Το καταραμένο τρίγωνο των Τεμπών

1999, 2003, 2023. Τρεις πολύνεκρες τραγωδίες σε απόσταση μόλις λίγων μέτρων η μία από την άλλη.

Από τους οπαδούς του ΠΑΟΚ, στα παιδιά από το Μακροχώρι και τώρα στην πολύνεκρη τραγωδία με τη σύγκρουση τρένων.

Στο καταραμένο τρίγωνο των Τεμπών.

4 Οκτωβρίου 1999: 6 οπαδοί του ΠΑΟΚ φεύγουν από τη ζωή 

Η απώλεια δεν καλύπτεται ποτέ. Το κενό δεν αναπληρώνεται. Η ανθρώπινη ζωή που χάνεται δεν γυρίζει πίσω. Κι αυτό είναι που μας πληγώνει περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο. Η μνήμη όμως κρατάει ζωντανή την ψυχή και την ύπαρξη των νεκρών. Και η οικογένεια του ΠΑΟΚ δεν ξεχνά. Η 4η Οκτωβρίου είναι μια μέρα βαθιά χαραγμένη στις καρδιές και στη συνείδηση όλων όσοι έχουν περάσει απ’ τον οργανισμό του Δικεφάλου, κι όχι μόνο, καθώς αφορά όλους τους φιλάθλους, όλους τους ανθρώπους. Είναι η αποφράδα εκείνη μέρα που έκοψε το νήμα της ζωής έξι νέων παιδιών, οπαδών του ΠΑΟΚ, που έφυγαν από τη ζωή στο δρόμο της επιστροφής μετά από έναν αγώνα της αγαπημένης τους ομάδας. Ο χρόνος σταμάτησε στα Τέμπη.

Ξημέρωνε 4 Οκτωβρίου 1999. Ο ΠΑΟΚ είχε αποσπάσει ισοπαλία στο ΟΑΚΑ από τον Παναθηναϊκό με το γκολ του Νάγκμπε και οι φίλοι του Δικεφάλου που είχαν πραγματοποιήσει μια μεγάλη εκδρομή στην Αθήνα, ικανοποιημένοι με το αποτέλεσμα, πήραν το δρόμο της επιστροφής. Περίπου δύο χιλιόμετρα πριν από τα Τέμπη, το λεωφορείο του ΣΦ ΠΑΟΚ Κορδελιού συγκρούστηκε με φορτηγό που ερχόταν από το αντίθετο ρεύμα, με αποτέλεσμα να πέσει σε χαράδρα οκτώ μέτρων. Από τα συντρίμμια ανασύρθηκαν νεκροί οι Χαράλαμπος Ζαπουνίδης (20 ετών), Δημήτριος Ανδρεαδάκης (25 ετών), Χριστίνα Τζιόβα (18 ετών), Αναστάσιος Θέμελης (22 ετών), Γεώργιος Γκανάτσιος (22 ετών), Κυριάκος Λαζαρίδης (17 ετών), όλοι τους φίλοι του ΠΑΟΚ που επέβαιναν στο μοιραίο πούλμαν, όπως επίσης και ο οδηγός του φορτηγού, Αστέριος Αγκζιώτης (68 ετών).

Η Θεσσαλονίκη και γενικότερα η Ελλάδα ξύπνησε σοκαρισμένη στο άκουσμα του τραγικού δυστυχήματος. Έξι νέα παιδιά, παθιασμένα με την ομάδα τους, που απλά ήθελαν να βρίσκονται στο πλευρό του ΠΑΟΚ, έχασαν τη ζωή τους. Τόσο άδικα. Ο Χαράλαμπος, ο Δημήτρης, η Χριστίνα, ο Αναστάσιος, ο Γιώργος και ο Κυριάκος άξιζαν να ζουν τη ζωή τους, να βρίσκονται ανάμεσά μας, να τραγουδούν στις εξέδρες της Τούμπας. Η μοίρα όμως τους έπαιξε αυτό το τραγικό παιχνίδι. Η απώλεια δεν αναπληρώνεται, ωστόσο η οικογένεια του ΠΑΟΚ φροντίζει να κρατά ζωντανή τη μνήμη αυτών των παιδιών που πλέον αποτελούν ένα φωτεινό παράδειγμα αφοσίωσης και πίστης στον Δικέφαλο.

