Mια μεγάλη παρέα μετράει τ΄άστρα

της Κύας Τζήμου

Αρχική εικόνα: Σ. Κιουκόγλου-Αστροπάρτυ Νέα παραλία, 4/10/2014

Ευχαριστούμε τους φωτογράφους του ομίλου για την παραχώρηση των φωτογραφιών από τις δραστηριότητες του ΟΦΑ

Ήταν το απόγευμα της Τετάρτης, τη μέρα που το ευρωπαϊκό ρομπότ Philae (Φίλαε) της αποστολής «Ροζέτα» της Ευρωπαϊκής Διαστημικής Υπηρεσίας (ESA), προσεδαφίστηκε με ασφάλεια στον κομήτη 69P/Churyumov-Gerasimenko, (ονομάστηκε από τους Ουκρανούς αστρονόμους που τον εντόπισαν για πρώτη φορά το 1969), όταν πέρασα το κατώφλι της Λέσχης του Ομίλου Φίλων Αστρονομίας στη Θεσσαλονίκη. Στην μεγάλη οθόνη του υπολογιστή η σύνδεση ήταν απευθείας με το κέντρο ελέγχου της αποστολής μέσω ESA όπου επικρατούσε ο σχετικός αναβρασμός.

Στην κεντρική αίθουσα της Λέσχης υπήρχαν καμιά 10αριά άτομα, άντρες και γυναίκες, που περίμεναν να ανεβούν στην αίθουσα προβολής για την καθιερωμένη προβολή της Τετάρτης. Η ατμόσφαιρα παρέας σε «έπιανε» κατευθείαν.

Η λέσχη ιδρύθηκε το 1997 από μια παρέα φίλων που μοιράζονταν την ίδια αγάπη για την αστρονομία και την αστροπαρατήρηση. Ερασιτέχνες αστρονόμοι οι περισσότεροι μερικοί εκ παιδιόθεν μετέφεραν όλη τους την αγάπη σ΄αυτόν τον όμιλο, έναν από τους 30 περίπου που λειτουργούν στην Ελλάδα, ο συγκεκριμένος, ο πιο πολυπληθής. Ο Αντώνης Ίτσιος, πρόεδρος της Λέσχης, διευκρίνισε ότι «ψυχή και κινητήριος μοχλός της Λέσχης και των δραστηριοτήτων της είναι η αγάπη των μελών της για την αστρονομία». Μιλάει με θαυμασμό και αγάπη για τον Παύλο Μωραϊτη, τον πρώην πρόεδρο του Ομίλου και κύριο αυτουργό της δημιουργίας του Ομίλου. Δικές του κατασκευές διακοσμούν τις γυάλινες προθήκες της σάλας και μια μπρούτζινη ταμπέλα με την ονομασία της αίθουσας προβολών και διαλέξεων στο πατάρι της σχολής θυμίζει την αλεξανδρινή καταγωγή του. Την αίθουσα Πτολεμαίων κοσμούν πολλές φωτογραφίες αλλά και κατασκευές των μελών. Όπως ο γαλαξίας μας σε ειδικό ανάγλυφο για να «διαβάζεται» από τους τυφλούς και ένα μεγάλο αυτοσχέδιο τηλεσκόπιο.

Οργανώνουν ταξίδια παρατήρησης εκλείψεων στον κόσμο, νύχτες αστροπαρατήρησης εντός Ελλάδας με πιο τακτικές αυτές στον Χορτιάτη και τον Ταξιάρχη, τόπος ιδιαίτερα δημοφιλής στα μέλη λόγω της μεγάλης έλλειψης φωτορύπανσης, αλλά και αστροπάρτυ. Τα τελευταία χρόνια μετά από επαφές με το δήμο, ο κόσμος συμμετείχε σ΄αυτά, αφού τους δόθηκε άδεια συγκέντρωσης στη Νέα παραλία ή στο Λιμάνι, κάνοντας πια γνωστή την παρουσία τους σε έναν πιο ανοικτό κύκλο Θεσσαλονικέων. Σκοπός τους; Να «διαβάζουν» τον ουρανό όσο πιο συχνά μπορούν, να μαθαίνουν όλο και περισσότερα μέσω συμμετοχών σε συνέδρια και εξορμήσεις στον κόσμο και να μυήσουν τους νεότερους στην αστρονομία.

