Βοηθώντας τους ανθρώπους να σταθούν στα πόδια τους

Αν μπορεί ένα καταπιεσμένο, κακοποιημένο και άστεγο ανήλικο κορίτσι στην Ινδία να σταθεί στα πόδια του, να κάνει μια καινούργια αρχή και να αποτελέσει πρότυπο για μια ολόκληρη κοινωνία, τότε μπορεί να ορθοποδήσει ο καθένας και στην Ελλάδα.

Αυτό το ελπιδοφόρο μήνυμα επιδιώκει να περάσει στους κατοίκους του Κολωνού, το «Επίκεντρο», ένα Κέντρο Eνδυνάμωσης της Action Aid, που προσφέρει σε συνεργασία με πρωτοπόρες οργανώσεις κι εξειδικευμένους επαγγελματίες, δωρεάν καινοτόμα προγράμματα και υπηρεσίες για παιδιά, εφήβους κι ενήλικες.

Όπως τονίζει στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η υποδιευθύντρια της Action Aid Ελλάς και διευθύντρια Προγραμμάτων, Νάταλι Βαλάκη «ξεκινήσαμε το “Επίκεντρο” στον Κολωνό γιατί θεωρήσαμε ότι υπάρχει μια πολύ μεγάλη ανάγκη ουσιαστικής υποστήριξης των ανθρώπων στην ελληνική κοινωνία λόγω οικονομικής κρίσης. Να μην μπαίνουν δηλαδή συνεχώς σε μοντέλα αναπαραγωγής μιας πρόσκαιρης ελεημοσύνης, θα λέγαμε, αλλά μιας ουσιαστικής παρέμβασης στην ζωή τους».

Όπως εξηγεί, «η φιλοσοφία της Action Aid, κι εδώ στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, είναι να στηρίζουμε τους ανθρώπους στο να σταθούν οι ίδιοι στα πόδια τους και να ανακτήσουν τη ζωή τους παίρνοντας το μέλλον στα χέρια τους αξιοποιώντας τις δικές τους δυνάμεις και δεξιότητες. Αυτό κάνουμε στο “Επίκεντρο”. Εκείνο που μας διαφοροποιεί από άλλες παρεμβάσεις στην Ελλάδα είναι ότι καταρχήν προσφέρουμε προγράμματα και υπηρεσίες για όλη την οικογένεια και φυσικά είναι όλα δωρεάν».

Ειδικότερα, υπάρχουν προγράμματα στα οποία οι ενήλικες μπορούν να καλυφθούν με υπηρεσίες όπως λογιστή, νομικής βοήθειας, ανεύρεσης εργασίας και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, ενώ τα παιδιά έχουν μια πληθώρα ενεργειών από προγράμματα πιο επιμορφωτικά μέχρι και προγράμματα που στοχεύουν περισσότερο στην ψυχαγωγία. Από ρομποτική μέχρι θέατρο, ή ακόμη και ενισχυτική διδασκαλία, μαθήματα αγγλικών και ηλεκτρονικών υπολογιστών.

«Θέλουμε οι άνθρωποι να ξεπεράσουν οι ίδιοι τα προβλήματά τους αλλά και να δημιουργήσουν μικρές ομάδες που θα προσπαθούν να λύνουν τα προβλήματα της περιοχής τους», τόνισε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η κ. Βαλάκη.

Σε αυτό το πλαίσιο οι υπεύθυνοι του «Επίκεντρου» Έλενα Αλεξανδροπούλου-Χαραμή και Γιώργος Χατζηιωαννίδης έκαναν ένα ταξίδι στην Ινδία προκειμένου να εκπαιδευτούν σε αντίστοιχα προγράμματα και να μεταφέρουν την εμπειρία τους και τα κατάλληλα «εργαλεία» στην τοπική πραγματικότητα.

