Τουρκικές προκλήσεις στην Κύπρο: Η αντίδραση της Αθήνας, ο Σαμαράς και οι ΗΠΑ

Οι προκλητικές ενέργειες από τη τουρκική πλευρά έφεραν μπαράζ εξελίξεων γύρω από το κυπριακό ζήτημα, έπειτα από την ανακοίνωση για το άνοιγμα μικρού μέρους της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου.

Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προσπαθεί να φέρει προ τετελεσμένων γεγονότων την κατάσταση που πυροδοτήθηκε την επομένη της επίσκεψης του στη Κύπρο για την επέτειο της τουρκικής εισβολής το 1974, καθώς ξέσπασε ένας νέος κύκλος αντιδράσεων τόσο σε εθνικό όσο και σε υπερεθνικό επίπεδο. 

Η αντίδραση της Αθήνας

Στην Αθήνα υπάρχει η εκτίμηση πως ο Τούρκος πρόεδρος – παρά το ότι το προηγούμενο διάστημα περιόρισε την ένταση στο Αιγαίο – δεν εγκατέλειψε τα νεο-οθωμανικά του σχέδια. Στο πλαίσιο αυτό «τεστάρει» τις αντοχές της διεθνούς κοινότητας, ξεδιπλώνοντας σταδιακά τη στρατηγική του και μετρώντας κάθε φορά τις αντιδράσεις.

Μια πρώτη ανάγνωση της χθεσινής κίνησης του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δείχνει πως είναι αποφασισμένος να αγνοήσει έως ένα σημείο τα μηνύματα Αμερικανών και Ευρωπαίων. Ωστόσο το γεγονός πως δεν ξεδίπλωσε το σύνολο των προκλητικών του θέσεων ενδεχομένως να σημαίνει πως δεν θέλει να κόψει οριστικά τις γέφυρες.

Δεδομένο είναι πως Αθήνα και Λευκωσία θα προχωρήσουν συντονισμένα σε μια σειρά διπλωματικών πρωτοβουλιών το επόμενο διάστημα. Ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης συνομίλησε χθες με τον Κύπριο πρόεδρο Νίκο Αναστασιάδη και συζήτησαν τις εξελίξεις στο νησί μετά τις ανακοινώσεις του Τούρκου προέδρου.

Παράλληλα το δικό τους συμβολισμό έχουν οι επισκέψεις στην Κύπρο των υπουργών Εθνικής Άμυνας Νίκου Παναγιωτόπουλου και Εξωτερικών Νίκου Δένδια. Συγκεκριμένα ο Ν.Παναγιώτοπουλος πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη, ενώ στην Κύπρο μεταβαίνει σήμερα – μετά από το Ισραήλ – ο Νίκος Δένδιας.

Η εκτίμηση είναι πως η τουρκική πλευρά σε αυτή τη φάση επιχειρεί να αλλοιώσει το status quo της Αμμοχώστου, δημιουργώντας τετελεσμένα. Ο τούρκος πρόεδρος μιλά διαρκώς περί δύο κρατών στο νησί, παρά τα ηχηρά «όχι» που έχει εισπράξει και από τις δύο πλευρές του Ατλαντικού.

Απέναντι σε αυτή την εντεινόμενη τουρκική προκλητικότητα Αθήνα και Λευκωσία επιδιώκουν την διεθνοποίηση του θέματος. Ο Νίκος Δένδιας ενημέρωσε χθες την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες στα Βαρώσια. Την ίδια στιγμή ηχηρά είναι τα μηνύματα από ΗΠΑ, Ε.Ε. και Μεγάλη Βρετανία προς την τουρκική πλευρά, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να έχει επανειλημμένα πάντως δείξει ότι δεν πτοείται από τις διεθνείς αντιδράσεις.

Για «απαράδεκτη μονομερή απόφαση για αλλαγή του καθεστώτος των Βαρωσίων» έκανε λόγο ο ύπατος εκπρόσωπος της Ε.Ε. Ζοζέπ Μπορέλ. Τη βαθιά ανησυχία του Λονδίνου για τις ανακοινώσεις αναφορικά με τα Βαρώσια εξέφρασε ο υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας Ντομινίκ Ράαμπ. «Χρειάζεται να παραπέμψουμε την κατάσταση στο Συμβούλιο Ασφαλείας, χρειάζεται να ενθαρρύνουμε τη διεθνή κοινότητα να δώσει ισχυρή απάντηση σ’ αυτή την ενέργεια» ανέφερε από την πλευρά της η Δρ. Κάρεν Ντόνφριντ, υποψήφια Υφυπουργός Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές Υποθέσεις

Η Αθήνα μιλά για κατάφωρη παραβίαση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ καθώς και των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία καλούν την Τουρκία να απέχει από μονομερείς και προκλητικές ενέργειες που αποσταθεροποιούν την περιοχή. Και το επόμενο διάστημα θα συνεχίσει το διπλωματικό “μαραθώνιο”, δείχνοντας πως είναι η Τουρκία αυτή που δεν σέβεται το Διεθνές Δίκαιο και τορπιλίζει το διάλογο.

