Το πρώτο ελληνικό manga γράφεται στην Θεσσαλονίκη

της Κύας Τζήμου

Οι Mangatellers είναι μια ομάδα που τους ενώνει η αγάπη για την ιαπωνική κουλτούρα και την τέχνη του manga. Τα μέλη της είναι δυο παιδικοί φίλοι, ο Φύλλης Χατζόπουλος και ο Ραφαήλ Βουτσίδης από την Θεσσαλονίκη, με σπουδές οικονομικών και μεταπτυχιακά πάνω στα πληροφοριακά συστήματα και στην Εφαρμοσμένη Λογιστική και Ελεγκτική, αντίστοιχα, ο Μάνος Λαγούβαρδος (γνωστός και ως Smolb), αρχιτέκτονας και ο σκιτσογράφος της ομάδας και ο 3D artist Νικήτας Εφιμίδης. H συνεργασία τους και η περιπέτεια τους στην χώρα των manga ξεκινάει το 2008. Ξεκινούν να γράφουν την manga σειρά R.u.N και ήδη έχουν δημοσιεύσει οκτώ κεφάλαια της σειράς και το manga one shot Wifi Wars.

Από αριστερά προς τα δεξιά: Ραφαήλ Βουτσίδης, Μάνος Λαγούβαρδος, Φύλλης Χατζόπουλος, Νικήτας Εφιμίδης

“Οι Mangatellers, ο Ραφαήλ και ο Φύλλης, με προσέγγισαν σε ένα φεστιβάλ της Comicdom, όταν είδαν ότι το σχέδιό μου θα ταίριαζε στην ιστορία τους, το R.U.N., ένα νεανικά manga για parkour. Από εκεί και έπειτα έγιναν διάφορες συνεργασίες όπως με την Πρεσβεία της Ιαπωνίας και ήμασταν αρκετά τυχεροί θα έλεγα. Μας πλησίασε ο Δήμος Θεσσαλονίκης και μας ζήτησε να δημιουργήσουμε ένα manga, εν όψει του ότι η Θεσσαλονίκη θα ήταν για φέτος η πολιτιστική πρωτεύουσα νεολαίας.” λέει ο Μάνος. “Η αποστολή της ομάδας μας είναι αφενός να συνεχίσουμε να δημοσιεύουμε mainstream manga σειρές στην indie σκηνή των webcomics και αφετέρου να παντρέψουμε το manga με την ελληνική ιδιοσυγκρασία” συνεχίζει ο Φύλλης.

Σαν καρπός αυτής της συγχώνευσης προέκυψε και το πρώτο ελληνικό manga one-shot που εκδόθηκε από την Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014, για τη Θεσσαλονίκη. Στις σελίδες του έργου αυτού απεικονίζεται για πρώτη φορά η Θεσσαλονίκη σε manga μορφή.

“Η αγάπη για την πόλη μας είναι τεράστια και ανέκαθεν θέλαμε να δημιουργήσουμε ένα έργο με θέμα το οδοιπορικό της Θεσσαλονίκης. Στα τέλη του 2012 επισκεφτήκαμε την πρόεδρο της Θεσσαλονίκης: Ευρωπαϊκής Πρωτεύουσας Νεολαίας 2014, κα. Πασχαλίδου Μαρία, η οποία μας έδωσε την ευκαιρία μέσα σε 30 σελίδες να εξιστορήσουμε αυτό το οδοιπορικό της Θεσσαλονίκης. Η κα. Πασχαλίδου μας έδωσε και το βασικό άξονα πάνω στο οποίο θα προχωρούσε η ιστορία. Ο άξονας αυτός ήταν η ερώτηση “τι θα αφήσει η μία γενιά στην επόμενη”. Μέσα στο 2013 ξεκινήσαμε την συγγραφή του έργου και καταλήξαμε να αφιερώσουμε 15 σελίδες στην Θεσσαλονίκη της Αρχαίας περιόδου και 15 σελίδες στην Θεσσαλονίκη της Σύγχρονης Περιόδου. Στην συνέχεια προχωρήσαμε σε έρευνα για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, βρήκαμε ιστορικές πηγές, αναλύσαμε τα πρόσωπα που θα συμμετέχουν στο manga και μαζί με τον Νικήτα Εφημίδη γυρίσαμε την πόλη και βγάλαμε αμέτρητες φωτογραφίες των τοποθεσιών που θα απεικονίζαμε στα panels του manga. Οι χαρακτήρες των manga έργων μας Mythos και R.u.N. πρωταγωνιστούν και ο αναγνώστης γνωρίζει την Θεσσαλονίκη στην Αρχαία και Σύγχρονη εποχή μέσα από τα μάτια τους. Αφού ολοκληρώθηκε η ιστορία και ο Μάνος δημιούργησε το εξώφυλλο του manga oneshot, η κα. Πασχαλίδου έβαλε την τελευταία πινελιά στο έργο, τον τίτλο του. “ΤΟΤΕ ΚΑΙ ΤΩΡΑ, ΠΑΝΤΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ” ήταν ο τίτλος που έντυσε το manga tankoubon για την Θεσσαλονίκη.” μας λένε ο Φύλλης και ο Ραφαήλ.

