Βικτόρια Χίσλοπ: Το κουράγιο πηγάζει από μέσα μας

Η κα Χίσλοπ επιστρέφει πολλές φορές στη χώρα μας και «σκαλίζει» την πρόσφατη ιστορία της. Το πρώτο της μυθιστόρημα, άλλωστε, το 2005, «Το Νησί» που της χάρισε το βραβείο του Καλύτερου Πρωτοεμφανιζόμενου Συγγραφέα για το 2007, διαδραματίζεται στη χώρα μας. Ξεκίνησε να εργάζεται στο χώρο των εκδόσεων και τις δημόσιες σχέσεις, αλλά έκανε μια στροφή καριέρας και άρχισε να εργάζεται ως ανεξάρτητη ταξιδιωτική δημοσιογράφος, επάγγελμα που την έφερε σε κάθε γωνιά της γης.

“Το Νησί” έχει κυκλοφορήσει σε 23 χώρες και σήμερα περιλαμβάνεται στη λίστα των πιο επιτυχημένων μυθιστορημάτων διεθνώς, ενώ κατατάχθηκε ανάμεσα στα 100 πιο επιδραστικά βιβλία της δεκαετίας. Η επιτυχία του βιβλίου έκανε τους παραγωγούς του Χόλιγουντ να ζητήσουν τα δικαιώματα για τη δημιουργία μιας ταινίας, αλλά εκείνη προτίμησε να παραχωρήσει τα δικαιώματα στο Mega με αποτέλεσμα τη γνωστή, εξαιρετικής αισθητικής, σειρά.

Σήμερα, είναι δημοσιογράφος, συνεργάζεται με τις εφημερίδες Sunday Telegraph και Daily Telegraph, όπως και με το περιοδικό Woman & Home και ζει στο Κεντ της Αγγλίας μαζί με το σύζυγό της και τα δυο παιδιά της. Η βρετανίδα συγγραφέας αφού έκανε το 2008 μια μικρή στάση στην Ισπανία του Εμφυλίου με τον «Γυρισμό», ξαναγύρισε στην Ελλάδα γράφοντας «Το νήμα», μια ερωτική ιστορία που έχει ως φόντο τη Θεσσαλονίκη του 20ο αιώνα, από το 1917 έως το 1970.

Λίγες ώρες πριν βρεθεί στη σκηνή του TEDx Thessaloniki 2012, η Βικτόρια Χίσλοπ μιλάει στην Parallaxi για τη συγγραφή, την Ελλάδα και τη Θεσσαλονίκη…

H πρώτη σας επαγγελματική ιδιότητα ήταν ταξιδιωτική δημοσιογράφος. Γιατί επιλέξατε ανάμεσα στις χώρες που ταξιδεύατε την Ελλάδα και την ιστορία της ως φόντο για τα μυθιστορήματά σας;

Αγαπάω την Ελλάδα περισσότερο από κάθε άλλη χώρα που έχω επισκεφτεί και αυτό νομίζω απαντάει στο ερώτημά σας. Γύρισα όλο τον κόσμο και επισκέφτηκα όλες τις Ηπείρους (λίγες χώρες μου έχουν μείνει, αληθινά λίγες) και η Ελλάδα είναι αυτή, στην οποία μου αρέσει πιο πολύ να βρίσκομαι. Η ελληνική ιστορία είναι γεμάτη με δραματικά στοιχεία και έμπνευση για μένα. Είμαι σίγουρη ότι άλλοι συγγραφείς βρίσκουν κάτι ανάλογο σε άλλες χώρες αλλά για μένα υπάρχει ένας ανεξήγητος δεσμός με την Ελλάδα, κάτι πολύ βαθιά ριζωμένο.

Ποια είναι η δικιά σας εικόνα για τον τόπο μας μετά από τη μακροχρόνια εντρύφηση στην ιστορία της σχετικά με αυτήν που παρουσιάζουν τα media μετά το ξέσπασμα της Κρίσης;

Μου φαίνεται πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που βρίσκεται σε μεγάλη αναταραχή εδώ και πολύ καιρό. Όταν μελέτησα την ιστορία της μέσα στον 20ο αιώνα εντυπωσιάστηκα από τον μεγάλο αριθμό κρίσεων τις οποίες αντιμετώπισε στη διάρκεια του αιώνα. Κυριολεκτικά κάθε 15 με 20 χρόνια, κάποιου είδους καταστροφή συνέβαινε εδώ –μερικές φορές από κάποιον εξωτερικό παράγοντα, άλλες φορές κάποια φυσική καταστροφή, άλλες φορές γιατί οι Έλληνες συγκρούονται μεταξύ τους. Τα μέσα ενημέρωσης στη Μ. Βρετανία κάλυψαν τα πρόσφατα γεγονότα ποικιλοτρόπως –και πιστεύω ότι τελικά έδιναν μια ισορροπημένη εικόνα της ιστορίας-, μερικές φορές με ρεπορτάζ των ανθρώπων που υποφέρουν στους δρόμους, ανθρώπων ανέργων, χωρίς φαγητό, χωρίς σπίτια, σαν αποτέλεσμα των άγριων περικοπών των μισθών που αφήνουν τους ανθρώπους ανίκανους να επιβιώσουν. Μετά την επόμενη μέρα, παρουσίαζαν μια ιστορία διαφθοράς –σχετικά με τον αριθμό των υποτιθέμενων τυφλών ανθρώπων στη Ζάκυνθο που διεκδικούσαν και έπαιρναν επιδόματα. Και τα δυο αυτά πορτρέτα της χώρας είναι αληθινά. Και τα δυο είναι σοκαριστικά.

Τα μυθιστορήματα σας διαδραματίζονται σε δύσκολες ιστορικές στιγμές, σαρωτικές για τη ζωή των ανθρώπων. Κατά κάποιο τρόπο βρισκόμαστε τώρα στην καρδιά μιας από αυτές τις στιγμές. Ποιο είναι το πιο επικίνδυνο σενάριο που σας τρομάζει στην εξέλιξη της σημερινής κατάστασης στην Ευρώπη;

Σχετικά με την Ελλάδα ειδικά, μια αθέτηση, μια έξοδος από το ευρώ και μια βαθύτερη ανθρωπιστική κρίση, που περιλαμβάνει μια επιδείνωση της κατάστασης στην υγεία και την παιδεία – οδηγεί σε μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για το μέλλον της χώρας, σε μια κρίση για τους νέους ανθρώπους που δεν θα έχουν ούτε εκπαίδευση ούτε δουλειές. Αυτή είναι μια εξαιρετικά εκρηκτική κατάσταση. Αλλά και να «δεις» μια λύση για όλα αυτά δεν είναι εύκολο. Οι πολιτικοί αντιμετωπίζουν μια πολύ δύσκολη κατάσταση μπροστά τους όπως και ο λαός – αλλά το εκλογικό σώμα πρέπει να βάλει τους σωστούς ανθρώπους επικεφαλής για να αντιμετωπίσουν τον ηράκλειο στόχο.

Ποιες είναι οι ιστορικές σας πηγές; Τα ιστορικά κείμενα ή οι άνθρωποι και οι μαρτυρίες τους;

Διαβάζω όσο περισσότερα ιστορικά κείμενα μπορώ και μετά φαντάζομαι πώς κυλούσε η ζωή για τους συνηθισμένους ανθρώπους. Μέχρι αυτή τη στιγμή δεν έχω μιλήσει με ανθρώπους για τις προσωπικές τους ιστορίες –για μένα αυτός δεν είναι τρόπος να γράψεις ένα μυθιστόρημα, αυτός είναι ο τρόπος για να γράψεις μια πραγματεία, που είναι ένα τελείως διαφορετικό πράγμα. Προτιμώ να χρησιμοποιώ τη φαντασία μου.

Για κάποιον που ερεύνησε το ιστορικό υλικό της πόλης μας και την πολυπολιτισμική της ταυτότητα, πόση από αυτήν την ατμόσφαιρα συναντήσατε στη Θεσσαλονίκη τις φορές που την επισκεφτήκατε;

Υπάρχει ακόμα μια πολυπολιτισμική ατμόσφαιρα, αλλά διαφορετικής μορφής από αυτήν που υπήρχε στις αρχές του 20ου αιώνα. Οι φωτογραφίες από εκείνη την περίοδο των Μουσουλμάνων, των Χριστιανών και των Εβραίων, όλων ανακατεμένων να κυκλοφορούν μαζί, είναι θαυμάσιες, εξαιρετικές. Συνειδητοποίησα χτες ότι το Λονδίνο πιθανότατα έχει σήμερα αυτή την εικόνα –στο κέντρο του Λονδίνου, σε έναν καθημερινό δρόμο, υπάρχει τέτοια μίξη εθνικοτήτων- και αυτό την κάνει μια πολύ ζωντανή πόλη. Η Θεσσαλονίκη είναι λιγότερο έτσι τώρα. Οι πόλεις θα έπρεπε πάντα να είναι σε κατάσταση αλλαγής, παρά να είναι μουσεία, δηλαδή στατικές, σχεδόν «στον πάγο» -και η Θεσσαλονίκη μοιάζει να προσπαθεί συνέχεια να βελτιωθεί, να επεκταθεί, να γίνει ελκυστική στους ξένους- αυτός είναι ο μοντέρνος κόσμος. Δεν πρέπει να μένουμε στατικοί.

18 λεπτά στη σκηνή για μια TEDx ομιλία. Από πού μπορούν να αντλήσουν οι ακροατές σας το θάρρος να δημιουργούν, όπως προτρέπει το θέμα της φετινής διοργάνωσης;

Πιστεύω ότι κουράγιο πηγάζει περισσότερο από μέσα μας – πρέπει απλώς να το αφήσουμε να βγει και να μη φοβόμαστε μήπως υποπέσουμε σε λάθη, να μην φοβόμαστε για τις αντιδράσεις που μπορεί να έχουν οι άλλοι.