Βόρεια Ιρλανδία: ειρήνη χωρίς συμφιλίωση,

Του Christophe Solioz (*)

Αν είναι σχεδόν αδύνατον να αναγνωριστούν τα σύνορα που από τη μια διαιρούν την επαρχία του Ολστερ και από την άλλη χωρίζουν τη Βόρεια Ιρλανδία από τη γείτονά της, τα σύνορα αυτά είναι πιο ορατά στο Ντέρι και στο Μπέλφαστ. Τα υγρά σύνορα μετατρέπονται σε μια γραμμή κόκκινη σαν το αίμα. Να το παράδοξο μιας ειρήνης χωρίς συμφιλίωση: στο όνομα της ειρήνης, κατασκευάζονται, ανακαινίζονται και ενισχύονται τείχη. Ενώ από το τείχος του Βερολίνου δεν μένουν παρά κομμάτια που πωλούνται στους τουρίστες, 48 «interfaces» (peace lines και peace walls) έχουν κατασκευαστεί και άλλα 31 έχουν ανακαινιστεί στο Μπέλφαστ από το 2000 ως το 2017. Κι εκεί που λείπουν τα τείχη, σημαίες, ζωγραφιές ή τοιχογραφίες καθιστούν σαφές σε τι έδαφος βρίσκεσαι: καθολικό (άρα εθνικιστικό και ρεπουμπλικανικό) ή προτεσταντικό (άρα ενωσιακό και φιλοαγγλικό).

Το Short Strand, ένα καθολικό γκέτο στο ανατολικό Μπέλφαστ όπου η πλειοψηφία είναι προτεστάντες, είναι ένας λαβύρινθος όπου είναι εξίσου δύσκολο να μπεις και να βγεις. Μετά τα γεγονότα του 1985, υψώθηκε ένα τείχος ύψους 5,5 μέτρων. Short Strand: ο καθρέφτης μιας μεταπολεμικής κατάστασης που δεν ξέρει να βρει τον δρόμο της ειρήνης.

Στο μεταξύ, η μάχη έχει μετατοπιστεί στο δημογραφικό πεδίο. Η Βόρεια Ιρλανδία έχει παραδοσιακά προτεσταντική πλειοψηφία, αλλά η αναλογία μεταξύ καθολικών και προτεσταντών αλλάζει ταχύτατα υπέρ των πρώτων. Σε λίγο καιρό θα τεθεί υπό αμφισβήτηση η ίδια η επισφαλής ισορροπία της χώρας. Και οι συνέπειες θα είναι τόσο οικονομικές όσο και πολιτικές. Εξ ου και η επιστροφή των πολιτικών εντάσεων στο Δημοκρατικό Ενωσιακό Κόμμα (DUP), που εμφανίζεται όλο και πιο αδιάλλακτο απέναντι στο Brexit.

Για όποιον αμφισβητεί τον ειρηνευτικό χαρακτήρα της ΕΕ, η διαπίστωση είναι αδιαμφισβήτητη: η ΕΕ έχει παίξει ειρηνευτικό ρόλο από τότε που εντάχθηκαν σε αυτήν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ιρλανδική Δημοκρατία, το 1973. Σήμερα, με τη διαφαινόμενη αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ, οι πολιτικοί και ταυτοτικοί στόχοι των διαφόρων στρατοπέδων έρχονται ξανά στην επιφάνεια.

Ανησυχώντας για τις πολιτικές συνέπειες του Brexit στην Ιρλανδία, οι Βρυξέλλες έθεσαν το ζήτημα της ειρήνης στο επίκεντρο των συνομιλιών για το Brexit. Όμως το 2019, όπως και το 1968, η οργή φουντώνει στο Ντέρι. Εδώ ξεκίνησαν οι συγκρούσεις τον Οκτώβριο του 1968, εγώ έγινε η μάχη του Bogside τον Αύγουστο του 1969, εδώ εκτυλίχθηκαν και τα γεγονότα της Bloody Sunday τον Ιανουάριο του 1972. Εδώ, πάλι, η δημοσιογράφος Λάιρα ΜακΚι έπεσε θύμα μιας αδέσποτης σφαίρας στη διάρκεια βίαιων συγκρούσεων τη νύχτα της 18ης Απριλίου. Ο «νέος IRA», μια παραστρατιωτική οργάνωση που έχει διαφωνήσει με τον «Real IRA», αναγνώρισε την ενοχή του.

Κι άλλο τραγικό παράδοξο: η ΜακΚι έγραψε το 2017 μια έρευνα για τα «παιδιά της ειρήνης» και τα αυξημένα ποσοστά αυτοκτονίας τους. Τα παιδιά αυτά μπορεί να μην έζησαν την καταπίεση και τη βία, υφίστανται όμως βίαια το τραυματικό σοκ. Σε αυτό προστίθενται η ανεργία και το υψηλό χρέος, γεγονός που κάνει αυτά τα παιδιά εύκολο στόχο των παραστρατιωτικών και/ή μαφιόζικων οργανώσεων.

Τα αόρατα σύνορα χωρίζουν έτσι μια νεολαία με μέλλον από μια νεολαία που είναι χαμένη ανάμεσα στον πόλεμο και την ειρήνη. Η Λάιρα ΜακΚι προσπαθούσε να δώσει μήνυμα σε όλα αυτά, δραστηριοποιούμενη την ίδια στιγμή και στο κίνημα ΛΟΑΤΚΙ. Αλλά το νήμα της ζωής της κόπηκε στα 29 της χρόνια.

(*) Ο Κριστόφ Σολιόζ είναι γάλλος ερευνητής και συγγραφέας

(Πηγή: Libération)