Τι συμβαίνει με τις δικογραφίες μεγάλων υποθέσεων που έρχονται στο “φως”;
Η δημοσιοποίηση στοιχείων σε πρόσφατες δικαστικές υποθέσεις που απασχόλησαν έντονα την κοινωνία, γεννά ερωτηματικά
Με αφορμή τις πρόσφατες, μεγάλες δικαστικές υποθέσεις που έχουν στρέψει τα φώτα της δημοσιότητας πάνω τους και την συχνή δημοσιοποίηση στοιχείων από τις δικογραφίες των υποθέσεων αυτών, αναζητάμε τους λόγους που μπορεί να συμβεί αυτό, τα κίνητρα και, ενδεχομένως, και το νομικό υπόβαθρο μίας τέτοιας διαρροής.
Δεν είναι λίγες εκείνες οι φορές που είδαμε να γίνονται αντικείμενο σχολιασμού οι δικογραφίες υποθέσεων που απασχολούν τα τηλεοπτικά μέσα, καθώς και ολόκληρα άρθρα με λεπτομέρειες που αφορούν τις υποθέσεις.
«Όλη αυτή η διαδικασία είναι μυστική, επομένως όλα αυτά που γίνονται, γίνονται παράνομα. Το θέμα είναι ότι τις διαρροές όλες ισως τις κάνουν οι δικηγόροι που είναι οι μόνοι που έχουν πρόσβαση, οι οποίοι παίρνουν τις δικογραφίες και στη συνέχεια προβάλουν αυτά που τους συμφέρουν» αναφέρει στην Parallaxi η Ελισάβετ Συμεωνίδου – Καστανίδου, καθηγήτρια Ποινικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και Κοσμήτωρ της Νομικής Σχολής του ίδιου πανεπιστημίου, στην επικοινωνία που είχαμε μαζί της, ενώ απαντά και στην ερώτηση τι κακό κάνουν αυτές οι διαρροές.
«Είναι τα προσωπικά δεδομένα που διαρρέουν και ασφαλώς, είναι και το τεκμήριο της αθωότητας και ξέρετε πως, όλα αυτά που διαρρέουν με φωτογραφίες και ονόματα και όλα τα υπόλοιπα, καταλαβαίνετε πως αυτό το τεκμήριο αθωότητας πηγαίνει στον αέρα. Δηλαδή ακόμα κι αν βγει αθώος κάποιος στο τέλος, θα του μείνει για πάντα το στίγμα του κατηγορούμενου.»
Σχετικά με την κ. Συμεωνίδου – Καστανίδου, δεν είναι μία κατάσταση ανεξέλεκτη, «Αρκεί να υπάρχει η βούληση να διωχθεί. Κάτι που ισχύει σε άλλες χώρες. Βλέπετε στο Βέλγιο, που τα παρακολουθούμε τελευταία με αφορμή τις συλλήψεις για το Qatargate, πόσο πιο προσεκτικοί είναι και δεν διαρρέει τίποτα που να αφορά τη δικογραφία. Επομένως, είναι θέμα βούλησης. Είναι δηλαδή αρμοδιότητα του κράτους να τα διώξει όλα αυτά. Από όλους τους επιστήμονες, προβάλλεται ως πρόβλημα, από την άλλη πλευρά, είναι θέμα εισαγγελικών αρχών αν θα παρέμβουν και να αναζητήσουν πού υπάρχουν οι ευθύνες, διότι κάποιοι τα διαρρέουν, δεν διαρρέονται μόνα τους στον αέρα…»
Είναι νόμιμη η διάθεση σε δημοσιογράφο εγγράφων δικογραφίας που περιέχουν προσωπικά δεδομένα βάσει του δικαίου ΕΕ; (απόφαση ΔΕΕ)
Με τη δημοσιευθείσα στις 24-03-2022 απόφασή του, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) αποφάνθηκε ότι ένα δικαστήριο μπορεί να θέτει προσωρινώς στη διάθεση δημοσιογράφων έγγραφα δικογραφίας τα οποία περιέχουν δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, προκειμένου να έχουν οι δημοσιογράφοι τη δυνατότητα να παρέχουν καλύτερη ενημέρωση για την εξέλιξη της διαδικασίας. Σύμφωνα με το ΔΕΕ, η πράξη αυτή εμπίπτει στην άσκηση, από το δικαστήριο αυτό, της «δικαιοδοτικής αρμοδιότητάς» του, κατά την έννοια τού άρθρου 55, παράγραφος 3, του Γενικού Κανονισμού για την Προστασία Δεδομένων [κανονισμός (ΕΕ) 2016/679 για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και για την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών (γνωστός και ως “GDPR”)] .