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η ΠΑΕ ΠΑΟΚ: «Η μοίρα που ορίζει τις τύχες μας δεν είναι πάντα δίκαιη. Ειδάλλως δεν θα είχε πάρει από κοντά μας τα έξι νέα παιδιά που έσβησαν στα Τέμπη ένα θλιβερό, ολοσκότεινο ξημέρωμα. Ο ΠΑΟΚ δεν ξεχνά ποτέ τα μέλη της οικογένειάς του. Μας βλέπουν από εκεί ψηλά, άλλωστε. Αδέρφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε… Κανείς από την οικογένεια του ΠΑΟΚ δεν έχει αφήσει έξι ονόματα να ξεχαστούν στο πέρασμα του χρόνου…

Χαράλαμπε, Δημήτρη, Χριστίνα, Αναστάσιε, Γιώργο, Κυριάκο η αγάπη σας για τον ΠΑΟΚ σας έφερε εδώ, σας άφησε εδώ, συνέχισε παραπέρα και αποτέλεσε παράδειγμα αφοσίωσης και πίστης στα τέσσερα γράμματα για όσους κάθονται δίπλα στις θέσεις σας, θυμούνται τις εκδρομές σας και δακρύζουν όταν γυρίζουν σ΄ εκείνο το δύσκολο βράδυ του Οκτωβρίου του ‘99. Η αγαπημένη συνήθεια, ο εθισμός στην λατρεία του Δικεφάλου, σας οδήγησε να ανεβείτε τις σκάλες του διώροφου πούλμαν που θα σας πήγαινε στο ΟΑΚΑ για το ματς με τον Παναθηναϊκό στις 3 Οκτωβρίου. Και πήγατε, φωνάξατε, πανηγυρίσατε το γκολ του Νάγκμπε για το 1-1 και βολευτήκατε στις θέσεις σας για το ταξίδι της επιστροφής.

Τα ξημερώματα το λεωφορείο είχε πια ησυχάσει, η κούραση ήταν μεγάλη, όπως κάθε φορά που “καταπίνατε” εκατοντάδες χιλιόμετρα σε μια μέρα, μόνο και μόνο για να είστε εκεί, δίπλα στον ΠΑΟΚ, να τού δείχνετε τι θα πει αφοσίωση, να «εκπαιδεύετε» με την αυταπάρνησή σας όποιον νέο έμπαινε στην οικογένειά μας…

Η αλλαγή του οδηγού δεν έγινε αντιληπτή, ήταν όμως μοιραία… Σε μια αδέξια προσπέραση δύο μόλις χιλιόμετρα από τα διόδια των Τεμπών, ο έλεγχος χάθηκε και το λεωφορείο του συνδέσμου Κορδελιού βρέθηκε στο κενό…Έχουν διατυπωθεί χιλιάδες “γιατί”, έχουν γραφτεί χιλιάδες σελίδες αναμνήσεων από όσους γλίτωσαν από το τρομερό δυστύχημα στα Τέμπη. Για τον ίδιο τον ΠΑΟΚ εξάλλου η μνήμη είναι βασικό συστατικό της διατήρησης του χαρακτήρα και των αξιών που ένωσαν τόσες χιλιάδες ψυχών να φωνάζουν τα ίδια συνθήματα, να χειροκροτούν το ίδιο έμβλημα, να θυσιάζουν και να θυσιάζονται…

Προστέθηκε άλλο ένα σύνθημα από τότε, παιδιά. Θα το τραγουδούσατε κι εσείς, αν δεν ήταν για εσάς: “Αδέρφια ζείτε, εσείς μας οδηγείτε…”. Απερίγραπτο ρίγος… Να νιώθετε περήφανοι που εκείνη τη στιγμή γίνονται πραγματικά όλοι ένα…Πόσο παρακαλέσαμε όλοι να γυρνούσε ο χρόνος πίσω. Όσο κι αν προσευχηθήκαμε δεν το καταφέραμε. Δεν παραιτηθήκαμε όμως. Ορκιστήκαμε ότι δεν θα αφήσουμε το χρόνο να σας προσπεράσει.

Δεν σας θυμόμαστε μόνο αυτή τη μέρα. Σας θυμόμαστε και εμπνεόμαστε πάντα.Ο χρόνος σταμάτησε στις 04.10.1999… Εκείνη τη μέρα ο ΠΑΟΚ ολόκληρος θρήνησε. Από εκείνη τη μέρα ολόκληρος ο ΠΑΟΚ είναι «λειψός». Όσα κι αν πετύχουμε, όσα κι αν σας αφιερώσουμε, πάντα θα προσευχόμαστε να μπορούσατε να είστε μαζί μας…».

