Μπαίνοντας στην πόλη απ’ τα δυτικά. Λαχανόκηποι.

Καθώς μπαίνεις από την εθνική οδό στη Θεσσαλονίκη συναντάς μια τεράστια χωματερή. Εκεί τις τελευταίες βδομάδας ο Δήμος από τις 8 Φεβρουαρίου 2016, απομάκρυνε συνολικά από την περιοχή  405 τόνους μπάζα και ογκώδη αντικείμενα, ενώ τοποθετήθηκαν τσιμεντένια εμπόδια (ογκόλιθοι), με σκοπό την αποτροπή πρόσβασης και διέλευσης οχημάτων που συντελούν στη ρύπανση της περιοχής. Οι χώροι που επιχείρησαν είναι Δάφνης με Ρωξάνης («Λαχανόκηποι»), Δάφνης, μπροστά στις αποθήκες της πρώην Αγροτικής Τράπεζας, Λήμνου με Εμπεδοκλέους και Κωλέττη με Εμπεδοκλέους, δίπλα στις σιδηροδρομικές γραμμές.

Τι είναι όμως οι λαχανόκηποι που καθαρίστηκαν;

Μεταξύ των 2 άλλων δυτικών εισόδων της πόλης, της οδού Μοναστηρίου και της 26ης Οκτωβρίου, εκτείνεται η περιοχή των Λαχανόκηπων. Πρόκειται για μια έκταση 2.130 στρεμμάτων εκ των οποίων το μεγαλύτερο τμήμα ανήκει στον δήμο Θεσσαλονίκης, και διαμορφώνει το δυτικότερο κομμάτι του, και μόλις 250 στέμματα ανήκουν στον δήμο Αμπελοκήπων-Μενεμένης.

Στις αρχές του αιώνα τα εύφορα εδάφη της περιοχής χρησιμοποιήθηκαν για την καλλιέργεια λαχανικών και κηπευτικών και από αυτήν τη χρήση προέκυψε το όνομα που μέχρι σήμερα φέρει η περιοχή. Η σταδιακή όμως εγκατάσταση πετρελαιοειδών και βιομηχανιών, επιχειρήσεων και γραφείων, η λειτουργία βυρσοδεψείων και η απουσία κατοικιών, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, προφανώς άλλαξαν την χρήση της γης στους Λαχανόκηπους και τους υποβάθμισαν. Αξίζει να σημειωθεί η στρατηγική σημασία της συγκεκριμένης περιοχής, καθώς βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι, παρέχει εύκολη πρόσβαση στον σιδηροδρομικό σταθμό και το κέντρο της πόλης και συνδέεται με κύριους οδικούς άξονες. Η στρατηγική λοιπόν θέση των Λαχανόκηπων τους έφερε ξανά στο προσκήνιο και τους έκανε να αποτελέσουν ενδεχόμενο χώρο μετεγκατάστασης της ΔΕΘ, κάτι που έπαψε να συζητείται.

Πριν κοπάσουν όμως οι συζητήσεις για την μετεγκατάσταση της ΔΕΘ το 2010, μια μελέτη για την πολεοδομική ανάπτυξη και αξιοποίηση της περιοχής, στο πλαίσιο προγραμματικής σύμβασης, που είχε υπογραφεί μεταξύ των δήμων Θεσσαλονίκης και Μενεμένης και του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ήρθε να ταράξει εκ νέου τα νερά. Σύμφωνα με τη μελέτη αυτή το προσφορότερο σενάριο για την ανάπτυξη των Λαχανόκηπων είναι αυτό της δημιουργίας στην περιοχή ενός επιχειρηματικού πάρκου όπου θα δραστηριοποιηθούν επιχειρήσεις που ασχολούνται, μεταξύ των άλλων, με την υψηλή τεχνολογία. Το πάρκο προτείνεται να έχει έκταση περίπου 376 στρεμμάτων και να αναπτυχθεί γύρω από την εκβολή του Δενδροποτάμου, καλύπτοντας το γήπεδο του Θερμαϊκού, τον χώρο των πρώην βυρσοδεψείων, τμήμα του στρατοπέδου Κακιούση και το βορειοδυτικό τμήμα του λιμανιού μεταξύ του έκτου προβλήτα και του Δενδροποτάμου. Τα γραφεία που θα αναπτυχθούν στην περιοχή θα καταλάβουν έκταση περίπου 150.000 τ.μ. και θα φιλοξενήσουν επιχειρήσεις που ασχολούνται κυρίως με τον τριτογενή τομέα και τους τομείς των μεταφορών και της επικοινωνίας. Προκειμένου να υπάρξει ζωή και τις ώρες κατά τις οποίες τα γραφεία θα είναι κλειστά, προτείνεται η πλαισίωση του πάρκου με ζώνες πρασίνου 60 στρεμμάτων, με κατοικίες υψηλής ποιότητας και με κοινωνικές χρήσεις που θα αναπτυχθούν σε έκταση 40 στρεμμάτων. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση για την εφαρμογή προγραμμάτων αστικής ανάπλασης σε συγκεκριμένες ζώνες εντός της περιοχής των Λαχανόκηπων, οι οποίες διαθέτουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Συγκεκριμένα προτάσσονται η ανάδειξη της ιστορικής και πολιτιστικής ταυτότητας της οδού 26ης Οκτωβρίου, η ανάπλαση της παραδοσιακής συνοικίας «Αρμένικα» και των «Ξυλάδικων». Η αποκατάσταση των Παλαιών Δημοτικών Σφαγείων, και την χρήση του ως χώρου φιλοξενίας εκδηλώσεων πολιτιστικού περιεχομένου. η ανάπλαση του περιβάλλοντος χώρου του Διατηρητέου της Αναγεννήσεως και η απόδοση του μοιάζει ως μια ελπίδα για τη γειτονιά.  Στο κτίριο αυτό ο δήμος σκοπεύει να στεγάσει διάφορες πολιτιστικές δραστηριότητες, χωρίς να έχει διευκρινίσει ακόμη την ακριβή χρήση του διατηρητέου. Προφανώς οι δυο παραπάνω περιπτώσεις παρεμβάσεων δεν είναι οι μόνες που μπορούν να αναδείξουν την δυτική Θεσσαλονίκη και να της προσδώσουν μητροπολιτική διάσταση. Υπάρχουν πολλές δυνατότητες, θεμέλιο για τις υπόλοιπες μπορούν να αποτελέσουν τα δυο αυτά ξεχωριστά projects τα οποία έχουν το πλεονέκτημα ότι αλληλοσυμπληρώνονται, αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής στο δυτικό τόξο τις πόλης, περιμετρικά των τριών εισόδων της.

Η κατάσταση που επικρατεί στη Δυτική Είσοδο της πόλης καταγράφηκε για πρώτη φορά ολοκληρωμένα σε αυτές τις εικόνες που δείχνουν και το μέγεθος του σκουπιδότοπου.

*Η φωτογραφία είναι του Θόδωρου Καρανίκα