Ανακαλύψτε τα γλυπτά της πόλης: Προτομή Βασίλη Τσιτσάνη του Θ. Χατζηβασιλειάδη

Στέκουν δίπλα μας, τα προσπερνάμε, πολλές φορές μπορεί να μην παρατηρούμε καν την ύπαρξη τους. Είναι τα αγάλματα, οι προτομές και οι εικαστικές συνθέσεις στης πόλης και αποτελούν αναπόσπαστό κομμάτι της. Πολλά από αυτά είναι τόσο γνωστά που έγιναν το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης  όπως το άγαλμα του Βενιζέλου, οι ομπρέλες του Ζογγγολόπουλου, το άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Κάποια είναι πιο σύγχρονα, κάποια λιγότερο γνωστά μερικά είναι πολυφωτογραφιμένα άλλα έχουν αφεθεί και παρακμάζουν. Στέκουν δίπλα σε μεγάλους δρόμους και πλατείες ακίνητα και μας διηγούνται ιστορίες από την πόλη.

Στα στενά της Ανω Πόλης στο τέρμα της οδού Δημητρίου Πολιορκητού το Σεπτέμβριο του 2001 εγκαινιάστηκε μια μικρή πλατεία που πήρε το όνομα ενός σπουδαίου μουσικού του Βασίλη Τσιτσάνη στην οποία και τοποθετήθηκε το 2002 η προτομή του έργο του γλύπτη Θεοχάρη Χατζηβασιλειάδη.

Κάθε χρόνο  το πρώτο Σάββατο του Σεπτέμβρη η «Παρέα του Τσιτσάνη» μαζεύεται και παίζει μουσική με δεκάδες κόσμου να συρρέει για να τους ακούσει. Φτιαγμένη από μάρμαρο και τοποθετημένη σε πέτρινο βάθρο, αναπαριστά ρεαλιστικά τον μεγάλο συνθέτη σε μεγάλη ηλικία.

Ο Βασίλης Τσιτσάνης ήταν ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες λαϊκούς συνθέτες, στιχουργούς και τραγουδιστές του 20ού αιώνα, του οποίου τραγούδια ακούγονται μέχρι και σήμερα. Ήταν μία από τις σημαντικότερες φυσιογνωμίες του ρεμπέτικου και του λαϊκού τραγουδιού. Γεννήθηκε στα Τρίκαλα στις 18 Ιανουαρίου 1915 από Ηπειρώτες γονείς. Από μικρή ηλικία έδειξε ενδιαφέρον για τη μουσική και έμαθε μαντολίνο, βιολί και μπουζούκι.

Το φθινόπωρο του 1936 ο Τσιτσάνης πήγε στην Αθήνα με κύριο σκοπό να σπουδάσει στη Νομική, αλλά γρήγορα τον κέρδισε η μουσική. Οι πρώτες του επιρροές είναι τα τραγούδια του Βαγγέλη Παπάζογλου και του Μάρκου Βαμβακάρη. Η πρώτη του εμφάνιση έγινε στο μαγαζί «Μπιζέλια». Σύντομα γνώρισε τον Δημήτρη Περδικόπουλο, που τον πήγε στην Odeon, όπου ηχογράφησε τα πρώτα του τραγούδια. Το «Σ’ έναν τεκέ μπουκάρανε» είναι η πρώτη ηχογράφηση του Τσιτσάνη.

Την περίοδο 1937-1940 έγραψε τραγούδια που ηχογράφησε με τις φωνές του Περδικόπουλου και άλλων τραγουδιστών εκείνης της εποχής, όπως του Στράτου Παγιουμτζή, του Μάρκου Βαμβακάρη και του Στελλάκη Περπινιάδη, με τους οποίους σε πολλές ηχογραφήσεις ο Τσιτσάνης συμμετείχε σαν δεύτερη φωνή.

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ο Τσιτσάνης έμεινε στη Θεσσαλονίκη, όπου για ένα διάστημα τεσσάρων ετών (1942–1946) είχε δικό του μαγαζί, το «Ουζερί ο Τσιτσάνης» στην οδό Παύλου Μελά 22, που έγινε διάσημο. Εκεί έγραψε μερικά από τα καλύτερα τραγούδια του, τα οποία ηχογραφήθηκαν μετά τη λήξη του πολέμου, όπως τη «Συννεφιασμένη Κυριακή».

Το 1946 επέστρεψε στην Αθήνα και άρχισε να ηχογραφεί ξανά. Δίπλα του έγιναν ευρέως γνωστές, τραγουδίστριες όπως η Σωτηρία Μπέλλου, η Ιωάννα Γεωργακοπούλου, η Μαρίκα Νίνου, αλλά και ο τραγουδιστής Πρόδρομος Τσαουσάκης.

Τα επόμενα χρόνια ο Τσιτσάνης γνώρισε ευρύτατη αποδοχή. Ειδικά μετά την πτώση της Χούντας, είχε ξεκινήσει συναυλίες σε στάδια και ανοιχτούς χώρους, κάτι που συνέβαινε πρώτη φορά για λαϊκά τραγούδια. Η τελευταία του δημόσια εμφάνιση σε ανοιχτό χώρο, ήταν σε τιμητική εκδήλωση του Δήμου Νίκαιας, σε συνεργασία του δημάρχου Στέλιου Λογοθέτη με τον Μίκη Θεοδωράκη για τη διοργάνωση του πρώτου πολιτιστικού καλοκαιριού στην Ελλάδα.  Υπήρξε μεγάλος λάτρης του Άρη Θεσσαλονίκης, αλλά και του ιστορικού ποδοσφαιρικού Α.Ο. Τρίκαλα, πηγαίνοντας συχνά στο γήπεδο.

Πέθανε στις 18 Ιανουαρίου του 1984 (ημέρα των γενεθλίων του) στο Λονδίνο από καρκίνο, και κηδεύτηκε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών.

Προς τιμήν του, ο Δήμος Γλυφάδας μετονόμασε την οδό Βάου σε οδό Βασίλη Τσιτσάνη, καθώς ο συνθέτης κατοικούσε στη συγκεκριμένη οδό. Επίσης, κεντρικός δρόμος των Τρικάλων φέρει το όνομά του, όπως και άλλοι δρόμοι στην Ελλάδα. Στα Τρίκαλα έχει στηθεί και το μουσείο Τσιτσάνη μια αναδρομή στο έργο του που αξίζει να επισκεφθεί όποιος βρεθεί στην πόλη. 

Το “Ουζερί Τσιτσάνης” μυθιστόρημα του Γιώργου Σκαμπαρδώνη που μας μεταφέρει στην εποχή της κατοχής σε καθημερινές ιστορίες με φόντο τα τραγούδια και την μορφή του μουσικοσυνθέτη  γνώρισε μεγάλη επιτυχία και μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο απο τον Μανούσο Μανουσάκη σε μουσική του Θέμη Καραμουρατίδη η οποία στα Βραβεία Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου του 2016 ήταν υποψήφια σε έξι κατηγορίες: Α’ Ανδρικού Ρόλου (Χάρης Φραγκούλης), Β’ Ανδρικού Ρόλου (Ανδρέας Κωνσταντίνου), Β’ Γυναικείου Ρόλου (Βασιλική Τρουφάκου), μακιγιάζ, ενδυματολογίας και σκηνογραφίας και κέρδισε στην κατηγορία του Β’ Γυναικείου Ρόλου. Επίσης, κέρδισε το Βραβείο Κοινού στο 13o Ελληνικό Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ τα υπόλοιπα κείμενα της στήλης «Ανακάλυψε τα γλυπτά της πόλης»