Τουρισμός-Ελλείψεις προσωπικού: Αυτά τα κενά ποιος θα τα καλύψει;

Την στιγμή που όλα παρουσιάζονται ιδανικά για την φετινή τουριστική σεζόν και τα μηνύματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά καθώς δεν αποκλείεται τα νούμερα να ξεπεράσουν εκείνα του 2019, υπάρχουν πολλά ζητήματα που φανερώνονται σιγά σιγά και θα απασχολήσουν τους επαγγελματίες του κλάδου.

Όταν συζητάμε για περισσότερη «δουλειά», είναι λογικό πως χρειάζονται και περισσότερα «χέρια» για να μπορέσει να εξυπηρετηθεί ο κόσμος που θα φτάσει στη χώρα μας. Όμως, φέτος περισσότερο από κάθε άλλη χρονιά οι επαγγελματίες του κλάδου ζορίζονται στο να βρουν προσωπικό, κάτι το οποίο δημιουργεί τεράστια κενά.

Μάλιστα, οι ξενοδόχοι ζητούν 80.000 αλλοδαπούς από Ασία για τις κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό, κάτι το οποίο όπως τονίζουν άνθρωποι του τουρισμού θα αλλοιώσει το ελληνικό «καλωσόρισμα» και το χαμόγελο που πολλοί τουρίστες αναζητούν όταν έρχονται στη χώρα μας.

Πολλές είναι οι επιχειρήσεις, ιδιαίτερα στη Χαλκιδική, που όπως και πέρυσι, θα επιστρατεύσουν συγγενείς για να μπορέσει να βγει η δουλειά.

Από την πλευρά τους, οι Έλληνες εργαζόμενοι δεν θέλουν να επιστρέψουν στη «σεζόν» καθώς όπως τονίζουν δεν μπορούν να δουλεύουν για 5-6 μήνες ασταμάτητα και στη συνέχεια τον υπόλοιπο χρόνο να μην γνωρίζουν πως θα τα βγάλουν πέρα.

Ένα από τα νησιά που μετράει ήδη αντίστροφα για την έναρξη της φετινής τουριστικής σεζόν είναι η Ρόδος, καθώς από τις 17 Μαρτίου ξεκινούν οι πτήσεις charter. Όπως εξηγεί ο πρόεδρος του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Ρόδου, Παναγιώτης Εγγλέζος: 

«Πιστεύουμε πως η κίνηση θα αγγίξει τα περσινά επίπεδα, ίσως να τα πάμε και λίγο καλύτερα. Οι ελλείψεις εργαζομένων που υπάρχουν αγγίζουν τις 3.500-4.000  κυρίως στα ξενοδοχεία και δεν γνωρίζουμε αν θα μπορέσουν να καλυφθούν.»

Για να βρεθεί μία λύση σ’ αυτό το ζήτημα που όπως φαίνεται θα απασχολήσει και φέτος, το ο κ. Εγγλέζος σε ημερίδα σε συνεργασία με τα εργατικά κέντρα Σερρών, Δράμας και Καβάλας. 

«Θα προσπαθήσουμε να πείσουμε ξανά τους εργαζόμενους της ευρύτερης περιοχής της βόρειας Ελλάδας να έρθουν εδώ, καθώς έχουμε μία σύμβαση, η οποία αποφέρει αύξηση 13% και σε σχέση με την πανελλαδική σύμβαση που έχει υπογραφεί είμαστε κατά 20% πιο πάνω. Η σύμβαση αυτή προβλέπει αξιοπρεπείς κανόνες διαμονής και διαβίωσης των ανθρώπων που θα έρθουν να δουλέψουν εδώ.»

Το φαινόμενο της οικονομικής κρίσης και μετέπειτα της υγειονομικής είχε ως συνέπεια πολλοί επαγγελματίες μάγειρες να απομακρυνθούν από το επάγγελμα, σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Αρχιμαγείρων Ελλάδος, Τάσο Ζησόπουλο.

«Αρκετοί έφυγαν στο εξωτερικό και άλλοι σταμάτησαν να δουλεύουν. Πέρυσι είχαμε περίπου 50.000 ελλείψεις, φέτος υπολογίζω πως θα φτάσουμε στις 70.000. Πέρυσι τουριστικά καταφέραμε και φτάσαμε τα νούμερα του 2019 και φέτος ίσως τα ξεπεράσουμε. Όμως αυτό για να συμβεί θα πρέπει να υπάρχουν περισσότερα “χέρια” από επαγγελματίες. Ανθρώπους με χαμόγελο που γνωρίζουν καλά την ελληνική φιλοξενία. Άλλωστε οι σερβιτόροι και οι μάγειρες είναι οι πρεσβευτές της χώρας μας και εκείνοι που “ταΐζουν” τον τουρισμό»

Όπως εξηγεί πολλοί επαγγελματίες έχουν στραφεί σε άλλες επαγγελματικές λύσεις καθώς μετά την σεζόν που συνήθως διαρκεί μέχρι τον Οκτώβριο έχουν το ταμείο ανεργίας μέχρι τον Δεκέμβριο και μέχρι να ξανά πάνε σεζόν μένουν στον «αέρα», καθώς λίγοι είναι επιχειρηματίες που θα προσλάβουν έναν εργαζόμενο ενώ γνωρίζουν 100% ότι σε λίγους μήνες θα φύγει ξανά. 

