Στο «σφυρί της αξιοποίησης» οι παραλιακές ζώνες της χώρας

Από το Καραμπουρνάκι και την Αγία Τριάδα, μέχρι τη Λέσβο, τη Μύκονο και τη Κρήτη, κάτοικοι των παραλιακών περιοχών δίνουν άνισο αγώνα για να σταματήσουν τη τσιμεντοποίηση των ακτών, έχοντας απέναντι το αδηφάγο τέρας της «οικονομικής ανάπτυξης», αλλά και την «ουδετερότητα» του κράτους και της αυτοδιοίκησης, που πολλάκις υποκριτικά νίπτουν τα χείρας τους, ως άλλοι Πόντιοι Πιλάτοι.

Την ώρα που ο πλανήτης συνταράσσεται από τις περιβαλλοντικές συνέπειες της κλιματικής αλλαγής, με τη χώρα μας να διανύει ένα χειμώνα με θερμοκρασίες άνοιξης και τα χιονοδρομικά κέντρα στην Ευρώπη να μην έχουν ανοίξει λόγω έλλειψης χιονιού, στην Ελλάδα σε πολλές παράκτιες περιοχές διεξάγεται ένα ιδιότυπο αντάρτικο: από την μία πλευρά κάτοικοι και κινήσεις πολιτών και περιβαλλοντικές οργανώσεις πασχίζουν να διασώσουν τους αιγιαλούς και τους κοινόχρηστους χώρους, και από την άλλη επενδυτές, τράπεζες και εργολάβοι διεκδικούν ακόμα μεγαλύτερα μερίδια και κέρδη από την περίφημη αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας.

Οι περιπτώσεις σε όλη την Επικράτεια είναι δεκάδες. Διαλέξαμε όμως μερικές χαρακτηριστικές περιπτώσεις που αξίζουν αναφορά λόγω των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών τους.

Το παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς

Στη Θεσσαλονίκη, την πόλη με το μικρότερο ποσοστό πρασίνου σε αναλογία ανά κάτοικο στην Ευρώπη, γεγονός που φυσικά κάνει «περήφανες» όλες τις δημοτικές διοικήσεις και τους εκλεγμένους αυτής της πόλης, στα ανατολικά του πολεοδομικού συγκροτήματος, στο δήμο Καλαμαριάς, εδώ και μήνες, επικρατεί αναστάτωση λόγω της ολομέτωπης επίθεσης που έχει δεχτεί το παραλιακό μέτωπο του δήμου.

Οικόπεδα φιλέτα στο Καραμπουρνάκι κατά μήκος της οδού Σοφούλη, στην ακτή Ντοβίλ και στην Ναυαρίνου, ετοιμάζονται για να παραδοθούν προς «αξιοποίηση» για την ανέγερση πολυκατοικιών, παρότι το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, ορίζει ότι η περιοχή πρέπει να προστατευτεί από τη δόμηση ενώ η ακτή Ντοβίλ, εδώ και χρόνια χρησιμοποιείται ως δημοτικό πάρκο και έχει χαρακτηριστεί ως χώρος άθλησης, βάσει και απόφασης του ΣτΕ.

Ανάλογα και στο πρώην στρατόπεδο Κόδρα, βάσει ενός Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου, παρότι έχει χαρακτηριστεί χώρος πρασίνου, σε σημαντικό ποσοστό του, «σχεδιάζονται» οικοδομικά τετράγωνα, δρόμοι και πλατείες, μέχρι και ηλεκτρικά βενζινάδικα.

Η μαρίνα Καλαμαριάς, βρίσκεται υπό καθεστώς διεθνούς διαγωνισμού μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και ο σχεδιασμός περιλαμβάνει επενδύσεις από ιδιώτες για την  εκμετάλλευση 15.000 τ.μ. επί πλέον τετραγωνικών μέτρων νέων οικοδομών, με ξενοδοχεία και εμπορικά κέντρα.

Σχέδια ιδιωτικοποίησης και αξιοποίησης, επίσης, υπάρχουν για το “Κυβερνείο” και τα 15 παραλιακά στρέμματα που το περιβάλουν, όπως και για την παράκτια περιοχή όπου βρίσκεται το πρώην νοσοκομείο Παναγία, όπου σχεδιάζονται διάφορα project τουριστικού χαρακτήρα.

