Αμνός

Η Νούμι Ραπάς αναλαμβάνει αυθαίρετα τον ρόλο της μητέρας φύσης στο ανατριχιαστικό ντεμπούτο του Βαλντιμάρ Γιοχάνσον το οποίο, βαδίζοντας στα απάτητα μονοπάτια που χάραξαν οι Ρόμπερτ Έγκερς, Άρι Άστερ και Τζόρνταν Πιλ, παραδίδει ίσως την πιο υπαινικτική και πιο παράξενη ταινία της χρονιάς.

Ένα ζευγάρι απομονωμένο σε κάποια παγωμένη και αφιλόξενη κοιλάδα της Ισλανδίας, βλέπει να γεννιέται στους σταύλους του ένα πολύ παράξενο αρνάκι. Χωρίς δεύτερη σκέψη, το ανδρόγυνο, το οποίο έχει και αυτό πολλά κρυμμένα μυστικά, αποφασίζει να το πάρει στο σπίτι του, να το κοιμίσει σε μια παιδική κούνια και να το μεγαλώσει σαν να είναι δικό τους παιδί.

Πολλά όμως από αυτά που φαίνονται δίνουν την εντύπωση ότι δεν ανήκουν πια στη σφαίρα του πραγματικού, τη στιγμή που η αλήθεια αναμένεται αργά η γρήγορα να τους χτυπήσει την πόρτα. Μια παράξενη επίσκεψη και κάποια ανεξήγητα φινόμενα θα φέρουν το ζευγάρι στα πρόθυρα της κατάρρευσης, καθώς η ομίχλη πέφτει όλο και πιο βαθιά, το φυσικό τοπίο μετατρέπεται από υποβλητικό σε απειλητικό και οι ρίζες του βιβλικού κακού και της προδοσίας χώνονται βαθιά στο αιώνια πετρωμένο από τον πάγο και το χιόνι έδαφος…

Στην πρώτη του μεγάλου μήκους δουλειά, και εμφανώς επηρεασμένος, τόσο από την αλληγορική καλλιτεχνική ματιά όσο και από την ονειρώδη, στοχαστική κινηματογράφηση του συμπαραγωγού της ταινίας Bella Tar, ο Ισλανδός Βαλντιμάρ Γιοχάνσον παραδίδει ένα από τα πιο παράξενα, σαγηνευτικά και δυσεπίλυτα φιλμ που έχουμε δει το τελευταίο διάστημα. Ερμηνευμένο με πολλούς τρόπους (από θρησκευτική αλληγορία έως weird sci-fi και από monster movie ως μια τεράστια κινηματογραφική αναφορά στους «πατέρες» του folk horror είδους) το φιλμ σε βυθίζει στον αργό ρυθμό του.

Τα υποβλητικά βόρεια τοπία, όσο τεράστια κι αν κινηματογραφούνται, τόσο συγκλίνουν και πνίγουν καθώς η ταινία εξελίσσεται, η ύβρις πλανάται στην ατμόσφαιρα και η νέμεσις μοιάζει να παραμονεύει στη γωνία, χωρίς ωστόσο να έρχεται μέχρι την μέση της τρίτης πράξης, όπου και το σκηνοθετικό εύρημα που σου ανατινάζει το μυαλό (ήδη υπονοείται από την αρχή του φιλμ) ολοκληρώνεται με μια εξίσου βαρύγδουπη κινηματογραφική δήλωση. Η Νούμι Ραπάς, σε έναν ρόλο που δεν την έχουμε συνηθίσει, ζωγραφίζει με τις εκφράσεις του προσώπου της την απειλή (ή την αλαζονεία, αν θέλεις) που προσφέρει η αναζήτηση της ευτυχίας στην παραίσθηση, και με ένα μείγμα χριστιανικής αγνότητας αλλά και δαιμονικής επιμονής ηγείται των ερμηνειών, συνοδευόμενη από ένα εξίσου εξαιρετικό ψηφιακό δημιούργημα (χαρίζοντας μαζί με το εξαίσιο σενάριο το βραβείο πρωτοτυπίας στο τμήμα «Ένα κάποιο βλέμμα» του απερχόμενου Φεστιβάλ Καννών) που απαντά ακριβέστατα στον φροϋδικό ορισμό του “Ανοίκειου”, γεννώντας στον θεατή αποστροφή και τρυφερότητα, οικειότητα και απορία ταυτόχρονα.

Ίσως το φιλμ να μπορούσε να ισορροπήσει καλύτερα στο δεύτερο κεφάλαιο, όπου οι ιδέες μοιάζουν να μπλέκονται με τις επιθυμίες του, όμοιες με αυτές του ζευγαριού που βλέπει τον άσωτο αδερφό του άνδρα να επιστρέφει στην κοιλάδα για να διαταράξει τις υποτιθέμενα άρτιες ισορροπίες στη ζωή και την σουρεαλιστική καθημερινότητα της ιδιότυπης τριμελούς οικογένειας. Ίσως από την άλλη, αυτή η αιφνίδια αλλαγή στην αφηγηματική δομή να θέλει να περιχαράξει και να οριοθετήσει ακριβώς τον ίδιο στρεβλό κύκλο ο οποίος οδηγείται με ακρίβεια προς τη διάρρηξη.

Αδιαμφισβήτητα όμως, ο “Αμνός” είναι μια ταινία που έχει ξεκάθαρες ιδέες, που δύσκολα θα σε αφήσει αδιάφορο και που υπάρχει πιθανότητα να σε τρομάξει τόσο όσο θα σε μαγέψει, να σε προβληματίσει τόσο όσο θα σε γαληνέψει, να σε αναστατώσει αλλά και να σε διεγείρει όπως ένας εφιάλτης που ξεπροβάλλει στη μέση ενός ήρεμου, απροβλημάτιστου αλλά και καθόλου αξιομνημόνευτου ύπνου.

Βαθμολογία: 3 αστέρια

Σκηνοθεσία: Valdimar Jóhannsson

Ηθοποιοί: Noomi Rapace, Hilmir Snær Guðnason, Björn Hlynur Haraldsson