«Θα πρέπει να δώσουμε κίνητρα στους εργαζόμενους, ιδιαίτερα στους νέους, για να μείνουν. Να τους κρατήσουμε στον τουρισμό. Οι εργαζόμενοι από άλλες χώρες θα μπορέσουν να βοηθήσουν σε βοηθητικές δουλειές. Δεν είναι εφικτό ένας άνθρωπος που δεν γνωρίζει καλά να εξηγήσει το μενού στον τουρίστα ή ένας μάγειρας να μπορέσει να μαγειρέψει παραδοσιακά πιάτα»

Το ζήτημα της επιστροφής του ταμείου ανεργίας στα προ μνημονίων επίπεδα που απασχολεί χιλιάδες εργαζόμενους του κλάδου έθεσε σε επιστολή της η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων προς τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη

Την ίδια στιγμή η Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων στον Επισιτισμό – Τουρισμό (ΠΟΕΕΤ) εξήγγειλε στάση εργασίας και κινητοποιήσεις για τις 22 Φεβρουαρίου σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Κρήτη, Ρόδο και κάθε τουριστικό προορισμό στα κατά τόπους σωματεία τους.

Πιο αναλυτικά, στην επιστολή της ΠΟΞ αναφέρονται τα εξής: “Όπως γνωρίζετε, παρά τις σημαντικές προσπάθειες που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, η τουριστική περίοδος στις περισσότερες περιοχές της χώρας μας παραμένει χρονικά περιορισμένη. Το γεγονός αυτό επιτείνει και το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις μας να βρουν το απαραίτητο προσωπικό ώστε να καλύψουν τις κενές θέσεις εργασίας τους, οι οποίες το έτος 2022, σύμφωνα με σχετική μελέτη του ΙΤΕΠ, ξεπέρασαν τις 60.000.

Η επαναφορά του καθεστώτος χορήγησης του επιδόματος ανεργίας των εποχικά απασχολούμενων στα προ των μνημονίων επίπεδα, λαμβανομένου υπόψη του χρόνου απασχόλησης του κάθε εργαζομένου χωρίς περιορισμούς, δεν θα είναι απλώς ένα μέτρο που θα καλύψει πραγματικές ανάγκες και θα δώσει ουσιαστική βοήθεια σε ανθρώπους που τη χρειάζονται και οι οποίοι έχουν συμβάλει στο μέγιστο βαθμό με την εργασία τους στην τουριστική ανάπτυξη που έχει βιώσει η χώρα μας τα τελευταία χρόνια, αλλά παράλληλα θα αποτελέσει κίνητρο αφενός για την αύξηση της διάρκειας της εποχικής απασχόλησης και αφετέρου για την προσέλκυση νέων εργαζομένων σε έναν κλάδο που έχει στηρίξει όσο λίγοι την ελληνική οικονομία”.

Εργαζόμενοι από τρίτες χώρες και οι αντιδράσεις

Σε επιστολή τους προς την κυβέρνηση, το Ξενοδοχειακό Επιμελητήριο Ελλάδος (ΞΕΕ) και η ΠΟΞ ζητούν την εισαγωγή εργαζομένων από το εξωτερικό (τρίτες χώρες) προκειμένου να εργαστούν στα ξενοδοχεία και σε άλλους τομείς του τουρισμού, τονίζοντας ότι το 2022 δεν μπόρεσαν να καλυφθούν συνολικά 61.000 θέσεις, ενώ χιλιάδες εργαζόμενοι είχαν ενταχθεί σε έναν «πλειστηριασμό» αμοιβών, αλλάζοντας εργοδότη κάθε τρεις και λίγο.

«Εν όψει της καλοκαιρινής περιόδου του 2023», αναφέρει η επιστολή, «οι ξενοδοχειακές επιχειρήσεις έχουν ήδη επιδοθεί σε αγώνα δρόμου στην εσωτερική αγορά προκειμένου να προσελκύσουν προσωπικό, χωρίς τα επιθυμητά, όπως πληροφορούμαστε, αποτελέσματα. Το ίδιο συμβαίνει και σε όλες τις οικονομικά ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες, οι οποίες έχουν πλέον στραφεί στην αναζήτηση οικονομικών μεταναστών από τρίτες χώρες για να καλύψουν τις σχετικές ανάγκες τους. Πρόκειται, δυστυχώς, για μια κατάσταση που παγιώνεται – ένα πρόβλημα που χρήζει άμεσης αντιμετώπισης».

Παράλληλα οι ξενοδόχοι ζητούν να τροποποιηθεί η διάταξη της παραγράφου 3 του άρθρου 11 του Ν.4251/2014 ώστε να επιτραπεί και για τον τομέα του τουρισμού η μετάκληση εποχικά εργαζομένων από τρίτες χώρες, όπως συμβαίνει στις αγροτικές εργασίες. Τέλος, σημειώνουν, ο ξενοδοχειακός είναι ένας από τους ελάχιστους κλάδους της ελληνικής οικονομίας στον οποίο οι εργασιακές σχέσεις εξακολουθούν μέχρι και σήμερα να ρυθμίζονται από κλαδική συλλογική σύμβαση που προβλέπει πολύ υψηλότερες αμοιβές από τον κατώτατο μισθό, καθώς και θεσμικές διασφαλίσεις για τους εργαζομένους.

Ωστόσο, αντίθετοι στην εισαγωγή αλλοδαπών είναι οι συνδικαλιστές του κλάδου, οι οποίοι τονίζουν πως αν συμβεί κάτι τέτοιο θα αλλοιωθεί το ελληνικό στοιχεία και το ελληνικό «καλωσόρισμα»

«Αν αυτό συμβεί έστω και στο μισό σε 2-3 χρόνια που αυτοί οι άνθρωποι θα έχουν μάθει την δουλειά, δεν πρόκειται κανείς επιχειρηματίας να επιλέξει κάποιον Έλληνα που γνωρίζει καλά την εργασία, έχει προϋπηρεσία 25 χρόνια και θα ζητήσει περισσότερα χρήματα. 

Επίσης πολύ σημαντικό αν συμβεί κάτι τέτοιο θα χαθεί το ελληνικό στοιχείο και η φιλοξενία. Ο τουρίστας έρχεται για να δει πέρα από τον ήλιο και το χαμόγελο του Έλληνα εργαζόμενου. Αν υπάρχουν ξένοι εργαζόμενοι όλο αυτό θα χαθεί και εμείς προσπαθούμε να το αποτρέψουμε» τονίζει ο κ. Εγγλέζος.

Από την πλευρά του βέβαια ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρήγορης Τάσιος μιλώντας στο ΑΠΕ δήλωσε πως «το να φέρνεις εργαζομένους από τρίτες χώρες θεωρείται ταμπού, αλλά τα ταμπού είναι για να σπάνε», τονίζοντας ότι οι επιχειρήσεις θα ήθελαν να έχουν Έλληνες εργαζομένους, αλλά δυστυχώς δεν τους βρίσκουν.

Γιατί οι νέοι δεν θέλουν να δουλέψουν σεζόν;

Ένας από τους κύριους λόγους που οι εργαζόμενοι δεν θέλουν να επιστρέψουν πίσω στη σεζόν είναι οι εργασιακές συνθήκες. Η Βαλεντίνα, εργαζόμενη στην εστίαση εδώ και 3 χρόνια τονίζει ότι «δεν υπάρχει κανένα ρεπό για 4-5 μήνες. Πέρα μόνο αν το συμφωνήσεις αλλά και εκεί μπορεί αν φεύγουν άτομα και δεν βγαίνει η δουλειά, να μην το πάρεις ποτέ. Επίσης οι ώρες είναι πάρα πολλές. Σίγουρα εξαρτάται με το τι συμφωνία θα κάνεις αλλά έχω ακούσει παιδιά να δουλεύουν πάνω από 10 ώρες την ημέρα, χωρίς κανένα διάλλειμα. Ακόμα και εγώ που ήμουν 8ωρο δεν προλάβαινα να φάω κάτι»

Ένα άλλο σοβαρά θέμα που θέτει είναι οι δεκάδες απαιτήσεις των επιχειρηματιών και οι συνθήκες στα δωμάτια που μένουν οι εργαζόμενοι.

«Δεν έχω σπουδάσει το να είμαι σερβιτόρα. Εργάζομαι αναγκαστικά για να βγάλω κάποια χρήματα. Πολλές φορές οι εκάστοτε εργοδότες έχουν παράλογες απαιτήσεις, ζητούν λεπτομέρειες που δεν μπορούν τα παιδιά που δουλεύουμε να γνωρίζουμε και υπάρχει πολλή έντονη πίεση. Επίσης πολλά παιδιά μένουν σε «τρύπες»-δωμάτια, τα οποία είναι βρώμικα, με κατσαρίδες και 3-4 μαζί, κάτι το οποίο επίσης μπορεί να μην αρέσει σε πολλούς»