Οι αόρατες διαβάσεις πεζών της Θεσσαλονίκης

Η αθλιότητα και το χάλι των δρόμων της πόλης το διαπιστώνουν βιωματικά  καθημερινά στη… μέση τους χιλιάδες οδηγοί, ιδίως οι δικυκλιστές. Δεν υπάρχει λεωφόρος, δρόμος και σοκάκι της πόλης χωρίς λακκούβες, τρύπες και μπαλώματα, επικίνδυνα για πεζούς και οδηγούς.

Ωστόσο αυτό το χάλι οξύνεται και γίνεται χειρότερο, καθώς δεν υπάρχουν ούτε οι απαιτούμενες διαγραμμίσεις και μάλιστα στις διαβάσεις των πεζών. Σε αυτοψία που κάναμε στο μεγαλύτερο μέρος της Ανατολικής Θεσσαλονίκης, διαπιστώσαμε πως όλες σχεδόν οι διαβάσεις δεν έχουν διαγραμμίσεις, και αν έχουν, είναι μισοσβησμένες ή αχνοφαίνονται. Το ίδιο συμβαίνει σχεδόν σε όλη την πόλη.

Δεν υπάρχει φανάρι ή διασταύρωση όπου η διάβαση να είναι εκεί, ορατή, να φαίνεται γιατί η διαγράμμιση της είναι βαμμένη, ώστε να κάνει αίσθηση και να παρακινεί τους οδηγούς να λάβουν υπόψη τους ότι εκτός από ΙΧ και δίκυκλα, στην πόλη κυκλοφορούν και πεζοί, μικροί και μεγάλοι ή με κινητικά προβλήματα.

Συνήθως δεν υπάρχει τίποτα, μία φαλακρή άσφαλτος ή κάποιες «ανορθόγραφες» γραμμές που μόλις διακρίνονται.

Το χειρότερο είναι ότι δεν υπάρχει διαγράμμιση ούτε στις κατεξοχήν διαβάσεις των πεζών, τις λεγόμενες «πεζοδιαβάσεις». Στις διαβάσεις δηλαδή που δεν υπάρχουν φανάρια και σηματοδότες, παρά μόνο οι διαγραμμίσεις και οι  πινακίδες σήμανσης, πολλές φορές κρυμμένες πίσω από φυλλωσιές. Αυτές οι πεζοδιαβάσεις τις συναντά κανείς συνήθως έξω από σχολεία και δημόσια κτίρια και σε σημεία όπου υπάρχει μεγάλη κίνηση πεζών.

Ούτε σ’ αυτές τις διαβάσεις σε μεγάλο βαθμό, ιδίως όσες έχουν τοποθετηθεί για την προστασία των μαθητών έξω από τα σχολεία, υπάρχει διαγράμμιση.

Οι παρακάτω φωτογραφίες είναι ενδεικτικές, ενώ η κεντρική φωτογραφία είναι από πεζοδιάβαση σε σχολικό συγκρότημα της περιοχής Χαριλάου, όπου στεγάζονται δημοτικό σχολείο, γυμνάσιο και λύκειο. Υπάρχει η σήμανση αλλά δεν υπάρχει ούτε μία λευκή γραμμή για να δείχνει πως πρόκειται για πεζοδιάβαση.

Η ανυπαρξία των διαβάσεων στην πόλη είναι ο κανόνας, και αν εξαιρέσουμε ίσως το ιστορικό κέντρο, στις συνοικίες και στις γειτονιές είναι η καθημερινότητα των πεζών. Δεν υπάρχει διάβαση όπου η διαγράμμιση να ειδοποιεί τους οδηγούς ότι μπορεί να συναντήσουν πεζούς. Οι γραμμές λείπουν ακόμα και στα πιο κεντρικά σημεία ενώ να σημειωθεί η χρησιμότητα τους τις νυχτερινές ώρες όταν η ορατότητα είναι μειωμένη.

Και φυσικά δεν εξαιρείται ούτε το δημαρχείο της πόλης. Στην γωνία των οδών Β. Γεωργίου και Δημάρχου Κ. Κοσμόπουλου, οι διαβάσεις μόλις που διακρίνονται. Δεν τους περισσεύει μπογιά ούτε για το δημαρχείο της πόλης.

Ούτε βέβαια και το Βυζαντινό Μουσείο, ή η Φοιτητική Λέσχη του ΑΠΘ.

Η υποκρισία βέβαια της πόλης, επί τους θέματος, εξαντλείται σε κάθε περίοδο της ΔΕΘ, όταν τα συνεργεία πιάνουν δουλειά νυχθημερόν και βάφουν όλες τις διαγραμμίσεις των οδών πέριξ της Έκθεσης, προφανώς για να μη χάνει το δρόμο προς το Βελλίδειο, το εξέχων πολιτικό προσωπικό από τας Αθήνας.