Ένας διαφορετικός, άγνωστος κόσμος

«Πρόκειται για έναν εντελώς διαφορετικό, έναν άγνωστο κόσμο» δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η υπεύθυνη προγραμμάτων για τους ενήλικες στο «Επίκεντρο», Έλενα Αλεξανδροπούλου-Χαραμή. Όπως περιγράφει, «αυτό που βιώνεις επί του πρακτέου, δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα. Επισκεφθήκαμε μεγαλουπόλεις, όπως το Νέο Δελχί και πόλεις επαρχιακές, όπως το Λακανάου και το Μποπάλ. Οι αντιθέσεις είναι απίστευτες. Υπάρχει πολύς πλούτος και πολλή φτώχεια. Συνειδητοποιείς πόσο προνομιούχος είσαι. Εκεί, οι άνθρωποι ζουν -σε πολλές περιπτώσεις- μαζί με τα ζώα και με τα σκουπίδια».

Εξ’ ίσου εντυπωσιακό, όμως, είναι και το γεγονός της τεράστιας προσπάθειας που καταβάλουν ορισμένες κοινωνικές ομάδες, κυρίως με ίδια πρωτοβουλία, αλλά και με την αρωγή διεθνών οργανισμών, όπως είναι η Action Aid, λέει η κ. Αλεξανδροπούλου-Χαραμή.

«Δεν θα ξεχάσω ποτέ, μία εικόνα που με συγκλόνισε. Έχουμε βγει βραδάκι, με τον Γιώργο (Χατζηιωαννίδη), ψάχνοντας ένα μέρος για να φάμε. Και σε κάποια στιγμή, βλέπουμε στο απέναντι πεζοδρόμιο, ένα παιδί -ήταν δεν ήταν δέκα ετών- να κοιμάται στη βάση ενός βουνού από σκουπίδια, από τα οποία τρέφεται μία αγελάδα. Προσπαθώντας να συνειδητοποιήσουμε το σοκ, αντιλαμβανόμαστε τους οδηγούς των αυτοκινήτων, αλλά και τους περιπολούντες αστυνομικούς, να μας ρωτούν εάν χαθήκαμε κι εάν θέλουμε να μας μεταφέρουν κάπου. Γιατί, το να κυκλοφορεί ένα ζευγάρι δυτικών εκείνη την ώρα στον δρόμο, δεν είναι σύνηθες φαινόμενο. Κι όμως, οι άνθρωποι αυτοί είναι χαρούμενοι. Με αυτά που έχουν. Με όσα έχουν».

Η κ. Αλεξανδροπούλου-Χαραμή αναφέρει χαρακτηριστικά: «Το βέβαιο, είναι, πως μετά από ένα ταξίδι, γίνεσαι άλλος άνθρωπος. Αναθεωρείς απόψεις και προσεγγίσεις που έκανες για τόσα χρόνια, σπουδάζοντας, μελετώντας, ως εργαζόμενος, ως σύντροφος, ως άνθρωπος. Εάν επιχειρούσα να σταχυολογήσω σε μία φράση, την εμπειρία που αποκόμισα, είναι πως δεν έχουμε ιδέα τι συμβαίνει στον κόσμο. Μέχρι να τον γνωρίσουμε…».

Όσον αφορά την εκπαίδευση που είχαν και πώς μπορεί αυτή η γνώση να εφαρμοστεί σε μια περιοχή όπως ο Κολωνός, η κ. Αλεξανδροπούλου- Χαραμή επισημαίνει ότι «σε ένα διάστημα περίπου δύο εβδομάδων, επισκεφθήκαμε αρκετές δομές που τελούν υπό την αιγίδα της Action Aid. Κοινός παρονομαστής, ανεξαρτήτως βοηθούμενης κοινωνικής υποομάδας, είναι η μεγάλη ένταση και το τεράστιο έργο που προσφέρουν. Η συμμετοχή στα διάφορα κοινωνικά κινήματα, είναι μεγάλη και φέρνει ουσιαστικά αποτελέσματα. Το ταξίδι στην Ινδία, μας αποκάλυψε πως η ανθρώπινη θέληση μπορεί να υπερκεράσει το οποιοδήποτε πρόβλημα. Δεδομένων των συνθηκών και τηρουμένων των αναλογιών, η εμπειρία στην Ινδία, μας διδάσκει ότι μπορούμε να δημιουργήσουμε κοινότητες και ομάδες ανθρώπων, που θα γίνουν ενεργοί πολίτες και θα διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους σε διάφορες εκφάνσεις της κοινωνίας και θα καλύψουν τις ανάγκες τους στην καθημερινότητα και όχι μόνον».