Από τις πρωινές ώρες της Δευτέρας ο σύνδεσμος στην περιοχή του Ελευθέριου Κορδελιού κατακλύστηκε από κόσμο. Εκεί βρέθηκαν και πολλοί παίκτες του ΠΑΟΚ. Οι δύσκολες στιγμές συνεχίστηκαν στις κηδείες των έξι παιδιών. Δυστυχώς δεν ήταν ένα κακό όνειρο. Ο εφιάλτης ήταν αληθινός.

Το ελάχιστο που θα μπορούσε να κάνει η οικογένεια του ΠΑΟΚ ήταν να μην ξεχάσει αυτά τα παιδιά. Και ο Ιβάν Σαββίδης τη χρονιά του νταμπλ, προτού ο Δικεφάλος θριαμβεύσει θέλησε ως ελάχιστο φόρο τιμής να αφιερώσει στα έξι «αετόπουλα» το πρωτάθλημα. «Η κατάκτηση του πρωταθλήματος είναι ένα χρέος τιμής και προς αυτούς που τόσο άδοξα έφυγαν από τη ζωή. Για χάρη αυτών των παιδιών που αγαπούν πιστά τον ΠΑΟΚ όλα τα χρόνια της ιστορίας του το πρωτάθλημα του χρόνου θα πρέπει να το φέρουμε εδώ», είχε πει ο διοικητικός ηγέτης του Δικεφάλου πριν από την στέψη δίνοντας το σύνθημα σε ολόκληρη την ομάδα, που μετά το παιχνίδι με την ΑΕΛ στη Λάρισα, έχοντας πια αγκαλιάσει τον τίτλο μετά από 35 χρόνια, έσπευσε στο μνημείο των Τεμπών. Ο Ραζβάν Λουτσέσκου και οι παίκτες του ΠΑΟΚ έκαναν πράξη την υπόσχεση και αφιέρωσαν τον τίτλο στα χαμένα παλικάρια του Δικεφάλου…

13 Απριλίου 2003: 21 μαθητές χάνουν τη ζωή τους 

Ήταν απόγευμα της 13ης Απριλίου του 2003, ημέρα Κυριακή λίγο πριν τις 19:30 και ο χρόνος για μια στιγμή πάγωσε στην κοιλάδα των Τεμπών: Χάνουν τη ζωή τους 21 μαθητές που επέστρεφαν στο Μακροχώρι Ημαθίας από σχολική εκδρομή στην Αθήνα. Ήταν ένα από τα πιο συγκλονιστικά τροχαία δυστυχήματα που έγιναν ποτέ στην Ελλάδα.

Νταλίκα-ρυμουλκό που μετέφερε πλάκες νοβοπάν από τον Προβατώνα του Έβρου, ξέφυγε από την πορεία της και συγκρούστηκε πλαγιομετωπικά με πούλμαν που κατευθυνόταν προς Θεσσαλονίκη και μετέφερε 49 μαθητές της Α’ Λυκείου από το Μακροχώρι, κωμόπολη της Ημαθίας, καθώς και δύο συνοδούς καθηγητές, που επέστρεφαν από σχολική εκδρομή στην Αθήνα.

Από τη μοιραία σύγκρουση σκοτώθηκαν 21 μαθητές και τραυματίστηκαν ακόμα 9. Τα σωστικά συνεργεία που έφτασαν στο σημείο έκαναν πάνω από δύο ώρες να απεγκλωβίσουν νεκρούς και τραυματίες: Τα νοβοπάν σαν μαχαίρια, είχα κόψει στα δυύο το πούλμαν. Επρόκειτο για μια ανείπωτη τραγωδία.

Οι αιτίες δεν αποσαφηνίστηκαν επαρκώς ποτέ. Αποκαλύφθηκε ότι ο οδηγός του φορτηγού οδηγούσε συνεχόμενα επί έξι ώρες χωρίς διάλειμμα, ενώ τα ελαστικά του δεν ήταν σε καλή κατάσταση. Από την άλλη, το λεωφορείο είχε κριθεί ακατάλληλο λόγω παλαιότητας και έπρεπε να είχε αποσυρθεί τουλάχιστον 3 μήνες πριν.

Η δίκη για όσους κατηγορήγθηκαν έγινε τον Οκτώβριο του 2008 , με τον οδηγό του λεωφορείου να αθωώνεται, αλλά τον οδηγό της νταλίκας να καταδικάζεται σε κάθειρξη 15 ετών. Οι ιδιοκτήτες της νταλίκας αλλά και του εργοστασίου νοβοπάν, καταδικάστηκαν από 4 μέχρι 14 χρόνια. Η εταιρεία κατέβαλλε επίσης το ποσό των 8.500.000 ευρώ στις οικογένειες των θυμάτων. Όπως είπε ο αντιδήμαρχος Βέροιας το 2012, «Παρά τις τιμωρίες, παρά τις αποζημιώσεις, τα παιδιά του Μακροχωρίου δεν θα γυρίσουν ποτέ πίσω.

Και τα παιδιά που δεν γύρισαν πίσω ποτέ ήταν οι: Ευαγγελία Θ. Γάτου, Αναστασία Π. Παυλίδου, Περιστερά Ι. Ουστά, Γεωργία Δ. Τραπεζανλή, Σταύρος Δ. Κανελλόπουλος Ετών 15, Ηλίας Π. Τσολερίδης, Παναγιώτης Κων. Μουρατίδης, Ανδρέας Χ. Αθανασιάδης, Χριστίνα Ε. Σταματέλλου, Ιωάννης Κ. Τριανταφυλλίδης, Βασίλειος Ν. Παπαδόπουλος, Ευανθία Κ. Ψαλίδα, Δημήτριος Α. Κοσμίδης Ετών 15, Κωνσταντίνος Α. Θαλαλαίος, Γεσθιμανή Ζ. Σταφυλίδου, Σάββας Λ. Παναγιωτίδης, Αθανάσιος Μαρκανταράς, Γιώργος Κ. Μήτσκας, Ιωάννα Θ. Καστίδου, Δημήτριος Θ. Σίγγας, Ολγα Β. Αγγελίνα. Όλοι τους 16 χρονών!

Ο δημοσιογράφος Πάνος Σόμπολος στο βιβλίο του «Τα τραγικά γεγονότα της τελευταίας τριακονταπενταετίας όπως τα έζησα» περιγράφει γλαφυρά το τραγικό γεγονός: Συνολικά είχαμε εμπλοκή 5 αυτοκινήτων στο πολύνεκρο τροχαίο: Το τουριστικό λεωφορείο με τους μαθητές, της νταλίκας και τριών ΙΧ αυτοκινήτων που ακολουθούσαν από τα οποία τα δύο έπιασαν αμέσως φωτιά και καταστράφηκαν ολοσχερώς ενώ το τρίτο διαλύθηκε από τη σύγκρουση.

Ακολούθησε πραγματική κόλαση. Σκηνές αλλοφροσύνης. Μαθητές και μαθήτριες ούρλιαζαν και σφάδαζαν από τον πόνο. Κραυγές αγωνίας ακούγονταν από διάφορα σημεία. Φώναζαν και καλούσαν σε βοήθεια προσπαθούσαν να βγουν και να απεγκλωβιστούν από το στραπατσαρισμένο πούλμαν. Φλόγες και καπνοί που έβγαιναν από τα ΙΧ έκαναν την ατμόσφαιρα αποπνικτική. Κατά σύμπτωση την ώρα της πολλαπλής σύγκρουσης βρίσκονταν στα Τέμπη πέντε περιπολικά, που είχαν πάει για να διευκολύνουν τη διέλευση οπαδών ποδοσφαιρικών ομάδων. Η άμεση παρουσία των αστυνομικών διευκόλυνε σημαντικά τη διακίνηση των σωστικών συνεργείων και των ασθενοφόρων, που άρχισαν να καταφθάνουν και να μεταφέρουν νεκρούς και τραυματίες σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Κατερίνης. Μόλις έγινε γνωστό το πολύνεκρο δυστύχημα με τους μαθητές, στο δήμο Αποστόλου Παύλου όπου υπάγεται το Μακροχώρι καθώς και στα γύρω χωριά σήμανε συναγερμός. Οι καμπάνες χτυπούσαν πένθιμα. Οι γονείς και οι συγγενείς των παιδιών έτρεχαν αλλόφρονες για να μάθουν κάτι για τα παιδιά τους…

