Νneka: Ένα μάθημα για όλους

Ακόμα και στην περίοδο που διανύουμε, των προκατασκευασμένων καλλιτεχνών-προϊόντων από εταιρίες και μάνατζερ, κάπου κάπου εμφανίζονται κάποιες ιδιαίτερες περιπτώσεις καλλιτεχνών που φτάνουν στην καταξίωση με μόνο όπλο τους το ταλέντο. Η Nneka, που επισκέπτεται πρώτη φορά τη Θεσσαλονίκη (και την Ελλάδα) για μία συναυλία την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου, είναι μία από αυτές τις ιδιαίτερες περιπτώσεις… κι αυτή είναι η ιστορία της.

Η Ννέκα Λουτσία Εγκμπούνα (Nneka Lucia Egbuna) γεννήθηκε στο Warri της Νιγηρίας, μια πόλη στο Δέλτα του Νίγηρα, ένα από τα πιο υποβαθμισμένα μέρη στον πλανήτη. Οι πετρελαϊκές εταιρίες εδώ και δεκαετίες έχουν επιβάλει τους νόμους τους και η ανυπολόγιστη περιβαλλοντική καταστροφή και η καταπάτηση ανθρώπινων δικαιωμάτων συμβαίνουν με την ανοχή όλου του υπόλοιπου πολιτισμένου κόσμου, χάριν των κερδών των πολυεθνικών. Τα παιδικά χρόνια της Nneka δεν ήταν καθόλου εύκολα και αποφάσισε να φύγει στη Γερμανία, τη χώρα καταγωγής και διαμονής, τότε, της μητέρας της, που είχε να δει από μικρή. Την πρώτη φορά το επιχείρησε στα 16 της, όμως η μητέρα της την έστειλε πίσω. Επέστρεψε στα 19 της, χωρίς διαβατήριο, στο Αμβούργο.

Θα μπορούσε κάποιος να χρησιμοποιήσει εντυπωσιακές λέξεις και να φτιάξει ηρωικές εικόνες για τη ζωή της και τον αγώνα της ως τώρα, αλλά δεν θα μπορούσε να τα πει καλύτερα από την ίδια. Μια από τις σπάνιες φορές που ανοίχτηκε, περιέγραψε την πορεία της και όσα λέει η ίδια ότι την έκαναν αυτό που είναι τώρα, ήταν στη συνέντευξη που έδωσε στο Νιγηριανό περιοδικό Tell πριν μερικούς μήνες, από την οποία ακολουθεί ένα μικρό μεταφρασμένο κομμάτι. Ο λόγος της είναι απλός, περιγράφει μόνο γεγονότα. Η ιστορία της πιθανόν να έχει διαφορετικό μήνυμα για όποιον την ακούει, αλλά σίγουρα είναι ένα μάθημα για όλους.

Ποιες ήταν οι εμπειρίες που σε έκαναν πιο δυνατή;

Τον πρώτο χρόνο που ήμουν στη Γερμανία δεν μπορούσα να μιλήσω τη γλώσσα. Οπότε ο κύριος στόχος μου ήταν να μάθω τη γλώσσα, γιατί δεν μπορείς να είσαι σε ένα μέρος και να μην καταλαβαίνεις τι λένε οι άνθρωποι. Και γινόμουν παρανοϊκή για αυτό. Ήμουν σε ένα άσυλο μαζί με ανθρώπους διαφορετικής καταγωγής. Οπότε δεν ήταν μια ομαλή είσοδος (στη Γερμανία). Αυτό ήταν τέλη 1999 ή αρχές 2000. Ήμουν εκεί για περίπου μια βδομάδα και μετά με πήγαν σε ένα αναμορφωτήριο, ένα τεράστιο κτίριο όπου υπήρχαν διάφορα παιδιά. Μερικά δεν είχαν γονείς ή η οικογένειά τους είχε δυσκολίες να τα μεγαλώσει Υπήρχαν εκεί ένοπλοι ληστές, ναρκομανείς, όλοι μέσα στο ίδιο κτίριο. Εγώ μόλις είχα έρθει από την Αφρική και μου έδωσαν ένα μικρό δωμάτιο με μόνο ένα μικρό κρεβάτι, ένα μικρό παράθυρο και ένα μικρό νιπτήρα και βρύση για να πλένεις τα χέρια σου, σαν μια φυλακή. Ήμουν εκεί για περίπου ένα μήνα. Εκεί αποφασίζουν τι μπορούν να κάνουν με σένα, σε ποιο σχολείο θα πας, ενώ ειδικοί θεραπευτές έρχονται και σου μιλάνε για λίγο για να καταλάβουν το χαρακτήρα σου, το τι είναι καλύτερο για σένα. Μετά υπάρχουν οι κηδεμόνες, οι οποίοι αποφασίζουν για σένα. Οπότε μία μέρα όταν έκατσα με έναν από τους κηδεμόνες, είπα ότι έχω έναν αδερφό εδώ (Γερμανία). Είπα ότι δεν ήμουν ποτέ ένα κακό παιδί και δεν μου άξιζε να είμαι σε μια φυλακή. Γιατί για μένα ήταν μια φυλακή. Κοίταξαν τότε στον κίτρινο τηλεφωνικό κατάλογο και βρήκαν το νούμερο κάποιου θείου μου. Τελικά βρήκαν τον αδερφό μου στο τηλέφωνο. Με πήραν από εκεί και μετακόμισα μαζί του. Ο αδερφός μου έμενε σε μια κατάληψη μαζί με άλλους. Η κοπέλα του εκείνο τον καιρό- που έμενε και αυτή σε αναμορφωτήριο- με έφερε σε επαφή με το Καθολικό σπίτι όπου έμεναν διάφορα παιδιά. Έγινα ένα από αυτά. Εκεί λοιπόν ήταν το μέρος που ήμουν για τα επόμενα 6 χρόνια…