Η παρέμβαση Σαμαρά

Την ίδια στιγμή εντός συνόρων τη δική της σημασία είχε η ηχηρή παρέμβαση του τέως πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Με μία δήλωση με πολλούς αποδέκτες ο κ. Σαμαράς σημειώνει πως «ο Ελληνισμός, σε Κύπρο και Ελλάδα, συνειδητοποιεί ότι παρά τις προσπάθειες «κατευνασμού», παρά τις προσδοκίες για «ήσυχο καλοκαίρι», ο Ερντογάν απτόητος συνεχίζει να επιχειρεί την επιβολή κυριαρχίας. Δεν κάνει πίσω στον αναθεωρητισμό του».

Μάλιστα αναφέρεται στις εθνικές «κόκκινες γραμμές», σημειώνοντας παράλληλα πως δεν έχει κανένα νόημα επίσημος διάλογος με τον Τούρκο Πρόεδρο όσο συνεχίζει απτόητος την πολιτική του. Προσθέτει δε μεταξύ άλλων πως «η Κύπρος και η Ελλάδα δεν μπορούν όμως να είναι ούτε κι “αιχμάλωτες” μικρών ομάδων πίεσης που προωθούν συστηματικά την πολιτική της “αποδοχής τετελεσμένων”, του κατευνασμού και της υποταγής».

Η παρέμβαση του κ. Σαμαρά έχει ιδιαίτερη σημασία, καθώς περιλαμβάνει μηνύματα με αποδέκτες εντός και εκτός συνόρων για το ποια πρέπει να είναι η στάση απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα. Μάλιστα δεν είναι η πρώτη φορά που τοποθετείται δημοσίως για τα εθνικά θέματα, κάνοντας αναφορά στις «κόκκινες γραμμές». Υπενθυμίζεται πως ο πρώην πρωθυπουργός δεν σκοπεύει να υπερψηφίσει τα μνημόνια συνεργασίας με τη Βόρεια Μακεδονία όποτε αυτά έρθουν τελικά στη Βουλή.

Αναλυτικότερα οι κινήσεις του Έλληνα Υπουργού Εξωτερικών, Νίκου Δένδια: Επίσκεψη σε Κύπρο και Ισραήλ

Σε τηλεφωνική συνομιλία που είχε το απόγευμα της Τρίτης με τον Κύπριο ομόλογό του, Νίκο Χριστοδουλίδη, ο Νίκος Δένδιας εξέφρασε την αλληλεγγύη της Ελλάδας σε κυπριακό λαό και κυβέρνηση.

Στη συνέχεια, ο Νίκος Δένδιας ενημέρωσε τηλεφωνικά την υφυπουργό Εξωτερικών των ΗΠΑ Βικτόρια Νούλαντ για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες στα Βαρώσια.

Επιπλέον, το υπουργείο Εξωτερικών, με χθεσινή ανακοίνωσή του, καταδικάζει με τον πιο έντονο τρόπο την εξαγγελία της τουρκικής πλευράς για τον αποχαρακτηρισμό μέρους της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων και κάλεσε την Τουρκία να σεβαστεί τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η εξαγγελία αυτή αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των αποφάσεων 550 (1984) και 789 (1992) του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, καθώς και των Συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, τα οποία καλούν την Τουρκία να απέχει από μονομερείς και προκλητικές ενέργειες που αποσταθεροποιούν την περιοχή, επισημαίνει και υπογραμμίζει την ανάγκη διατήρησης του καθεστώτος της περίκλειστης περιοχής των Βαρωσίων, καλώντας την Τουρκία να σεβαστεί τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας, όπως οι 550 (1984), 789 (1992) και 1251 (1999).

Παράλληλα, διαβεβαιώνει πως η Ελλάδα, σε απόλυτο συντονισμό με την Κυπριακή Δημοκρατία, παραμένει προσηλωμένη στην επίλυση του Κυπριακού στη βάση μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, όπως ορίζουν οι σχετικές αποφάσεις του ΣΑ ΟΗΕ και είναι συμβατή με τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. «Αρχές που καλούμε την υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ χώρα, Τουρκία να σεβαστεί», διαμηνύει με σαφήνεια.

Η επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών στην Κύπρο εντάσσεται στο πλαίσιο της στήριξης των προσπαθειών επίλυσης του Κυπριακού στη βάση των σχετικών Αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ήτοι μια διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία.

Ειδικότερα, στη Λευκωσία ο υπουργός Εξωτερικών αναμένεται να γίνει δεκτός από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Νίκο Αναστασιάδη. Ακολούθως, θα συναντηθεί με τον ομόλογό του Νίκο Χριστοδουλίδη, καθώς και με τον δήμαρχο Αμμοχώστου Σίμο Ιωάννου. Γύρω στις 14:00, οι υπουργοί Εξωτερικών της Ελλάδας και της Κύπρου θα προχωρήσουν σε κοινές δηλώσεις.

Νωρίτερα, ο Νίκος Δένδιας θα μεταβεί στο Ισραήλ, όπου θα συναντηθεί με τον νέο ομόλογό του Γιαΐρ Λαπίντ. Στο επίκεντρο των συνομιλιών αναμένεται να βρεθεί η περαιτέρω ενίσχυση της ήδη εξαιρετικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ σε όλους τους τομείς, τα πολυμερή σχήματα συνεργασίας στην περιοχή, καθώς και οι εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.

