Αυτοψία: Εκεί που σταματά η ανάπλαση της Νέας Παραλίας ξεκινά το απόλυτο χάος

Εικόνες: Μαριάννα Γιαμουρίδου-Μυρτώ Τούλα

Το σπίτι μου βρίσκεται μίαν ανάσα από τη Σοφούλη, περιοχή την οποία περπατώ συχνά, το αγαπημένο μου μέρος για να απολαύσω το ηλιοβασίλεμα είναι η περιοχή του Κελλάριου Όρμου, παρατημένη, βρώμικη, ταλαιπωρημένη για χρόνους μα γεμάτη εικόνες, ανθρώπους και γαλήνη αγκομαχά να επιβιώσει.

Η μοναδική φυσική ακτή της Θεσσαλονίκης βρίσκεται στην ανατολική προκυμαία του Θερμαϊκού, ανατολικά του μεγάρου Μουσικής και παρόλο που είναι κηρυγμένος ενάλιος αρχαιολογικός χώρος από το 1989, βιώνει την απόλυτη εξαθλίωση. Μία γειτονιά ξεχασμένη, με ιδανική τοποθεσία που θα μπορούσε να γίνει πόλος έλξης όλων. 

Περνώντας πια την Νέα Παραλία, αν στρίψεις προς το Μέγαρο Μουσικής και περπατήσεις την πίσω πλευρά του Ποσειδωνίου, θα δεις ότι βλέπω εγώ τα τελευταία χρόνια. Συχνά η  ξεβράζει ποντίκια, τα οποία φουσκωμένα από τον πνιγμό ερχόταν στην επιφάνεια της. Οι λακκούβες στο δάπεδο, κάθε φορά που βρέχει γεμίζουν με νερό, δημιουργώντας στο δρόμο μία τάση γλίτσας, βαθμός επικινδυνότητας 100 για τυχόν ατυχήματα. Ένα στενό δρομάκι δίπλα στο parking της Express Service το οποίο κατακλύζεται από αυτοκίνητα, αποτέλεσμα αυτού πεζοί και ποδηλάτες να παλεύουν καθημερινά για να διασχίσουν την περιοχή.

Σκουπίδια, ξηλωμένα προστατευτικά κάγκελα παρατημένα στα γρασίδια, σπασμένες πλάκες δρόμων, μουτζούρες στην προσφάτως ανακαινισμένη παιδική χαρά και μία χωματερή που σχηματίζεται στο πίσω μέρος του Ποσειδωνίου, αποτελούν το σκηνικό της εγκατέλειψης σε μια από τις προνομιούχες γειτονιές της πόλης.

Μία περιοχή που ανήκει στο Δήμο Θεσσαλονίκης, έχουν γίνει αμέτρητες εξαγγελίες για ανάπλαση της, στέκεται δίπλα στο άψογα διαμορφωμένο Μέγαρο Μουσικής, και πίσω από το Κολυμβητήριο το οποίο καθημερινά επισκέπτονται παιδιά, μία παρακόρη. Αφήνεται σε συνθήκες εξαθλίωσης, παραμένει ανεκμετάλλευτη, βρώμικη, εγκαταλελειμμένη.

Όλα αυτά τα χρόνια το σκηνικό συνθέτουν μάντρες με παλιά υλικά, σκουριασμένα σίδερα, παλιά παγκάκια, βρώμικες ακτές και κλεμμένα αυτοκίνητα που κάποιος τα παράτησε εκεί. Εγκατάλειψη, γήπεδα τένις, προκυμαίες κατεστραμμένες που καταλήγουν μέσα σε μια πράσινη, όχι από χρώμα, αλλά από βρώμα θάλασσα.

Από την άλλη πλευρά, τα βράδια είναι κόκκινη ζώνη. Άνθρωποι διαμένουν εντός των αμαξιών, στις πίσω κερκίδες του Ποσειδωνίου γίνονται διακινήσεις ναρκωτικών, ενώ κατά καιρούς ακούγονται περιστατικά απόπειρας βιασμών, φυσικά δεν λείπει το σεξ στα αυτοκίνητα και ψωνιστήρι.

Μία σωτήρια ανάπλαση

Toν Οκτώβρη του 2020, η πρόταση από το γραφείο των αρχιτεκτόνων της Νέας Παραλίας Πρόδρομου Νικηφορίδη και Bernard Cuomo, έρχεται για να δώσει ελπίδες. Ζητούν από το δήμο Θεσσαλονίκης να προχωρήσει σε διεκδίκηση της περιοχής από την Εταιρεία Ακινήτων και να την μεταμορφώσουν σε νέο πόλο έλξης της πόλης.

