Το τελευταίο αντίο στον Θάνο Μικρούτσικο

Με ένα δυνατό και παρατεταμένο χειροκρότημα, τραγουδώντας το «Πάντα γελαστοί» και φωνάζοντας «αθάνατος», είπαν σήμερα το τελευταίο «αντίο» στον Θάνο Μικρούτσικο, η οικογένειά του, συγγενείς, φίλοι αλλά και πλήθος κόσμου στο Πρώτο Νεκροταφείο Αθηνών, όπου τελέστηκε δημοσία δαπάνη η πολιτική κηδεία του.

Ο δημοφιλής μουσικοσυνθέτης έφυγε το βράδυ του Σαββάτου από τη ζωή σε ηλικία 72 ετών, μετά από πολύμηνη μάχη με τον καρκίνο, βυθίζοντας στη θλίψη το πανελλήνιο. Πνεύμα ανήσυχο, ευφυής, πρωτοποριακός, γενναιόδωρος, ο Θάνος Μικρούτσικος καθόρισε την ελληνική μουσική των τελευταίων 50 χρόνων. Αγωνιστής έως το τέλος, έζησε με πάθος, αφήνοντας πίσω του ένα τεράστιο έργο και ανεξίτηλο το ίχνος του στον ελληνικό πολιτισμό.

Τέσσερις ώρες πριν από την κηδεία, η σορός του Θάνου Μικρούτσικου τέθηκε σε λαϊκό προσκύνημα, ώστε όσοι πολίτες επιθυμούσαν, να απευθύνουν το στερνό «αντίο» στον αγαπημένο τους δημιουργό. Το προσκύνημα ξεκίνησε στις 10:30 το πρωί, στην αίθουσα τελετών του Α’ Νεκροταφείου Αθηνών και παρά το τσουχτερό κρύο και τη βροχή, άνθρωποι του πολιτισμού, πολιτικοί και απλοί πολίτες όλων των ηλικιών έσπευσαν για να αποτίσουν φόρο τιμής στη μνήμη του μεγάλου δημιουργού.

Η πολιτική κηδεία του Θάνου Μικρούτσικου ξεκίνησε με τη μουσική από το έργο «Για το φτωχό Β.Β.». Σε κλίμα συγκίνησης ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ, Δημήτρης Κουτσούμπας, εκφώνησε επικήδειο λόγο αναφερόμενος στη ζωή και στο μεγάλο έργο του. Έκανε λόγο για έναν ανεπανάληπτο δημιουργό και συγκλονιστικό ερμηνευτή:

«Ακριβέ μας σύντροφε, πραγματικά μας φαίνεται αβάσταχτο να μάθουμε να ζούμε, να αισθανόμαστε, να τραγουδάμε στις αυριανές συναυλίες μας, στα φεστιβάλ της ΚΝΕ, χωρίς εσένα στη σκηνή. Δεν είσαι μόνο ανεπανάληπτος δημιουργός, δεν υπήρξες μόνο συγκλονιστικός ερμηνευτής του έργου σου, αλλά πάνω απ’ όλα ήσουν ένα ιδιοφυές πνεύμα, ανήσυχο, ένας βαθιά καλλιεργημένος διανοητής. Ορκισμένος εχθρός της επανάπαυσης, της ρουτίνας, της παραίτησης. Ένας γενναίος μαχητής της ζωής, διεκδικητής του ακατόρθωτου, άφοβος χορευτής στο ‘φτερό του καρχαρία’… Μόνο αγάπη, θαυμασμό και μεγάλη ευγνωμοσύνη μπορούμε να σου εκφράσουμε όλοι εμείς.. Κοιμήσου ήσυχος, ‘όπως εκείνοι που έχουν κάνει το καθήκον τους’. Δεν υπάρχουν λόγια παρηγοριάς. Γιατί η αλήθεια είναι ότι εσύ το θάνατο τον νίκησες…. Το έργο σου είναι έξω και πάνω από χρόνο και τόπο, είναι ανεξάντλητο, αθάνατο. Αθάνατος, Θάνο, είσαι κι εσύ».