Ένα στοιχείο που ξεχωρίζει τα manga, αυτά τα ιδιαίτερα και δημοφιλή ιαπωνικά κόμικς με την χαρακτηριστική τεχνοτροπία είναι ότι διαβάζονται ανάποδα, σαν να αρχίζουν από το τέλος και η σειρά των εικόνων είναι από τα δεξιά προς τα αριστερά. Στο πρώτο εσώφυλλοτου περιοδικού (ή τελευταίο σύμφωνα με την manga ανάγνωση), αν δεν είστε ανάμεσα στους 30.000 περίπου μυημένους που ασχολούνται με τα manga και τις διασκευές του σε anime (κινούμενα σχέδια), θα βρείτε οδηγίες για να μη χαθείτε στην ανάγνωση.

Ο Μάνος Λαγούβαρδος εξηγεί: “Τα manga μου αρέσουν για πολλούς λόγους. Πρώτα από όλα, το ιαπωνικό σχέδιο δεν είναι τίποτα άλλο από μια μορφή καρτούν. Δεν είναι ρεαλιστικά, αλλά περισσότερο εξπρεσιονιστικά θα έλεγα (με τα μεγάλα τους μάτια και τα λοιπά) και γι’ αυτό είναι πιο ελκυστικά σε μικρά παιδιά, όπως ακριβώς είναι και τα σχέδια της Disney. Άλλωστε, ο ίδιος ο Osamu Tezuka που ενέπνευσε ολόκληρη τη σχολή των σημερινών ιαπωνικών manga ήταν επηρεασμένος προπολεμικά από τον Disney. Ο βασικότερος λόγος που εγώ άρχισα να παρακολουθώ τα manga και τα άνιμε, οφειλόταν στο ότι αρχικά ήταν πιο άγνωστα και πιο ‘cult’. Ήταν διαφορετικά από όλα τα υπόλοιπα αμερικάνικα και γαλλικά καρτούν των 80s και αυτό με μάγευε όταν ήμουν μικρός. Τώρα η μπογιά τους μπορεί να έχει περάσει, αλλά η νοσταλγία είναι νοσταλγία.”.

Ο Μάνος Λαγούβαρδος γεννήθηκε το 1981 στην Αθήνα και έχει αποφοιτήσει από την σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ, πάντα όμως τον ενδιέφερε η εικονογράφηση και η δημιουργία κόμικς. Ο ίδιος λέει ότι αποφάσισε ότι θέλει να κάνει σχέδια σε όλη του τη ζωή γύρω στην Τετάρτη δημοτικού, όταν ζωγράφισε τον δάσκαλό του και άρεσε σε όλη την τάξη. Το 2001 έλαβε μέρος στον πανελλήνιο διαγωνισμό κόμικς του περιοδικού «9» της Ελευθεροτυπίας, όπου τιμήθηκε με τον 1ο Έπαινο. Σπουδές πάνω στα κόμικς δεν έκανε, είναι αυτοδίδακτος. Έχει συμμετάσχει σε workshops εικονογράφησης και κόμικς στον ΑΚΤΟ και από το 2009 και κάθε χρόνο πλέον λαμβάνει μέρος στην έκθεση κόμικς Comicdom Con Athens στην Ελληνοαμερικάνικη Ένωση. Το μεγάλο του πόνημα είναι το κόμικς “Galaxia”, μια περιπέτεια φαντασίας με δράση και πλοκή. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα ως ελεύθερος επαγγελματίας, σχεδιάζοντας κάθε λογής χάρτινους ήρωες για διαφημιστικές και εκδοτικές εταιρείες και μάλλον το πτυχίο του της αρχιτεκτονικής έχει αποσυρθεί σε ένα συρτάρι για πάντα: “Το Αρχιτεκτονικό επάγγελμα είναι στην παρούσα σε πολύ δύσκολη θέση λόγω της κρίσης, και οι περισσότεροι συνάδελφοί μου δυσκολεύονται. Η εναλλακτική εργασία είναι μια αναπόφευκτη επιλογή, ίσως. Ας ελπίσουμε ότι θα βελτιωθούν τα πράγματα. Εγώ ήμουν τυχερός με τα κόμικς και τα σχέδια και ναι, δεν νομίζω να επιστρέψω στην Αρχιτεκτονική πια.”

Και συνεχίζει μιλώντας για τη δουλειά του ως σκιτσογράφος: “Οι επιρροές μου δεν είναι μόνο από τα manga και -μάλλον- τα σκίτσα που φτιάχνω τώρα είναι ένα κράμα από διάφορες. Ωστόσο, δεν σχεδιάζω μόνο με έναν τρόπο. Κάθε σκιτσογράφος μπορεί να επιδιώξει να σκιτσάρει όπως του ζητήσουν αναλόγως με την δουλειά. Για παράδειγμα, το κόμικ Galaxia πιστεύω ότι διαφέρει σαν τεχνοτροπία από το “Τότε και τώρα πάντα Θεσσαλονίκη. Το κόμικ Galaxia δεν είναι manga. Είναι ένα ευρωπαϊκό κόμικ, που όπως όλα τα υπόλοιπα κόμικς και βιβλία το διαβάζουμε από αριστερά προς τα δεξιά. Απλώς έχει επιρροές στο σχέδιο. Το “Τότε και τώρα πάντα Θεσσαλονίκη”, προσπαθήσαμε συνειδητά να το πάμε πιο κοντά στο καθαρό ιαπωνικό manga. Είναι ασπρόμαυρο, διαβάζεται ανάποδα και έχει ιαπωνικά sound effects. Αλλά και πάλι, 100% manga δεν είναι, διότι δεν… είμαστε Ιάπωνες. Εμείς δανειστήκαμε όσα περισσότερα στοιχεία μπορούσαμε από αυτήν την ποπ κουλτούρα προκειμένου να το κάνουμε να θυμίζει έτσι.” Και συνεχίζει: “Η συγγραφή μιας ιστορίας μάλλον είναι το πιο δύσκολο κομμάτι, αλλά όχι τόσο στην σύλληψη μιας ιδέας όσο στην τελειοποίησή της. Άλλες φορές απαιτείται να δημιουργήσω έναν χαρακτήρα που πρέπει να παίξει έναν συγκεκριμένο ρόλο στην ιστορία, και άλλοτε χρειάζεται οι χαρακτήρες να ακολουθήσουν την πλοκή που έχω φτιάξει. Σχεδόν σε κάθε τόμο του Galaxia παρουσιάζονται νέοι χαρακτήρες, αλλά αυτό συμβαίνει διότι ήθελα να δημιουργήσω μια σπονδυλωτή ιστορία που τελικά συνενώνεται στο τέλος.”

Όσο για την εξέλιξη της 9ης τέχνης στην Ελλάδα, ο Μάνος είναι αισιόδοξος: “Όλο και περισσότερος κόσμος έρχεται και μας πλησιάζει κάθε χρόνο. Νέοι σκιτσογράφοι ξεπηδούν, cosplayers ασχολούνται με τους χάρτινους ήρωες και γενικά υπάρχει κινητικότητα στον χώρο. Πραγματικά πιστεύω για τα καλύτερα. Στην Ελλάδα μπορείς να βιοποριστείς πιο εύκολα σαν εικονογράφος, όχι σαν δημιουργός κόμικς (προτιμώ να μας λέμε έτσι, χε χε). Πάντως, δεν χρειάζεται να γίνουμε μετανάστες ακόμα, διότι είναι πολύ εύκολο να κάνουμε τηλε-εργασία ακόμα και με το εξωτερικό χάρη στο ίντερνετ. Αλλά κακά τα ψέμματα, εάν ζούσαμε στην Αμερική, που έχει τόσο δυνατή βιομηχανία στον κλάδο αυτό, όλα θα ήταν πιο ανθηρά.”

Το μεγάλο του όνειρο είναι να δει τη σειρά Galaxia να γίνεται κινούμενο σχέδιο. Όταν σχεδιάζει το κόμικ, δεν υπάρχει στιγμή που να μην το φαντάζεται animated… Ο ορισμός της επιτυχίας γι’ αυτόν είναι να μπορέσει να δημιουργήσει σπουδαίους ήρωες τους οποίους θα μπορεί να θυμάται ο κόσμος.

*Το «Τότε και Τώρα, Πάντα Θεσσαλονίκη» («Thessaloniki through time») είναι γραμμένο στα αγγλικά και τα ελληνικά και περιέχει δύο ιστορίες: Η μία αφορά την αρχαία Θεσσαλονίκη (με τίτλο «Run») και η άλλη τη σύγχρονη (με τίτλο «Mythos». Πρόκειται για μια και μοναδική έκδοση που τυπώθηκε σε 5.000 αντίτυπα τα οποία διανέμονται δωρεάν, στο Δημαρχείο και στα γραφεία της ΕΠΝ. Το πρώτο ελληνικό manga θα συμμετέχει στον όγδοο παγκόσμιο διαγωνισμό για ξένους δημιουργούς manga που διεξάγεται στην Ιαπωνία.