το ενδιαφέρον σας από φωτογραφικής άποψης;

Δυστυχώς δεν μπορώ να το συγκρίνω με εκείνο άλλων ελληνικών πόλεων. Εδώ πάντως συνάντησα πολλά εξωστρεφή άτομα, αυθόρμητα. Αισθάνθηκα όχι πολύ μακριά από το πώς θα μπορούσα να αισθανθώ σε  πολλά μέρη της Ισπανίας. Γενικά από την πόλη, μου φάνηκε πολύ όμορφο το λιμάνι και αυτά τα βιομηχανικά στοιχεία που περιέχει. Θα χαιρόμουν να το είχα εξερευνήσει περισσότερο. Επίσης, έχω διαβάσει για το Άγιον Όρος. Θα μου άρεσε να το  επισκεφθώ  με το χρόνο που του αξίζει, να παραμείνω εκεί για να το αντιληφθώ με ηρεμία.

*Περισσότερα για την έκθεση του Javier Vallhonrat εδώ