Το Αλφαβητάριο ενός αιώνα Ο-Ω

77. Ραδιοτηλεοπτική πρωτοπορία

Τον Σεπτέµβριο του 1928 από τη ∆ΕΘ ο ηλεκτρολόγος µηχανικός Χρίστος Τσιγγιρίδης κάνει πραγµατικότητα το όνειρο του και λειτουργεί µε δικά του έξοδα τον πρώτο ραδιοφωνικό ποµπό της Ελλάδας και της ΝΑ Ευρώπης. Μετά από 33 χρόνια ο πρώτος ελληνικός τηλεοπτικός σταθµός λειτούργησε πειραµατικά από τη ∆ΕΗ και πάλι κατά της διάρκεια της Έκθεσης. Πολλοί τότε πίστεψαν στη Θεσσαλονίκη της καινοτοµίας.

78. Ραδιοσυντονίσου στα FM

Ο πρώτος ραδιοφωνικός σταθµός, το ράδιο – Τσιγγιρίδης, εκπέµπει µέσα από τη ∆ΕΘ το 1928 και ανοίγει το δρόµο για τη ραδιοφωνική εκποµπή. Τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 µεσουρανούν στην πόλη πάνω από 60 «πειρατικά» ραδιόφωνα µε την κονσόλα σ’ ένα δωµάτιο και την κεραία στην ταράτσα, ενώ σταδιακά πολλοί πειρατές περνούν νόµιµα στα ερτζιανά. Στη Θεσσαλονίκη δηµιουργούνται ιστορικοί ενηµερωτικοί και µουσικοί σταθµοί όπως το Ράδιο Παρατηρητής, ο Μουσικός ∆ίαυλος, το Ράδιο Θεσσαλονίκη, ο Forever, το Κοσµοράδιο, ο 88µισό και αργότερα ο Ερωτικός, ο Star FM, το Rock Radio, κ.α.

79. Ροτόντα

Ένα από τα σηµαντικότερα Ρωµαϊκά µνηµεία της πόλης που συµπεριλαµβάνεται στα Μνηµεία Παγκόσµιας Πολιτιστικής Κληρονοµιάς της UNESCO. Προοριζόταν να γίνει το µαυσωλείο του Γαλέριου, υπήρξε µουσουλµανικό τέµενος και έπειτα αποδόθηκε στη χριστιανική θρησκεία ως ναός Αγίου Γεωργίου. Στο µνηµείο διοργανώνονταν και πολιτιστικές εκδηλώσεις µέχρι που ορισµένοι θρησκόληπτοι κατέστρεψαν ένα πιάνο στη διάρκεια µιας συναυλίας και έκτοτε το µνηµείο λειτουργεί αποκλειστικά ως αρχαιολογικός χώρος.

80. Ρέµβη

Από τα πιο γνωστά εστιατόρια της πόλης, στην άκρη της Καλαµαριάς, η Ρέµβη ήταν το στέκι πολλών πολιτικών και υπουργών στις επισκέψεις τους στην πόλη, ανάµεσα τους και του Ανδρέα Παπανδρέου. Για πολλά χρόνια η Ρέµβη ήταν πηγή ειδήσεων για τους δηµοσιογράφους καθώς είχε καθιερωθεί να δίνεται εκεί η συνέντευξη τύπου του πρωθυπουργού της χώρας µετά τα εγκαίνια της ∆ΕΘ, ακολουθούµενη από γευστικούς µεζέδες και οινοποσία.

81. Σαββόπουλος ∆ιονύσης

Γέννηµα θρέµµα της Θεσσαλονίκης, εγκατέλειψε τη Νοµική Σχολή του ΑΠΘ για τη µουσική. Αγαπηµένος τραγουδοποιός, ο Νιόνιος έγινε γνωστός για τον πολιτικό, ροµαντικό και κοινωνικό στίχο των τραγουδιών του και τα εντυπωσιακά θεάµατα-προγράµµατα που έστησε στη συνέχεια, όπως εκείνο στο Ολυµπιακό Στάδιο.

82. Σεισµός στην πόλη

Τον Ιούνιο του 1978 η Θεσσαλονίκη σείεται από τα 6,6 ρίχτερ και όσοι δεν είχαν σπίτι στο χωριό περνούν ένα καλοκαίρι στα πάρκα και τις πλατείες. Μια πολυκατοικία στην Ιπποδροµίου, γνωστή ως του ζαχαροπλαστείου του Νίκου, κατέρρευσε και ο σεισµός άφησε πίσω του 49 θύµατα, δεκάδες τραυµατίες, χιλιάδες άστεγους, πανικό και έναν διοικητικό µηχανισµό σε αµηχανία. Το κόστος ανοικοδόµησης ξεπέρασε το 1 δισεκατοµµύριο ευρώ.

