Στα τυφλά και “όπου βγει”, τα μέτρα πυροπροστασίας – Ανέτοιμοι οι δήμοι, φωτιά τα πρόστιμα

Ως εισπρακτικό μέτρο που στοχεύει να γεμίσει τα κρατικά ταμεία με «ζεστό» χρήμα, αλλά και ως δώρο προς τις ασφαλιστικές εταιρίες, εκλαμβάνουν οι πολίτες τα μέτρα πυροπροστασίας που επιχειρεί να εφαρμόσει, κυριολεκτικά στο πόδι, η κυβέρνηση, χωρίς να έχει προηγηθεί συστηματική ενημέρωση των ιδιοκτητών ακινήτων και χωρίς προετοιμασία των αρμόδιων υπηρεσιών.

Με τις προθεσμίες να τρέχουν και να είναι ασφυκτικές, τα πρόστιμα που μπορούν να επιβληθούν στους «παραβάτες» και μη συμμορφούμενους ιδιοκτήτες ακινήτων, ξεκινούν από 250 ευρώ ή 1000 ευρώ και μπορούν να φτάσουν μέχρι και τις 54.0000 ευρώ και δύο χρόνια φυλάκιση, ανάλογα σε ποια ζώνη βρίσκεται το ακίνητο, δηλαδή πόσο απέχει από δασικές περιοχές. Επίσης αν τα εν λόγω μέτρα πυροπροστασίας, δεν εφαρμοστούν και δεν πιστοποιηθούν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, σε περίπτωση πυρκαγιάς, οι ιδιοκτήτες δεν θα έχουν δικαίωμα αποζημίωσης από τις ασφαλιστικές εταιρίες.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο και την σχετική πυροσβεστική διάταξη, όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται σε ζώνες υψηλού κινδύνου για πυρκαγιές, είναι υποχρεωμένοι κάθε χρόνο μέχρι τις 30 Απριλίου, μία μέρα δηλαδή πριν την έναρξη της αντιπυρικής περιόδου, να υποβάλλουν τεχνική έκθεση πυροπροστασίας υπογεγραμμένη από μηχανικό, η οποία το ελάχιστο μπορεί να κοστίσει 150 ευρώ για μία μικρή κατοικία ενώ μπορεί να φτάσει και τις 5.000 ευρώ αν αφορά μεγάλες εγκαταστάσεις. Το ποσό διαμορφώνεται βάσει της έκτασης, των χαρακτηριστικών και της θέσης του ακινήτου και μεσοσταθμικά  υπολογίζεται στα 500 ευρώ.

Ήδη λόγω της έλλειψης ενημέρωσης και ανταπόκρισης για φέτος έχουν δοθεί 3 παρατάσεις και η καταληκτική ημερομηνία για την υποβολή των εκθέσεων είναι η 21 Ιουνίου.

Παράλληλα, σύμφωνα με την Πυροσβεστική Διάταξη, πρέπει να προχωρήσουν σε καθαρισμό των οικοπέδων και να καταθέσουν σχετική δήλωση για την τεχνική μελέτη και εφαρμογή των μέτρων πυροπροστασίας. Αφορά δε οικόπεδα που βρίσκονται σε:

• δάση ή δασικά οικοσυστήµατα ή δασικές εκτάσεις,
• χορτολιβαδικές εκτάσεις που βρίσκονται επί ηµιορεινών, ορεινών και ανώµαλων εδαφών, είτε είναι δηµόσιες είτε είναι αναγνωρισµένες ως ιδιωτικές,
• πεδινές χορτολιβαδικές εκτάσεις (µη ορεινές ή ηµιορεινές και µη κείµενες επί ανώµαλων εδαφών),
• εν όλω ή εν µέρει εντός ακτίνας 300 µέτρων από τα όρια δασικών εκτάσεων,
• περιαστικό πράσινο και σε κηρυγµένες δασωτέες ή αναδασωτέες εκτάσεις,
• πάρκα και άλση πόλεων και οικιστικών περιοχών.

Σύμφωνα με εκτιμήσεις οι ιδιοκτησίες που υπάγονται σ αυτές τις κατηγορίες είναι περίπου 2 εκατομμύρια και εντοπίζονται κυρίως στην ηπειρωτική χώρα αλλά και σε μεγάλα νησιά, όπως η Κρήτη. Οι περισσότερες ιδιοκτησίες βρίσκονται στην Αττική και σε περιοχές όπως το Πήλιο και η Χαλκιδική, αλλά και στη Θεσσαλονίκη, στους δήμους που συνορεύουν με το περιαστικό δάσος της πόλης.

Οι ιδιοκτήτες αυτών των οικοπέδων πρέπει άμεσα να προσχωρήσουν σε συγκεκριμένες εργασίες όπως

• Κόψιμο και απομάκρυνση των ξερών και σπασμένων δέντρων και κλαδιών, ιδίως αν βρίσκονται σε άμεση επαφή με κτίσμα.
• Απομάκρυνση όλα τα καύσιμα υλικά από το έδαφος δηλαδή φύλλα, ξερά χόρτα και ξερά κλαδιά αλλά όλων των υλικών και απορριμμάτων που μπορούν να πάρουν φωτιά.
• Ασφαλή μεταφορά και φύλαξη όλων των υπολειμμάτων καθαρισμού.
• Κόψιμο των χαμηλών κλαδιών της «κόμης» των δέντρων, ώστε να αυξηθεί η απόσταση από το έδαφος, ανάλογα την ηλικία και το είδος του δέντρου.
• Αραίωση της θαμνώδους βλάστησης ως προς την κάλυψη του εδάφους.

Τα πρόστιμα και οι ελεγκτικοί μηχανισμοί

Ο έλεγχος της τήρησης των μέτρων πυροπροστασίας, η παραλαβή των εκθέσεων και των δηλώσεων εφαρμογής των μέτρων αλλά και η επιβολή και είσπραξη των προστίμων είναι ευθύνη των οικείων δήμων.

Στην περίπτωση μη τήρησης του κανονισμού, επιβάλλονται πρόστιμα, τα οποία αποτελούν έσοδο του οικείου δήμου και τα οποία ορίζονται ως εξής:

• Για τη μη υποβολή του εντύπου αξιολόγησης της επικινδυνότητας του ακινήτου και της τεχνικής έκθεσης των απαιτούμενων μέτρων από τεχνικό επιστήμονα το πρόστιμο είναι για τα χαμηλής επικινδυνότητας ακίνητα 0,10 ευρώ για κάθε τ.μ. του ακινήτου. Για τα μεσαίας επικινδυνότητας 0,20 ευρώ ανά τ.μ. για τα υψηλής επικινδυνότητας 0,30 ευρώ ανά τ.μ. και τα ιδιαίτερα υψηλής επικινδυνότητας 0,40 λεπτά ανά τ.μ. Το πρόστιμο δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 250 ευρώ και πριν την επιβολή του θα πρέπει να έχει προηγηθεί σύσταση εντός του πρώτου μήνα για την τεχνική έκθεση πυροπροστασίας και εντός του δεύτερου μήνα για τη δήλωση υλοποίησης των μέτρων.
• Μετά το πέρας της δίμηνης προθεσμίας συμμόρφωσης και εφόσον διαπιστωθεί ότι ο ιδιοκτήτης έχει συμμορφωθεί επιβάλλεται μόνο το πρόστιμο των 250 ευρώ.
• Αν έχουν υποβληθεί οι προβλεπόμενες δηλώσεις και εκθέσεις αλλά διαπιστωθεί ότι δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα τότε το πρόστιμο είναι το 50% των προστίμων που προβλέπονται ανά τετραγωνικό μέτρο
• Αν δεν έχει γίνει καμία ενέργεια συμμόρφωσης στις απαιτήσεις του κανονισμού τότε το πρόστιμο ανέρχεται στο 100%.
• Λάθη που εντοπίζονται κατά την αυτοψία μετά από σύσταση και δίμηνο περιθώριο αν δεν διορθωθούν επιβάλλεται πρόστιμο 250 ευρώ. Αν ωστόσο διαπιστωθεί ότι δεν έχουν εφαρμοστεί τα προβλεπόμενα στην τεχνική έκθεση μέτρα πυροπροστασίας επιβάλλεται για κάθε ενότητα μέτρων πρόστιμο ύψους 500 ευρώ.
• Η μη υποβολή της ετήσιας δήλωσης ιδιοκτήτη για την εφαρμογή των προβλεπόμενων μέτρων θεωρείται παράλειψη και επιβάλλεται πρόστιμο ύψους 100 ευρώ.

Ωστόσο αυτά είναι μόνο η αρχή, καθώς οι ιδιοκτήτες ακινήτων κοντά σε δασικές περιοχές μέχρι τις 31 Μαρτίου 2025, πρέπει να πάρουν συγκεκριμένα μέτρα παθητικής και ενεργητικής πυροπροστασίας κόστους αρκετών χιλιάδων ευρώ, όπως:

• Να τοποθετήσουν φράχτη στο οικόπεδό τους συμπαγή και πυράντοχο ύψους 1 μέτρου,
• Να δημιουργήσουν 3 αντιπυρικές ζώνες πέριξ του ακινήτου,
• Να τοποθετήσουν μεταλλικές σήτες στα κουφώματα.
• Να έχουν δεξαμενή με νερό και δίκτυο ψεκαστήρων νερού,
• Να φροντίσουν να υπάρχει μόνιμο υδροδοτικό δίκτυο με ελαστικούς σωλήνες και «κανόνια»,
• Να προμηθευτούν αντλητικό συγκρότημα.

Φυσικά πριν από όλα αυτά έχει προηγηθεί η έκθεση που θα συντάξει ο μηχανικός κατόπιν αυτοψίας. Δηλαδή αφού προβεί στην εξέταση των κριτηρίων επικινδυνότητας του ακινήτου και συμπληρώσει το έντυπο αξιολόγησης επικινδυνότητας από το οποίο προκύπτει η κατάταξή του, στη συνέχεια, συντάσσει έκθεση στην οποία περιλαμβάνονται τα εξής:

• Περιγραφή του ακινήτου, του κτιρίου, των εγκαταστάσεών του και του περιβάλλοντος χώρου, με αναφορά στα στοιχεία που τεκμηριώνουν την επιλογή των κριτηρίων κατάταξης του ακινήτου ως προς την επικινδυνότητά του και ως προς τα μέτρα πυροπροστασίας που εφαρμόζονται (η θέση του ακινήτου ως προς τη δασική έκταση και ως προς τα γειτονικά κτίρια, γεωμετρικά χαρακτηριστικά, δομικά υλικά, βλάστηση κ.λπ.).
• Απαιτούμενα προληπτικά μέτρα, μέτρα παθητικής πυροπροστασίας και μέσα ενεργητικής πυροπροστασίας.
• Σχέδιο κάτοψης του ακινήτου όπου θα αποτυπώνονται τα απαραίτητα στοιχεία, όπως ενδεικτικά οι θέσεις των κτισμάτων κύριας και βοηθητικής χρήσης, η πρόσβαση στο ακίνητο, οι ζώνες προστασίας, οι θέσεις και αποστάσεις των δέντρων, οι αποστάσεις των όμορων κτιρίων κ.λπ.

Το συνολικό κόστος για τα παραπάνω ξεπερνά τις 25.000 ευρώ.

Αντιδράσεις δήμων και ιδιοκτητών

Από την πλευρά της η κυβέρνηση βέβαια υποστηρίζει ότι ο στόχος αυτών των μέτρων δεν είναι τα πρόστιμα, αλλά η προστασία του δασικού πλούτου της χώρας και γι αυτό, έχει παρατείνει την προθεσμία εφαρμογής των μέτρων εως τις 21 Ιουνίου.

Όπως τόνισε χθες ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Θόδωρος Σκυλακάκης, «στόχος της σχετικής νομοθεσίας είναι να έχουμε την μέγιστη δυνατή κινητοποίηση για ένα πολύ δύσκολο καλοκαίρι που έρχεται και όχι η επιβολή προστίμων» ενώ σημείωσε πως ο σχετικός κανονισμός ισχύει από το Μάιο του 2023. «Μέσα στα οικόπεδα είναι λογικό ότι δεν μπορεί να παρέμβει το κράτος, είναι δουλειά των ιδιοκτητών να φροντίσουν για την πυροπροστασία μέσα στο οικόπεδο τους και γύρω από το κτίριο τους» τόνισε.

Ωστόσο ιδιοκτήτες και δήμοι θεωρούν ότι από την πλευρά της πολιτείας, αφενός δεν υπήρξε η κατάλληλη ενημέρωση και προετοιμασία και αφετέρου δεν έχουν διατεθεί οι ανάλογοι πόροι ώστε οι δημοτικές υπηρεσίες και υποδεχτούν και να ελέγξουν αυτό τον όγκο των διαδικασιών και διεργασιών.

Η ΠΟΜΙΔΑ και η ΚΕΔΕ, έχουν αντιδράσει με ανακοινώσεις και θεωρούν ότι αυτά τα μέτρα είναι σχεδόν ανεφάρμοστα λόγω του υψηλού κόστους, αλλά και της αδυναμίας των μηχανισμών να ανταποκριθούν χωρίς κρατική υποστήριξη.

Όπως τονίζει ο Γιώργος Μπαμπαράτσας, αντιδήμαρχος Πολιτικής Προστασίας και Περιβάλλοντος του δήμου Πυλαίας, όπου θα οικόπεδα που υπάγονται στα μέτρα πυροπροστασίας είναι χιλιάδες, «οι υπηρεσίες μας αδυνατούν να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των σχετικών κανονισμών, κανένας δήμος δεν είναι απόλυτα έτοιμος. Δεν διαθέτουμε το προσωπικό και δεν έχει ξεκαθαριστεί αν κάποια μέτρα τα ελέγχει η πολιτική προστασία η η πολεοδομία».

Αναφέρει δε ενδεικτικά ότι παρότι στο δήμος Πυλαίας Χορτιάτη, που συνορεύει με το Σειχ Σου, αλλά και άλλες δασικές περιοχές, υπάρχουν πολλά οικόπεδα που υπάγονται στους κανονισμούς πυροπροστασίας, η ανταπόκριση των πολιτών είναι σχετικά ελάχιστη καθώς στο δήμο μέχρι χθες είχαν υποβληθεί μόλις 4 εκθέσεις αξιολόγησης ακινήτων.

«Εμείς είμαστε υποχρεωμένοι να εφαρμόσουμε το νόμο και προσπαθούμε να είμαστε όσο μπορούμε έτοιμοι να υποδεχτούμε τις διαδικασίες αλλά αντικειμενικά υπάρχουν προβλήματα» τονίζει και αναφέρει ότι «το κόστος σε πολλές περιπτώσεις είναι μεγάλο ενώ οι δήμοι δεν διαθέτουν τα μέσα για το φόρτο των υπηρεσιών που θα δημιουργηθεί όπως την υποδοχή των εκθέσεων αξιολόγησης, τον έλεγχο των φακέλων, την εφαρμογή των μέτρων και τα πρόστιμα. Υπάρχουν δήμοι που δεν διαθέτουν ούτε υπηρεσία πολιτικής προστασίας. Εκεί τι θα γίνει;»

Ο αντιπρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ και πρόεδρος της Ένωσης Ιδιοκτητών Ακινήτων Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Χαϊδούτης, τονίζει στην Parallxi, πως «δεν υπήρξε καμία σχεδόν ενημέρωση από την πλευρά της πολιτείας ώστε να ενημερωθούν οι ιδιοκτήτες για τα μέτρα που πρέπει να πάρουν. Οι προθεσμίες είναι ασφυκτικές ενώ οι ίδιοι οι δήμοι δεν γνωρίζουν πως θα εφαρμοστούν αυτά τα μέτρα. Η σχετική μάλιστα πλατφόρμα άνοιξε μόλις προχθές. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ιδιοκτήτες δεν πρέπει να νοιάζονται αλλά δεν υπήρξε η κατάλληλη προετοιμασία».

Τονίζει δε πως «πολλοί ιδιοκτήτες που τηλεφωνούν στην ΕΝΙΑΘ και στην ΠΟΜΙΔΑ, μας ρωτούν για τις αρμόδιες υπηρεσίες και αναφέρουν ότι από τους δήμους δεν υπάρχουν ξεκάθαρες οδηγίες» ενώ σημειώνει ότι «το όλο ζήτημα είναι σύνθετο και πολλοί δεν γνωρίζουν ότι π.χ. από μία πολυκατοικία δεν καταθέτουν όλοι οι ιδιοκτήτες την έκθεση αλλά ο διαχειριστής».

Το μπάχαλο που δημιουργείται με την εφαρμογή των μέτρων και την αξιολόγηση της εφαρμογής τους, αναφέρει ενδεικτικά και η ΠΟΜΙΔΑ σε ανακοίνωση της, επισημαίνοντας ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Όπως σημειώνει «με δεδομένο πως δεν υπάρχουν πολλά συνεργεία που κάνουν αυτή τη δουλειά, ένας ιδιοκτήτης που μένει για παράδειγμα στην Αθήνα, και έχει ένα οικόπεδο στην Κεφαλονιά ή τις Σέρρες, αναγκαστικά θα πρέπει να βρει, όπως πρέπει να κάνει κάθε χρόνο, έναν εργάτη γης να καθαρίσει την ιδιοκτησία του.

Ο ιδιοκτήτης έχει το κεφάλι του …ήσυχο, αφού έκανε αυτό που λέει ο νόμος. Όμως το ελεγκτικό όργανο μπορεί να μην είναι ευχαριστημένο από τον καθαρισμό που έκανε ο εργάτης. Ή αν βρέξει λίγο παραπάνω και βγουν κάποια χόρτα, ο ιδιοκτήτης που είναι στην Αθήνα δεν τα βλέπει, τα βλέπουν όμως οι γείτονες που κάνουν καταγγελία. Και στις δύο περιπτώσεις το ελεγκτικό όργανο θα μπορεί να επιβάλλει πρόστιμο από 12 έως 54 χιλιάδες ευρώ και μήνυση στον ανυποψίαστο ιδιοκτήτη για διετή φυλάκιση, για «ψευδή δήλωση»….