Συζητώντας για τον πόλεμο στην Ευρώπη

Κεντρικό ζήτημα που συζητήθηκε στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου(ΕΚ) στο Στρασβούργο από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου ήταν ο πόλεμος στην Ουκρανία. 

Και πως θα μπορούσε να λείπει άλλωστε ένα τόσο σημαντικό θέμα για την ήπειρο αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. 

Για πολλά χρόνια η Ευρώπη θεωρούσε πως ο πόλεμος είναι κάτι μακρινό, κάτι που γίνεται σε χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Για πολλά χρόνια η Ευρώπη θεωρούσε ότι οι πόλεμοι έχουν τελειώσει. 

Οι πόλεμοι της Γιουγκοσλαβίας της θύμισαν ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Ότι οι πόλεμοι και η Ιστορία δεν τελειώνουν από την μία μέρα στην άλλη. Και αυτό διότι όπως λέει το γνωστό (και συχνά παρεξηγημένο) ρητό του Καρλ Φον Κλαούζεβιτς «Ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα». Τα λόγια αυτά του Πρώσου στρατιωτικού πλανώνται πάνω από την ευρωπαϊκή ήπειρο και την θέτουν προ των ευθυνών της.

Υπό αυτό το πλαίσιο, το ΕΚ αναγνωρίζει ότι έχουμε περάσει σε μια νέα γεωπολιτική πραγματικότητα. Αναγνωρίζει ότι ο πόλεμος επέστρεψε και υποδαυλίζει την ευρωπαϊκή ασφάλεια και σταθερότητα. Πώς πρέπει να αντιδράσει η Ε.Ε σε αυτήν την νέα πραγματικότητα; Το ΕΚ εκτιμάει ότι η Ένωση οφείλει να κινηθεί σε μια κατεύθυνση αναβάθμισης της αμυντικής πολιτικής και της πολιτικής ασφαλείας της. Μια κατεύθυνση πιο ανεξάρτητη και αυτόνομη, που ναι μεν θα μπορεί να δρα μεμονωμένα, αλλά θα είναι σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ και τους συμμάχους. 

Επίσης, το ΕΚ τονίζει την σημαντικότητα της στρατιωτικής ανάπτυξης αλλά και της αμυντικής θωράκισης σε μορφές υβριδικού πολέμου, όπως οι κυβερνοεπιθέσεις και οι επισιτιστικές κρίσεις.

Όσον αφορά την Ουκρανία, το ΕΚ θεωρεί ότι πρέπει να συνεχιστεί η ηθική, πολιτική, ανθρωπιστική και στρατιωτική βοήθεια προς την χώρα. Όπως δήλωσε και η Nathalie Loiseau ( πρόεδρος της υποεπιτροπής Ασφάλειας και Άμυνας του Ε.Κ.) «Υπό αυτό το πρίσμα, πρέπει να κάνουμε την Ευρωπαϊκή άμυνα πραγματικότητα στο πλαίσιο της στρατηγικής πυξίδας, ενεργώντας άμεσα, δημιουργώντας ικανότητα ταχείας αντίδρασης, ενισχύοντας την κοινή μας άμυνα, επιταχύνοντας τη στρατιωτική κινητικότητα. Επιπλέον, πρέπει να παραδώσουμε ταχύτερα στρατιωτικό εξοπλισμό στην Ουκρανία για να την στηρίξουμε αποτελεσματικότερα. Πρέπει επίσης να τροφοδοτήσουμε τα εξαντλημένα αποθέματα στρατιωτικού εξοπλισμού που προμηθεύουν τα κράτη μέλη στην Ουκρανία, συντονίζοντας τις επενδύσεις μας, αυξάνοντας τους προϋπολογισμούς του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού για την Ειρήνη και δρομολογώντας κοινές προμήθειες. Διακυβεύεται η ασφάλειά μας και αυτή της ηπείρου μας»

Ένα βήμα προς την περαιτέρω ανάπτυξη των σχέσεων Ε.Ε και Ουκρανίας θα είναι και η αναγνώριση στην Ουκρανία του τίτλου της υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε χώρα. Στις διαβουλεύσεις του Ε.Κ για το θέμα, ξεχώρισε η άποψη ότι η Ουκρανία υπερασπίζεται το σύνολο των ευρωπαϊκών αξιών. Ότι όπως δήλωσε και η πρόεδρος του Ε.Κ, Ρομπέρτα Μέτσολα «Η Ουκρανία πολεμάει για ελευθερία, δημοκρατία και τις ευρωπαϊκές αξίες». Το εάν θα δοθεί ο τίτλος αυτός της υποψήφιας προς ένταξη στην Ε.Ε χώρας στην Ουκρανία θα αποφασιστεί στην Σύνοδο Κορυφής της 24ης Ιουνίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Ζελένσκι στις 6 Ιουνίου δήλωσε με βεβαιότητα ότι η Ουκρανία θα γίνει υποψήφιο μέλος της Ε.Ε, προσθέτοντας ότι αυτή η απόφαση θα κρίνει το εάν η Ευρώπη θα έχει μέλλον ή όχι.

Οι φωνές της αντιπολίτευσης

Παρόλες τις παραπάνω εξαγγελίες, δεν έλειψε ο αντιπολιτευτικός λόγος κατά την διάρκεια των συζητήσεων του Κοινοβουλίου για το ουκρανικό. Ο Manu Pireda (GUE/NGL, Η Αριστερά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) δήλωσε πως η εισήγηση του Κοινοβουλίου προτείνει την αντιπαράθεση και την στρατιωτική κλιμάκωση. Υποστηρίζοντας πως η Ε.Ε με τις αποφάσεις της καταλήγει ένα εργαλείο των ΗΠΑ ανέδειξε τον υποκριτικό χαρακτήρα των ευρωπαϊκών κυρώσεων στην Ρωσία. «Οι λαοί πληρώνουν τις κυρώσεις μέσω του πληθωρισμού, όχι ο Πούτιν» δήλωσε χαρακτηριστικά. Ως λύση, ο ίδιος πρότεινε η Ε.Ε να υιοθετήσει μια πιο κατευναστική πολιτική συνεργασίας με τον Ο.Η.Ε και να επιδιώξει μια διπλωματική πολιτική λύση. «Εν ολίγοις προτείνουμε στην Ε.Ε να οικοδομήσει την ειρήνη αντί να ενθαρρύνει τον πόλεμο».

Ο Marc Botenga (GUE/NGL, Η Αριστερά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο) δήλωσε πως η λογική της Ευρώπης είναι εγωιστική και πως θα πρέπει να μάθει να ακούσει και να σέβεται τις απόψεις των λαών όλου του κόσμου. Κατηγόρησε την Ευρώπη για έλλειψη διπλωματικών πρωτοβουλιών για να σταματήσει ο πόλεμος, για τον αρνητικό αντίκτυπο των κυρώσεων στους εργαζόμενους και για την υποκριτική εξωτερική πολιτική της Ε.Ε. Διότι όπως δήλωσε: «Όταν η Ρωσία επιτίθεται στην Ουκρανία, η Ευρώπη εφαρμόζει κυρώσεις. Όταν όμως οι ΗΠΑ βομβαρδίζουν το Ιράκ, όταν η Σαουδική Αραβία βομβαρδίζει την Υεμένη, όταν εμείς, η Ε.Ε, βομβαρδίζουμε την Λιβύη και όταν το Ισραήλ αποικεί τα εδάφη της Παλαιστίνης, τότε δεν υπάρχουν κυρώσεις. Για αυτήν την υποκρισία σας κατηγορούν οι λαοί του κόσμου». Όσον αφορά την λύση του προβλήματος, ο Botenga υποστήριξε πως η διπλωματία για την επίτευξη ειρήνης είναι ο μόνος δρόμος για την Ευρώπη. «Χωρίς την διπλωματική λύση, η Ε.Ε θα αποτύχει να είναι πρωταγωνιστής στην ήπειρο» δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η ομιλία του προέδρου της Verkhovna Rada

Στα πλαίσια της Ολομέλειας και συγκεκριμένα στις 8/6 μίλησε στο Κοινοβούλιο ο πρόεδρος της ουκρανικής Βουλής (Verkhovna Rada), Ruslan Stefanchuk. Ντυμένος με χακί στρατιωτική στολή απευθύνθηκε στους ευρωβουλευτές, ευχαριστώντας τους για την υλική και ηθική στήριξη που έχει δώσει η Ε.Ε στην χώρα του. Η ομιλία του αυτή έγινε στα πλαίσια της περιοδείας του σε διάφορες χώρες της Ε.Ε, προσπαθώντας να τις πείσει να στηρίξουν την υποψηφιότητα της Ουκρανίας να γίνει κράτος μέλος της Ένωσης. Σχετικά με αυτό, δήλωσε πως το 91% των Ουκρανών είναι υπέρ του κοινού μέλλοντος της χώρας του με την Ε.Ε, ενώ χαρακτηριστικά ανέφερε ότι «είμαστε ο πιο φανατικός λαός υπέρ της Ευρώπης, επειδή εμείς παλεύουμε για τις αξίες που είναι σημαντικές για κάθε ευρωπαίο». Ο κύριος Stefanchuk σημείωσε πως ο Πούτιν έχει κηρύξει πόλεμο ενάντια σε ολόκληρο τον πολιτισμένο κόσμο ενώ έκανε νύξεις για ρωσικά εγκλήματα πολέμου και γενοκτονία του ουκρανικού πληθυσμού. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Ρώσοι «πρέπει να βρεθούν ένοχοι για αυτά και με δικά τους έξοδα να γίνει η ανοικοδόμηση της Ουκρανίας».

Τι μέλλει γενέσθαι;

Παρόλες τις συζητήσεις και τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι φανερό πως η Ε.Ε δεν έχει ένα ενιαίο, πολιτικό σχέδιο για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Για να παραθέσουμε τα λόγια του μεγάλου Πρώσου θεωρητικού του πολέμου και πάλι: «Κανείς δεν πρέπει να αρχίζει έναν πόλεμο αν δεν έχει ξεκαθαρίσει τους στόχους του: τι επιδιώκει με τον πόλεμο, πώς θα τον διεξάγει και τι θα κάνει αν τον κερδίσει». Η αποτελεσματικότητα του σχεδίου των κυρώσεων είναι αμφίβολη. Κανένας πόλεμος στον «μεγάλο» 20ο αιώνα δεν έληξε λόγω οικονομικής πίεσης ή φτωχοποίησης ενός κράτους, λόγω ανικανότητάς του να συντηρήσει οικονομικά έναν πόλεμο. Επομένως, τον μόνο που βλάπτουν άμεσα οι κυρώσεις προς το παρόν, είναι ο ευρωπαϊκός λαός. Παρόλα αυτά ένα είναι βέβαιο. Η ευρωπαϊκή ήπειρος δεν θα βγει κερδισμένη από αυτόν τον πόλεμο. Ούτε η Ουκρανία, ούτε η Ρωσία, ούτε η υπόλοιπη Ευρώπη. Υπαρκτός είναι και ο κίνδυνος μιας «συριοποίησης» της Ουκρανίας. Μιας κατάστασης διαρκών και μακρόχρονων συγκρούσεων, που θα φέρει σιγά σιγά την ένταση και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Και κυρίως στις πιο ευάλωτες στις μοχλεύσεις γειτονιές της. Τα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο για παράδειγμα.

Εάν η Ευρώπη θέλει να βγει από το γεωστρατηγικό της αδιέξοδο θα πρέπει να κινηθεί σε διαφορετική κατεύθυνση. Σε μια κατεύθυνση οικονομικής, πολιτικής και κυρίως στρατιωτικής και εξοπλιστικής απεξάρτησης από τις ΗΠΑ. Σε μια κατεύθυνση συμβιβασμού και διπλωματίας και όχι πόλωσης και όξυνσης της στρατιωτικής σύγκρουσης. Οι ΗΠΑ, με το ενδιαφέρον τους στραμμένο στον ανταγωνισμό με την Κίνα και στον Ειρηνικό Ωκεανό εύκολα υποστηρίζουν την πόλωση. Εμείς, ως ευρωπαίοι, όμως πρέπει να καταλάβουμε ότι έχουμε μόνο να χάσουμε από αυτόν τον πόλεμο, ο οποίος διεξάγεται στην ίδια μας την ήπειρο. Και πρέπει να το καταλάβουμε προτού η κατάσταση χειροτερέψει και η μαύρη τρύπα του πολέμου μας ρουφήξει όλους. Άλλωστε, όπως έχει πει και ο Ηρόδοτος: «Κανένας δεν είναι τόσο ανόητος ώστε να προτιμά τον πόλεμο από την ειρήνη».