Ο στιχουργός Οδυσσέας Ιωάννου αναφέρθηκε στον «Θάνο της σπουδαίας τέχνης» που βρίσκεται στις ζωές και στα στόματα ενός ολόκληρου λαού, στον «άνθρωπο που τα κατάφερε παντού». «Τα κατάφερε σε όλα, στην τέχνη του, στη ζωή του, στην οικογένειά του, στα παιδιά του, στους φίλους του. Ήταν εκείνος που μας φρόντιζε όλους. Μας φύλαγε στα δύσκολα, μας έκανε καλά όταν χάναμε τη δύναμή μας, μας έσπρωχνε να επιστρέψουμε στο όνειρο με το ίδιο πάθος που μας πίεζε στο τραπέζι να δοκιμάσουμε οπωσδήποτε κάποιο συγκεκριμένο τυρί, γιατί ‘δεν γίνεται να στερήσεις από τη ζωή σου’, έλεγε, ‘αυτό το τυρί’… Έζησε ωραία, νοιάστηκε πολύ για όλους τους ανθρώπους και έφυγε μέσα σε μία φάτνη αγάπης, όπως είχε μετατραπεί το δωμάτιο του νοσοκομείου τις τελευταίες εβδομάδες. Νομίζω η πιο βαριά ευθύνη που άφησε ο Θάνος σε όλους μας, είναι να μην αφήσουμε κανέναν να πει κακή κουβέντα για το όνειρο. Να μην αφήσουμε κανέναν να μας πείσει πως ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει ομορφότερος, και όπως έλεγε, να ζούμε την κάθε μας μέρα, το κάθε λεπτό μας τρυφερά και γενναία, όπως έκανε και ο ίδιος μέχρι τις τελευταίες του στιγμές».

Ο Γιώργος Κιμούλης μίλησε για τη φιλία του με τον σπουδαίο μουσικοσυνθέτη που μετρά 43 χρόνια. «Όταν χάνεις τους γονείς σου νιώθεις πως φεύγει από πάνω σου η στέγη που είχες. Όταν χάνεις όμως τον καλύτερό σου φίλο, νιώθεις πως είσαι πλέον τελείως ανυπεράσπιστος. Τώρα φίλε, νιώθω πως με το φευγιό σου πέρα από τη μοναξιά, τον πόνο και το κενό, φεύγει μαζί σου και μία ολόκληρη εποχή. Και η εποχή που έρχεται είναι πολύ δύσκολη φίλε, γιατί είναι ακραία θολή. Τεράστια λοιπόν, η ανάγκη από το δικό σου φως, τεράστια η ανάγκη της δύναμης που είχες και της πίστης σου σε αυτό, που τόσοι και τόσοι πλέον το λένε αστειευόμενοι ‘ουτοπία’… Τυχεροί όσοι έζησαν μαζί σου.. Δεν μπορώ να σου πω ‘καλή αντάμωση’ γιατί εμείς δεν τα πιστεύουμε αυτά, μπορώ όμως να σου πω πως μέχρι να φύγω και εγώ, κάθε στιγμή θα σε συναντώ, θα είσαι εκεί παρών, δίπλα, μαζί μου, όταν συνέχεια θα μιλάω για σένα. Σ’ αγαπάω και θα σ’ αγαπάω πάντα γιατί σου οφείλω τα πάντα».

Η σύζυγός του, Μαρία Παπαγιάννη, στον επικήδειο λόγο της αναφέρθηκε στην πρώτη φορά που συναντήθηκαν, αλλά και σε όσα της έλεγε ο Θάνος Μικρούτσικος, όταν αυτή ανησυχούσε ότι θα κουραστεί. 