Η Ιωάννα, φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Μακεδονία, παρακολουθούσε από μικρή τ’ άστρα όπως οι περισσότεροι από μας άλλωστε. Πριν λίγες βδομάδες βρέθηκε στο αστροπάρτυ που είχε διοργανωθεί στη Νέα Παραλία και αυτό ήταν αρκετό για να κολλήσει το μικρόβιο και να έρθει σε επαφή με τον Όμιλο και τις δραστηριότητές του. Ο Δημόκριτος Τσουκάπας, πρώην αντιπρόεδρος της Λέσχης, συγγραφέας παιδικών βιβλίων και ένα από τα ιδρυτικά μέλη θυμάται τον εαυτό του παιδί στις Σέρρες να αγναντεύει το νυχτερινό ουρανό παρά τις νουθεσίες της μητέρας του: «θα γεμίσεις καρναβίτσες (μυρμηγκιές)», μου έλεγε και κάθε πρωί που ξυπνούσα έψαχνα τα χέρια μου μην έχω βγάλει. Ποτέ δεν έβγαλα. Τότε δεν υπήρχε καμιά πληροφόρηση. Ούτε περιοδικά, ούτε τηλεόραση, ούτε χάρτες. Μόνο κοιτούσες και προσπαθούσες μόνος σου να βρεις αστερισμούς και πλανήτες. Θυμάμαι όταν κατέβηκα φοιτητής στη Θεσσαλονίκη παρήγγειλα έναν χάρτη στον Μόλχο, χρυσό τον είχα πληρώσει. Τώρα με το ίντερνετ και το πλήθος των περιοδικών μπορείς να μάθεις τα πάντα. Βάζεις μέσα τον τόπο και την ημερομηνία και έχεις κατευθείαν τον χάρτη του ουρανού τη νύχτα που θες να βγεις για παρατήρηση. Τότε όλα αυτά ήταν επιστημονική φαντασία για μας, γνώσεις στις οποίες δεν είχαμε καμιά πρόσβαση. Κι όμως μερικοί επιμέναμε… Γινόμασταν γραφικοί.. εγώ ήμουν το τρελόπαιδο που παρατηρούσα τ΄άστρα. Αυτή η αγάπη μου για την Αστρονομία δεν με άφησε ποτέ, παρόλο που οι σπουδές μου ήταν τελείως άσχετες. Με τον Όμιλο συμμετέχω σε όλα και έχω μάθει πολλά. Το πιο εντυπωσιακό πράγμα που έχω δει είναι η ολική έκλειψη ηλίου”. Σ΄αυτό συμφωνούν όλοι οι ερασιτέχνες αστρονόμοι που έχουν συγκεντρωθεί στο τραπέζι που κουβεντιάζουμε. Θυμούνται τα τρία μεγάλα τους ταξίδια, τον Αύγουστο του 2008 στο Νοβοσιμπίρσκ στη μακρινή Σιβηρία και τον Ιούλιο του 2009 στην περιοχή του φράγματος Tianghuangping στο Alji της επαρχίας Ζeijiang στη Νοτιοανατολική Κίνα, μια έκλειψη που κράτησε 5 λεπτά και 40 δευτερόλεπτα και τον Νοέμβρη του 2012 στην Αυστραλία.

22/7/2009 Κίνα

Ο Όμιλος Φίλων Αστρονομίας ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 1997 με σκοπό να φέρει κοντά όλους όσους κοιτούν ψηλά θαυμάζοντας το μεγαλείο του σύμπαντος που μας περιβάλει. Να βοηθήσει στην διάδοση της επιστήμης της αστρονομίας και της διαστημικής στην χώρα μας. Φιλοδοξία μας είναι να διευρύνουμε όλοι τις γνώσεις μας τόσο γενικά, όσο και επιλεκτικά στους τομείς που ενδιαφέρεται ο καθένας μας. Σήμερα, δεκαεπτά χρόνια μετά την ίδρυση του αριθμεί περίπου 300 ενεργά μέλη, αλλά και χιλιάδες φίλους από όλες τις ηλικίες. Ο γραμματέας του Ομίλου Θόδωρος Oρφανίδης αφού με κέρασε από την υπέροχη σπιτική πίτα της συζύγου του, μιλάει με μεγάλη περηφάνια για την ανταπόκριση που έχουν από σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, που τους καλούν για ενημερώσεις και οργανώνουν αστροπαρατηρήσεις στον αυλόγυρο των σχολείων. “Περίπου 60 σχολεία περιελάμβανε το φετινό μας πρόγραμμα μέχρις στιγμής. Οι νύχτες που ενδείκνυνται για αστροπαρατηρήσεις είναι οι ασέληνες, περίπου 7-8 μέρες το μήνα. Το χειμώνα πολλές από αυτές είναι συννεφιασμένες, οπότε οι εξορμήσεις μειώνονται. Στον Ταξιάρχη το χειμώνα το κρύο είναι τσουχτερό και η ακινησία των αστροπαρατηρητών το κάνει πιο έντονο. Μια εξόρμηση αστροπαρατήρησης ξεκινά το απόγευμα πριν πέσει ο ήλιος ώστε να στηθούν τα όργανα με το φως της μέρας και κρατά όλη τη νύχτα μέχρι τα ξημερώματα… κι όποιος αντέξει το κρύο του χειμώνα”.