83. Σέιχ Σου – Η µεγάλη πυρκαγιά

Στις 6 Ιουλίου 1997 το θερµόµετρο δείχνει 41 βαθµούς και ο λίβας πνέει µε ένταση 9 µποφόρ. Το απόγευµα η πρώτη εστία φωτιάς εµφανίζεται στο Κρυονέρι και ακολουθούν Ωραιόκαστρο, Ρετζίκι και στην περιοχή του Φιλίππειον. Μέχρι το βράδυ ένα πύρινο στεφάνι έχει απλωθεί πάνω από την πόλη και πυκνός καπνός βγαίνει από το δάσος της. Τα Καναντέρ που δεν υπήρχαν στο αεροδρόµιο Μακεδονία, η ολιγωρία και ο δυνατός αέρας είχαν σαν αποτέλεσµα να αποτεφρωθούν 16.600 στρέµµατα δάσους, κάτι περισσότερο από το 50% του πνεύµονα πρασίνου της πόλης.

84. Σπύρου Παναγιώτης (1936 – 2012)

Ο κορυφαίος καρδιοχειρούργος που δηµιούργησε στο νοσοκοµείο Παπανικολάου Θεσσαλονίκης το πρώτο καρδιοχειρουργικό κέντρο της χώρας και έκανε τις πρώτες µεταµοσχεύσεις καρδιάς, πνευµόνων – καρδιάς και την τοποθέτηση της πρώτης µηχανικής καρδιάς στην Ελλάδα. Προσωπικότητα biger than life ασχολήθηκε µε πάθος µε τον Άρη ενώ ενεπλάκη και ατυχώς περιστασιακά µε τη πολιτική. ∆εν εγκατέλειψε ποτέ την πόλη παρά τις δελεαστικές προτάσεις που δέχτηκε ενώ η υγεία του κλονίστηκε θανάσιµα µε την αυτοκτονία της κόρης του Σοφίας.

85. Στρατοπεδεύεται η πόλις

Κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκόσµιου Πολέµου η πόλη υποδέχεται χιλιάδες στρατιώτες των Συµµαχικών δυνάµεων και γίνεται το κέντρο του Ανατολικού Μετώπου. Γύρω από το κέντρο της πόλης δηµιουργούνται τα δεκάδες – γνώριµα σήµερα – στρατόπεδα, τα οποία ακόµη δεν έχουν αποδοθεί στο σύνολο τους στους πολίτες της πόλης.

86. Σύνοδος Κορυφής 2003

Σύνοδος στο Πόρτο Καρράς της Χαλκιδικής, τηλεοπτικά συνεργεία, αντι-σύνοδος και Salonica 2003, µολότοφ, δακρυγόνα, σπασµένες βιτρίνες, χιλιάδες διαδηλωτές από διάφορα µέρη του κόσµου βρίσκονται παντού στην πόλη που έχει µετατραπεί σε φρούριο γεµάτο λαµαρίνες που σκέπασαν τα παντα, ειρηνικές πορείες που έγιναν µπάχαλο, συλλήψεις, απεργία πείνας, είναι αυτά που έµειναν στο νου από εκείνον τον Ιούνιο. Παρεµπιπτόντως, τότε παρουσιάστηκε το προσχέδιο του Ευρωπαϊκού Συντάγµατος και τέθηκαν οι βάσεις για την ευρωπαϊκή προσέγγιση των ∆υτικών Βαλκανίων.

87. Τραµ

Το ιππήλατο τραµ του 19ου αιώνα έγινε ηλεκτροκίνητο στις αρχές του 1900. Ξεκινούσε από το Ντεπώ µε δυναµικότητα 102 βαγονιών, διέσχιζε τη Β. Όλγας και διακλαδιζόταν προς πλατεία Ελευθερίας ή Βαρδάρη σε µια διαδροµή συνολικού µήκους 25 χιλιοµέτρων. Το τελευταίο δροµολόγιο έγινε το 1957 και έπειτα ξηλώθηκαν για πάντα οι γραµµές του.

88. Τριανταφυλλίδης Μανόλης (1883 – 1959)

Αν και γεννήθηκε και έζησε στην Αθήνα, ο σπουδαίος δάσκαλος Μανόλης Τριανταφυλλίδης έγινε ένας από τους πρώτους καθηγητές του Αριστοτέλειου Πανεπιστηµίου και από τη Θεσσαλονίκη πάλεψε για την κατάργηση της καθαρεύουσας και τη γλωσσική επανάσταση της δηµοτικής. Με τη Νεοελληνική Γραµµατική του γαλουχήθηκαν οι νεότερες γενιές στα ελληνικά σχολεία, ενώ δώρισε όλο το αρχείο του στο ΑΠΘ.

89. Τσολάκης Χρίστος (1935 – 2012) Στο γυµνάσιο διαβάσαµε τη Νεοελληνική Γλώσσα και την Έκφραση – Έκθεση στο λύκειο, γραµµένα υπό την ευθύνη του µεγάλου δασκάλου που µε την ανεξάντλητη αγάπη για την ελληνική γλώσσα γαλούχησε χιλιάδες παιδιά και δούλεψε για την καλλιέργεια της δηµοτικής γλώσσας στην εκπαίδευση και τη δηµόσια ζωή.

90. Υπογραφή Συνθήκης 1912

Το βράδυ της 26ης Οκτωβρίου ο ελληνικός στρατός προελαύνει στη Θεσσαλονίκη προλαβαίνοντας για λίγες ώρες τις στρατιωτικές δυνάµεις των Βουλγάρων. Η συνθήκη παράδοσης της πόλης από τους Τούρκους υπογράφηκε στο ∆ιοικητήριο (ΥΜΑΘ), ενώ οι διαπραγµατεύσεις έγιναν στο κοντινό χωριό Γέφυρα.

91. Υπόθεση Πολκ

Η υπόθεση δολοφονίας του αµερικάνου δηµοσιογράφου Τζορτζ Πολκ το Μάιο του 1948, όσο ο εµφύλιος πόλεµος µαίνεται στη χώρα, στοιχειώνει ακόµη τη Θεσσαλονίκη. Το πτώµα του ανασύρθηκε από το Θερµαϊκό ένα µαγιάτικο πρωινό, αλλά οι φυσικοί αυτουργοί δεν βρέθηκαν ποτέ. Ο δηµοσιογράφος Γρηγόρης Στακτόπουλος καταδικάστηκε σε ισόβια ως συνεργός της δολοφονίας σε µια αµφισβητούµενη ακόµα υπόθεση.

92. Φεντερασιόν

Η µαζικότερη εργατική οργάνωση στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή της Μακεδονίας στις αρχές του 20ου αιώνα είναι η Εργατική Σοσιαλιστική Οµοσπονδία Θεσσαλονίκης ή όπως έµεινε γνωστή στη γλώσσα λατίνο, Φεντερασιόν, την οποία ίδρυσε ο Αβράαµ Μπεναρόγια. Η Φεντερασιόν ένωσε τους έλληνες, εβραίους, µουσουλµάνους και σλαβόφωνους εργάτες ενάντια στις άθλιες συνθήκες εργασίας της εποχής και έβαλε τα θεµέλια για την ανάπτυξη του εργατικού κινήµατος.

93. Φεστιβάλ Τραγουδιού

Ευτυχείτε, επαναλάµβανε ο Άλκης Στέας στους θεατές του Αλεξάνδρειου Μέλαθρου και τους ακροατές του Εθνικού Ιδρύµατος Ραδιοφωνίας που περίµεναν καθηλωµένοι στα ραδιόφωνα τους ν’ ακούσουν τα τραγούδια που διαγωνίζονταν στο Φεστιβάλ Τραγουδιού Θεσσαλονίκης. Από το 1962 που µεταφέρθηκε η έδρα του στην πόλη και για τρεις δεκαετίες το Φεστιβάλ ανέδειξε λαµπρούς µουσικούς και ερµηνευτές και συγκέντρωνε επισκέπτες απ’ όλη την Ελλάδα. Σταµάτησε µετά από 36 διοργανώσεις και έγινε µια προσπάθεια αναβίωσης του το 2005 χωρίς όµως την αναµενόµενη επιτυχία και τα µικρόφωνα έκλεισαν οριστικά το 2009.

94. Φεστιβάλ Βιβλίου

Στα 31 χρόνια της πορείας του έχει συνδεθεί άρρηκτα µε το αναγνωστικό κοινό της Θεσσαλονίκης, τις νυχτερινές βόλτες στην παραλία και το ψαχούλεµα των βιβλίων στους πάγκους, τις συναντήσεις µε τα γνώριµα πια πρόσωπα των βιβλιοπωλών και τις καλοκαιρινές µπόρες του Ιουνίου. Ο Σύνδεσµος Εκδοτών Βόρειας Ελλάδας διοργανώνει το Φεστιβάλ από το 1981 και µέχρι σήµερα έχουν επισκεφθεί τη διοργάνωση σηµαντικοί έλληνες και ξένοι λογοτέχνες. Αντίπαλο δέος του η διεθνής έκθεση του ΕΚΕΒΙ κάθε Μάιο που άλλαξε τα δεδοµένα στο χώρο του βιβλίου.