Την νταλίκα οδηγούσε ο Δημήτρης Ντόλλας 43 χρόνων από τις Φέρες του Έβρου, το τουριστικό λεωφορείο ο Κωνσταντίνος Μαυρομιχάλης από τη Βέροια. Μετά την πλαγιομετωπική σύγκρουση της νταλίκας με το λεωφορείο οι πλάκες μελαμίνης νοβοπάν που μετέφερε το φορτηγό σκόρπισαν και σαν λεπίδες θέρισαν τους μαθητές που κάθονταν από την αριστερή πλευρά του λεωφορείου. Οι προσπάθειες απεγκλωβισμού κράτησαν ώρες. Σε νοσοκομεία της Λάρισας και της Κατερίνης έφταναν ο ένας μετά τον άλλον έντρομοι οι γονείς για να μάθουν την τύχη των παιδιών τους. Επικράτησε πανικός και σύγχυση. Η διαδικασία που ράγιζε καρδιές ήταν η αναγνώριση των σορών των άτυχων παιδιών στο νεκροτομείο…

Σήμερα – 1 Μαρτίου 2023: 32 νεκροί και 85 τραυματίες 

Πολύνεκρη σύγκρουση δύο αμαξοστοιχιών, μιας εμπορικής και μιας επιβατικής, στα Τέμπη από την οποία προκλήθηκε και πυρκαγιά, πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από τα μεσάνυχτα της Τρίτης. «Μέχρι στιγμής έχουν ανασυρθεί 32 νεκροί και 85 τραυματίες», ανέφερε ο Βασίλης Βαθρακογιάννης, εκπρόσωπος της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας κατά την 4η ενημέρωση που γίνεται για τον επίσημο απολογισμό σε σχέση με την τραγωδία. Από τους 85 τραυματίες που μεταφέρθηκαν στα νοσοκομεία, οι 25 βρίσκονται σε σοβαρή κατάσταση, ενώ συνολικά 53 παραμένουν για νοσηλεία, οι υπόλοιποι επιστρέφουν σπίτια τους. Η επιβατική αμαξοστοιχία εκτελούσε το δρομολόγιο Αθήνα – Θεσσαλονίκη, ενώ η εμπορική που μάλλον μετέφερε λαμαρίνες, το δρομολόγιο Θεσσαλονίκη – Αθήνα.

Η σύγκρουση έγινε υπό συνθήκες που διερευνόνται. Αυτή τη στιγμή γερανοφόρα μετακινούν τα συντρίμμια των βαγονιών γιατί έχουν πάρει κλίση. Τα τρία βαγόνια που εκτροχιάστηκαν, το βαγόνι της πρώτης θέσης, το εστιατόριο κι άλλο ένα.

Στο Αστυνομικό Τμήμα Λάρισας οδηγήθηκε ο σταθμάρχης βάρδιας του ΟΣΕ Λαρίσης, στη βάρδια του οποίου συνέβη το πολύνεκρο σιδηροδρομικό δυστύχημα, και ο κλειδούχος, και σύμφωνα με πληροφορίες και ο εκπρόσωπος της Hellenic Train. «Τα βαγόνια 1 και 2 δεν υπάρχουν – Λόγω της σφοδρότητας της σύγκρουσης εκτινάχθηκαν» έκανε γνωστό στην ΕΡΤ ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας Κώστας Αγοραστός στην ΕΡΤ. «Τα βαγόνια 1 και 2 έχουν διαλυθεί τελείως» είπε στην ΕΡΤ σε ζωντανή σύνδεση ο ίδιος, κάνοντας αυτοψία.

Όπως είπε στην ΕΡΤ ο δήμαρχος Τεμπών, Γιώργος Μανώλης, στα πρώτα τρία βαγόνια της επιβατικής αμαξοστοιχίας Intercity 62 «αναπτύχθηκαν θερμοκρασίες από 1.200 έως 1.500 βαθμοί Κελσίου».

Έξω από τα Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών των δύο νοσοκομείων της Λάρισας, του Γενικού και του Πανεπιστημιακού, εκτυλίσσονται σκηνές βγαλμένες από αρχαία τραγωδία καθώς οι συγγενείς των επιβατών της μοιραίας αμαξοστοιχίας έχουν συγκεντρωθεί περιμένοντας να μάθουν κάποιο νέο για τους δικούς τους ανθρώπους.