H Eβραϊκή ιστορία της Θεσσαλονίκης: Το μυστικό της συναγωγής Γιαντ Λεζικαρόν
Ο λατρευτικός χώρος κρύβει κάτι που λίγοι γνωρίζουν.
Η συναγωγή Γιαντ Λεζικαρόν που βρίσκεται επί της οδού Β. Ηρακλείου 26 , εγκαινιάστηκε το 1984 και είναι αφιερωμένη στη μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος. Χτίστηκε στη θέση του μικρού ευκτήριου οίκου «Μπουρλά» γνωστού ως «Καλ ντε λα Πλάσα» (Συναγωγή της Αγοράς), που λειτουργούσε από το 1921 για την εξυπηρέτηση των λατρευτικών αναγκών των πολυάριθμων Εβραίων που εργάζονταν στην παρακείμενη αγορά.
Το 1905 στην πλατεία Πλάσα υπήρχε συγκρότημα καταστημάτων και ένα ιατρείο. Το 1918 καταργήθηκαν και με το νέο πολεοδομικό σχέδιο η Ισραηλιτική κοινότητα κατασκεύασε συγκρότημα καταστημάτων με εσωτερική αυλή μέσα στην οποία δημιουργήθηκε μια μικρή συναγωγή. Στην κατοχή η συναγωγή μετατράπηκε σε ταβέρνα.
Σήμερα εντός της συναγωγής υπάρχει επιγραφή με της συναγωγές της Θεσσαλονίκης πριν το 1941 καθώς και αναθηματικές στήλες εις μνήμη τριών προέδρων των συναγωγών των Ιακώβ Κοέν, Λέων Λεβή, Σόλομων Παρέντε για την προσφορά και τον αγώνας τους στην ανάδειξη της θρησκευτικής και πολιτιστικής ιστορίας των Εβραίων της Θεσσαλονίκης.
Στο εσωτερικό της συναγωγής ενσωματώθηκαν μέλη από συναγωγές που έχουν καταστραφεί, όπως το ιερό από τη συναγωγή Σαρφατή, και το μαρμάρινο βήμα από τη συναγωγή του οικισμού Βαρώνου Χίρς.
Η συναγωγή κρύβει και ένα μυστικό που λίγοι γνωρίζουν, μια μικρή όαση μέσα στην καρδιά του κέντρου της πόλης καθώς στη πίσω πλευρά υπάρχει ένας πανέμορφος κήπος που οι υπεύθυνοι του χώρου έχουν φροντίσει και αναδείξει και πλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μικρές συγκεντρώσεις.