Σε επικοινωνία της Parallaxi με τον πρόεδρο της ΕΣΗΕΜΘ, Νίκο Καρρά, δίνει τη δική του εξήγηση, φωτίζοντας την πλευρά των δημοσιογράφων που αποκαλύπτουν στοιχεία από δικογραφίες υποθέσεων και εξηγώντας πως αυτή είναι η δουλειά του δημοσιογράφου.
«Δε μπορούμε να πούμε πως κακώς τα βγάζουν. Δημοσιογράφοι είμαστε και κυνηγάμε να βγάλουμε την είδηση με όποιον τρόπο μπορούμε. Δεν υπάρχει κάτι κακό σε αυτό.» αναφέρει ο κ. Καρράς, ενώ συνεχίζει λέγοντας πως «Στην Ελλάδα καλώς ή κακώς δεν κρατιέται τίποτα απόρρητο. Καθένας συνάδελφος έχει τις προσβάσεις του στα Δικαστήρια, τους δικηγόρους με τους οποίους συνεργάζεται και βγάζει από όπου μπορεί την πληροφορία. Ο καθένας ξέρει μέχρι πού μπορεί να φτάσει και τι πρέπει ή δεν πρέπει να δημοσιεύσει. Αν όμως, δημοσιεύσει προσωπικά δεδομένα, προφανώς και θα τιμωρηθεί γι’ αυτό και καλώς θα τιμωρηθεί.»
«Γινόταν και στο παρελθόν»
Ο Νίκος Παρασκευόπουλος, ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ και πρώην υπουργός Δικαιοσύνης, αναφέρει στην Parallaxi πως αυτό δεν είναι βέβαια, ένα νέο φαινόμενο στις δικαστικές υποθέσεις, αλλά γινόταν από παλιά.
«Αυτό όλο με τις διαρροές γινόταν πάντα και πάντα οι διαρροές γινόταν επιλεκτικά για ευνόητους λόγους. Νομίζω πως κάθε φορά προσέχουμε το παρόν και ξεχνάμε τα παλιά. Ακόμα και στην υπόθεση της Χρυσής Αυγής ή της Novartis, θυμόμαστε πολλά που είχαν δει το φως της δημοσιότητας, χωρίς βέβαια να λέω πως αυτό κανείς πρέπει να το ανέχεται και να το δέχεται επειδή γινόταν στο παρελθόν, όμως πρωτοφανές σίγουρα δεν είναι.
Μιλώντας ο κ. Παρασκευόπουλος για το γενικότερο πλαίσιο της διαρροής στοιχείων από δικογραφίες σε μεγάλες δικαστικές υποθέσεις, αναφέρει χαρακτηριστικά:
«Γενικά για τη γνώση των έγγραφων μίας δικογραφίας, υπάρχει απόρρητο για όσους ασχολούνται με αυτήν, με βάση ένα καθήκον, δημόσιο ή ιδιωτικό. Άλλοι βέβαια, που δεν έχουν κάποια ιδιότητα, δεν βαρύνονται από κάποια υποχρέωση εχεμύθειας. Αυτό είναι το γενικό πλαίσιο, αν δεν έχει προσφάτως κάτι αλλάξει.»