95. ΦΙΞ

Το παλιό εργοστάσιο µπίρας δεσπόζει στη δυτική είσοδο της Θεσσαλονίκης. Το βιοµηχανικό κουφάρι που έχει αφεθεί αναξιοποίητο µπήκε σε λειτουργία το 1893, τριπλασιάζοντας την κατανάλωση µπίρας στη Μακεδονία. Το 1925 η παραγωγή του ζύθου ανέρχεται σε 6.000 τόνους και ταυτόχρονα παράγει και 350.000 πλάκες πάγου. Η ανοδική του πορεία σταµατά τη δεκαετία του ’80 και το 1988 ο χώρος και τα µηχανήµατα που βγήκαν σε πλειστηριασµό περνάνε σε χέρια ιδιωτών. Προσπάθειες ανασύστασης του χώρου κόλλησαν στην εφορία νεότερων µνηµείων.

96. Free press

Στις όµορφες ιδέες που αναπτύχθηκαν στην πόλη ανήκει η έννοια του δωρεάν διανεµόµενου περιοδικού που ξεκίνησε µε την ίδρυση του ασπρόµαυρου Εξώστη το 1987 και συνεχίστηκε µε το Fix Care, την Parallaxi δύο χρόνια αργότερα. Στην πορεία εµφανίστηκε o Πιλότος, το 14 µέρες και νύχτες, τα Αστικά, το Πλατεία, το Αυλαία, το City, το φοιτητικό IQ, το Glow, το Biscoto, οι ∆ιαδροµές στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ, ενώ έγιναν και διάφορες απόπειρες από διάττοντες αστέρες να γεµίσουν σελίδες µε γραµµές χωρίς να λένε τίποτα.

97. Φώτα, κάµερες, πάµε!

Το 1960 θεσµοθετείται η Εβδοµάδα Ελληνικού Κινηµατογράφου και οι σταρ της εποχής παρελαύνουν στα κοσµικά σαλόνια της πόλης ενώ ο β΄εξώστης του Ολύµπιον στην αρχή, της ΕΜΣ στη συνέχεια, ασκεί γραφική κριτική και καθορίζει συχνά την εµπορική τύχη των ταινιών. Το 1992 αποκτά διεθνή χαρακτήρα και το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου έφερε το όνοµα της πόλης στα χείλη των πιο σηµαντικών Ελλήνων και ξένων δηµιουργών της έβδοµης τέχνης. Χρονιά σταθµός το 1977 µε την πραγµατοποίηση ενός αντιφεστιβάλ στο Ράδιο Σίτι κόντρα στο επίσηµο.

98. Φωτιά, η πόλη καίγεται

Το 1960 θεσµοθετείται η Εβδοµάδα Ελληνικού Κινηµατογράφου και οι σταρ της εποχής παρελαύνουν στα κοσµικά σαλόνια της πόλης ενώ ο β΄εξώστης του Ολύµπιον στην αρχή, της ΕΜΣ στη συνέχεια, ασκεί γραφική κριτική και καθορίζει συχνά την εµπορική τύχη των ταινιών. Το 1992 αποκτά διεθνή χαρακτήρα και το Φεστιβάλ Κινηµατογράφου έφερε το όνοµα της πόλης στα χείλη των πιο σηµαντικών Ελλήνων και ξένων δηµιουργών της έβδοµης τέχνης. Χρονιά σταθµός το 1977 µε την πραγµατοποίηση ενός αντιφεστιβάλ στο Ράδιο Σίτι κόντρα στο επίσηµο.

99. ΧΑΝΘ

Η Χριστιανική Αδελφότητα Νέων Θεσσαλονίκης ιδρύεται το 1921 από επιφανείς Θεσσαλονικείς και σύντοµα συνδέεται µε την πόλη µέσω της κοινωνικής προσφοράς της και γίνεται παράγοντας πολιτισµού, αθλητισµού και εκπαίδευσης. Φιλοξενεί τους πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και αργότερα τους σεισµόπληκτους του ’78, δηµιουργεί τα πρώτα φροντιστήρια ξένων γλωσσών, φέρνει το άθληµα του µπάσκετ και φιλοξενεί χιλιάδες παιδιά στις κατασκηνώσεις της Αγίας Τριάδας και έπειτα στο Πήλιο, τη Χαλκιδική, το Νυµφαίο, την Πίνδο και την Κερκίνη.

100. Χριστιανόπουλος Ντίνος

Ποιητής, δοκιµιογράφος, ερευνητής, µεταφραστής, ο Ντίνος Χριστιανόπουλος ή Κωνσταντίνος ∆ηµητριάδης όπως είναι το πραγµατικό του όνοµα, είναι ένας ζωντανός καλλιτεχνικός θρύλος της πόλης. Μέλος του πυρήνα που έστησε τη ∆ιαγώνιο, στα µέσα της δεκαετίας του 50 και συσπείρωσε αξιόλογους λογοτέχνες και κριτικούς, ενώ συγκρότησε έναν ξεχωριστό, από κάθε άποψη, λογοτεχνικό και εικαστικό πυρήνα.