Άγγελος Ροδαφηνός: Μεγαλύτερο πρόβλημα από την κρίση είναι η έλλειψη αξιών και ηθικής

Εικόνες: Pexels

Καθώς όλοι ψάχνουμε να βρούμε τρόπους να αντιμετωπίσουμε όσα μας συμβαίνουν και μας αναστατώνουν καθημερινά, μια κουβέντα με τον κ. Άγγελο Ροδαφηνό, έναν άνθρωπο που οι παρατηρήσεις και οι γνώσεις του βοηθούν σε ουσιαστικές προσεγγίσεις των κοινωνικών και ατομικών θεμάτων και τη διαχείριση τους.

1. Παρακολουθώντας τις ειδήσεις τους τελευταίους μήνες στην Ελλάδα έχει την εντύπωση ότι βιώνουμε μια περίοδο έξαρσης μιας τρομακτικής κοινωνικής νοσηρότητας. Που το αποδίδετε αυτό;

Υπάρχουν αρκετές πιθανές ερμηνείες. Η πρώτη είναι ότι τα περιστατικά βίας αυξήθηκαν (σε όλο τον κόσμο) λόγω του εγκλεισμού και των μέτρων του κορονοϊού – η οποία όμως δεν υποστηρίζεται από όλα τα δεδομένα. Υπάρχουν κάποιες χώρες στις οποίες έχει αναφερθεί αύξηση της εγκληματικότητας τα τελευταία δύο έτη. Βέβαια, για να λέμε και τα θετικά, η Ελλάδα είναι σχετικά χαμηλά, στη θέση 66 της λίστας με τις πιο επικίνδυνες χώρες. Μια άλλη είναι ότι τα μέσα μαζικής ενημέρωσης στην Ελλάδα αφιερώνουν όλο και περισσότερο χρόνο σε τέτοια περιστατικά. Ο άνθρωπος για να επιζήσει έχει εξελιχθεί ώστε να προσέχει τις πιθανές απειλές στο περιβάλλον, κάτι που ονομάζουμε «αρνητική προκατάληψη». Τα ΜΜΕ γνωρίζοντας ότι τα κακά νέα προσελκύουν περισσότερη προσοχή και κέρδη αξιοποιούν αυτή την “μεροληψία αρνητικότητας”. Δεν θέλω να υποθέσω ότι είναι μία τακτική αποπροσανατολισμού από άλλες σημαντικότερες ειδήσεις και προβλήματα του τόπου γιατί θα ακουστώ σαν συνωμοσιολόγος.

Μια τρίτη πιθανή ερμηνεία, είναι ότι η νοσηρότητα υπάρχει πάντα, αλλά οι κοινωνικές αναστολές και η δυσκολία να μοιραστείς το πρόβλημα, να πάρεις ανατροφοδότηση και να το κοινοποιήσεις σε ευρύ μέρος του πληθυσμού δρουν ανασταλτικά. Πρόσφατα κάποια άτομα πήραν το μικρόφωνο ή αν θέλετε το μεγάφωνο στα social media και τα ΜΜΕ, βγήκαν μπροστά και έδωσαν το παράδειγμα και το έναυσμα σε άλλα άτομα και ακολούθησε μια χιονοστιβάδα καταγγελιών. Επίσης, πλέον οι κάμερες και η τεχνολογία βοηθούν στον εντοπισμό των δραστών σε ειδεχθή εγκλήματα, τα οποία παλαιότερα ίσως εμμέναν ανεξιχνίαστα. Παράλληλα, πάλι με τη βοήθεια της τεχνολογίας και των social media, έγινε ακόμα πιο δύσκολο σε πολιτικά ή άλλα κυκλώματα που εμπλέκονται στη διαφθορά να κουκουλώσουν παρεμφερή συμβάντα και παραβατικές ενέργειες.

2. Συνηθίζεται η ασχήμια και η ακραία βία;

Βεβαίως. Η επαναλαμβανόμενη έκθεση σε οποιοδήποτε ερέθισμα μπορεί να οδηγήσει σε μειωμένες συναισθηματικές αντιδράσεις, μέσω ενός μηχανισμού που ονομάζουμε συναισθηματική απευαισθητοποίηση. Βλέπε για παράδειγμα τους στρατιώτες στον πόλεμο.

3. Την πολυετή οικονομική κρίση ακολούθησε η υγειονομική και ο εγκλεισμός. Πιστεύεις ότι υπάρχουν οι ψυχικές αντοχές για μια επιστροφή στο φως;

Οι επιπτώσεις της κρίσης και του Covid είναι οικονομικές, σωματικές, ψυχολογικές. Σίγουρα κουραστήκαμε και εμείς κι όλος ο πλανήτης. Καλά θα κάνουμε να βρούμε τις ψυχικές αντοχές, όπως τις βρήκαν άλλοι λαοί, ώστε να αναστραφεί η καθοδική πορεία. Ένα εκατομμύριο μέρες (2500 χρόνια) πριν, η Ελλάδα ήταν κοιτίδα του πολιτισμού, της δημοκρατίας, το λίκνο των επιστημών, της φιλοσοφίας και της εκπαίδευσης. Κατέληξε από πριγκίπισσα να είναι σήμερα ο βάτραχος της Ευρώπης, ως αποτέλεσμα των γνωστών παθολογιών που μαστίζουν επί χρόνια την κοινωνία μας. Δυστυχώς σήμερα δεν έχουμε να επιδείξουμε πολιτισμό και έργα. Όπως περιγράφω και στο βιβλίο μου “Από πρίγκιπας βάτραχος και τούμπαλιν”, γνωρίζουμε πλέον πώς μπορούμε να αλλάξουμε άτομα και κοινωνίες. Απαιτεί όμως αλλαγές, σωστό προγραμματισμό και δουλειά.

Κατ’ εμέ, μεγαλύτερο πρόβλημα από την οικονομική και υγειονομική κρίση είναι η έλλειψη αξιών και ηθικής στην Ελλάδα. Μελέτες καταδεικνύουν ότι η βελτίωση της εμπιστοσύνης και των σχέσεων μεταξύ των πολιτών θα έχει πολλαπλάσια θετική επίδραση στην ικανοποίηση από τη ζωή, σε σχέση με μία βελτίωση στα οικονομικά μας.

4. Υπάρχει μια έξαρση του ανορθολογισμού τελευταία. Μια επιστροφή σε δοξασίες, σε εξωπραγματικές εξηγήσεις, σε θεολογικές εξηγήσεις πραγμάτων, fake news, αντιεπιστημονικές φήμες κλπ. Πως εξηγείται;

Όντως η διάδοση της ψευδό επιστημονικής παραπληροφόρησης είναι ευρεία. Ο μισός σχεδόν πληθυσμός της ΕΕ ενημερώνεται πλέον από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ενώ το 60% των πληροφοριών αναπαράγονται από τους χρήστες του διαδικτύου χωρίς να τις διαβάσουν πρώτα.

Η δυσπιστία στην επιστήμη και τα επιστημονικά στοιχεία απειλεί την ευεξία και τη δημόσια υγεία σε όλο τον κόσμο. Η άγνοια μπορεί να αποβεί μοιραία. Ψεύτικες θεραπείες, μύθοι και ψευδείς ειδήσεις κοστίζουν ζωές. Υπάρχει ένα χάσμα μεταξύ της κοινής γνώμης και της επιστημονικής συναίνεσης.