«Εντοπίσαμε την χαρά, την ελπίδα, τη δύναμη που πηγάζει από τη συμπόρευση»

«Η ακραία φτώχεια, η κατώτερη θέση των γυναικών και των κοριτσιών, ο διαχωρισμός των ανθρώπων σύμφωνα με κάστες, η επιπτώσεις της πατριαρχίας, η στέρηση των δικαιωμάτων, τα προβλήματα που διαιωνίζει η θρησκευτική πίστη και η εκτεταμένη μόλυνση είναι κάποιες από τις πολλές εικόνες και εμπειρίες που είχαμε κατά τη διάρκεια αυτών των δεκατριών ημερών» τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Χατζηιωαννίδης, υπεύθυνος του «Επίκεντρου».

«Μέσα σε όλες αυτές τις δύσκολες συνθήκες η Action Aid μαζί με τους συνεργάτες της συμβάλλει ουσιαστικά στην ενδυνάμωση και στήριξη των ανθρώπων μέσα από μια προσέγγιση με βάση τα ανθρώπινα δικαιώματα. Έτσι, οι άνθρωποι συσπειρώνονται, δημιουργούν συλλογικότητες, ενημερώνονται για τα δικαιώματά τους, προσπαθούν να τα διεκδικήσουν και αγωνίζονται με καλύτερες συνθήκες και την απαραίτητη στήριξη με σκοπό να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα για τις οικογένειές τους και να κοιτάξουν προς το μέλλον με αισιοδοξία», λέει ο κ. Χατζηιωαννίδης.

Και προσθέτει: «Μιλήσαμε με ανθρώπους που εξέφρασαν τον θυμό τους για τις ακραίες συνθήκες που έχουν βιώσει στο παρελθόν, τον κοινωνικό αποκλεισμό, την αίσθηση απομόνωσης, την ακραία φτώχεια και συναντήσαμε ενήλικες διακρίνοντας στα μάτια τους την ελπίδα καθώς έχουν καταφέρει να αποκτήσουν ένα μικρό κομμάτι γης για να δουλέψουν και να τραφεί η οικογένειά τους. Συναντήσαμε γυναίκες – πρότυπα μίμησης για ολόκληρα χωριά, που κινητοποιούν όλη την περιοχή για να διεκδικήσουν καλύτερες συνθήκες για τη σχολική φοίτηση των παιδιών τους. Βρεθήκαμε σε ομάδες κοριτσιών που είτε εκπαιδεύονται για να έχουν ένα αξιοπρεπές μέλλον είτε δημιουργούν ομάδες ανάπτυξης δεξιοτήτων. Όπως μας είπαν, αυτό που βιώνουν είναι μια μάχη των πανίσχυρων με τους αδύναμους. Εντοπίσαμε όμως την χαρά, την ελπίδα, τη δύναμη που πηγάζει από τη συμπόρευση».

Ο κ. Χατζηιωαννίδης καταλήγει ότι «τα προγράμματα που έχει αναπτύξει η Action Aid στην Ινδία μας δείχνουν τον δρόμο για να αντιμετωπίσουμε τις δυσκολίες των ανθρώπων σε περιοχές όπως ο Κολωνός. Εργαλεία όπως η ουσιαστική ενδυνάμωση των ανθρώπων, η καλλιέργεια των δεξιοτήτων τους με αντίκρισμα της εύρεση εργασίας και την προσωπική ανάπτυξη, οι διαδικασίες αναγνώρισης των προβλημάτων, η ενημέρωση για τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις, η συσπείρωση των ανθρώπων για να συζητήσουν για τα προβλήματα της περιοχής και να αναζητήσουν λύση, η διεκδίκηση των επιδιωκόμενων λύσεων είναι σίγουρα κάποια από τα εργαλεία ώστε και στην Ελλάδα να φτάσουμε στην εκπαίδευση πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα και την ενεργό πολιτειότητα».

Κάτια Παπαδοπούλου