Τροχαία ατυχήματα, η γενοκτονία της ασφάλτου: Πάνω από 1100 οι νεκροί την τελευταία διετία
Σοκάρουν οι αριθμοί – Τι λένε οι ειδικοί και που πάσχει το σύστημα
Η έλλειψη οδικής αγωγής και παιδείας, η ανεπάρκεια των ελέγχων και η κακή κατάσταση των δρόμων αλλά και τα κινητά τηλέφωνα, το αλκοόλ και η απερισκεψία, είναι οι κύριες αιτίες της «γενοκτονίας» της ασφάλτου στην Ελλάδα, όπου την τελευταία διετία σε θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα έχασαν τη ζωή τους 1155 άνθρωποι ενώ πολλές εκατοντάδες τραυματίστηκαν σοβαρά.
Τα στοιχεία σοκάρουν και η χώρα μας παραμένει από τις πιο «θανατηφόρες» χώρες στα τροχαία δυστυχήματα στην Ευρώπη των 27 καθώς βρίσκεται χαμηλά, στην 23η θέση της ευρωπαϊκής κατάταξης. Όταν ο μέσος ευρωπαϊκός όρος είναι 46 νεκροί ανά εκατομμύριο κατοίκων ετησίως, στη χώρα μας είναι 58 νεκροί γεγονός που σημαίνει ότι περίπου 600 – 700 ζωές χάνονται ετησίως στους ελληνικούς δρόμους και μάλιστα ανθρώπων που σε μεγάλο ποσοστό βρίσκονται σε νεαρή και παραγωγική ηλικία.
Το πρώτο δεκάμηνο 2023 είχαμε στην Ελλάδα 518 νεκροί ενώ το 2022 έκλεισε με ένα τραγικό απολογισμό: σύμφωνα με στοιχεία Διεύθυνσης Τροχαίας της Ελληνικής Αστυνομίας, στο σύνολο της επικράτειας, καταγράφηκαν 601 θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα με 637 θύματα και 550 σοβαρά τροχαία με 628 βαριά τραυματίες.
Μόλις πρόσφατο είναι το θανατηφόρο δυστύχημα της 26ης Δεκεμβρίου, με θύμα έναν 24χρονο στην Επανομή της Θεσσαλονίκης. Το αυτοκίνητο του ξέφυγε από την πορεία και έπεσε σε τσιμεντένιο τοιχίο, με αποτέλεσμα να βρει ακαριαία θάνατο. Επίσης ανήμερα τα Χριστούγεννα, τα ξημερώματα της 25ης Δεκεμβρίου, στα Βριλήσσια, σημειώθηκε θανατηφόρο ατύχημα με θύματα δύο παιδιά, μόλις 17 και 18 ετών. Προηγήθηκε η απώλεια μίας 19χρονης στον Έβρο και ενός 27χρονου μοτοσυκλετιστή στο Ίλιον, με την λίστα θανάτου στους ελληνικούς δρόμους να μην έχει τελειωμό.
Να σημειωθεί ότι τα τροχαία δυστυχήματα είναι η πρώτη αιτία θανάτου για τους νέους στην Ελλάδα, ενώ οι λόγοι που συντηρούν το φαινόμενο στη χώρα μας είναι η έλλειψη οδικής παιδείας, και γι αυτό έχουμε αυξημένες παραβατικές οδηγικές συμπεριφορές, αλλά και οι ανεπαρκείς έλεγχοι.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΑΣ που παρουσιάστηκαν στην Επιτροπή Οδικής Ασφάλειας της Βουλής, στο πλαίσιο της ειδικής συνεδρίασης σχετικά με την οδική παιδεία, η αστυνομική διευθύντρια της Διεύθυνσης Τροχαίας του Αρχηγείου της ΕΛΑΣ Ευαγγελία Βαμβακάρη, ανέφερε ότι οι κυριότερες παραβατικές συμπεριφορές που οδηγούν σε τροχαίο ατύχημα είναι οι ακόλουθες: Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, η κίνηση στο αντίθετο ρεύμα, η μη χρήση προστατευτικού κράνους και ζώνης, η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη και οι αντικανονικοί ελιγμοί.
Ειδικά για το αλκοόλ υπολογίζεται ότι περίπου το 23-25% των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων σχετίζονται με την οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
Όλα τα παραπάνω περιγράφουν μία οδηγική συμπεριφορά που αναπόφευκτα οδηγεί σε τροχαία ατυχήματα και δυστυχήματα.
Η έλλειψη οδικής παιδείας είναι εμφανής από το γεγονός ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των θανατηφόρων τροχαίων ατυχημάτων καταγράφεται σε κατοικημένες περιοχές και πολύ λιγότερο στο επαρχιακό οδικό δίκτυο. Αυτό σημαίνει ότι οι κάτοικοι των αστικών κέντρων στην Ελλάδα δεν έχουν εμπεδώσει επαρκώς την κουλτούρα της αυτοκίνησης ώστε να σέβονται του κανόνες οδικής κυκλοφορίας. Σημαντικό εξάλλου είναι το γεγονός ότι καταγράφεται θανάσιμος τραυματισμός σε υψηλό ποσοστό, κυρίως των οδηγών των οχημάτων, τα οποία στην πλειοψηφία τους είναι ιδιωτικής χρήσης οχήματα και μοτοσικλέτες.
Σε ότι αφορά τις ηλικιακές ομάδες, τα πρωτεία κρατούν άτομα που κυρίως είναι 55 ετών και άνω ενώ ακολουθεί η ηλικιακή ομάδα των νέων 18 έως 25 ετών. Επίσης σημαντικό είναι ότι τα περισσότερα θανατηφόρα τροχαία ατυχήματα, συμβαίνουν σε σημαντικό ποσοστό κατά τη διάρκεια της νύχτας από τα μεσάνυχτα ως τις 7΄ το πρωί. Επίσης πολλά θανατηφόρα τροχαία συμβαίνουν τις πρωινές ώρες από 9πμ έως 1μμ ενώ λιγότερα τις ώρες 5μμ με 9μμ.
Επίσης υψηλό παραμένει και το ποσοστό παράσυρσης των πεζών: σε μια 15ετία 2.410 άνθρωποι, πεζοί, σκοτώθηκαν σε τροχαία στην Ελλάδα.
Γερασμένος ο στόλος των οχημάτων
Ωστόσο σημαντικό ρόλο φαίνεται να παίζει και η ηλικία των αυτοκινήτων, Δεν είναι τυχαίο ότι στα τροχαία ατυχήματα με αυτοκίνητα ηλικίας έως 5 ετών, το ποσοστό των θανατηφόρων είναι 15% ενώ με αυτοκίνητα ηλικίας 16-25 ετών το ποσοστό αυξάνεται στο 30%.
Το ίδιο ισχύει και στους σοβαρούς τραυματισμούς καθώς το 19% των ατυχημάτων με νεότερα αυτοκίνητα οδηγεί σε σοβαρούς τραυματισμούς, ενώ για τα αυτοκίνητα 16-25 ετών και 26-30 ετών, τα ποσοστά είναι 23% και 21% αντίστοιχα. Σύμφωνα με τους ειδικούς αυτό συμβαίνει διότι τα παλιά αυτοκίνητα δεν διαθέτουν σύγχρονα συστήματα οδηγού. Συνεπώς, πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι ο ελληνικός στόλος αυτοκινήτων είναι από τους παλαιότερους στην Ευρώπη, με μέση ηλικία λίγο πάνω από τα 16 έτη.
Τι προτείνουν οι ειδικοί
Όσοι μελετούν το πρόβλημα στην Ελλάδα, θεωρούν ότι απαιτείται η πρόληψη μέσω της παιδείας ώστε να αλλάξει η συμπεριφορά οδηγών και πεζών και η βελτίωση των οδικών υποδομών, όπως και η χρήση των νέων τεχνολογιών.
Το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» προτείνει την καθιέρωση του ορίου των 30 χλμ./ώρα στις κατοικημένες για την βελτίωση της ασφάλειας καθώς προσφέρει μεγαλύτερο περιθώριο αντίδρασης στον οδηγό και μειώνει τις συνέπειες μιας σύγκρουσης. Επίσης θεωρεί ότι πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις στις οδικές υποδομές ιδίως σε σημεία των πόλεων όπου παρατηρούνται ελλείψεις στα πεζοδρόμια, στις διαβάσεις και στο φωτισμό. Η τη χώρα μας έχει το μεγαλύτερο ποσοστό θανατηφόρων τροχαίων μέσα στον αστικό ιστό (56% Ελλάδα – 38% στην ΕΕ).
Ο Γιάννης Πολίτης αναπληρωτής καθηγητής συγκοινωνιακής τεχνικής στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Α. Π. Θ. θεωρεί ότι η πολιτεία θα πρέπει να εκσυγχρονίσει τους ελέγχους στους δρόμους, καθώς η παραδοσιακή αστυνόμευση έχει αποδειχτεί ανεπαρκής. «Αυτό που δείχνει η διεθνής εμπειρία είναι ότι πρέπει να μπουν κάμερες, που σέβονται τα προσωπικά δεδομένα για καλύτερη αστυνόμευση. Δυστυχώς θα έχουμε αύξηση των τροχαίων ατυχημάτων όπως παρατηρείται τα δύο τελευταία χρόνια μετά την πανδημία» τονίζει και αναφέρει «τα περισσότερα θανατηφόρα ατυχήματα καταγράφονται στις πόλεις και όχι στους αυτοκινητόδρομους. Άρα πρέπει να κάνουμε χρήση των νέων τεχνολογιών με κάμερες ειδικά σε κρίσιμα σημεία, όπως σε σταυροδρόμια».
Επίσης αναφέρει ότι το όριο ταχύτητας στις πόλεις, παίζει ρόλο αλλά πρέπει να συνδυαστεί με έργα οδοποιίας και παρεμβάσεις που χαμηλώνουν την ταχύτητα ενώ τονίζει την ανάγκη της εκπαίδευσης με την εισαγωγή του μαθήματος κυκλοφοριακής αγωγής στα σχολεία. «Ο Σύλλογος Ελλήνων Συγκοινωνιολόγων έχει επισημάνει την ανάγκη της εισαγωγής του μαθήματος κυκλοφοριακής αγωγής και αυτό πρέπει να ξεκινήσει από πολύ μικρή ηλικία. Υπάρχουν εκπαιδευτικά προγράμματα και χρειάζεται ένας στρατηγικός σχεδιασμός για να επενδύσουμε εκπαιδευτικά στις νέες γενιές ώστε να αλλάξουμε την συμπεριφορά στους δρόμους» αναφέρει και τονίζει πως «δίπλα στα μαθήματα για τις νέες τεχνολογίες πρέπει να υπάρχει το μάθημα κυκλοφοριακής αγωγής, διότι όλο και πιο νέοι άνθρωποι πεθαίνουν σε θανατηφόρα δυστυχήματα».
Όπως τονίζει σήμερα γίνονται κάποια σεμινάρια ή επισκέψεις των παιδιών σε πάρκα κυκλοφοριακής αγωγής, αλλά στη χώρα μας η εκπαίδευση κυκλοφοριακής αγωγής παραμένει ερασιτεχνική.
Γεγονός που όπως αποδεικνύεται τελικά κοστίζει πολύ ακριβά σε ανθρώπινες ζωές.