Να σημειωθεί ότι το Ειδικό Χωρικό Σχέδιο για το Πολεοδομικό Συγκρότημα Θεσσαλονίκης, που έχει εκπονηθεί με ευθύνη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και τις ευλογίες του Περιφερειάρχη Απόστολου Τζιτζικώστα, όλως περιέργως, εξαιρεί το παραλιακό μέτωπο της Καλαμαριάς και το αφήνει εκτεθειμένο σε κάθε λογής ορέξεις παρότι, δήμος και δικαιοσύνη δικαιώνουν  τα αιτήματα, τις προσφυγές και τις κινητοποιήσεις των κατοίκων, που ζητούν να σταματήσει η «αξιοποίηση» και τσιμεντοποίηση όλων των κοινόχρηστων χώρων της περιοχής και του παραλιακού μετώπου.

Ενδεικτικά να αναφέρουμε ότι όλοι σχεδόν οι τοπικοί σύλλογοι, όπως, ο Σύλλογος Γυναικών Καλαμαριάς, η Ένωση Γονέων και Κηδεμόνων Καλαμαριάς, ο Πολιτιστικός Σύλλογος “Μπουμπουλίνα”, το Σωματείο Ατόμων με Αναπηρία και Γονέων και Κηδεμόνων αυτών “Ηλιάτορας”, ο Σύλλογος Πολιτών Κελλάριου Όρμου “Μικρό Έμβολο”, το Σωματείο Συνταξιούχων ΙΚΑ “Η Ενότητα”, ο Σύλλογος Εργαζομένων Φροντιστηρίων – Ιδιωτικών Εκπαιδευτηρίων, το Σωματείο Μισθωτών Τεχνιτών κ.α., μέσα από κινητοποιήσεις, προσφυγές, παρεμβάσεις στο δημοτικό συμβούλιο και ανακοινώσεις, ζητούν από την κυβέρνηση, το δήμο και όλους τους συναρμόδιους φορείς να σταματήσει το κακό και να διασωθεί ο περιβαλλοντικός πλούτος της παραλίας της Καλαμαριάς.

Από την πλευρά του ο δήμος Καλαμαριάς και η διοίκηση του Γ. Δαρδαμανέλη, τάσσεται υπέρ των αιτημάτων των κατοίκων, αλλά διατηρεί επιφυλακτική στάση επικαλούμενος την οικονομική αδυναμία να πληρώσει απαλλοτριώσεις, ενώ ως «φιλοκυβερνητικός εταίρος», δεν δείχνει προθυμία να έρθει σε αντιπαράθεση με την προωθούμενη πολιτική της ιδιωτικοποίησης και αξιοποίησης, δηλαδή το ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας.

Στην παραλία της Αγ. Τριάδας σχεδιάζουν να κόψουν 2500 δένδρα   

Ένα ακόμη μεγάλο περιβαλλοντικό έγκλημα βρίσκεται προ των πυλών στο παραλιακό μέτωπο του νομού Θεσσαλονίκης, και πιο συγκεκριμένα στο οικόπεδο των 176 παραλιών στρεμμάτων του κάμπινγκ της Αγίας Τριάδας, του δήμου Θερμαϊκού.

Το κάμπινγκ έχει περιέλθει στη δικαιοδοσία του ΤΑΙΠΕΔ, το οποίο μόλις πρόσφατα δημοσίευσε τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, στο πλαίσιο της προώθησης διαγωνισμού, που αναμένεται να προκηρυχθεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Σύμφωνα με την ΣΜΠΕ, μεταξύ άλλων προβλέπεται «προσχηματική διαβούλευση μόλις 20 ημερών», χρόνος που απαιτείται μόνο για την ανάγνωση της αποτελούμενης από 300 και πλέον σελίδες μελέτης, ενώ προβλέπει και την κοπή των περισσότερων από τα 2.500 δέντρα που υπάρχουν στο χώρο του κάμπινγκ.

Η μελέτη αναφέρει ότι η “Ζώνη Προστασίας Φυσικού Περιβάλλοντος” που θα υπάρχει, θα αποτελεί έκταση συνολικού εμβαδού μόλις 18.049,81 τ.μ., δηλαδή το 10% περίπου του πρασίνου που τώρα βρίσκεται στο χώρο όπου ο σχεδιασμός για την αξιοποίηση – τσιμεντοποίηση, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων ξενοδοχειακή μονάδα, πολυτελείς κατοικίες και εμπορικό κέντρο.

Οι κάτοικοι ζητούν ο χώρος να μείνει χώρος πρασίνου, και να αξιοποιηθεί υπέρ της κοινότητας με την ανέγερση σχολείων, που δεν διαθέτει ο δήμος, τη δημιουργία αθλητικού κέντρου και χώρων αναψυχής και πολιτισμού.

Επίσης ζητούν άμεση σύγκλιση του δημοτικού συμβουλίου του δήμου Θερμαϊκού, στη διοίκηση του οποίου θυμίζουν πως «υπάρχει ομόφωνη απόφαση  του δημοτικού συμβουλίου Θερμαϊκού το οποίο είχε ταχθεί κατά  της εκποίησης του camping Αγίας Τριάδας και είχε ψηφίσει υπέρ της παραχώρησής του στη δικαιοδοσία του Δήμου, για πλήρη αξιοποίηση επ΄ ωφελεία των δημοτών.

Και στην περίπτωση του δήμου Θερμαικού, η διοίκηση Τσαμασλή, που πρόσκειται στη ΝΔ, λόγω και των επερχόμενων δημοτικών εκλογών, διατηρεί προσεκτική στάση και πέρα από τις διαμαρτυρίες των κατοίκων δεν έχει εκδηλώσει καμία αντίθεση στα σχέδια του ΤΑΙΠΕΔ.

Μυτιλήνη: Δικαστικό όχι στην τσιμεντοποίηση της μοναδικής παραλίας Ερεσού

Ακόμα πιο περίπλοκο και σύνθετο είναι το πρόβλημα στην μεγάλη και μοναδικού κάλλους παραλία της Ερεσού, στη Μυτιλήνη, όπου ιδιώτες βρέθηκαν σε θέση να διεκδικούν να χτίσουν ακριβώς πάνω στο κύμα.

Ιστορικά η διεκδίκηση των ιδιωτών επί του αιγιαλού βασίσθηκε σε ένα λανθασμένο ΦΕΚ το οποίο άλλαζε τις οριογραμμές της παραλίας. Ο νόμος ορίζει ότι την κόκκινη γραμμή παραλίας την ορίζει η φύση, και μπαίνει στο υψηλότερο σημείο που φτάνει το χειμέριο κύμα, δηλαδή το αλμυρό νερό και ότι η κίτρινη γραμμή παραλίας μπορεί να τοποθετηθεί μέχρι και 50 μέτρα ψηλότερα από την πρώτη. Παρότι ο δήμος Λέσβου προσέφυγε και στο ΣτΕ, οι ιδιώτες κατάφεραν και έριξαν «μπετό», διεκδικώντας κομμάτι της παραλίας, καθώς είχαν κατορθώσει, σχεδόν δίπλα στο κύμα να αναγνωριστεί οικόπεδο τους, ως «άρτιο και οικοδομήσιμο».

Οι κάτοικοι και οι επιχειρηματίες της περιοχής, ξεσηκώθηκαν και προσέφυγαν δικαστικά για να σταματήσει η τσιμεντοποίηση και να ακυρωθούν οι οικοδομικές άδειες, που στο μεταξύ είχαν εκδοθεί. Μόλις πρόσφατα το Διοικητικό Εφετείο Πειραιά αποδέχτηκε την αναστολή των εργασιών για το χτίσιμο τεσσάρων βιλών, εστιατορίου και παρκινγκ, κυριολεκτικά πάνω στο κύμα, αλλά όπως αποδεικνύεται, για μία ακόμη φορά, αυτοδιοίκηση και πολιτεία, όχι απλά αδιαφορούν, αλλά υποσκάπτουν με τις επιλογές τους, την προστασία του περιβάλλοντος.

Να σημειωθεί ότι στην παραλία της Ερεσού, οι ίδιοι οι κάτοικοι απέτρεψαν τις μπουλντόζες με περιφρούρηση να μη εισβάλουν στο καταπατημένο 1,5 στρέμμα δίπλα στο κύμα, ενώ ο δήμος Δυτικής Λέσβου, ακόμα αναζητεί τον τρόπο που εκδόθηκε από την Πολεοδομία η προέγκριση και η οικοδομική άδεια.