Εικόνα: Μάνος Τσικάλας – Ελικώνας

Ένα χρόνο μετά την ίδρυση του Ομίλου ξεκίνησε και η έκδοση του περιοδικού που βαφτίστηκε 40 μοίρες και 37 πρώτα, που είναι το γεωγραφικό πλάτος του Λευκού Πύργου. Σήμερα υπάρχει μόνο σε διαδικτυακή μορφή καθώς τα οικονομικά του Ομίλου έκριναν απαγορευτική πια την έντυπη έκδοση. Στον Όμιλο συμμετέχουν άνθρωποι όλων των επαγγελμάτων όπως καθηγητές πανεπιστημίου, εκπαιδευτικοί, δάσκαλοι, φοιτητές, δικηγόροι, τραπεζικοί, εργαζόμενοι, συνταξιούχοι. Ο Όμιλος Φίλων Αστρονομίας είναι ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο και όλα τα έξοδα που απαιτούνται για την λειτουργία του προέρχονται αποκλειστικά στις ετήσιες συνδρομές των μελών του, που ανέρχονται στα 50 ευρώ τον χρόνο (25 ευρώ για τους φοιτητές). Μέλος μπορεί να γίνει ο καθένας άσχετα με το επίπεδο των γνώσεων του ή με τον εξοπλισμό που διαθέτει αρκεί να έχει κλείσει τα 18 του χρόνια. Τα μέλη μπορούν να παρακολουθούν τις περιοδικές εκδηλώσεις του Ομίλου, που είναι ανοικτές στα μέλη και στους φίλους τους, αλλά και σε όσους άλλους ενδιαφέρονται. Τα μέλη μπορούν να επισκέπτονται τα γραφεία κάθε Τετάρτη και Σάββατο 6 με 9 αλλά και να μετέχουν πιο ενεργά σε όποια δραστηριότητα του Ομίλου νομίζουν ότι μπορούν και θέλουν να προσφέρουν.

Εικόνα: T. Αθανασιάδης – Oλική Έκλειψη Ηλίου το 2008 στο Νοβοσιμπίρσκ

Ήταν πραγματικά μια τονωτική ένεση η επίσκεψή μου στον Όμιλο. Άνθρωποι όλων των ηλικιών με μόνο σύνδεσμο την αγάπη τους για το διάστημα, τη γη, τους πλανήτες και τ΄άστρα οργανώνονται και οργανώνουν με μόνο κίνητρο το πάθος τους. Η χαρά του να συζητάς, να ανταλλάζεις γνώσεις και απόψεις, να ταξιδεύεις, να μοιράζεσαι είναι πραγματικά λυτρωτική ιδιαίτερα στους δύσκολους καιρούς που ζούμε. Αν είστε από αυτούς τους ονειροπόλους που τις νύχτες χάνονται στα άστρα προσπαθώντας να αναγνωρίσουν γαλαξίες και αστερισμούς, μην διστάσετε λεπτό. Μπορείτε να μοιραστείτε αυτή την τρέλα σας με μια από τις πιο ζεστές παρέες της πόλης. Το επόμενο ταξίδι που ελπίζουν να πραγματοποιήσουν είναι το καλοκαίρι του 2017 για να δουν την ολική έκλειψη στην βοειοδυτική πλευρά των Η.Π.Α. και το Σιάτλ. Μήπως να το βάλουμε στο πρόγραμμα να πάμε κι εμείς μαζί τους;

Εικόνα: Ιάκωβος Στρίκης – 5η Πανελλήνια Εξόρμηση Ερασιτεχνικής αστρονομίας, Αύγουστος 2011

Εικόνα: Κώστας Εμμανουηλίδης, ολική έκλειψη Αυστραλία, Νοέμβριος 2012

Αστροπάρτυ Νέα Παραλία – 10/5/2014

Ολική έκλειψη Καστελόριζο – 29/3/2006

Αστροπάρτυ Λιμάνι 14/9/2013

Εικόνα: Μάνος Τσικάλας

ΟΦΑ: Αλεξανδρείας 113, περιοχή Μαρτίου, Θεσσαλονίκη, τηλ: 2310 423 133, www.ofa.gr