Όλα για τη Νέα Παραλία – Landmarks

Μέγαρο Μουσικής

Η κατασκευή του ξεκίνησε με σκοπό να γίνει ένα κτίριο σήμα κατατεθέν της πόλης, σαν αυτά που κοσμούν τις πόλεις με θαλάσσιο μέτωπο ανά τον κόσμο. Για το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης παραχωρήθηκε από το Ελληνικό Δημόσιο ένα παραθαλάσσιο οικόπεδο 18 στρεμμάτων στην περιοχή του Ποσειδωνίου Αθλητικού Κέντρου Θεσσαλονίκης. Οι αρχιτεκτονικές προμελέτες ήταν δωρεά στο Σύλλογο Φίλων της Μουσικής Θεσσαλονίκης από τον “αδελφό” Σύλλογο Φίλων της Μουσικής Αθηνών, ενώ η χρηματοδότηση για την κατασκευή του έργου καλύφθηκε εξ ολοκλήρου από εθνικούς πόρους, τόσο από το Υπουργείο Πολιτισμού και Επιστημών όσο και από το Β’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης. Την κατασκευή του ανέλαβε η κοινοπραξία ΓΕΚ – ΘΕΜΕΛΙΟΔΟΜΗ και οι εργασίες ανέγερσης ξεκίνησαν το 1993 ενώ το συνολικό κόστος ανήλθε στο ποσό των 14.100.000.000 δραχμών. Τα εγκαίνια έγιναν στις 2 Ιανουαρίου του 2000, από τον πρωθυπουργό Κώστα Σημίτη.

Η κατασκευή του β’ κτιρίου του Μεγάρου προβλεπόταν ήδη από τον ιδρυτικό νόμο του Οργανισμού Μεγάρου Μουσικής Θεσσαλονίκης (1993). Κατόπιν ανοικτής διαδικασίας, στις αρχές του 2004 υπογράφηκε η «Σύμβαση εκπόνησης της μελέτης του έργου Συνεδριακό και Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης με τον τίτλο «Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης – Β’ φάση»». Το έργο ανατέθηκε στο αρχιτεκτονικό γραφείο Arata Isozaki & Associates, από τα κορυφαία του σύγχρονου design, σε συνεργασία με το γραφείο μελετών Schema 4 από τη Θεσσαλονίκη. Ο Ισοζάκι οραματίστηκε το νέο κτίριο ως τη «θηλυκή μορφή» που αντιτίθεται στην «αρσενική μορφή» του Μεγάρου Μουσικής, σαν το γιν και το γιανγκ του. Θέλησε να είναι διαφορετικό από το πρώτο, που έχει αναφορές στο βυζαντινό παρελθόν της Θεσσαλονίκης και γι΄αυτό και το κτίριο δεν βρίσκεται σε επαφή με το πρώτο όπως προβλεπόταν αρχικά.. Έτσι, χρησιμοποίησε πιο avant garde υλικά όπως μπετόν, μέταλλο, ξύλο, γυαλί και μάρμαρα. Πρόκειται πραγματικά για ένα κτίριο- αρχιτεκτονικό διαμάντι για την πόλη μας και η αίσθηση του επισκέπτη είναι ότι βρίσκεται εν πλω, καθώς το κτίριο είναι το μοναδικό στην πόλη που είναι τοποθετημένο με «πλάτη» προς την πόλη και πρόσοψη (και είσοδο) προς τη θάλασσα, κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από γυαλί «δεμένο» με μέταλλο, που την ακυρώνει αυτομάτως ως διαχωριστικό του επισκέπτη από τη θάλασσα. Η λειτουργία του κτιρίου, με τη μορφή ενοικίασης σε ιδιώτες και φορείς για τη διεξαγωγή συνεδρίων και άλλων εκδηλώσεων, έχει ήδη ξεκινήσει από το φθινόπωρο του 2010 αλλά τα επίσημα εγκαίνιά του δεν έγιναν ακόμα.

Τα ήδη κατασκευασμένα νέα πάρκα 9-13

Η ανάπλαση της ανατολικής παραλιακής ζώνης από το Βασιλικό Θέατρο ώς το Μέγαρο Μουσικής μήκους τριών περίπου χλμ. είναι από τα σημαντικά έργα της πόλης. H κατασκευή του ξεκίνησε το 2006 με βάση την πολεοδομική-αρχιτεκτονική μελέτη των Πρόδρομου Νικηφορίδη και Μπερνάρ Κουόμο (επιλέγησαν έπειτα από διεθνή διαγωνισμό) και περιελάμβανε 13 συνολικά θεματικά πάρκα από τα οποία τα 5 (9-13) εγκαινιάστηκαν το 2008. Ενεργώντας μέσα σε αντίξοες συνθήκες (όπως είναι συνήθως οι συνθήκες επι ελληνικού εδάφους για την αρχιτεκτονική), ο αρχιτέκτονες καταφέραν να δώσουν μια φρέσκια και διαφορετική άποψη από όσα έχει δει μέχρι τώρα η Θεσσαλονίκη. Πολλοί επώνυμοι και ανώνυμοι πολίτες πέρασαν στις κατηγορίες και την κριτική για την αισθητική του έργου αλλά και για την έλλειψη πρασίνου, αλλά παρά την γκρίνια τα νέα πάρκα έγιναν χώρος περιπάτου και αναψυχής και αγαπήθηκαν από το μεγαλύτερο μέρος των Θεσσαλονικέων. Αναρωτιέμαι βέβαια πόσοι από αυτούς που διερίγνυαν τα ιμάτιά τους έχουν δει ζούγκλες δίπλα σε θάλασσα. Προσωπικά δεν έχω δει σε καμία ευρωπαϊκή πόλη με θαλάσσιο μέτωπο ίχνος δάσους και πυκνής βλάστησης και και από τότε που θυμάμαι την παραλία (και με την παλιά της μορφή) οι Θεσσαλονικείς περπατούσαν στο άθλιο πλακόστρωτο και γέμιζαν τα παγκάκια που είχαν θέα προς τη θάλασσα, ενώ ελάχιστος κόσμος έμπαινε σ΄αυτούς τους χώρους του περίφημου πρασίνου που τόσο έντονα υπερασπίστηκαν οι διαφωνούντες. Τώρα ολόκληρο το μέτωπο της παραλίας, με την απομάκρυνση των φυτικών περιφράξεων, είναι ανοικτό στους περιπατητές, ακόμα και από την εσωτερική πλευρά του παραλιακού πλακόστρωτου.

Τα πέντε θεματικά πάρκα εκτείνονται σε μήκος 1500 μ. από το Μέγαρο Μουσικής έως τους Ναυτικούς Ομίλους και περιλαμβάνουν:

Ο κήπος της Μουσικής: Είναι ο τριγωνικός χώρος δίπλα στο Μέγαρο Μουσικής και που αποτελεί το τελευταίο κήπο. Το πλακόστρωτο, συνολικού πλάτους 30μ περίπου, περιλαμβάνει μία αλέα δένδρων (κουκουναριές), που συνεχίζεται σε όλο το μήκος της παραλίας. Η ειδική επεξεργασία της άκρης του κρηπιδώματος περιλαμβάνει τοποθέτηση ξύλου bangkirei. Στο εσωτερικό του κήπου υπάρχουν δύο ξέφωτα, ένα τριγωνικό-ο παιδότοπος και ένα τραπεζοειδές-ο χώρος της μουσικής. Στο εσωτερικό του τραπεζοειδούς αμφιθεατρικού χώρου δημιουργούνται τρεις εξέδρες κυμαινόμενης διαμέτρου από μεταλλικό σκελετό και επένδυση από σανίδες ξύλου bangkirei.

Ο κήπος του νερού: Το κυρίαρχο στοιχείο που οργανώνει και συνθέτει την συνολική του ατμόσφαιρα είναι το νερό. Ο Κήπος ξεκινά από την νοητή ευθεία της οδού Πέτρου Συνδίκα και φθάνει μέχρι τη νοητή ευθεία της οδού Κορομηλά. Το τμήμα του κήπου με τις μεγάλες δεξαμενές νερού με την υδρόφιλη βλάστηση αναπτύσσεται κατά μήκος της Λεωφόρου Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το αναψυκτήριο του Κήπου του Νερού βρίσκεται στο κέντρο του κήπου ανάμεσα στο χώρο του νερού και στο χώρο του skateboard, αλλά δεν λειτουργεί ακόμα.

Ο κήπος του ήχου: Ένα δάσος με υψίκορμα δέντρα, φυτεμένα πάνω σε τετραγωνικό κάνναβο σε μαλακό δάπεδο. Ο Κήπος είναι τελείως ανοιχτός από όλες τις πλευρές εκτός την ανατολική-βορειοανατολική. Οι πεζόδρομοι είναι στρωμένοι με χαλίκι. Στο βόρειο-βορειοδυτικό άκρο του κήπου ξεκινά ένας ευθύγραμμος πεζόδρομος. Ο πεζόδρομος αφού διασχίσει τον Κήπο του Ήχου καταλήγει στο Κήπο των Ρόδων.

Ο κήπος των ρόδων: Ένας περίκλειστος χώρος που περιλαμβάνει ένα κήπο με τριανταφυλλιές και ένα παιδότοπο. Περιβάλλεται από μια πέργκολα με μεταλλικό σκελετό και επένδυση από ξύλινες δοκούς. Είναι ένας από τους κήπους που έχουν ελεγχόμενη πρόσβαση και κλείνει τις νυχτερινές ώρες. Στο κέντρο του, ανάμεσα στον παιδότοπο και τον κήπο με τις τριανταφυλλιές, χωροθετείται ένα αναψυκτήριο, στο ίδιο μοντέλο με τους υπόλοιπους κήπους.

Ο κήπος της μνήμης: Είναι ο μοναδικός κήπος της Νέας Παραλίας που έχει ως θέμα την ιστορία της πόλης, ένας κήπος που στοχεύει στην ανάδειξη της αρχιτεκτονικής αλλά και γενικότερα της φυσιογνωμίας της Θεσσαλονίκης των αρχών του 20ου αιώνα. Η συγκεκριμένη θέση επιλέχθηκε εξαιτίας του κτιρίου της Εθνικής Τράπεζας, που αποτελεί ένα μοναδικό δείγμα της προς ανάδειξη ιστορικής περιόδου της πόλης. Τα παρτέρια του Κήπου της Μνήμης φυτεύονται με αρωματικά φυτά και βότανα. Διαμορφώνονται δύο γήπεδα τένις και δύο γήπεδα μπάσκετ, ένα περιφραγμένος χώρος για σκυλιά και κατασκευάζεται ένα νέο κέλυφος για το αντλιοστάσιο της ΕΥΑΘ.

Πάρκο του Οδυσσέα Φωκά

Το πάρκο ήταν δωρεά των επιχειρήσεων Φωκά (ο Οδυσσέας ήταν ένα από τα τρία αδέλφια Φωκά που ίδρυσαν τις επιχειρήσεις αλλά σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1974. Από τότε τα αδέλφια του, Απόστολος και Λέανδρος, μετονόμασας την εταιρία σε Οδυσσεύς φωκάς Α.Ε και έβαλαν το όνομά του σε δωρεές που έκαναν προς τιμήν του). Στις αρχές της δεκαετίας του 80 και το 1984-85 κατασκευάστηκε εκεί το πρώτο skate park από μπετόν. Ο δωρητής είχε φαίνεται οραματιστεί την εποχή εκείνη την εξέλιξη του αθλήματος του skateboard στην Ελλάδα. Η ανάπλαση των Νέων Πάρκων δυστυχώς δεν περιλαμβάνει τη διατήρησή του παρά τις διαμαρτυρίες των νέων που το χρησιμοποιούσαν και χάνουν τη μεγαλύτερη και μοναδική πίστα από μπετόν στη Θεσσαλονίκη. Ο παιδότοπος, όμως, ανακατασκευάζεται και εξοπλίζεται με καινούργιες κατασκευές και παιχνίδια, νέα δάπεδα και φύτευση.

Μακεδονία Παλάς

Το ιστορικό ξενοδοχείο που γεννήθηκε επί χούντας (1972), πρόσφερε τα μπαλκόνια του σε Καραμανλή και Παπανδρέου, που μιλούσαν σε φανατικά πλήθη, φιλοξένησε στις σουίτες του από τη Ρίτα Χέιγουορθ και την Κατρίν Ντενέβ μέχρι το Μαραντόνα και τον Κόλιν Φάρελ και γνωρισε δυο ριζικές ανακαινήσεις, το 1994-95 και το 2002-2003. Το κτίριο του ξενοδοχείου ανήκε αρχικά στο ασφαλιστικό ταμείο των υπαλλήλων του ΟΤΕ, αλλά μετά την ενοποίηση των Ταμείων πέρασε στην κατοχή του ΙΚΑ. Τα τελευταία 16 χρόνια, τη διαχείρισή του έχει αναλάβει η εταιρία Ελληνική Τουριστική ΑΞΤΕ, της οικογένειας Δασκαλαντωνάκη (ενδιαφέρουσα «λεπτομέρεια» είναι ότι η Μαρί Δασκαλαντωνάκη είναι σύζυγος του Αναπληρωτή Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Νίκου Σηφουνάκη), με ετήσιο μίσθωμα 3.600.000 ευρώ. Η αντίστροφη μέτρηση για το κλείσιμο του ξενοδοχείου άρχισε όταν ο όμιλος, επικαλούμενος την οικονομική κρίση, ζήτησε τη μείωση του μισθώματος κατά 20%, αίτημα που δεν έγινε δεκτό από τη διοίκηση του ΙΚΑ. Το ξενοδοχείο Macedonia Palace έκλεισε στις 27 Δεκεμβρίου αλλά επαναλειτούργησε από τα μέσα Ιανουαρίου, στα πλαίσια μιας νέας ιδιόμορφης συμφωνίας μεταξύ της εταιρείας που το μισθώνει και του ΙΚΑ. Για να μη μιλήσουμε για τη φωτογραφική ρύθμιση του άρθρου 28, που ψηφίστηκε, σύμφωνα με την οποία εάν λυθεί η σύμβαση εκμετάλλευσης ακινήτου που ανήκει σε φορέα κοινωνικής ασφάλισης, ο φορέας είναι δυνατόν να παρατείνει την σύμβαση αμισθί ή με συμβολικό ενοίκιο για ένα χρόνο (το μίσθωμα ορίστηκε σε 5000 ευρώ!!). Το κεφάλαιο που άνοιξε εν έτει 2012 για τον αθέμιτο ανταγωνισμό μεταξύ των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων εν καιρώ κρίσης, αλλά και τη στέρηση ενός εσόδου από τον ήδη βεβαρυμένο οργανισμό είναι θέμα για άλλη συζήτηση. Σήμερα μετά από διαγωνισμό το Μακεδονία Παλάς μισθώνεται από τον Ιβάν Σαββίδη.