Μύκονος: Πάρτι αυθαίρετης δόμησης στο προτεκτοράτο της παρανομίας 

Η «μεγάλη γιορτή» βέβαια της καταπάτησης των νόμων για τη δόμηση και τη προστασία του περιβάλλοντος, διεξάγεται εδώ και χρόνια στη Μύκονο, πάντα βέβαια με την ανοχή της τοπικής αυτοδιοίκησης και κατοίκων του νησιού, που σε μεγάλο βαθμό έχουν παραδοθεί στο κέρδος της περίφημης τουριστικής ανάπτυξης, που «σαρώνει» σαν καταιγίδα το νησί των ανέμων .

Έρευνα που διεξάγεται από το 2018, έχει καταγράψει απίστευτες περιπτώσεις καταπάτησης των ακτών, όπου ιδιοκτήτες βιλών, beach bar και ξενοδοχείων, έχουν ρίξει τόνους μπετό σε βράχια και πάνω στην άμμο για να κερδίσουν εκμεταλλεύσιμο χώρο.

Χαρακτηριστική περίπτωση είναι οι παράνομες εργασίες στην παραλία Καλό Λιβάδι, που σταμάτησαν μέσω προσφυγών στο ΣτΕ. Στη συγκεκριμένη τοποθεσία ήταν να χτιστεί πεντάστερο ξενοδοχείου 340 κλινών στη θέση «Φερά Γκρεμνά -Βατούδια» της Άνω Μεράς, που περιελάμβανε και «ακίνητο, επιφάνειας 19.000 τετραγωνικών μέτρων περίπου, στην παραλία!».

Επίσης στην ίδια περιοχή beach bar, αφού είπε πάρει άδεια μικρή κλίμακας, επιχείρησε να οικειοποιηθεί κοινόχρηστο παραλιακό χώρο, που χρησιμοποιούσαν οι κάτοικοι ως χώρο διέλευσης προς την παραλία και στάθμευσης. Μετά από καταγγελίες ο δήμο Μυκόνου, παρενέβη και απαίτησε την απομάκρυνση των υλικών που συνιστούσαν αυθαιρεσία στην παραλία ενώ η πολεοδομία Σύρου, από την πλευρά της, ανακάλεσε την άδεια μικρής κλίμακας. Όλα δηλαδή είχαν γίνει νόμιμα και ηθικά!

Να σημειωθεί ότι στη Μύκονο, η Εθνική Αρχή Διαφάνειας σε εκτεταμένη έρευνα από το 2018, έχει καταγράψει 145 μεγάλες πολεοδομικές παραβάσεις και αυθαίρετες κατασκευές, εκ των οποίων οι περισσότερες καταγράφονται στην παραλιακή ζώνη του νησιού.

Οι καταγγελίες των πολιτών της Μυκόνου είναι συνεχείς, όπου «διαπιστώνεται ότι καταπατώνται δημόσιοι χώροι δημοτικά κτήματα και επαρχιακοί δρόμοι ενώ κατασκευάζονται συνεχώς κτίρια και εγκαταστάσεις και επεκτείνονται σε κτίσματα με μικρότερες άδειες κατασκευής, καταπατώντας τον αιγιαλό, χωρίς μελέτη για τα λύματα και με αποτροπή της πρόσβασης στην θάλασσα».

«Οι συνεχείς κατασκευαστικές αυθαιρεσίες έχουν καταστήσει το νησί της Μυκόνου, συνώνυμο με την παράβαση των πολεοδομικών κανόνων της χώρας και προτεκτοράτο της παρανομίας», σημειώνεται σε ερώτηση στη Βουλή, του βουλευτή Κυκλάδων, Νικόλαου Συρμαλένιου.

Στα Χανιά έχουν βάλει στο μάτι την παραλία Παχιά Άμμο, όπου φωλιάζει η Caretta caretta

Οι επίδοξοι καταπατητές των ακτών της χώρας φυσικά δεν λογαριάζουν, ούτε νοιάζονται αν στο χώρο, τον οποίο σκοπεύουν να «αξιοποιήσουν και να «αναπτύξουν», φωλιάζουν πολύτιμα για το περιβάλλον ζώα και φυτά.

Αυτά είναι ψιλά γράμματα και λεπτομέρειες μπροστά στο θαύμα της «ανάπτυξης». Στην παραλία Παχιά Άμμο, στο Σταυρό Χανίων της Κρήτης, την τσιμεντοποίηση της ακτής προώθησε ο ίδιος ο δήμος, με την κατασκευή αντλιοστασίου της δημοτικής επιχείρησης ύδρευσης και αποχέτευσης.

Η συγκεκριμένη παραλία, είναι προστατευμένη περιοχή, καθώς αποτελεί περιοχή ωοτοκίας των θαλάσσιων χελωνών Caretta caretta, είδος το οποίο απειλείται με εξαφάνιση και προστατεύεται αυστηρά από την ελληνική νομοθεσία. Κι όμως ο δήμος Χανιών επέλεξε την συγκεκριμένη παραλία για να κατασκευάσει αντλιοστάσιο και μάλιστα λίγα μέτρα από τα σημεία στα οποία γεννούν θαλάσσιες χελώνες caretta – caretta.

Κάτοικοι της περιοχής αντέδρασαν και ζήτησαν διαβούλευση για την απόφαση όπως και δημοσιοποίηση της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ).

Ούτε διαβούλευση έγινε, ούτε Μελέτη Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων δημοσιοποιήθηκε. Μάλιστα στις 20 Δεκεμβρίου 2022, καταγγέλθηκε από τους κατοίκους παράνομη αμμοληψία κατά την διάρκεια εκσκαφής για την χωροθέτηση αντλιοστασίου. Ειδοποιήθηκε η αστυνομία και το λιμενικό και με άμεση επέμβαση σταμάτησαν οι χωματουργικές δραστηριότητες και επεστράφη η ποσότητα της άμμου από τα 6 φορτηγά πίσω στην παραλία.

Επίσης σύμφωνα με σχετική ερώτηση στη Βουλή του βουλευτή Κρίτωνα Αρσένη, «η περιοχή Σταυρός Ακρωτηρίου αποτελεί Χερσαίο Αρχαιολογικό Χώρο λόγω του  εκτεταμένου αρχαίου λατομείου αιολιανίτη και προστατεύεται από την ΥΑ Α/Φ31/36852/2942 (ΦΕΚ: 1242/Β/1973-10-16) και ΥΠΠΟΑ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ /ΤΠΚΑΧΜΑΕ/Φ52/295171/171268/18402/296 (ΦΕΚ: 409/Α.Α.Π./2014-12-31)».

Με λίγα λόγια, στο Σταυρό Χανίων, η τσιμεντοποίησης της ακτής, γίνεται από την ίδια τη δημοτική αρχή που επιμένει στην απόφαση της και θεωρεί το έργο του αντλιοστασίου νόμιμο και ηθικό. Ανοίγει δηλαδή το δρόμο για την αξιοποίηση της παραλίας, δείχνοντας το δρόμο της ανάπτυξης στους ιδιώτες επενδυτές, με τις δημοτικές μπουλντόζες.

Σήμερα Τετάρτη 11/1/2023 στις 11 το πρωί θα εκδικαστούν τα προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα που κατέθεσαν κάτοικοι του Σταυρού, ζητώντας να σταματήσουν οι εργασίες για την κατασκευή αντλιοστασίου αποχέτευσης στην παραλία “Παχιά Άμμος”. Η εκδίκαση των ασφαλιστικών μέτρων θα γίνει από το Μονομελές Πρωτοδικείο Χανίων.

Στην αίτηση τους οι κάτοικοι αναφέρουν πως από τη ΔΕΥΑΧ, ως φορέα υλοποίησης του έργου, δεν έχουν τηρηθεί όλα όσα προβλέπει η περιβαλλοντική νομοθεσία, τονίζουν πως έχουν ζητήσει και δεν έχουν λάβει την Περιβαλλοντική Μελέτη του έργου.

Από τη μεριά της ΔΕΥΑΧ, η απάντηση είναι ότι το έργο είναι απόλυτα νόμιμο, έχει λάβει όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες και για αυτό το λόγο εντάχθηκε για χρηματοδότηση στο πρόγραμμα “Α. Τρίτσης”.

Τσιμεντοποίηση δηλαδή με πρόγραμμα, και δη Τρίτση!