Η ανακοίνωση: 

“Πρόταση του γραφείου μας για να ξεκινήσει η διεκδίκηση της περιοχής από την Εταιρία Ακινήτων του Δημοσίου. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης εδώ και πάνω από 10 χρόνια αλλού τυρβάζει. Είναι η περιοχή του Κελλάριου και του Μεγάρου Μουσικής. Ας κάνει επιτέλους ένα αρχιτεκτονικό διαγωνισμό ο Δήμος Θεσσαλονίκης για να δεσμεύσει την εξέλιξη της.

Όσο η περιοχή παραμένει ορφανή κινδυνεύει να “ελληνοποιηθεί”. Αυτό σημαίνει πώληση σε μεγαλοεπενδυτή με μεγαλοκατασκευές και μεγαλοεκμετάλλευση. Ας το έχουν υπόψιν τους όσοι μελλοντικά θα νίπτουν τας χείρας τους!”

Διαφωνία για το συγκεκριμένο ζήτημα εξέφρασε στην Βουλή, ο βουλευτής της Νέας Δημοκρατίας Στράτος Σιμόπουλος σε ανακοίνωσή του ανέφερε ότι στη συγκεκριμένη περιοχή από το 2014 (ΦΕΚ 414/2014), υπάρχει πλήρως αδειοδοτημένη μαρίνα ελαφρών σκαφών με στόχο να γίνει η Θεσσαλονίκη κέντρο ιστιοπλοϊκού τουρισμού.

Η ανακοίνωση του κ. Σιμόπουλου:

“Την προηγούμενη εβδομάδα στα ηλεκτρονικά μέσα και στο διαδίκτυο υπήρχε άρθρο του αρχιτέκτονα κ. Πρόδρομου Νικηφορίδη με αντικείμενο την ανάπλαση της θαλάσσιας ζώνης δίπλα στο Μέγαρο Μουσικής (Κελλάριος Κόλπος).

Δεν προτίθεμαι να κρίνω την πρόταση επί της ουσίας διότι στην πραγματικότητα βρίσκεται «εν κενώ». Ο λόγος είναι απλούστατος

Στη συγκεκριμένη περιοχή από το 2014 (ΦΕΚ 414/2014), υπάρχει πλήρως αδειοδοτημένη μαρίνα ελαφρών σκαφών, έχοντας εξασφαλίσει και όλες τις απαραίτητες εγκρίσεις και των αρχαιολογικών υπηρεσιών. Η χωροθέτηση-παραχώρηση έχει γίνει στο όνομα του Ναυτικού Ομίλου Ανοικτής Θαλάσσης (ΝΟΑΘ), ο οποίος δρομολόγησε και όλες τις σχετικές ενέργειες. Να σημειώσω, μάλιστα, ότι εναντίον της συγκεκριμένης απόφασης υπήρχε προσφυγή στο ΣΤΕ από δημοτική σύμβουλο του προηγούμενου Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Θεσσαλονίκης.

Η προσφυγή απορρίφθηκε και ο ΝΟΑΘ βρίσκεται σε διαδικασίες ενεργοποίησης της αδειοδότησης.

Πιστεύω ότι η παρέμβασή του κ.Νικηφορίδη δεν έχει ως πρόθεση να δημιουργηθούν κωλύματα σε μια ήδη δρομολογημένη παρέμβαση, ενώ το τμήμα που αφορά την ανάπλαση της εκτός παραχωρημένης περιοχής μπορεί να αποτελέσει έναυσμα συζητήσεων στην πόλη.

Η Θεσσαλονίκη μπορεί να γίνει κέντρο ιστιοπλοϊκού τουρισμού. Πρέπει σε λίγα χρόνια τα πανιά των ιστιοπλοϊκών σκαφών να σκεπάζουν το γαλάζιο του Θερμαϊκού. Πισίνα σίγουρα μπορούμε να κατασκευάσουμε και σε άλλο σημείο.”

Και οι δυο προτάσεις  δεν δρομολογήθηκαν ποτέ, αφήνοντας το σημείο ανεκμετάλλευτο χωρίς να γνωρίζει κανείς το πότε ακριβώς θα γίνει η ανάπλαση του. Ωστόσο, τον Αύγουστο του 2020, ο δήμος Θεσσαλονίκης, προχώρησε σε εκτεταμένη επιχείρηση για τον καθαρισμό του Κελλάριου Όρμου που είχε μετατραπεί για μία ακόμη φορά σε σκουπιδότοπο. Μαζί με με τις παρεμβάσεις για τον καθαρισμό της περιοχής εξελίχθηκαν και έργα εξυγίανσης του πρασίνου.

Αν προχωρήσεις ανατολικά θα πέσεις πάνω στην παραλία της περιοχής η οποία αρχίζει από το τέλος της επιχωματωμένης ακτής, από την κάθετη στη Σοφούλη οδό Καθηγητή Ρουσίδου, και φτάνει ως το ακρωτήριο Καραμπουρνάκι όπου βρίσκεται το Κυβερνείο.

Μία από τις λίγες φυσικές παραλίες με αμμουδιά που παραμένει προσβάσιμη στους κατοίκους, και μοιράζεται ανάμεσα στους δήμους Θεσσαλονίκης και Καλαμαριάς. Το κομμάτι του Κελλάριου Όρμου που ανήκει στον Δήμο Καλαμαριάς είναι καθαρό και προσεγμένο σε αντίθεση με εκείνο το οποίο ανήκει στο Δήμο Θεσσαλονίκης.

Η τελευταία ουτοπία ακούστηκε την προηγούμενη εβδομάδα όταν ο δήμος Θεσσαλονίκης ανακοίνωσε από το πουθενά και αφορά σε πρόταση για τη χωροθέτηση ενυδρείου στην αδόμητη έκταση 41.000 τμ., στα όρια του κεντρικού δήμου με τον δήμο Καλαμαριάς!

Ένα ενυδρείο λοιπόν σε μια περιοχή που στην πραγματικότητα κάτι άλλο της λείπει και αυτό είναι η αξιοποίηση της φυσικής ακτής και η ήπια ανάπλαση και χρήση της από τους κατοίκους με παράλληλη απομάκρυνση όλων των επικίνδυνων στοιχείων που κάνουν την περιοχή μνημείο εγκατάλειψης.

Η ιστορία της περιοχής

Ο όρμος αυτός είναι δεμένος με άρρηκτα με την ιστορία της βυζαντινής πόλης, την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς το 904. Αποσπάσματα του καθηγητή Θεόδωρου Κορρέ για τους Σαρακηνούς πειρατές αναφέρουν:  ”Την αυγή της 29ης Ιουλίου του 904, ο στόλος των Σαρακηνών εμφανίσθηκε στην είσοδο του Θερμαϊκού και αγκυροβόλησε μπροστά από τα θαλάσσια τείχη, στο μικρό λιμανάκι που λεγόταν Κελλάριον. Ήταν 54 μεγάλα πλοία γεμάτα με άγριους πειρατές, Άραβες, Σύρους, Αιγυπτίους, Αιθίοπες κ.ά., που έφθαναν τον αριθμό των 10.000.” Αν και η περιοχή του Κελλάριου Όρμου περιλαμβάνει σημαντικά γεγονότα της πόλης και έχει χαρακτηριστεί αρχαιολογικός χώρος, η εικόνα που επικρατεί τα τελευταία χρόνια είναι απαράδεκτη.

Η περιοχή διαθέτει πολλές ιδιωτικές εκτάσεις τις οποίες αδυνατούν να απαλλοτριώσουν οι δήμοι Καλαμαριάς και Θεσσαλονίκης. Οικόπεδα που έχουν τεράστιες αξίες γης, τις οποίες λογικά οι ιδιοκτήτες θέλουν να αξιοποιήσουν και που φυσικά αποκλείουν, λόγω του καθεστώτος τους, οποιαδήποτε δημόσια δαπάνη σε ιδιωτικό χώρο. Σε αυτή την ξεχασμένη γειτονιά της πόλης, που η parallaxi είχε αναδείξει πριν σχεδόν 10 χρόνια με το project της ”Οι ακτές Αλλιώς”, η πόλη οφείλει να επενδύσει ένα κομμάτι του μέλλοντος της.

Ιδανικό θα ήταν να μην γίνονται αναπλάσεις μονάχα στις κεντρικές περιοχές της πόλης, ειδικά όταν αφήνεται ανεκμετάλλευτο κομμάτι της παραλίας. Αναρωτιόμαστε γιατί μένουμε αιώνες πίσω όταν γειτονιές σαν αυτή ρημάζουν και γίνονται σημείο αναφορά σκουπιδότοπων ενώ θα μπορούσαν να αναδειχθούν σπουδαία.