Άγαλμα Μ. Αλεξάνδρου

Είναι έργο του 1973, το οποίο ανεγέρθηκε με δαπάνες ερανικής επιτροπής. Εγκαινιάσθηκε το 1974 και είναι έργο του γλύπτη Ευάγγελου Μουστάκα. Ο μαρμάρινος περιβάλλων χώρος του χρησιμοποιήθηκε κατά κόρον από νέους σκεϊτάδες και street χορευτές. Το «πάμε Αλέκο» έγινε σλόγκαν στα στόματα των νέων εδώ και αρκετά χρόνια. Μένει να δούμε αν η καινούρια του μορφή, μετά την ανάπλαση, θα αγαπηθεί εξίσου.

Βασιλικό Θέατρο Θεσσαλονίκης

Κτίστηκε το 1940 σύμφωνα με τα σχέδια του αρχιτέκτονα-πολεοδόμου Κωνσταντίνου Δοξιάδη και με την προοπτική να λειτουργήσει ως θερινή σκηνή του Βασιλικού (Εθνικού) Θεάτρου της Αθήνας, της μοναδικής τότε κρατικής σκηνής της χώρας. Το κτίριο σχεδιάστηκε αρχικά ως ανοικτό, καλοκαιρινό θέατρο αλλά από την αρχή κιόλας έγιναν προσπάθειες μετατροπής του σε χειμερινή σκηνή, με πρόχειρες αρχιτεκτονικές προσθήκες. Το 1961 το Βασιλικό Θέατρο αποτέλεσε την πρώτη στέγη του νεοϊδρυθέντος Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος. Το κτίριο, καθώς είχε υποστεί φθορές από τις προηγούμενες χρήσεις και την έλλειψη συντήρησης, επισκευάστηκε αλλά το φθινόπωρο του 1962, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος μεταφέρθηκε στο θέατρο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Έτσι το Βασιλικό Θέατρο χρησιμοποιήθηκε πλέον ως χώρος για πρόβες και για αποθήκευση σκηνικών (!). Σταδιακά εγκαταλείφθηκε και τελικά ερειπώθηκε. Το 1986 το κτίριο θύμιζε παρατημένη στρατιωτική αποθήκη και επισκευάστηκε και πάλι μερικώς για να φιλοξενήσει τις εκδηλώσεις της Β΄ Biennale Νέων Καλλιτεχνών Ευρωπαϊκών Χωρών της Μεσογείου και αμέσως μετά παραχωρήθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού στο Κ.Θ. Β. Ε. για να λειτουργήσει και πάλι ως σκηνή του. Χρησιμοποιήθηκε σταθερά μέχρι το 1996, οπότε αποφασίστηκε και ξεκίνησε η ανέγερση του νέου θεάτρου που εγκαινιάστηκε το 2000. Η κατασκευή του νέου θεάτρου υπήρξε και ένα από τα μεγάλα σκάνδαλα της Πολιτιστικής πρωτεύουσας με τη μεγαλύτερη οικονομική υπέρβαση προϋπολογισμού. Εντάχθηκε αρχικά στο πρόγραμμα έργων με προϋπολογισμό 1.050.000.000 δρχ., δημοπρατήθηκε με προϋπολογισμό 4.500. 000.000 δρχ., υπογράφηκε σύμβαση με τον εργολάβο 5.600.000.000 δρχ. και τελικά παρουσίασε συνολική χρηματοδότηση μεγαλύτερη των 11 δισ. δρχ. για τα οποία φυσικά δεν έχει λογοδοτήσει ουδείς (!!!).