Μεγάλα Έργα – Μεγάλες προσδοκίες

Μεγάλωσα ακούγοντας για τα “μεγάλα” έργα της Θεσσαλονίκης. Για το πώς θα καλυτερέψουν τη ζωή μας, πόσο σημαντικό είναι να γίνουν, πόσο ανάγκη τα έχει η πόλη, πόσο τα χρειάζονται οι πολίτες, πόσο πραγματικά μεγάλα είναι. Εδώ και χρόνια ζω και ξαναζώ τις ίδιες καταστάσεις: μεγάλα λόγια, πολλές υποσχέσεις, σοβαρές αντιδράσεις, σημαντικές καθυστερήσεις, “παγωμένα” έργα, προεκλογικές σκοπιμότητες, προσωπικές φιλοδοξίες, πετυχημένες κινητοποιήσεις, αργοπορημένες εργασίες, μικρές διευκολύνσεις, καλλιέργεια της αρετής της υπομονής. Τι γίνεται τελικά με τα μεγάλα έργα της Θεσσαλονίκης; Είναι στ’ αλήθεια όλα απαραίτητα για να έχουμε μια καλύτερη ζωή; Κι αν ναι, γιατί έχω την εντύπωση ότι μόνο ακούω γι’ αυτά εδώ και χρόνια; Σε τι κατάσταση βρίσκονται; Πόση ακόμα υπομονή θα χρειαστεί να κάνουμε;

ΜΕΤΡΩ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΤΡΟ

Το µετρό της Θεσσαλονίκης είναι σίγουρα ένα από τα µεγαλύτερα έργα που κατασκευάζονται στη Θεσσαλονίκη. Και όπως πρόσεξες, είπα «κατασκευάζονται» και όχι «θα κατασκευαστούν». Παρά το ότι η ιστορία του ξεκινά την τριετία 1986-1989 µε τη γνωστή «τρύπα του Κούβελα», οι Θεσσαλονικείς ζούνε πραγµατικά στο πετσί τους την κατασκευή του µετρό τα τελευταία επτά χρόνια. Σε καθηµερινή βάση οι µετροπόντικες σκάβουν σε κεντρικά σηµεία της πόλης που κρύφτηκαν πίσω από αντιαισθητικές λαμαρίνες και γειτονιές ολόκληρες τέθηκαν σε ομηρία. Αν και το χρονοδιάγραµµα προέβλεπε οι εργασίες να είχα νολοκληρωθεί µέχρι το 2012, τα οικονοµικά προβλήµατα σε µία από τις συµµετέχουσες στην κοινοπραξία κατασκευαστικές εταιρίες, οι αρχαιολογικές ανασκαφές και η έλλειψη συντονισµού µεταξύ της «Αττικό Μετρό Α.Ε.» και της τοπικής «Μετρό Θεσσαλονίκης Α.Ε.» που επιβλέπουν το έργο, παρατείνουν την κατασκευή του μέχρι το 2016 (ίσως και περισσότερο). Πάντως, όταν ολοκληρωθεί, το µετρό αναµένεται να αποτελέσει µια πραγµατική ανάσα στο κυκλοφοριακό της πόλης.

ΓYΡΩ-ΓΎΡΩ OΛΟΙ, ΘΑ ΜΠΟΥΜΕ ΜΕΣ ΤΗΝ ΠΟΛΗ

Πριν προλάβει να ξεκινήσει το έργο, άρχισαν οι αντιδράσεις. Ο λόγος για την εξωτερική περιφερειακή Θεσσαλονίκης, η οποία έχει σχεδιαστεί από τον κόµβο του ΤΙΤΑΝ µέχρι τον κόµβο που θα διαµορφωθεί στο Σχολάρι, στην εθνική οδό Θεσσαλονίκης-Νέων Μουδανιών (µήκος 34,5 χιλιόµετρα). Το έργο, που είχε αποσταλεί από την «Εγνατία Οδό Α.Ε.» στην προ εκλογών ηγεσία του ΥΠΕΧΩ∆Ε για έγκριση, προκάλεσε τις αντιδράσεις τόσο του δήµου Θέρµης όσο και της Κίνησης Πολιτών για την προστασία του Σέιχ Σου. Σήµερα κανείς δεν µπορεί να εγγυηθεί για την εξέλιξή του, αφού ακόµη κι αν ληφθεί η απόφαση για την υλοποίησή του, θα πρέπει να βρεθούν µεγάλα κεφάλαια και λύσεις στα αιτήµατα των τοπικών κοινωνιών.

Ο 10-28 ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΔΩ

Το θέµα είναι βέβαια πότε, αφού οι εργασίες για την επέκταση στη θάλασσα του διαδρόµου προσαπογειώσεων 10-28 του αεροδροµίου «Μακεδονία» ξεκίνησαν εδώ και δύο χρόνια, αλλά καθυστερούν και πάλι λόγω αντιδράσεων. Το έργο υπόσχεται να αναβαθµίσει το αεροδρόµιο της πόλης το οποίο θα µπορεί να δέχεται αεροσκάφη υπερατλαντικών πτήσεων. Ο αρχικός χρόνος ολοκλήρωσης υπολογίζονταν το 2011. Οι αντιδράσεις όµως των δήµων Θερµαϊκού και Βασιλικών καθώς και των ψαράδων της παράκτιας αλιείας του νοµού Θεσσαλονίκης προκάλεσαν σηµαντικές καθυστερήσεις κι έτσι το έργο µάλλον θα είναι έτοιµο το 2013. Υπήρξε επίσης μια συζήτηση για τη δηµιουργία στα δυτικά της πόλης ενός δεύτερου «µικρού» αερολιµένα που θα µπορούσε µελλοντικά να εξελιχθεί σε ένα υπερσύγχρονο διεθνές αεροδρόµιο.

ΥΠΟΘΑΛΑΣΣΙΑ; NO, THANKS!

Η υποθαλάσσια αρτηρία στη Θεσσαλονίκη έχει καταλήξει να µοιάζει περισσότερο µε ανέκδοτο. Από την πρώτη κιόλας µέρα εξαγγελίας του έργου υπήρχαν οι έντονες αντιδράσεις από κατοίκους της πόλης µε προσφυγές στο Συµβούλιο της Επικρατείας και τη δηµιουργία του δραστήριου κινήµατος «Πολίτες κατά της υποθαλάσσιας». Από την άλλη, ο τότε υπουργός Πολιτισµού Μιχάλης Λιάπης έθεσε νέους όρους για την κατασκευή του έργου που άλλαζαν όλη τη µελέτη. Η υποθαλάσσια αρτηρία θα συνέδεε τη δυτική είσοδο της πόλης µε την παραλιακή λεωφόρο Μ. Αλεξάνδρου, βοηθώντας στην αποσυµφόρηση του κέντρου της πόλης. Μια πληθώρα όµως αρνητικών επιπτώσεων τόσο για το περιβάλλον όσο και για την ποιότητα ζωής στη Θεσσαλονίκη κινητοποίησαν κόσµο και κοσµάκη που κατάφεραν το «πάγωµα» του έργου. Σήµερα η σύµβαση που είχε υπογράψει η ανάδοχος εταιρεία έχει τυπικά ακυρωθεί και πότε πότε το θέμα ανακινείται σε επίπεδο “σε κουβέντα να βρισκόμαστε” (ευτυχώς).

ΡΑΓΙΣΜΕΝΕΣ ΡΑΓΕΣ

Ο προαστιακός σιδηρόδροµος είναι άλλο ένα µεγάλο έργο της Θεσσαλονίκης για το οποίο έχουµε ακούσει πολλά, αλλά λίγα έχουν γίνει πραγµατικότητα. Η κατασκευή της γραµµής που θα συνδέει µε προαστιακό τη Θεσσαλονίκη µε τα ΑΤΕΙ Σίνδου δεν έχει ακόµη ξεκινήσει, παρότι έχει µήκος µόνο 3 χιλιόµετρα. Σήµερα η Θεσσαλονίκη συνδέεται µε προαστιακό µε τη Λάρισα και την Έδεσσα και αναµένεται από τη νέα κυβέρνηση να βρει τα κονδύλια και την… όρεξη για να υλοποιήσει τις υπόλοιπες συνδέσεις που θα φέρουν την πόλη κοντά στα µεγάλα αστικά κέντρα της Μακεδονίας.

ΘΑΛΑΣΣΑ ΠΛΑΤΙΑ

Η ιδέα φαίνεται να έχει εγκαταλειφθεί χωρίς να έχει αποσαφηνιστεί ακριβώς το γιατί: υψηλός κόστος, έλλειψη πολιτικής βούλησης ή απλά αδιαφορία; Γεγονός είναι πάντως πως η θαλάσσια συγκοινωνία στη Θεσσαλονίκη θα είχε πολλά οφέλη για την πόλη: Σηµαντική µείωση του χρόνου µετάβασης από τα ανατολικά προάστια στο κέντρο, αποσυµφόρηση της κίνησης και µείωση των ρύπων, τουριστική αναβάθµιση και ανάδειξη του θαλάσσιου µετώπου της πόλης. Να σηµειωθεί ότι έτοιµα σχέδια για τη δηµιουργία θαλάσσιας προαστιακής συγκοινωνίας έχει ο δήµος Καλαµαριάς, ο οποίος έχει ήδη καταθέσει σχετική πρόταση και ξεκίνησε προσπάθειες για την υλοποίησή της.