Αυτά τα χρόνια λοιπόν σε διαμόρφωσαν;

Ναι. Μετά πήγα σχολείο και απέκτησα αυτοπεποίθηση για να δουλεύω, γιατί μπορούσα να μιλάω τη γλώσσα τότε. Η πρώτη μου δουλειά ήταν να πουλάω παπούτσια σε ένα μαγαζί. Σύντομα με απολύσανε γιατί κάποιος είπε πως δεν ήμουν αρκετά εξωστρεφής. Μετά από αυτό, δούλεψα σε μια σχολή οδήγησης σαν γραμματέας. Μετά δούλεψα σε ένα σινεμά, και είχα να καθαρίζω τις τουαλέτες κάθε πρωί, για την ακρίβεια από τις πέντε μέχρι τις 8, τέσσερις ορόφους. Όταν τελείωνα έβγαινα από το μέρος που καθάριζα και πήγαινα στη σχολή. Σπούδασα αρχαιολογία και ανθρωπολογία.

Οπότε ενώ σπούδαζες, έκανες και ζωντανές εμφανίσεις;

Έπαιζα σε μικρές συναυλίες γιατί ο μόνος τρόπος να μπορώ οικονομικά να συνεχίσω τις σπουδές μου ήταν να δουλεύω. Δούλευα σε εκείνο το σινεμά, όπου καθάριζα τις τουαλέτες για σχεδόν 3 χρόνια. Μετά μπορούσα να ασχοληθώ με τη μουσική, παράλληλα. Οπότε μερικές φορές, έπαιζα σε μικρά μέρη για να βγάλω κάποια λεφτά. Έβγαζα περίπου 400 ευρώ στο σινεμά ώστε να χρηματοδοτώ την μόρφωσή μου. Μερικές φορές ίσως 300 και κάτι, γιατί είχαμε έναν Νιγηριανό απατεώνα ο οποίος ήταν ένας μικρός κλέφτης. Έφερνε στη Γερμανία ανθρώπους που έμπαιναν παράνομα και τους έβαζε να δουλεύουν. Αλλά μετά τους κρατούσε λεφτά από το εισόδημά τους, κάτι σαν μίζα.

Ήσουν διάσημη τότε;

Ήμουν διάσημη όσο ακόμη καθάριζα το σινεμά! Καθάριζα μέχρι που κυκλοφόρησα το δεύτερο άλμπουμ («No longer at ease»), συγκεκριμένα μέχρι την αρχή της σεζόν 2007/2008. Έκανα ζωντανές εμφανίσεις, έκανα και sold out σε συναυλία! Πήγαινα με το ποδήλατό μου να παίξω στις συναυλίες και μετά ξανά πίσω με αυτό γιατί ήταν δύσκολο να προλάβω κάποιο τρένο τη νύχτα που τελείωνα και δεν είχα τα λεφτά για να πάρω ταξί. Οπότε χρησιμοποιούσα το ποδήλατό μου για να γυρίσω σπίτι, να κοιμηθώ για τουλάχιστον τέσσερις ώρες για να ξυπνήσω το επόμενο πρωινό και να καθαρίσω τουαλέτες. Δεν με ενδιέφερε κανένας και τίποτα.

Το πρώτο σου άλμπουμ όμως είχε μια σχετική επιτυχία. Συνάντησες ποτέ κάποιον στην τουαλέτα που είπε ‘Α, αυτή είναι η Nneka’;

Ναι! Ήταν ένα πρωινό που έβγαινα από το σινεμά με τη σφουγγαρίστρα! Ένας τύπος ήρθε και με ρώτησε τι έκανα εκεί. Του είπα ότι καθάριζα τις τουαλέτες και είπε ‘Αποκλείεται’. Και του είπα ‘Ναι. Αυτή είναι η ζωή. Εγώ δεν ντρέπομαι’.

Η ζωή της Nneka άλλαξε πολύ μετά την κυκλοφορία του δεύτερου δίσκου της και την τρομακτική επιτυχία που είχε. Πολυβραβευμένη για την καλλιτεχνική της αξία πλέον, παίζει σε συνεχόμενες sold out συναυλίες σε όλο τον κόσμο και δίπλα στα μεγαλύτερα ονόματα της παγκόσμιας μουσικής σκηνής, που δηλώνουν φανατικοί υποστηρικτές και θαυμαστές της – όπως οι Nas, Damian Marley, Lenny Kravitz, Erikah Badu και Lauryn Hill. Η ίδια πάντως δεν άλλαξε…

Επέστρεψε πριν 3 χρόνια περίπου στη Νιγηρία, όπου είναι πλέον η βάση της και ηχογράφησε το τελευταίο της άλμπουμ, που κυκλοφόρησε πριν μερικούς μήνες δεχόμενο διθυραμβικές κριτικές. Ίδρυσε μαζί με φίλους της τη φιλανθρωπική οργάνωση R.O.P.E., με την οποία ασχολείται ενεργά, όταν δεν κάνει περιοδείες. Και ασκεί την πολύπλευρη ακτιβιστική της δράση όπου κρίνει ότι χρειάζεται, στο να παρακινήσει περισσότερο κόσμο να ψηφίσει στις προηγούμενες εκλογές ή να τραγουδήσει κομμάτια της που επικρίνουν τη διεφθαρμένη εξουσία στο φεστιβάλ Niger Delta Peace του Port Harcour, ώσπου να τη σταματήσουν οι μυστικές υπηρεσίες απειλώντας με σύλληψη.

*Η ΝΝΕΚΑ θα εμφανιστεί πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη για μία συναυλία την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου 2012 στο BLOCK 33 (26ης Οκτωβρίου 33)