Τι είναι η Αλλαντίαση και πώς θα προστατευτούμε – Δύο ακόμα κρούσματα στην Ελλάδα

Δύο ακόμα ύποπτα κρούσματα αλλαντίασης εντοπίστηκαν πριν λίγες μέρες στη χώρα μας, όπως αναφέρει ανακοίνωσή του ΕΟΔΥ.

Πρόκειται για ζευγάρι τουριστών, το οποίο νοσηλεύεται σε σταθερή κλινική κατάσταση σε υγειονομικές μονάδες της Αττικής, ενώ μάλιστα, η μια ασθενής είναι διασωληνωμένη.

Όπως αναφέρθηκε σε σχετική ανακοίνωση, το ζευγάρι που βρισκόταν στην Ελλάδα για διακοπές, κατανάλωσε, λίγες ημέρες πριν την έναρξη των συμπτωμάτων, σπαράγγια παρασκευασμένα από τους ίδιους με τη διαδικασία της κονσερβοποίησης.

Προηγούμενη φορά που ακούσαμε για την Αλλαντίαση, ήταν τον περασμένο Μάρτιο όταν μητέρα και κόρη στο Κιάτο κατανάλωσαν φασολάκια από την κατάψυξη και η νεότερη γυναίκα βρήκε τραγικό θάνατο, ενώ η ηλικιωμένη μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο της Κορίνθου όπου διασωληνώθηκε.

Το χρονικό διάστημα 2004-2020 καταγράφηκαν στη χώρα μας τέσσερα περιστατικά αλλαντίασης. Το πρώτο ήταν το 2009 και αφορούσε ένα βρέφος ηλικίας 3,5 μηνών από την περιφέρεια Πελοποννήσου. Τα επόμενα ήταν δύο επίσης επιβεβαιωμένα περιστατικά, σε αγοράκια ηλικίας 3 και 2 μηνών από την Αττική και την Πελοπόννησο, αντιστοίχως.

Το τέταρτο περιστατικό ήταν ενδεχόμενο και καταγράφηκε πάλι το 2017. Επρόκειτο για μία 59χρονη γυναίκα από την Κεντρική Μακεδονία.

Τι είναι η Αλλαντίαση;

Η αλλαντίαση είναι μία σοβαρή αλλά, ευτυχώς, σπάνια νόσος που οδηγεί σε παράλυση των μυών. Προκαλείται από την ομώνυμη τοξίνη, την οποία παράγει συνήθως το βακτήριο κλωστηρίδιο της αλλαντίασης (clostridium botuiinum), το οποίο παράγει την πιο ισχυρή στη φύση εξωτοξίνη και ποσότητά της μικρότερη από 1 mg είναι θανατηφόρα για τον άνθρωπο. Η τοξίνη της αλλαντίασης προκαλεί παράλυση των μυών των οφθαλμών, των μυών του προσώπου, του φάρυγγα, των αναπνευστικών μυών, και του μυοκαρδίου.

Το άτομο που έχει προσβληθεί από το μικρόβιο μπορεί να εμφανίσει πτώση βλεφάρων, δυσκολία στην ομιλία, δυσκαταποσία, δυσκολία κίνησης των άκρων του και δυσκολία στην αναπνοή, καταστάσεις που αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως οδηγούν στο θάνατο.

Η τοξίνη της αλλαντίασης καταστρέφεται στους 100 βαθμούς Κελσίου σε 20 λεπτά, ενώ οι σπόροι του κλωστηριδίου καταστρέφονται στους 121 βαθμούς Κελσίου σε 5 λεπτά. Η θερμοαντοχή αυτή ελαττώνεται σε όξινο περιβάλλον και σε περιβάλλον με υψηλή συγκέντρωση αλάτων.

Μορφές αλλαντίασης

Υπάρχουν τρεις μορφές αλλαντίασης:

1. Η τροφική αλλαντίαση
2. Η αλλαντίαση από τραύματα που είναι σπάνια και προκαλείται από την επιμόλυνση με το κλωστηρίδιο.
3. Η βρεφική αλλαντίαση, η οποία συνδέεται με την κατανάλωση από βρέφη μελιού το οποίο περιείχε σπόρους του κλωστηριδίου. Ο χρόνος επώασης της νόσου κυμαίνεται από 12 μέχρι 36 ώρες.

Το Κλωστηρίδιο βρίσκεται παντού στο έδαφος, στα γεωργικά προϊόντα, το έντερο των ανθρώπων και των φυτοφάγων ζώων, το νερό, στα ψάρια και τα θαλασσινά. Τα περισσότερα κρούσματα αλλαντίασης προέρχονται από την κατανάλωση κονσερβών οικιακής κατασκευής, και κυρίως κονσερβών λαχανικών και ψαριών του γλυκού νερού που έχουν συντηρηθεί σε αναερόβιες συνθήκες.