ΠΟΥ ΠΑΡΚΑΡΩ;

Οι streetpanthers ή «Πάνθηρες των δρόµων» αλά ελληνικά προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν τους οδηγούς και να µειώσουν κάπως την τραγική κατάσταση που επικρατεί στην έννοια «παρκάρισµα» στη Θεσσαλονίκη, κολλώντας αυτοκόλλητα µε το σλόγκαν «Είµαι γάιδαρος! Παρκάρω όπου γουστάρω!» σε όποιον παρκάρει το αµάξι του σε διαβάσεις πεζών ή αναπήρων. Οι γαϊδουριές όµως συνεχίζονται και το πάρκινγκ παραµένει συνώνυµο του εφιάλτη για τους Θεσσαλονικείς οδηγούς και πεζούς. Βέβαια, το 2001 υπήρχε εξαγγελία για τη δηµιουργία τεσσάρων πάρκινγκ στην πόλη. Σήµερα, οχτώ χρόνια µετά, υπάρχει ο τετραώροφος υπόγειος σταθµός απέναντι από το Ιπποκράτειο, χωρητικότητας 500 θέσεων, ενώ οι άλλοι τρεις αγνοούνται. Αποτέλεσµα; Αυτό που ζεις καθηµερινά, µε τα αµάξια ένα βήµα πριν µπουν στο χολ του σπιτιού σου.

ΜΗΠΩΣ ΝΑ ΠΑΩ ΣΤΑ ΠΛΩΤΑ ΠΑΡΚΙΝΓΚ;

Τα θυµάσαι; Ξέχασε τα, δεν πρόκειται να γίνουν. Ακόµη ένα έργο που ανακοινώθηκε, διαφηµίστηκε και προκάλεσε αντιδράσεις υπέρ και κατά της κατασκευής του. Πριν από δύο χρόνια ορίστηκε ανάδοχος, αλλά η διοίκηση του Οργανισµού Λιµένος Θεσσαλονίκης αποφάσισε τη µαταίωση του διαγωνισµού. Τα πλωτά πάρκινγκ θα πρόσφεραν χώρο στάθµευσης κατά την κατασκευή της υποθαλάσσιας αρτηρίας. Όµως µετά το τέλµα της υποθαλάσσιας, ο ΟΛΘ αποφάνθηκε ότι δεν χρειάζεται να γίνουν πλωτά πάρκινγκ αφού µια χαρά θα εξυπηρετούν τα χερσαία που διαθέτει.

ΤΟ ΤΡΑΜ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ

Εδώ δεν µιλάµε για µεγάλο έργο, αλλά για µεγάλη ιδέα! ∆εν έχει εκπονηθεί καµία µελέτη, δεν έχει γίνει καµία κίνηση, σαν σκέψη όµως υπάρχει εδώ και δεκαετίες στην ατζέντα της πόλης, µε τους φορείς να έχουν πάρει είτε θετική είτε αρνητική στάση απέναντί του. Αυτό που µένει να δούµε είναι αν θα βρεθεί ο γενναίος που θα κάνει ένα βήµα παραπέρα.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ ΖΩΝΗ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ

Όσο πιασάρικο και µεγαλοπρεπές είναι το όνοµά της, τόσο λίγο έχει προχωρήσει η χειροπιαστή απόδειξη της ύπαρξής της! Μέχρι σήµερα η Ζώνη Καινοτοµίας έχει ένα ∆ιοικητικό Συµβούλιο, ένα site που δυσλειτουργεί, αµέτρητες συναντήσεις µε τους αρµόδιους κρατικούς και µη φορείς της πόλης και γενικά πολύ φασαρία για το… τι ακριβώς; Με απλά λόγια «Ζώνη Καινοτοµίας» σηµαίνει ένα σύνολο επιχειρήσεων και ερευνητικών κέντρων που έχουν στόχο να προσελκύουν πρόσωπα και εταιρείες που έχουν κάτι καινούργιο να δείξουν ή να προτείνουν. Πώς τους προσελκύουν; Συνήθως µε φορολογικές ελαφρύνσεις, χρηµατοδοτήσεις και από την καλή φήµη που αναπτύσσουν. Από τα διεθνή παραδείγµατα, οι ζώνες καινοτοµίας δηµιουργούν πολλές θέσεις εργασίας διαφόρων ειδικοτήτων, φιλοξενούν προσωπικό από πολλές χώρες του κόσµου και φέρνουν σε επαφή την παγκόσµια αγορά µε το έµψυχο δυναµικό και τις νέες ιδέες. Στη δική µας περίπτωση η Ζώνη δεν ξέρουµε ακόµη πού θα χωροθετηθεί ούτε όµως και τα κίνητρα που θα προσφέρει το κράτος για να καταφέρει να αναπτυχθεί. Βέβαια, υπάρχει το λεωφορείο που οδηγεί στη στάση Ζώνη Καινοτοµίας. Τώρα τι βλέπεις όταν κατέβεις; Άλλο θέµα…

*Η αρχική φώτο είναι του Θόδωρου Καρανίκα