Οι έξυπνες και οι 3d διαβάσεις

Οι δήμοι της πόλης πρέπει να φροντίσουν ώστε να υπάρχει σωστή διαγράμμιση στις διαβάσεις πεζών, ιδίως σε εκείνες όπου δεν υπάρχει φανάρι ενώ κάποτε ειδικά για τις «πεζοδιαβάσεις», θα πρέπει να εξετάσουν και λύσεις όπως τις έξυπνες διαβάσεις ή τις διαβάσεις 3d.

Να αναφέρουμε ότι το «Σύστημα Έξυπνης Διάβασης Πεζών» είναι ένα σύστημα που διασφαλίζει τη διέλευση των πεζών, μέσα από την αυτόματη αναγνώριση της παρουσίας πεζών και της αυτόματης φωτεινής σήμανσης της διάβασης. Δηλαδή ανιχνεύει τους πεζούς μέσα από ένα «έξυπνο» σύστημα αισθητήρων οι οποίοι ενεργοποιούν αυτόματα LED πάνελ που είναι ενσωματωμένα στην άσφαλτο, το οποίο συνοδεύεται από κατακόρυφες πινακίδες σηματοδότησης LED.

Και αν αυτό το σύστημα είναι πολύ πρωτοποριακό για τη χώρα της φαιδράς πορτοκαλέας, υπάρχουν και οι διαβάσεις 3d που δημιουργούν έντονη εντύπωση στους οδηγούς. Πρόκειται για διαγραμμίσεις της ασφάλτου, που αποκτούν και μία τρίτη διάσταση και αντί για επίπεδες μοιάζουν με μακρόστενα μπλοκ από συμπαγές υλικό, που ρίχνουν τη σκιά τους στην άσφαλτο. Είναι ένα οπτικό τρικ το οποίο ειδοποιεί τους οδηγούς να μειώσουν ταχύτητα, διότι νομίζουν ότι μπροστά τους βρίσκονται κάποια εμπόδια ενώ απλά πρόκειται για τρισδιάστατη «διαγράμμιση».

Στο εξωτερικό χρησιμοποιούνται κυρίως σε πεζοδιαβάσεις, με πρώτη διδάξασα την Ισλανδία, ενώ στην Ελλάδα έχουν χρησιμοποιηθεί στους δήμους Νάουσας και Χαλανδρίου.  Βέβαια το να ζητηθεί κάτι ανάλογο στη Θεσσαλονίκη, θα ήταν ίσως αφελές, όταν δεν υπάρχουν ούτε τα αυτονόητα και οι ασφαλτοστρώσεις και οι διαγραμμίσεις γίνονται συνήθως λίγο πριν τις δημοτικές εκλογές προς άγρα ψήφων.

Όπως τονίζει ο αντιπρόεδρος της “Ένωσης για τα Δικαιώματα των Πεζών”, Χρήστος Ελευθεριάδης, “οι διαβάσεις στην πόλη μας αποτελούν παράδειγμα προς αποφυγή. Η μεγάλη πλειοψηφία τους στους κεντρικούς δρόμους είναι άβαφες ή κακοβαμένες. Στα υπόλοιπα σημεία της πόλης είναι ανύπαρκτες. Ούτε ράμπες ΑΜΕΑ, ούτε διαπλατύνσεις σε βάρος του οδοστρώματος και φυσικά ούτε διαγράμμιση. Το τρομακτικό είναι ότι ούτε γύρω από τα σχολεία υπάρχουν προσεγμένες διαβάσεις. Κάθε γωνία θα έπρεπε να έχει γραμμοσκιασμένη διάβαση σύμφωνα με σύγχρονες προδιαγραφές. Δυστυχώς ως πόλη δε δείχνουμε τη βούληση για να διασφαλίσουμε ασφαλείς και άνετες μετακινήσεις με τα πόδια”. 

Ο ΚΟΚ για την συμπεριφορά οδηγών και πεζών σε διαβάσεις;

Να σημειωθεί ότι βάσει του ΚΟΚ ο πεζός σχεδόν πάντα έχει προτεραιότητα. Ιδού τι αναφέρει για την συμπεριφορά οδηγών σε διαβάσεις:

Άρθρo 39. Συμπεριφoρά των oδηγών πρoς τoυς πεζoύς

1. Όλοι οι οδηγοί πρέπει να αποφεύγουν να συμπεριφέρονται με τρόπο που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο τους πεζούς.

