Πιερία: Σχεδιάζουν την ίδρυση φορέα για την ανάπτυξη του Ολύμπου

Η ίδρυση του Φορέα Ανάπτυξης του Ολύμπου αλλά και η ολοκλήρωση της σχετικής και απαιτούμενης οικονομοτεχνικής μελέτης, θα είναι το επόμενα βήματα του βασικού σχεδίου (master plan) που παρουσίασε προ διμήνου το Επιμελητήριο Πιερίας, με τίτλο: «Διερεύνηση της Προοπτικής, των Δυνατοτήτων & των Τρόπων Αξιοποίησης του Ολύμπου σε Αναπτυξιακή Κατεύθυνση».

Από την παρουσίαση του σχεδίου, τον περασμένο Απρίλιο, έχει ανοίξει ένας ευρύς διάλογος στην τοπική κοινωνία για τις δυνατότητες προώθησης και υλοποίησης αυτού του master plan, με στόχο όπως αναφέρουν στελέχη του  Επιμελητηρίου, να δημιουργηθεί «μια ρεαλιστική βάση για την αειφόρο ανάπτυξη του Ολύμπου, η οποία θα προσδώσει, υψηλή προστιθέμενη αξία τόσο στον πολιτισμό όσο και στην οικονομία της Πιερίας».

Η Μελέτη Αξιοποίησης Ολύμπου

Οι βασικές προτεινόμενες παρεμβάσεις, οι οποίες είναι ενταγμένες στο πλαίσιο του Προεδρικού Διατάγματος του Σεπτεμβρίου του 2021, είναι οι εξής:

• Αναβάθμιση καταφυγίων
• Βελτιωτικές παρεμβάσεις σε μονοπάτια,
• Προσβασιμότητα οδικού δικτύου,
• Σταθμοί ελέγχου εισόδου επισκεπτών στον Όλυμπο & Ασφάλιση ζωής και ατυχημάτων,
• Επιστημονικός σταθμός παρακολούθησης της κλιματικής αλλαγής,
• Σχολή Ποιμενικής, Κτηνοτροφίας και Τυροκομίας,
• Μεταποίηση προϊόντων ορεινής παραγωγήςόπως κρέατα, αβγά, γαλακτοκομικά, μέλι, αρωματικά βότανα,
• Ίδρυση τουριστικών μονάδων,
• Πάρκα και Θεματικών Μουσεία όπως Φυσικής Ιστορίας, Βοτανικός Κήπος, Μυθολογικό Πάρκο,
• Υποδομές για Ορεινή Πεζοπορία και Ορεινή Ποδηλασία,
• Δημιουργία και συντήρηση Αναψυκτηρίων,
• Τελεφερίκ αμιγώς τουριστικού σκοπού, στα επιτρεπόμενα όρια από το Προεδρικό Διάταγμα,
• Κατασκευή Ελικοδρομίου για την εξυπηρέτηση διασωστικών επιχειρήσεων,
• Κέντρο Περίθαλψης Αγρίων Ζώων στο Λιτόχωρο,
• Συντήρηση, βελτίωση, ανάδειξη και αποκατάσταση υφισταμένων κτιρίων και έργων της Ιεράς Μονής Αγίου Διονυσίου.

Πρόκειται για ένα ιδιαίτερα φιλόδοξο σχέδιο το οποίο έχει ήδη τεθεί υπόψη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με τον Απόστολο Τζιτζικώστα να έχει ανταποκριθεί θετικά και την αντιπεριφερειάρχη Πιερίας, Μαρία Μαυρίδου, να εχει αναλάβει να παρακολουθήσει την εξέλιξη του.

Όπως αναφέρει στην Parallaxi ο πρόεδρος του Επιμελητηρίου Πιερίας, Ηλίας Χατζηχριστοδούλου, η σχετική μελέτη, εκπονήθηκε βάσει του πλαισίου που θέτει για τον Όλυμπο, το προεδρικό διάταγμα που ψηφίσθηκε το 2021.

«Δεν θα πειράξουμε ούτε κλαδάκι»

«Το προεδρικό διάταγμα αυτό προβλέπει και κάποιες αναπτυξιακές δραστηριότητες και επενδύσεις στον Όλυμπο, οι οποίες όμως δεν επιφέρουν κάποια όχληση στο περιβάλλον» τονίζει και σημειώνει ότι «από αυτά που προτείνουμε δεν θα πειραχτεί δεν θα κοπεί κλαδάκι».

«Θέλουμε μία συνολική αναβάθμιση των υποδομών που υπάρχουν σήμερα, όπως στα καταφύγια και στα μονοπάτια. Χρειάζονται παρεμβάσεις για να προλαβαίνουμε τα ατυχήματα και να μη τρέχει μετά ο στρατός και η πυροσβεστική. Επίσης είναι αναγκαία η προσβασιμότητα μέσω οδικού δικτύου ώστε να υπάρχει ασφάλεια όπως και ο σταθμός ελέγχου, για να ξέρουμε ποιοι είναι πάνω στο βουνό και σε περίπτωση που κάποιος αργήσει να υπάρχει πρόληψη» τονίζει και αναφέρει ότι η πρόταση μας έχει να κάνει κυρίως με τις υποδομές.

Επίσης ξεκαθαρίζει ότι η δημιουργία τουριστικών μονάδων που προβλέπει η μελέτη, προτείνονται στα όρια που επιτρέπει το σχετικό προεδρικό διάταγμα ενώ το τελεφερίκ δεν θα συνδέει με την κορυφή αλλά σε κάποια χαμηλή περιοχή του βουνού. Όσο για το ελικοδρόμιο τονίζει πως θα λειτουργεί μόνο για διάσωση ορειβατών, πεζοπόρων και επισκεπτών του βουνού, όπως και η δημιουργία του κέντρου για τα άγρια ζώα που θα ασχολείται με την περίθαλψη και επανένταξη των άγριων ζώων στο φυσικό περιβάλλον.

«Αν όλα αυτά γίνουν, η ανάπτυξη που θα προκύψει δεν θα αφορά μόνο την Πιερία αλλά όλη τη Βόρεια Ελλάδα», σημειώνει και τονίζει πως όλα θα γίνουν με σεβασμό στο περιβάλλον.

Σε ότι αφορά την πορεία του σχεδίου αναφέρει ότι έχει κατατεθεί στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας και η ανταπόκριση ήταν θετική και πως ο στόχος είναι, πολλά από τα έργα που προτείνονται, να διερευνηθεί αν είναι δυνατό να ενταχθούν σε χρηματοδοτικά προγράμματα του ΕΣΠΑ ενώ άλλα όπως το τελεφερίκ θα μπορούσαν να υλοποιηθούν και μέσω ιδιωτικών κεφαλαίων.

«Εμείς δεν θέλουμε να προκαλέσουμε ζημιά ή ενόχληση στο περιβάλλον, αλλά μερικά πράγματα λείπουν. Δεν πρέπει να υπάρχει ένα θεματικό πάρκο για την ιστορία και τη μυθολογία που διδάσκεται στα σχολεία;» αναρωτιέται και αναφέρει πως το επόμενο βήμα είναι η δημιουργία του αρμόδιου αναπτυξιακού φορέα που θα αναλάβει να συντονίσει την υλοποίηση του σχεδίου.

Στον Αναπτυξιακό Φορέα Ολύμπου, προτείνει να συμμετέχει η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ο δήμος του Δίου – Ολύμπου, το Επιμελητήριο Πιερίας και άλλοι τοπικοί φορείς, που θα διαχειριστεί και θα παρακολουθεί τις εξελίξεις.

Σε ότι αφορά τις διαδικασίες, αναφέρει ότι ο σχετικός διάλογος πρόκειται να ξεκινήσει το αμέσως επόμενο διάστημα και εντός του Ιουλίου να έχουν τεθεί σαφή χρονοδιαγράμματα για τη δημιουργία σε πρώτη φάση του Αναπτυξιακού Φορέα ενώ επισημαίνει ότι για την κοστολόγηση του σχεδίου θα εκπονηθεί ειδική οικονομοτεχνική  μελέτη, αναφέροντας ως παράδειγμα ότι μόνο η κατασκευή μόνο του τελεφερίκ εκτιμάται θα κοστίσει 4-5 εκατομμύρια ευρώ.

«Ήρθε η ώρα να δείξουμε σε όλο τον κόσμο που είναι ο Όλυμπος κι να αναδείξουμε την ιστορική, περιβαλλοντική και αναπτυξιακή του σημασία» τονίζει.

Οι περιορισμοί και οι αντιδράσεις

Ωστόσο το βουνό του Ολύμπου δεν είναι ένα οποιοδήποτε βουνό, στη συνείδηση των Ελλήνων, αλλά και παγκοσμίως. Πέρα από το γεγονός ότι είναι το πιο ψηλό βουνό της χώρας, ο Όλυμπος, συνδέεται με το ιστορικό και πολιτισμικό υπόβαθρο της Ελλάδας.

Ο Όλυμπος ήταν η πρώτη περιοχή στην Ελλάδα που θεσμοθετήθηκε ως Εθνικός Δρυμός με Βασιλικό Διάταγμα το 1938. Με Προεδρικό Διάταγμα το 2021 επεκτάθηκε η περιοχή προστασίας, καθορίστηκαν ζώνες προστασίας με όρους χρήσης και η περιοχή χαρακτηρίστηκε ως Εθνικό Πάρκο.

Χαρακτηρίζεται από υψηλή βιοποικιλότητα και υπάγεται στο Ευρωπαϊκό Οικολογικό Δίκτυο Natura 2000 (GR1250001), τόσο ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας για την ορνιθοπανίδα, όσο και ως Ειδική Ζώνη Διατήρησης για τους τύπους οικοτόπων και για τα είδη χλωρίδας και πανίδας του. Λόγω της ιδιαίτερης φυσικής και πολιτιστικής του σημασίας, ο Όλυμπος έχει ενταχθεί ως Απόθεμα Βιόσφαιρας στο πρόγραμμα ‘Man and the Biosphere’ (MAB) της UNESCO από το 1981.

Τον περασμένο Φεβρουάριο κατατέθηκε στην αρμόδια Επιτροπή της UNESCO ο φάκελος υποψηφιότητας του Ολύμπου για την ένταξή του στον κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς της UNESCO (https://ypen.gov.gr/katatethike-o-fakelos-ypopsifiotitas-tou-olybou-stin-unesco/).

Οι διαδικασίες για την ένταξη ξεκίνησαν τον Ιούλιο του 2021 με τη συγκρότηση τριμερoύς Επιτροπής, με εκπροσώπους από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και τον Οργανισμό Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ). Στην έκθεση του Κέντρου Πληροφόρησης της Μονάδας Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Ολύμπου του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο επισκέπτης μπορεί να ενημερωθεί περισσότερο για την περιοχή και να πραγματοποιήσει εικονική ανάβαση στις κορυφές του (https://tinyurl.com/38u4kxf4).

Αναπόφευκτα η είδηση της εκπόνησης μελέτης για την αξιοποίηση του Ολύμπου, λόγω της κακής εμπειρίας που υπάρχει στη χώρα για τα περιβαλλοντικά ζητήματα και την κατάχρηση του δημόσιου χώρου, προκαλεί σε πρώτη φάση τουλάχιστον επιφυλάξεις και ανησυχία.

Ναι στην ήπια αξιοποίηση με σεβασμό στο βουνό και στην ιστορία του  

Ο οικονομολόγος, λέκτορας του ΔΙ.ΠΑ.Ε. και δημοτικός σύμβουλος Πιερίας Σάκης Γκούνας, με πολλές αναβάσεις στον Όλυμπο, θεωρεί ότι χρειάζεται η ενίσχυση των «υποδομών» του βουνού που θα εγγυώνται την ασφάλεια των ορειβατών και των επισκεπτών, όπως και την ήπια οικονομική ανάπτυξη, χαμηλά στις πρόποδες, αλλά δηλώνει αντίθετος σε μία αξιοποίηση που θα αποσκοπεί κυρίως στην εκμετάλλευση του ορεινού όγκου του Ολύμπου.

«Αυτό που χρειάζεται είναι να «ενισχυθεί» το δίκτυο των μονοπατιών να φροντιστούν τα καταφύγια, να υπάρχει έλεγχος και ασφάλεια στις αναβάσεις, καθαριότητα στο βουνό», τονίζει και σημειώνει πως «όλα όσα γίνουν δεν πρέπει να επιβαρύνουν το περιβάλλον και την ιστορία του Ολύμπου», σημειώνοντας πως «μπορεί να υπάρξει τουριστική ανάπτυξη αλλά κάτω από την Εθνική Οδό».

Ο γεωργοοικονομολόγος, καθηγητής του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, με διδακτορική διατριβή την ανάπτυξη του Ολύμπου και εξειδίκευση την περιφερειακή ανάπτυξη, Νίκος Μπλάνας, που ως ορειβάτης επισκέπτεται συχνά τον Όλυμπο, αναφέρει ότι η αξιοποίηση του Ολύμπου, θα πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσα από μία ολιστική αντίληψη.

«Πρέπει να δούμε τον Όλυμπο ως μία ενιαία οντότητα. Δηλαδή πρέπει να τον δούμε ως Όλυμπο και όχι ως Μακεδονία ή Θεσσαλία. Να αφορά  το όλον και όχι την περιοχή της Πιερίας ή της Ελασσόνας», τονίζει και σημειώνει ότι «όσα ακούγονται πρέπει να γίνουν πιο συγκεκριμένα, δηλαδή οι προτάσεις να κατατεθούν με μεγαλύτερη σαφήνεια ώστε να γνωρίζουμε επ ακριβώς τι σχεδιάζεται να γίνει».

«Δεν είμαι αρνητικός για παρεμβάσεις που αφορούν την ορειβασία ή το ποδήλατο στο βουνό αλλά τα “lift”, τα τελεφερίκ είναι βαριές εγκαταστάσεις που δεν έχουν καμία σχέση με την περιβαλλοντική αντιμετώπιση του βουνού» τονίζει και αναφέρει ότι αν γίνουν τουριστικές εγκαταστάσεις στο ύψος του Λιτόχωρου, που μπορείς να συνδυάσει κανείς το βουνό και τη θάλασσα δεν θα δημιουργούν πρόβλημα.

«Πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις σε αυτά που υπάρχουν σήμερα στο βουνό. Τα μονοπάτια είναι παρατημένα. Πρέπει να αλλάξει το καθεστώς των αναβάσεων και της ασφάλειας αλλά και των διασώσεων, διότι δεν υπάρχει κανένας έλεγχος των αναβάσεων. Υπάρχει ένας υπερκορεσμός σε κάποια καταφύγια και ρύπανση όπως και παράνομα καταφύγια που πρέπει να απομακρυνθούν» τονίζει και σημειώνει ότι η τουριστική ανάπτυξη αν δεν ληφθούν μέτρα, εν τέλει θα αποβεί επικίνδυνη για το βουνό.