Το φαινόμενο βέβαια είναι παγκόσμιο και είναι σύνηθες σε καταστάσεις αβεβαιότητας και στρες. Όμως, στην Ευρώπη είμαστε ο λαός που πιστεύει περισσότερο στη συνωμοσιολογία. Γιατί; Η κύρια αιτία είναι η έλλειψη επιστημονικού εγγραμματισμού και η αδυναμία κριτικής σκέψης. Η πίστη σε μεταφυσικές θεωρίες, θεωρίες συνωμοσίας και ψευδείς ειδήσεις σχετίζεται με το επίπεδο εκπαίδευσης.

Δυστυχώς, η μέση επίδοση των 15χρονων Ελλήνων μαθητών είναι εδώ και πολλά χρόνια μία από τις χαμηλότερες μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ. Είμαστε μια από τις φτωχότερες και πιο διεφθαρμένες χώρες της ΕΕ, με ένα αναποτελεσματικό εκπαιδευτικό σύστημα. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας στερούνται εκπαίδευσης στις δεξιότητες κριτικής σκέψης.

Η ικανότητα να βρει κάποιος πληροφορίες, να τις αναλύσει και να μπορεί να διακρίνει την αλήθεια δεν είναι έμφυτη αλλά αποκτάται με συγκεκριμένη εκπαίδευση. Τα μαθηματικά βοηθούν να αξιολογείς τις πιθανότητες, η μεθοδολογία επιστημονικής έρευνας να κατανοείς τις έρευνες και τις πληροφορίες, ενώ υπάρχουν και συγκεκριμένα μαθήματα ή βιβλία για την κριτική σκέψη. Δημιούργησα ένα δωρεάν online μάθημα για να βοηθήσω τους συνανθρώπους μας. Μέχρι στιγμής το μάθημα παρακολούθησαν 300 άτομα, άρα τώρα δεν μένει παρά να το παρακολουθήσουν κάποια εκατομμύρια ακόμα. Έως τότε φαίνεται ότι αντί να κάνουμε βήματα μπροστά πηγαίνουμε με την όπισθεν.

Ερώτηση κρίσης: είναι ΟΚ τα ΜΜΕ να παρουσιάζουν αστρολόγους και προβλέψεις; Ανάλογα, αρμόζει οι βιβλιοθήκες μας να έχουν στα ράφια τους βιβλία ομοιοπαθητικής, ρείκι και ιριδολογίας; Στον τομέα της υγείας, βουλευτές, απόφοιτοι ιατρικής ή φαρμακοποιοί πουλάνε θεραπείες και σκευάσματα που δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Άραγε ποιοι είναι χειρότεροι, αυτοί που δεν γνωρίζουν ότι είναι άχρηστα ή αυτοί που συνειδητά εξαπατούν τον εύπιστο ασθενή;

Έλλειψη ηθικής, δογματισμός, αναξιοκρατία, νεποτισμός, ρατσισμός, εθνικισμός, λαϊκισμός, ανορθολογισμός – οι παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας – δεν μπορεί παρά να επηρεάσουν και το εκπαιδευτικό σύστημα. Ταυτόχρονα, το ενδεχόμενο πολιτικό κόστος φρενάρει τις οποίες αποφάσεις για αναγκαίες τομές όπως η εκκοσμίκευση της κοινωνίας με τον διαχωρισμό κράτους-εκκλησίας, ο εκσυγχρονισμός της εκπαίδευσης κλπ. Δεν υπάρχει ακόμα ανάλογο μάθημα κριτικής σκέψης στο σχολείο. Αντίθετα, επιμένουμε να παρουσιάζουμε μύθους στα μικρά παιδιά στο σπίτι, όπως αυτός του Αι-Βασίλη και άλλους πολύ χειρότερους στο σχολείο, όπως αυτός της γένεσης – και μάλιστα την περίοδο που οι νεαροί τους εγκέφαλοι προσπαθούν να κατανοήσουν τον κόσμο.

Πώς θα αντιμετωπίσουμε την έλλειψη ορθολογισμού και κριτικής σκέψης; Ας καταστρώσουμε επιτέλους ένα πλάνο στην εκπαίδευση. Το 2020 οι δυο πιο πολύτιμες ικανότητες για τους εργοδότες ήταν η επίλυση προβλημάτων και η κριτική σκέψη. Ποια μαθήματα θα κρατήσουμε; Θυμίζω: όταν λες ναι σε κάτι λες όχι σε κάτι άλλο. Προτείνω συνεπώς να αντικαταστήσουμε λιγότερο σημαντικά (ή περιττά) μαθήματα με μαθήματα επιστήμης και κριτικής σκέψης. Τι διδάσκουν τα επιτυχημένα εκπαιδευτικά συστήματα της Ιαπωνίας, Νότιας Κορέας, Φιλανδίας; Ηθική λήψη αποφάσεων ωφέλιμων για το κοινό καλό, αρετή, συνεργασία, επικοινωνία, συμμετοχή, συνεισφορά στο κοινωνικό κεφάλαιο, well-being. Πρέπει επιτέλους να αποδεχτούμε και να σεβαστούμε την διαφορετικότητα, να αγωνιστούμε για την ισότητα, να ενστερνιστούμε την βιώσιμη ανάπτυξη, να καλωσορίσουμε και να εντάξουμε τους μετανάστες. Ας διδάξουμε πως μαθαίνουμε (learnability) και πώς να βρίσκουμε έγκυρες πληροφορίες. Αν όμως συνεχίσουμε να κάνουμε ότι κάναμε, θα συνεχίσουμε να παίρνουμε ότι παίρναμε. Αυτό όμως ούτε μας αρέσει ούτε έχει τα επιθυμητά αποτελέσματα στην κοινωνία, τις σχέσεις και την οικονομία μας.

5. Τα σόσιαλ τι ρόλο παίζουν στην υποχώρηση της λογικής;

Ξοδεύουμε κατά μέσο όρο δύο ώρες κάθε μέρα στα social media και άλλον τόσο παρακολουθώντας τηλεόραση και ειδήσεις. Ναι μεν ενημερωνόμαστε, αλλά η υπερβολική έκθεση μπορεί να αυξήσει τα συναισθήματα ανησυχίας, άγχους και κατάθλιψης. Είναι πολύ εύκολο πλέον ο καθένας από μας να αποκτήσει μικρόφωνο και να αρχίσει να διατυμπανίζει τις απόψεις του / της στο διαδίκτυο. Υπάρχει γύρω μας μια πληθώρα, ένας ωκεανός πληροφοριών στον οποίο οι περισσότεροι από εμάς πνίγονται, επειδή, όπως προ είπαμε, δεν διδασκόμαστε πως να διακρίνουμε και να εντοπίζουμε τις έγκυρες πηγές και πληροφορίες.

6. Η υπερδεκαετής Ελληνική περιπέτεια μας έκανε καλύτερους;

Αν κρίνω από την εμπειρία μου στο εξωτερικό, τις παρατηρήσεις μου στο εσωτερικό, αλλά και από τους γενικούς δείκτες θα μου επιτρέψεις να αμφιβάλλω. Μία καλύτερη περιπέτεια θα ήταν να στείλουμε όλους τους Έλληνες να ζήσουν ως μετανάστες σε μία χώρα της Βόρειας Ευρώπης, μπας και ανοίξουν τα μάτια τους και αποκτήσουν λίγη ενσυναίσθηση. Όλοι συμφωνούν με τον τίτλο του δεύτερου μου βιβλίου “Οι ηλίθιοι είναι ανίκητοι”. Όταν τους ρωτάω όμως ποιοι είναι οι ηλίθιοι, απαντούν με ευκολία “…οι άλλοι”! Οι άλλοι φταίνε. Η Γερμανία, οι ΗΠΑ, το σύστημα, η εξουσία. Ποτέ εμείς. Όμως, κάθε φορά που δείχνουμε με ένα δάχτυλο, τρία δάχτυλα δείχνουν προς τα πίσω. Το πρώτο βήμα για αλλαγή είναι να αναλάβουμε επιτέλους την ευθύνη για την κατάσταση μας και να κατανοήσουμε ότι κάθε πράξη έχει και ένα αποτέλεσμα. Ότι είμαστε το άθροισμα των επιλογών μας. Η ζωή είναι σαν ένα σουπερμάρκετ. Περνάς και ψωνίζεις δωρεάν, στην έξοδο όμως πρέπει να πληρώσεις. Πολλές από τις καθημερινές μας επιλογές σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο είναι λανθασμένες.

7. Τι θα μπορούσε να μας εμπνεύσει αυτή τη στιγμή για να πάμε παρακάτω;

Υγιείς προσπάθειες έχουν ξεκινήσει από πολλές ομάδες. Ακτιβιστές, ομάδες με κοινωνική προσφορά, φίλοι του περιβάλλοντος, του ποδηλάτου, των ζώων, σελίδες σκεπτικιστών, Ελληνικά hoaxes κλπ. Δεν αρκούν όμως αυτές οι προσπάθειες. Χωρίς να θέλω να πολιτικοποιήσω τη συζήτηση, η παραδειγματική ηγεσία θα μπορούσε σίγουρα να βοηθήσει. Παρακολουθώντας τον εκσυγχρονισμό σε κάποιες διαδικασίες του δημοσίου από το σχετικό υπουργείο, έχω πειστεί ότι η αλλαγή είναι δυνατή και μάλιστα μπορεί να επιτευχθεί γρήγορα αν υπάρχει θέληση και τα σωστά άτομα στις σωστές θέσεις. Δεν χρειάζεται να επανα-επινοήσουμε τον τροχό. Οτιδήποτε θέλουμε να καταφέρουμε κάποιος άλλος το έχει ήδη καταφέρει. Ας μάθουμε από τους επιτυχημένους (βλ. Καλές Πρακτικές σε όλο τον κόσμο). Ας χρησιμοποιήσουμε την τεχνογνωσία (π.χ., Nudging) για να επιτύχουμε αλλαγές.

Συστάσεις για βελτιώσεις επομένως, περιλαμβάνουν: -Την εφαρμογή μιας σειράς παρεμβάσεων σε επίπεδο πολιτικής, περιβάλλοντος και σε ατομικό επίπεδο. -Τη δημιουργία μιας ομάδας εμπειρογνωμόνων και ειδικών στην επιστήμη της συμπεριφοράς με σκοπό την ανάπτυξη αποτελεσματικών παρεμβάσεων αλλαγής συμπεριφοράς και εκστρατειών πειθούς και συμμόρφωσης, Που να βασίζονται σε τεκμηριωμένα στοιχεία και δομημένα πλαίσια. π.χ., το πλαίσιο Mindspace, το πλαίσιο EAST (κάντε την συμπεριφορά εύκολη, ελκυστική, κοινωνική και έγκαιρη) ή το μοντέλο COM-B (Michie et al., 2011), έναν πολύ χρήσιμο οδηγό για οποιαδήποτε στρατηγική αλλαγής συμπεριφοράς. Το μοντέλο αυτό περιλαμβάνει εννέα ευρείες κατηγορίες παρεμβάσεων: εκπαίδευση, πειθώ, κίνητρα, εξαναγκασμός, ενεργοποίηση (enablement), πρακτική κατάρτιση, περιορισμός, περιβαλλοντική αναδιάρθρωση και χρήση μοντέλων. -Τη χρήση μιας πληθώρας τεχνικών αλλαγής συμπεριφοράς και μέσων όπως οι κοινωνικοί κανόνες, η παρακίνηση, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι υπενθυμίσεις, ιστορίες, παραδείγματα, διαγράμματα ροής, πρεσβευτές επιστήμης κ.λπ. -Την ανάπτυξη πολιτικών, διαδικασιών και λύσεων που μειώνουν τον όγκο των ψευδών ειδήσεων και προάγουν την επικοινωνία και την κατανόηση της επιστήμης. Οδηγίες /σκονάκια για το πώς μπορεί κάποιος να διακρίνει τις έγκυρες από τις μη έγκυρες πηγές. -Την βελτίωση της ποιότητας των ΜΜΕ, ενδεχομένως μέσω της υποχρεωτικής εκπαίδευσης των εργαζομένων στην ηθική και την κριτική σκέψη. -Την ενίσχυση των δεξιοτήτων κριτικής σκέψης των μαθητών (και των δασκάλων) με ενσωμάτωση της κριτικής σκέψης ως μάθημα στο σχολικό πρόγραμμα σπουδών, δημιουργία ενός δωρεάν διαδικτυακού MOOC για τους πολίτες όλων των ηλικιών (όπως αυτό εδώ). Την προώθηση της συλλογικής δράσης. Οι συνεργάτες είναι σημαντικοί. Ποτέ μόνοι. Η αρχιτεκτονική της αλλαγής περιλαμβάνει προσαρμογές και συνεργασίες σε ατομικό, συλλογικό, κοινωνικό, εθνικό, και παγκόσμιο επίπεδο. Από την πλευρά τους οι πολίτες μπορούν να προσέξουν που αφιερώνουν το χρόνο τους. Τα κακά νέα είναι ότι ξοδεύουμε το χρόνο μας διαβάζοντας πράγματα που δεν συνδέονται με το στόχο μας. Επίσης κακά νέα είναι ότι είμαστε κλεισμένοι στο καβούκι και τις παραδόσεις μας. Όταν όμως λες ναι σε κάτι (π.χ., στην παράδοση) λες όχι σε κάτι άλλο (π.χ., στη ρομποτική). “Οδηγούμε κοιτάζοντας στον καθρέφτη, πίσω στην ένδοξη ιστορία μας. Δεν μπορούμε να πάμε μπροστά. Θα τρακάρουμε” είπε ο Α. Παπαχελάς. -Προτείνω να μειώσουμε την παρακολούθηση show και ειδήσεων. Στη θέση τους προτείνω αυτό που στα βιβλία μου ονομάζω Σ.Κ.Α.Β.Ε. (Συνεχή και Ασταμάτητη Βελτίωση του Εαυτού). «Αν θέλεις περισσότερα από τη ζωή κάνε τον εαυτό σου πιο πολύτιμο» λέει ένα ρητό. Τα καλά νέα είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει πια σύνορα τείχη που να περιορίζουν τους πολίτες της μέσα στο γεωγραφικό της χώρο. Τα πιο καλά νέα είναι ότι κουβαλάμε μέσα στην τσέπη μας τον Mr Google με όλη τη γνώση που υπάρχει στον πλανήτη. Είναι επιλογή μας αν θα ξοδέψουμε το χρόνο μας χαζεύοντας στο Facebook, την τηλεόραση και τις μελοδραματικές ειδήσεις ή αν θα ξοδέψουμε το χρόνο μας μελετώντας ένα από τα δωρεάν μαθήματα του Πανεπιστημίου Yale, βελτιώνοντας τις γνώσεις μας σε ένα από τα πολλά MOOCs (Massive Online Open Courses) που προσφέρονται στο διαδίκτυο (βλ. Π.χ., Coursera) και άλλα προγράμματα εκπαίδευσης, παρακολουθώντας ένα TED Talk ακούγοντας ένα podcast καθώς ποδηλατούμε για τη δουλειά (π.χ., Freakonomics). -Υπενθυμίζω ότι αν η στρατηγική που ακολουθήσαμε δεν δούλεψε, θα πρέπει να αλλάξουμε στρατηγική. Έχουμε αγανακτήσει, δεν πάει άλλο. Έχουμε διάθεση για αλλαγή, διαθέτουμε όρεξη και μαχητικότητα. Οι Έλληνες φοιτητές ασχολούνται με τα κοινά και βρέθηκαν στην κορυφή ανάμεσα σε 27 χώρες όταν ερωτήθηκαν εάν θα χρησιμοποιούσαν παράνομες μορφές διαμαρτυρίας (π.χ., σπρέι στους τοίχους, αποκλεισμός οδών, βία, καταλήψεις κτιρίων). Ας κατευθύνουμε αυτή την ενέργεια στους σωστούς τομείς, για τους σωστούς λόγους. Αντίθετα, η μαχητικότητα αυτή απουσιάζει από την πλειοψηφία των πολιτών οι οποίοι παραμένουν αδρανείς μπροστά στην ενεργητική μειοψηφία, όταν για παράδειγμα αυτή παρανομεί. Η απάθεια είναι σαν ένας ιός. Όταν γίνεται ο κανόνας, τίποτα δεν δουλεύει πια. Είναι πιο εύκολο να μη μιλήσουμε, να μην ενεργήσουμε, να μη γίνουμε το ντόμινο που θα πέσει πρώτο για να παρασύρει κι άλλους (Luvvie Ajayi). Αποτελεί δικαίωμα και υποχρέωσή μας ως πολίτες να συμμετέχουμε ενεργά στην αλλαγή και την καταπολέμηση της βίας και της διαφθοράς. -Ας ξεκινήσουμε από μικρές αλλαγές που βελτιώνουν την καθημερινότητά μας – και γίνονται και χωρίς μνημόνια. -Πιθανόν να μην μπορούμε εμείς να σώσουμε την οικονομία και να μειώσουμε την εγκληματικότητα. -Μπορούμε όμως να σκουντήσουμε στον ώμο τον συνάνθρωπο που πετάει το εισιτήριο ή το αποτσίγαρο στον δρόμο. -Μπορούμε να στραβο-κοιτάξουμε τον οδηγό που κορνάρει, αλλά και να χαμογελάσουμε στον οδηγό που σταματάει στη διάβαση για να περάσουμε. “I have a dream” (λογοκλοπή από Μ. Λ. Κίνγκ)