«Πέρασαν 26 χρόνια από τότε που συναντηθήκαμε. Από τότε που με πρόσεξες εσύ, γιατί εγώ σε είχα στο μυαλό μου πολλά χρόνια πριν. Όταν μαθήτρια ακόμα ανακάλυπτα τα Πολιτικά και τον Μπρεχτ. Από την πρώτη φορά που συναντηθήκαμε, νεαρή δημοσιογράφος εγώ, ο αγαπημένος μου συνθέτης εσύ, έγινες η εμμονή μου. Ήθελα να είμαι μαζί σου. ‘Αν καταφέρουμε το όλον του ενός’, μου έλεγες. ‘Ήλιε μου, Φεγγάρι μου. Μην σε νοιάζει τίποτα αφού έχουμε γίνει ένα. Θα είμαι πάντα εκεί. Αυτό που ζούμε είναι σπάνιο. Τον απόλυτο έρωτα, την απόλυτη αγάπη, την απόλυτη ευτυχία. Θέλει πολλές ζωές και εμείς το καταφέραμε’, μου έλεγες. Και εγώ έτρεμα. Μην κουραστείς. Και εσύ γέλαγες και χόρευες και τραγουδούσες και έλεγες πως κανένας δεν μπορεί να σε νικήσει γιατί τα είχες ήδη όλα. Τη μουσική σου, την αγάπη, τους φίλους, τα παιδιά σου, το σπίτι σου κι εγώ να μην σε χορταίνω ποτέ. Έκανες σπίτι σε μια αετοφωλιά για να σε έχω μόνο δικό μου. Εδώ θα έρθουμε σου έλεγα όταν κουραστείς από όλα. Αλλά κουράζεται ο άνεμος; Πάνω στη σκηνή η αγάπη του κόσμου σου έδινε φως. Αγάπη μου, δεν ξέρω αν θα γιατρέψω ποτέ την πληγή μου, ξέρω όμως ότι με μπόλιασες με τη χαρά της ζωής και της δημιουργίας. Αντίδοτο σε κάθε μιζέρια, κάθε μικρότητα, κάθε αναβολή. Σου υπόσχομαι πως πάντα θα πορεύομαι στο δρόμο σου και θα ονειρεύομαι ότι κάποτε θα πετάξω και θα σε φτάσω».

Η κόρη του, Αλεξάνδρα, τον αποχαιρέτισε λέγοντας «Μπαμπά μου, καπετάνιε, είσαι και θα παραμείνεις ο μεγαλύτερος ήρωας από όλους. Και αν αυτή τη στιγμή βρίσκεσαι σε κάποιο παράλληλο σύμπαν, κάπου στον Σταυρό του Νότου, κράτησε μου ζεστό το πιάνο για όταν θα ξανασυναντηθούμε».

Στην κηδεία παραβρέθηκαν μεταξύ άλλων, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Λίνα Μενδώνη, ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, ο επικεφαλής του ΜεΡΑ Γιάνης Βαρουφάκης, ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, ο βουλευτής της ΝΔ, Θεόδωρος Ρουσσόπουλος, οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Βούτσης και Νίκος Φίλης, η βουλευτής του ΚΚΕ, Λιάνα Κανέλλη, ο πρώην υπουργός Τηλέμαχος Χυτήρης, οι τραγουδιστές Μαρία Φαραντούρη, Γιώργος Νταλάρας, Γιάννης Κότσιρας, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Κώστας Θωμαΐδης, Γιάννης Κούτρας και Μανώλης Μητσιάς, οι συγγραφείς Ζυράννα Ζατέλη και Ιωάννα Καρυστιάνη, οι ηθοποιοί Λίλα Καφαντάρη, Χρύσα Ρώπα και Πέτρος Φιλιππίδης, ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος και ο μουσικοσυνθέτης Σταμάτης Κραουνάκης.

Πηγή: ΑΠΕ / Ν. Μπακοπούλου