Όπως αναφέρει ο Εθνικός Οργανισμός Δημοσίας Υγείας (ΕΟΔΥ), σε γενικές γραμμές τα συμπτώματα της αλλαντίασης συμπεριλαμβάνουν:

• Διπλωπία (ο ασθενής βλέπει διπλά είδωλα)
• Θολή όραση
• Βλεφαρόπτωση
• Βραδυγλωσσία (αργή ομιλία)
• Δυσκολίες στην κατάποση (δυσκαταποσία)
• Ξηροστομία

Ειδικά τα βρέφη με αλλαντίαση παρουσιάζουν:

• Αδύναμο κλάμα
• Αδύναμο μυϊκό τόνο
• Αδυναμία λήψης τροφής
• Λήθαργο

Η νόσος προκαλεί συμμετρική παράλυση στο σώμα και παράλυση των αναπνευστικών μυών. Όλες οι μορφές αλλαντίασης μπορεί να είναι θανατηφόρες και χρειάζονται άμεση θεραπεία.Μυϊκή αδυναμία

Συχνότητα

Η νόσος έχει παγκόσμια κατανομή. Σποραδικά κρούσματα και επιδημίες τροφιμογενούς αλλαντίασης συμβαίνουν όταν καταναλώνονται τροφές που παρασκευάζονται ή συντηρούνται με μεθόδους που δεν καταστρέφουν τα σπόρια με αποτέλεσμα να επιτρέπεται η παραγωγή τοξίνης. Περιστατικά βρεφικής αλλαντίασης έχουν καταγραφεί σε Αμερική, Αργεντινή, Αυστραλία, Καναδά, Ιταλία και Ιαπωνία.

Στις ΗΠΑ καταγράφονται περίπου 145 κρούσματα αλλαντίασης κάθε χρόνο. Από αυτά, το 65% είναι κρούσματα βρεφικής αλλαντίασης, το 20% τραυματικής και το 15% τροφιμογενούς αλλαντίασης. Επιδημίες τροφιμογενούς αλλαντίασης έχουν ξεσπάσει στο παρελθόν: (α) στην Ταϊλάνδη το 2006 (κατανάλωση σπιτικών μπαμπού), (β) στην Κίνα το 2007 (κατανάλωση ατελώς συντηρημένου λουκάνικου) και (γ) στο Τέξας των ΗΠΑ το 2007 (κατανάλωση κονσέρβας σάλτσας τσίλι).

Τρόποι προστασίας

• Μην καταναλώνετε τρόφιμα με αλλοιωμένα χαρακτηριστικά όπως η οσμή, η γεύση και το χρώμα.
• Προσέχετε τις κονσέρβες που αγοράζετε. Αποφύγετε όσες είναι διογκωμένες, φέρουν χτυπήματα και οξειδώσεις και ελέγχετε πάντοτε την ημερομηνία λήξης.
• Όταν καταναλώνετε κονσερβοποιημένα τρόφιμα καλό είναι να τα επεξεργάζεστε θερμικά πριν τα καταναλώσετε.
• Προσθέστε στις τροφές λεμόνι, το οποίο δημιουργεί όξινο περιβάλλον.

Πρόληψη

• Πρέπει να εφαρμοστούν οι κατάλληλες τεχνικές προκειμένου να διασφαλιστεί η ασφάλεια του ατόμου από τα μικρόβια αλλαντίασης. Αυτές οι τεχνικές περιλαμβάνουν:
• Μαγείρεμα του φαγητού στους 250 για τουλάχιστον 30 λεπτά
• Βράσιμο του φαγητού για 10 λεπτά πριν να σερβιριστεί
• Να τρώτε φαγητό σερβιρισμένο σε πιάτο αντί απευθείας από την συσκευασία που προήλθε
• Να αποθηκεύετε το λάδι με εκχύλισμα σκόρδου ή βοτάνων στην κατάψυξη.
• Αποφύγετε να δώσετε σε βρέφη κάτω του 1 έτους μέλι, προκειμένου να μειωθεί ο κίνδυνος της παιδικής αλλαντίασης
• Αποφύγετε την ένεση ή την εισπνοή ναρκωτικών του δρόμου

Θεραπεία

Η αντιμετώπιση της αλλαντίασης γίνεται με την χορήγηση αντιτοξίνης. Δεν θεραπεύει την εγκαταστημένη νόσο, αλλά εμποδίζει την επέκταση της. Σε όσους χάνουν την ικανότητα να αναπνέουν, ο μηχανικός αερισμός είναι απαραίτητος και μπορεί να διαρκέσει για μήνες. Τα αντιβιοτικά μπορεί να είναι χρήσιμα στην τραυματική αλλαντίαση. Ο θάνατος επέρχεται στο 5 με 10% των ανθρώπων.

Τα συμπτώματα στην τροφιμογενή αλλαντίαση ξεκινούν είτε πολύ νωρίς, μέσα σε 6 ώρες από την κατανάλωση μολυσμένης τροφής, είτε αργά έως και 10 ημέρες μετά. Συνήθως, ο μέσος χρόνος επώασης της νόσου είναι 18-36 ώρες.

Στην εισπνευστική αλλαντίαση, ο χρόνος επώασης είναι μεγαλύτερος και κυμαίνεται από 12 έως 80 ώρες μετά την έκθεση, ενώ στη βρεφική είναι άγνωστος λόγω του ότι δεν διευκρινίζεται συνήθως πότε έγινε η κατάποση των σπόρων του βακτηρίου.

Παρόλο που η απέκκριση τοξίνης και μικροβίων στα κόπρανα των ενηλίκων ασθενών με εντερική τοξιναιμία συνεχίζεται για εβδομάδες ή μήνες μετά την έναρξη των συμπτωμάτων, δεν έχει καταγραφεί μετάδοση της νόσου από άνθρωπο σε άνθρωπο.

*Με στοιχεία από ΕΟΔΥ