Tηρoυμένων των διατάξεων των άρθρων 12 παράγραφος 1, 17 παράγραφος 3 περίπτωση στ ́ και 19 παράγραφος 1 τoυ παρόντoς Kώδικα, όπoυ σε oδoστρώματα υπάρχoυν διαβάσεις πεζών, oι oπoίες έχoυν σημανθεί με πινακίδες ή διαγραμμίσεις και η κυκλoφoρία των oχημάτων ρυθμίζεται με φωτεινή σηματoδότηση ή τρoχoνόμoυς, oι oδηγoί oχημάτων υπoχρεoύνται:

α) Nα σταματoύν πριν από τη διάβαση, όταν απαγoρεύεται σε αυτoύς με σήμα να πρoχωρήσoυν ή όταν τυφλoί χρησιμοποιούν και επιδεικνύουν τo λευκό μπαστoύνι τoυς, για να δείξoυν ότι πρόκειται να διασχίσoυν την oδό ή όταν τα Άτομα με Αναπηρίες (ΑμεΑ) πρόκειται να διασχίσουν την οδό. Όταν επιτραπεί να πρoχωρήσoυν, να μη διακόπτoυν ή παρεμπoδίζoυν τη διέλευση των πεζών, τυφλών ή των Ατόμων με Αναπηρίες (ΑμεΑ), oι oπoίoι έχoυν ήδη εισέλθει και πρoχωρoύν στη διάβαση, κατά τα oριζόμενα στo άρθρo 38 τoυ παρόντoς Kώδικα.

β) Aυτoί πoυ πρoτίθενται να στρίψoυν σε άλλη oδό, στην είσoδo της oπoίας υπάρχει διάβαση πεζών, να κινoύνται αργά και να παραχωρoύν πρoτεραιότητα στoυς πεζoύς πoυ ήδη χρησιμoπoιoύν ή εισέρχoνται στη διάβαση, κατά τα oριζόμενα στo άρθρo 38 τoυ παρόντoς Kώδικα και σε περίπτωση ανάγκης να διακόπτoυν την πoρεία τoυ oχήματός τoυς.

2. Aν σε σημασμένη διάβαση πεζών η κυκλoφoρία των oχημάτων δεν ρυθμίζεται με φωτεινή σηματoδότηση ή με τρoχoνόμo, oι oδηγoί υπoχρεoύνται να πλησιάζoυν στη διάβαση με ταχύτητα τόσo μικρή ώστε να μην εκθέτoυ σε κίνδυνo τoυς πεζoύς πoυ τη χρησιμoπoιoύν ή εισέρχoνται σε αυτήν και, σε περίπτωση ανάγκης, να διακόπτoυν την πoρεία τoυ oχήματός τoυς για να επιτρέπoυν την διέλευση των πεζών.

Σε σημασμένoυς με ειδική σήμανση πεζoδρόμoυς, τα oχήματα τα oπoία επιτρέπεται να εισέλθoυν σε αυτoύς oφείλoυν να κινoύνται με ταχύτητα βαδίσματoς και να παραχωρούν προτεραιότητα στους πεζούς. Στoυς oδηγoύς των oδικών oχημάτων επιβάλλεται να παραχωρoύν πρoτεραιότητα στις διαβάσεις πεζών ή πoδηλατιστών, όταν σε αυτές κινoύνται πεζoί ή πoδηλατιστές αντίστoιχα.

Συμπεριφορά πεζών  σε διαβάσεις

Οι πεζοί προκειμένου να διασχίσουν το οδόστρωμα, υποχρεούνται:

α) Αν υπάρχουν στο οδόστρωμα διαβάσεις πεζών, να τις χρησιμοποιούν.

β) Αν στη διάβαση πεζών την οποία πρόκειται να χρησιμοποιήσουν, υπάρχουν φωτεινοί σηματοδότες πεζών, να συμμορφώνονται στα σήματά τους.

γ) Αν στη διάβαση δεν υπάρχουν φωτεινοί σηματοδότες πεζών, αλλά η κυκλοφορία ρυθμίζεται με φωτεινούς σηματοδότες οχημάτων ή από τροχονόμους και δίνεται σήμα για να προχωρήσουν τα οχήματα, να μην κατέρχονται στο οδόστρωμα.

δ) Σε διαβάσεις που η κυκλοφορία τόσο των πεζών όσο και των οχημάτων δεν ρυθμίζεται με φωτεινούς σηματοδότες, να μην κατεβαίνουν στο οδόστρωμα πριν λάβουν υπόψη τους την απόσταση και την ταχύτητα των οχημάτων τα οποία πλησιάζουν.

ε) Αν δεν υπάρχουν στο οδόστρωμα διαβάσεις πεζών, να μην κατεβαίνουν σ’ αυτό, αν δεν βεβαιωθούν ότι δεν θα παρεμποδίσουν την κυκλοφορία των οχημάτων, στη συνέχεια δε να διασχίζουν το οδόστρωμα κάθετα προς τον άξονά του.

στ) Σε ισόπεδους οδικούς κόμβους, στους οποίους η κυκλοφορία ρυθμίζετοι με φωτεινούς σηματοδότες οχημάτων ή τροχονόμους, να διασχίζουν το οδόστρωμα βαδίζοντας παράλληλα με τα κινούμενα οχήματα.

ζ) Να διασχίζουν το οδόστρωμα κάθετα χωρίς να βραδυπορούν ή να σταματούν σε αυτό αδικαιολόγητα.