Ανακαλύψτε τα γλυπτά της πόλης: Μνημείο Εθνικής Αντίστασης του Ε. Καλεβρά

Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις στης πόλης και αποτελούν αναπόσπαστό κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι ομπρέλες του Ζογγγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά μερικά είναι πολυφωτογραφιμένα άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες ακίνητα και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.

Η κατοχή και η εθνική αντίσταση είναι ένα πολύ σημαντικό κεφάλαιο για την πόλη. Η πρώτη αντιστασιακή οργάνωση στην Ευρώπη, με το όνομα «Ελευθερία», ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη, ένα μήνα μετά την κατάληψή της από τα Γερμανικά στρατεύματα.

Από την ιστορία της Θεσσαλονίκης δεν λείπουν οι βομβαρδισμοί, η πείνα, τα αντίποινα, οι εκτελέσεις, ο φόβος και η τρομοκρατία, καθώς και ο ηρωισμός και η αντίσταση. Στην Θεσσαλονίκη υπάρχει ένα γλυπτό της Εθνικής Αντίστασης απέναντι από το πάρκο Ξαρχάκου πλησίον του αγάλματος του Μεγάλου Αλεξάνδρου έργου του γλύπτη Ευάγγελου Μουστάκα και ένα μπροστά στο Δημαρχείο Παύλου Μελά, στην Σταυρούπολη έργο του Ευθύμη Καλεβρά στην μνήμη των 101 Πατριωτών που εκτελέστηκαν από τα γερμανικά στρατεύματα κατοχής την περίοδο 1941 – 1944.

Το μεγαλοπρεπές μνημείο της Εθνικής Αντίστασης είναι φτιαγμένο από μπρούντζο και απεικονίζει τέσσερις χαρακτηριστικές ηρωικές φιγούρες στην καθημερινή ζωή της Ελλάδος την εποχή της κατοχής. Και οι τέσσερις έχουν το ένα χέρι τους ψηλά να σχηματίζει την γροθιά της δύναμης και του αγώνα.

Οι δυο το αριστερό και οι δύο το δεξί έτσι ώστε η όλη σύνθεση να αποκτά μια αρμονία. Από τα αριστερά ένας νεαρός φοιτητής κρατά στο ένα χέρι του βιβλία, δίπλα του ένα αντάρτης αρματωμένος κρατά το χέρι μιας γυναίκας στο δεξί χέρι της οποίας έχει σταθεί ένα περιστέρι, αυτό της ειρήνης και ακριβώς δίπλα της ένας αγρότης έχει στην αγκαλιά του σιτάρια ενώ κρατάει ένα μικρό δρεπάνι.

Το μνημείο θυμίζει πολύ τα πρότυπα αγάλματα των χωρών του πρώην ανατολικού μπλοκ που απεικόνιζαν τον αγώνα και την δύναμη του λαού. Την σύνθεση συμπληρώνουν τέσσερις κάθετες γραμμές που βγαίνουν ορμητικά από το έδαφος προς τον ουρανό για να αναδείξουν την δυναμικότητα και μοναδικότητα των ηρώων. Ένα έργο που θυμίζει πολύ την τεχνοτροπία με την οποία έχει δουλέψει και άλλα έργα του ο γλύπτης αποτελεί μια από τις πιο χαρακτηριστικές αναπαραστάσεις της Εθνικής Αντίστασης.

Ο Ευθύμιος Καλεβράς (Καταχάς Πιερίας, 1929 – Θεσσαλονίκη, 11 Δεκεμβρίου 2011) ήταν Έλληνας γλύπτης. Ήταν μέλος του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδας, του Συλλόγου Ελλήνων Γλυπτών και Επίτιμο μέλος του Συλλόγου Καλλιτεχνών Εικαστικών Τεχνών Ν. Πιερίας. Ήταν παντρεμένος με τη Νίνα Καλεβρά.

Ήταν παιδί προσφύγων από τον Πόντο. Ακολούθησε σπουδές γλυπτικής και ήταν μαθητής του μεγάλου Απάρτη στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 1967 και άρχισε να συμμετέχει σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις από τη δεκαετία του ‘ 70. Παράλληλα, κέρδισε το πρώτο βραβείο σε πολλούς διαγωνισμούς γλυπτικής.

Οι επιδράσεις του εκτός από τον Απάρτη συμπεριλαμβάνουν και μεγάλους καλλιτέχνες από το διεθνή χώρο, όπως ο Χένρι Μουρ και ο Ογκίστ Ροντέν.Φιλοτέχνησε κατόπιν παραγγελίας πολλές προτομές και ανδριάντες, όπως αυτές του αρχαιολόγου Μανόλη Ανδρόνικου στη Θεσσαλονίκη και του αγωνιστή Νικολάου Κασομούλη.Έργα του επίσης κοσμούν χώρους όπως το το μνημείο Εθνικής Αντίστασης του Δήμου Σταυρούπολης στη Θεσσαλονίκη και το Ηρώο Ποντίων στην Καλλιθέα. Η ποντιακή καταγωγή του διαφαίνεται στη συνεισφορά του σε ανάλογης ιστορικής αξίας έργα, όπως το Μνημείο Ολοκαυτώματος της Σάντας στην Παναγία Σουμελά και στο Μνημείο του Πόντιου Παπά και Δασκάλου, στη Θεσσαλονίκη. Πολλά γλυπτά του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στις ΗΠΑ.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ τα υπόλοιπα κείμενα της στήλης «Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης»