Μύρων Μιχαηλίδης: Από την Κ.Ο.Θ. στο τιμόνι της Λυρικής Σκηνής

της Κύας Τζήμου

Με διαπιστευτήρια την επιτυχημένη του πορεία από τη θέση του καλλιτεχνικού διευθυντή της Κ.Ο.Θ. (Ιούλιος 2004- Ιανουάριος 2011), ο νέος Καλλιτεχνικός Διευθυντής της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, κ. Μύρων Μιχαηλίδης επιλέχτηκε να να βγάλει την Λυρική Σκηνή από το οικονομικό αδιέξοδο. Μια προσπάθεια που φαίνεται να αποδίδει καρπούς από τον Φεβρουάριο του 2011 που ανέλαβε. Και όλα αυτά χωρίς να κάνει εκπτώσεις στο εντυπωσιακό πεντετές καλλιτεχνικό πρόγραμμα που παρουσίασε για την καλλιτεχνική περίοδο 2014-2019. Δύσκολο να συνδυαστούν σε ένα πρόσωπο οι ιδιότητες ενός ταλαντούχου αρχιμαέστρου και ενός νηφάλιου και επιδέξιου μάνατζερ που αναλαμβάνει να διασώσει έναν κορυφαίο πολιτιστικό θεσμό εν μέσω κρίσης, μειώνοντας τα κόστη και τα χρέη και εκσυγχρόνιζοντας συγχρόνως τις δομές. Φαίνεται πως ο κ. Μιχαηλίδης τα καταφέρνει περίφημα. Άλλωστε είναι γνωστό ότι μια από τις αρετές ενός Μουσικού είναι η απόλυτη πειθαρχία και η σκληρή δουλειά. Στη Θεσσαλονίκη έφτασε πριν λίγες μέρες για να βρεθεί ξανα κοντά στην αγαπημένη του Ορχήστρα, την οποία θα διευθύνει σε μια μοναδική συναυλία την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ.

Από την επιτυχημένη σας πορεία στην Κ.Ο.Θ. μέχρι το ρίσκο της απειλούμενης και φορτωμένης με παθογένειες Λυρικής, πόσο δύσκολο στάθηκε για σας να πάρετε την απόφαση να μετακομίσετε στην Αθήνα;

Αρχικά η απόφαση φαινόταν ως ένα μεγάλο ρίσκο. Φίλοι και συνάδελφοι μού επισήμαιναν επανειλημμένως πώς είμαι «τρελός» να αναλάβω μια θέση σε έναν οργανισμό που το 2011 είχε ένα συσσωρευμένο χρέος 17 εκατομμυρίων ευρώ, με παγωμένους λογαριασμούς στις τράπεζες, δάνεια που έπρεπε να αποπληρωθούν και πιστωτές που έπρεπε να εξοφληθούν. Η τότε κατάσταση της Λυρικής, πέρα από τα τεράστια οικονομικά και λειτουργικά προβλήματα, ήταν πραγματικά εκρηκτική. Όμως, η αγάπη μου για τη Λυρική από παιδί και η ισχυρή επιθυμία μου να υπηρετήσω έναν καλλιτεχνικό οργανισμό αυτού του βεληνεκούς ήταν τα βασικά στοιχεία που με οδήγησαν σε αυτή την τολμηρή επιλογή.    

Σε καιρούς απειλητικούς για όλους σχεδόν τους πολιτιστικούς φορείς, η Λυρική Σκηνή απειλήθηκε με λουκέτο για χρέη εκατομμυρίων. Πώς φτάσατε ως εδώ, ποιες ενέργειες έγιναν για την μείωση αυτού του χρέους και με ποιο τρόπο θα καταφέρετε να μην παρουσιάζετε παθητικό στο μέλλον;

Από το 2011 η Εθνική Λυρική Σκηνή δεν παράγει πρωτογενές έλλειμμα. Αυτό είναι συνέπεια μιας διαδικασίας εξορθολογισμού της λειτουργίας της που είχε ως αποτέλεσμα την εντυπωσιακή μείωση του χρέους μας κατά 75%. Έχουμε δηλώσει επανειλημμένως πως το χτίσιμο ενός σωστού καλλιτεχνικού προγραμματισμού είναι σαν ένα καθημερινό Sudoku, όπου πρέπει να αξιοποιήσεις στο έπακρο το προσωπικό και το δυναμικό που διαθέτει η Λυρική, όπως και να ζητάς από όλους τους εμπλεκόμενους στις παραγωγές της,  τόσο τους Έλληνες όσο και τους ξένους, την προσαρμογή τους στις παρούσες οικονομικές συνθήκες.

Ποια είναι τα λειτουργικά έξοδα της Λυρικής σκηνής και κατά πόσο μπορείτε να αντεπεξέλθετε απευθυνόμενος σε ιδιωτικές  χορηγίες μειώνοντας έτσι την μεγάλη κρατική επιχορήγηση που απαιτείται σήμερα για τη λειτουργία της Λυρικής;

Τα χρήματα των χορηγών επενδύονται στη διατήρηση της υψηλής ποιότητας των καλλιτεχνικών παραγωγών μας, στις μετακλήσεις των ξένων καλλιτεχνών. Εντούτοις η Εθνική Λυρική Σκηνή ως το μοναδικό λυρικό θέατρο της χώρας και κρατικός φορέας πολιτισμού, έχει οπωσδήποτε την ανάγκη της στήριξης της πολιτείας.

Στα χρόνια της κρίσης είδατε δραματική πτώση των εισιτηρίων; Κι αν ναι ποια είναι η πολιτική που θα ακολουθήσετε για την προσέλκυση του κόσμου. Πιστεύετε ότι μπορείτε να κάνετε ένα άνοιγμα και προς το μη παραδοσιακό κοινό της Λυρικής;

Στα χρόνια της κρίσης είδαμε την αύξηση των εισιτηρίων μας στις παραγωγές εντός του θεάτρου και ακόμα μεγαλύτερη αύξηση του κοινού που παρακολουθεί τις δράσεις μας σε εξωτερικούς χώρους. Αναλάβαμε το ρίσκο και διπλασιάσαμε τον αριθμό των παραγωγών μας, χωρίς να κάνουμε «εκπτώσεις» στην ποιότητα και δικαιωθήκαμε από τα ποσοστά της πληρότητας στις παραγωγές μας που εξασφαλίζουν το κόστος τους από τα εισιτήρια. Επίσης, τα 70.000 άτομα που έχουν παρακολουθήσει τις καλλιτεχνικές δράσεις που πλαισιώνουν την εξωστρεφή πολιτική μας σε χώρους που απέχουν πολύ από τη συμβατική σκηνή ενός λυρικού θεάτρου, είναι η απτή πραγματικότητα του δυναμικού ανοίγματος της Λυρικής σε ένα νέο κοινό, όπου η όπερα έρχεται στον κόσμο και γίνεται μέρος της κοινωνίας.

Η συνεργασία με τον Σταμάτη Φασουλή  γίνεται προς αυτήν την κατεύθυνση;  Η πρώτη προσέγγιση έγινε από σας; Και αν ναι ήταν η πρώτη σας επιλογή για συνεργασία με έναν  θεατρικό σκηνοθέτη με μεγάλο κοινό, αλλά σε τελείως διαφορετικό χώρο.

Η Εθνική Λυρική Σκηνή είναι ανοιχτή σε νέες συνεργασίες και νέες προσκλήσεις. Και το συγκεκριμένο άνοιγμα των συνεργασιών αφορά φυσικά και σε καταξιωμένους θεατρικούς σκηνοθέτες με ξεχωριστά δείγματα γραφής στον πολιτισμό, συνεργασίες που έχουν υλοποιηθεί με ιδιαίτερη επιτυχία όπως αυτή που αναφέρετε, αλλά και συνεργασίες που έχουν προγραμματιστεί στην τρέχουσα καλλιτεχνική περίοδο. Αναφέρομαι στον σημαντικό έλληνα θεατράνθρωπο Γιάννη Χουβαρδά και τον αριστουργηματικό Ντον Τζοβάνι του Μότσαρτ το καλοκαίρι στο Ηρώδειο. 

Πριν λίγες μέρες παρουσιάσατε ένα εξαιρετικά φιλόδοξο πενταετές πρόγραμμα. Μιλήστε μας για τα πιο δυνατά του σημεία.

Το πλούσιο καλλιτεχνικό ρεπερτόριο με παραστάσεις υψηλής αισθητικής, η αξιοποίηση του καλλιτεχνικού δυναμικού που εργάζεται εντός και εκτός των συνόρων, η ενίσχυση του ελληνικού ρεπερτορίου, οι συνεργασίες και οι συμπαραγωγές με κορυφαία ευρωπαϊκά λυρικά θέατρα, το άνοιγμα σε νέους καλλιτέχνες, τα εκπαιδευτικά προγράμματα, η επένδυση στις νέες τεχνολογίες, οι πιο δυναμικές εξωστρεφείς δράσεις και φυσικά η μετάβασή μας στις νέες εγκαταστάσεις στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Ηγηθήκατε της Κ.Ο.Θ. για πολλά χρόνια με επιτυχία. Παρακολουθείτε ακόμα από κοντά την πορεία της; Πιστεύετε ότι η πορεία της εξακολουθεί να είναι ανοδική και ποιες θεωρείτε κατά τη γνώμη σας τις πιο «έξυπνες» κινήσεις της Κ.Ο.Θ. μετά την αποχώρησή σας;

Δεν θα σταματήσω ποτέ να παρακολουθώ την πορεία της. Η ΚΟΘ έχει μετεξελιχθεί από μια ορχήστρα τοπικής εμβέλειας σε ένα σύνολο αξιώσεων με σαφές ευρωπαϊκό στίγμα. Το άνοιγμα στο νεανικό κοινό, οι επιτυχίες στην διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων, οι συμπράξεις με κορυφαίους μουσικούς και η συνέχιση της δισκογραφίας είναι πιο ουσιαστικές κινήσεις για την ενδυνάμωση της ΚΟΘ, η οποία μπορεί να σταθεί επάξια στον πιο απαιτητικό χώρο.

Ποια παραδείγματα σας ενέπνευσαν ώστε να αποφασίσετε να στραφείτε σε κινήσεις εξωστρέφειας όπως αυτές των μικρών παραστάσεων εκτός των παραδοσιακών συναυλιακών χώρων, σε δρόμους και πλατείες, πρώτα με  την Κ.Ο.Θ. και τώρα με την Λυρική, προσεγγίζοντας ένα διαφορετικό κοινό.

Το όραμά μας είναι να κάνουμε τη λυρική τέχνη κτήμα όλων, ανεξαιρέτως, των πολιτών. Αυτό είναι το καύσιμο που πυροδοτεί κάθε πτυχή της εξωστρεφούς επίθεσης πολιτισμού της Λυρικής σε πλατείες, δρόμους, σταθμούς μετρό, δημοτικές βιβλιοθήκες, στην ελληνική οικογένεια, όχι μόνο στην Αθήνα αλλά και στην περιφέρεια.

Αφήσατε έργο στην ΚΟΘ, δεν χωράει αμφιβολία γι΄ αυτό, αλλά και μια φήμη “δύσκολου εργοδότη”.  Πού την αποδίδετε;

Αν και από εσάς ακούω πρώτη φορά αυτή τη φήμη, αναρωτιέμαι: Ποια είναι η δική σας ερμηνεία για την έννοια «δύσκολος εργοδότης»; Ο απαιτητικός; Αν ναι, θα ήθελα να σας πω ότι είμαι απαιτητικός στη δουλειά μου και στους συνεργάτες μου από τους οποίους προσδοκώ το καλύτερο αποτέλεσμα με τη μέγιστη καλλιτεχνική αξία, αλλά πάνω από όλα είμαι απαιτητικός με εαυτό μου. Η εγρήγορση, η δημιουργικότητα και ο οραματισμός δεν αφήνουν ποτέ περιθώρια εφησυχασμού.

*Η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε χθες σε μια αξιέπαινη κίνηση αλληλεγγύης ότι τα έσοδα της συναυλίας της Παρασκευής 7 Φεβρουαρίου 2014 θα διατεθούν για την ενίσχυση των σεισμόπληκτων της Κεφαλονιάς.  Η Κ.Ο.Θ. θα διαθέσει τα έσοδα για την αγορά κλινοσκεπασμάτων και τροφίμων και θα τα παραδώσει στο Γενικό Φιλόπτωχο Ταμείο Ι.Μ. Κεφαλονιάς «Άγιος Γεράσιμος» στο Αργοστόλι. 

*Η συναυλία της Κ.Ο.Θ. περιλαμβάνει το 5ο Κοντσέρτο (το λεγόμενο Αυτοκρατορικό) για πιάνο και ορχήστρα του Ludwig van Beethoven και τη Συμφωνία Μάνφρεντ του Pyotr Ilyich Tchaikovsky. Την ορχήστρα διευθύνει ο μαέστρος Μύρωνας Μιχαηλίδης. Πιάνο: Heejung Park. Η συναυλία θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Τελετών του Α.Π.Θ. την Παρασκευή 7 Φεβρουαρίου και ώρα 21:00. Τιμές εισιτηρίων:  18€, 9€, 5€ (φοιτητές, σπουδαστές, σπουδαστές ωδείων, ειδικές ομάδες). Ισχύει η Ευρωπαϊκή Κάρτα Νέων. Προπώληση εισιτηρίων: Εκδοτήριο Κ.Ο.Θ. (Πλ. Αριστοτέλους, 2310 236990) και Χ.Α.Ν.Θ. (Πλ. Χ.Α.Ν.Θ. – Θεσσαλονίκη, 2310 241007)

Μπείτε και κάντε like εδώ για να ενημερώνεστε για όλα τα γραμμένα αποκλειστικά για το parallaximag.gr άρθρα.