Επιστολή Ν. Δένδια στον Γάλλο ομόλογό του για τις παράνομες τουρκικές ενέργειες στα Βαρώσια

Επιστολή προς τον Γάλλο ομόλογό του, Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, απέστειλε ο υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας, σχετικά με τις τουρκικές παράνομες ενέργειες στην περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές. Σημειώνεται, ότι η Γαλλία έχει την προεδρία του Συμβουλίου Ασφαλείας τον τρέχοντα μήνα.

Στην επιστολή του, ο υπουργός Εξωτερικών υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, ότι η εξαγγελία των τουρκικών Αρχών σήμερα αποτελεί ακόμα μία τρανή απόδειξη ότι η Τουρκία περιφρονεί την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 2561 (2021), η οποία επαναλαμβάνει το καθεστώς των Βαρωσίων, όπως αυτό αναφέρεται σε άλλες σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Επισημαίνει ότι η επιστροφή των Βαρωσίων στους νόμιμους κατοίκους του, υπό διοίκηση των Ηνωμένων Εθνών, αποτελεί προτεραιότητα, η οποία θα πρέπει να εφαρμοστεί χωρίς να αναμένεται το αποτέλεσμα των συζητήσεων για άλλες πτυχές του Κυπριακού.

Υπενθυμίζει ότι- τουλάχιστον κατά την τελευταία διετία- η Τουρκία κινείται ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση και προσπαθεί να εμπεδώσει την παράνομη κατοχή του εδάφους. Η τελευταία εξέλιξη αποτελεί μία ιδιαίτερα σημαντική οπισθοδρόμηση, απέναντι στην οποία απαιτείται μία στιβαρή απάντηση της διεθνούς κοινότητας.

Ακόμη, ο κ. Δένδιας τονίζει ότι αυτή η κίνηση δημιουργεί έντονη απογοήτευση στους Ελληνοκυπρίους, αλλά και αποθαρρύνει και τους πολλούς Τουρκοκυπρίους που αντιτίθενται στις τουρκικές ενέργειες.

Ο υπουργός Εξωτερικών υπογραμμίζει ότι αυτή η παράνομη ενέργεια υπονομεύει περαιτέρω τις προσπάθειες που καταβάλλονται από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ για την επίλυση του Κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ο κ. Δένδιας καταλήγει ότι οι τουρκικές ενέργειες είναι αποσταθεροποιητικές και αποτελούν μία ευθεία απειλή για την περιφερειακή ασφάλεια. Σε αυτό το πλαίσιο, καλεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να εξετάσει άμεσα αυτήν την ιδιαίτερα ανησυχητική εξέλιξη.

Σε υπερερεθνικό επίπεδο: Οι ΗΠΑ θα ζητήσουν την έντονη αντίδραση του ΣΑ του ΟΗΕ για το άνοιγμα των Βαρωσίων

Την έντονη καταδίκη αλλά και την πρόθεση της Ουάσινγκτον να αντιδράσει στους τουρκικούς σχεδιασμούς για την περίκλειστη περιοχή των Βαρωσίων προανήγγειλε ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Άντονι Μπλίνκεν. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ βρίσκονται αυτήν τη στιγμή σε επικοινωνία με εταίρους που σκέφτονται με παρόμοιο τρόπο προκειμένου να παραπέμψουν το θέμα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, όπου θα ζητήσουν την έντονη αντίδρασή του.

Ο κ. Μπλίνκεν έκανε λόγο για μία απαράδεκτη απόφαση, εκφράζοντας την απερίφραστη καταδίκη των ΗΠΑ και προτρέποντας την Άγκυρα και την τουρκοκυπριακή ηγεσία να αλλάξουν ριζικά την πολιτική που ακολουθούν στο ζήτημα των Βαρωσίων. Όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούν τις τουρκοκυπριακές ενέργειες στα Βαρώσια, με την υποστήριξη της Τουρκίας, ως προκλητικές, απαράδεκτες και ασυμβίβαστες με τις προηγούμενες δεσμεύσεις τους να συμμετάσχουν εποικοδομητικά σε συνομιλίες για τη διευθέτηση (του Κυπριακού). Προτρέπουμε τους Τουρκοκύπριους και την Τουρκία να ανακαλέσουν την απόφασή τους που ανακοινώθηκε σήμερα και όλα τα μέτρα που έχουν λάβει από τον Οκτώβριο του 2020».

Συνεχίζοντας, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ υπενθύμισε ότι οι τουρκικές κινήσεις είναι σαφώς ασυμβίβαστες με τα ψηφίσματα 550 και 789 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τα οποία απαιτούν ρητά τη διαχείριση των Βαρωσίων από τα Ηνωμένα Έθνη. Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε τη σημασία της αποφυγής προκλητικών μονομερών δράσεων που αυξάνουν τις εντάσεις στο νησί.

Πηγή: ΑΠΕ, ethnos.gr

Δείτε επίσης: