Τα παιδιά της Ρουάντα

Λέξεις-εικόνες: (c) Θοδωρής Γούτας / ActionAid Ελλάς    Κατά τη διάρκεια της παραμονής μας επισκεφτήκαμε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Παρακολουθήσαμε μαθήματα μέσα στις τάξεις των μαθητών/τριών, ακούσαμε τους/τις δασκάλους/ες τους να διδάσκουν στ’ Αγγλικά, την επίσημη γλώσσα διδασκαλίας μετά την τρίτη δημοτικού, βούιξαν τ’ αυτιά μας από τις επίμονες φωνές των παιδιών να απαντήσουν στις ερωτήσεις των δασκάλων τους, διαπιστώσαμε πώς είναι να διδάσκεις 60 παιδιά σε μια πλίνθινη τάξη δίχως ρεύμα κι εποπτικά υλικά, ν’ αμείβεσαι με 50 – 60 δολάρια το μήνα κι ωστόσο να εύχεσαι το καλύτερο για το μέλλον των παιδιών…

Οι συνεντεύξεις μαθητών/τριών κι εκπαιδευτικών μας φανέρωσαν τα προβλήματα δυο γενεών που μάχονται να στήσουν στα πόδια της μια χώρα που 20 χρόνια πριν καταστράφηκε από τη γενοκτονία. Τ’ όνειρο όλων είναι ένα: ο τερματισμός της απόλυτης φτώχειας. Τα μάτια μας είδαν αυτό που στερεοτυπικά έχουμε οι δυτικοί στο μυαλό μας για τον κόσμο στις επαρχίες των αφρικανικών χωρών: έλλειψη διατροφικών αγαθών, πόσιμου νερού, ανέσεων.

Φιλοξενηθήκαμε σε πάμφτωχες αγροτικές οικογένειες του Muko, σε κακοχτισμένα σπίτια από πλίνθινα τούβλα που ξεραίνει ο αφρικάνικος ήλιος. Φάγαμε ρίζες φυτών που βγάλαμε το ίδιο μεσημέρι από το χωράφι, πατάτες βραστές στο νερό από το ποτάμι κι αραποσίτι στη φωτιά. Είδαμε παιδιά να σκουπίζουν με την αναστροφή του μανικιού τους τη μύξα, με την κοιλιά πρησμένη, όχι από την ασιτία αλλά από την έλλειψη κατάλληλων τροφών. Προσευχηθήκαμε μαζί τους ευχαριστώντας το Θεό που έδωσε έστω αυτό το λιγοστό φαγητό στην οικογένεια. Τραγουδήσαμε και παίξαμε με τα παιδιά και βουτήξαμε στις λίμνες των ματιών τους που λαίμαργα καταβρόχθιζαν κάθε μας κίνηση, κάθε μας λέξη. “Mzungo, mzungo” -λευκός- φώναζαν κάθε φορά που μας βλέπανε κι είμαστε γι’ αυτά κάποιοι παράξενοι που δε γνώριζαν για ποιο λόγο τα επισκεπτόμαστε…

Στους δυο συνεταιρισμούς που επισκεφτήκαμε οι γυναίκες έχουν αναλάβει τα ηνία της διαχείρισης. Στον πρώτο έχουν αγοράσει αγελάδες και κατσίκες, κότες και γουρούνια και τα συντηρούν ώστε να μπορούν να πουλούν απ’ αυτά γάλα, αυγά και κρέας. Στο δεύτερο πλέκουν καλάθια από χόρτα και καλάμια και τα πουλούν στις αγορές. Ίσως σημαντικότερο από την οικονομική τους συνεισφορά στο οικογενειακό εισόδημα και σχετική τους ανεξαρτησία είναι η δυνατότητα ν’ αρθρώνουν τη δική τους φωνή, ν’ αυτοδιαχειρίζονται μέρος της ζωής τους. Στην πατριαρχική δομή της κοινωνίας οι γυναίκες που γνωρίσαμε είναι αυτές που δουλεύουν νυχθημερόν: από τα χωράφια και την ανατροφή των παιδιών, ως το μαγείρεμα και τη διαχείριση της τροφής που φτάνει στο σπίτι…

Πολλά απ’ τα παιδιά που συναντήσαμε, τα σχολεία μα κι ολόκληρες κοινότητες που επισκεφτήκαμε υποστηρίζονται από την ActionAid Ελλάς μέσω των χρημάτων των Ελλήνων αναδόχων. Κτίζονται τάξεις, αγοράζονται ξύλινα θρανία και τετράδια, στυλό και μολύβια, ανοίγονται πηγάδια, οργανώνονται εκπαιδευτικά σεμινάρια ενδυνάμωσης γυναικών, ιδρύονται γυναικείοι συνεταιρισμοί. Κι όλα αυτά αποκτούν τεράστια αξία για κάθε έναν κάτοικο προκειμένου να ξεφύγει οριακά από την απόλυτη φτώχεια…

Πλέον κουβαλώ το βάρος αλλά και τη δύναμη να μεταφέρω την προσωπική μου εμπειρία ώστε να συμβάλω στην εκπαίδευση των ανθρώπινων δικαιωμάτων κι ειδικότερα των δικαιωμάτων του παιδιού. Η αδικία στον κόσμο δεν προέρχεται από πουθενά αλλού παρά από τον ίδιο τον άνθρωπο… Κι ο δρόμος για να τη σταματήσουμε είναι ένας: η εκπαίδευση!