Ότι μία μέρα σύντομα … η σιωπηλή μειοψηφία ή η σιωπηλή πλειοψηφία θα αναμιχθεί ενεργά. … θα παραπονούμαστε και θα ενεργούμε για να διορθώσουμε τα κακώς κείμενα. …η φοιτήτρια θα μοιράζει φυλλάδια και θα οργανώνει πορείες επιμένοντας να γίνει η αξιολόγηση των διδασκόντων. … διαμαρτυρίες θα γίνονται για να μην ακυρώνονται τα μαθήματα. … θα απαιτούμε οι εκδηλώσεις να ξεκινούν στην ώρα τους. … θα σεβόμαστε τους άλλους, θα φτάνουμε στο ραντεβού στην ώρα μας, θα ξεκινάμε στην ώρα μας, θα τελειώνουμε στην ώρα μας. … η πλειοψηφία των παθητικών-παθητικών καπνιστών θα διαμαρτυρηθεί για τη μη εφαρμογή του νόμου σε γραφεία, πανεπιστήμια, νοσοκομεία, σχολεία και παιδικές χαρές, εστιατόρια και καφετέριες. … οι καπνιστές θα καλούν άλλους καπνιστές να καπνίσουν έξω και να γνωριστούν. Μπορούμε να τα καταφέρουμε; “Η γιαγιά μας άρχισε να περπατάει 5 μίλια την ημέρα σε ηλικία 65 χρόνων… τώρα στα 95 της ούτε ξέρουμε που στο διάβολο γυρίζει” είπε η H. Degeneris. Όμως, αν συνεχίσουμε να κάνουμε ό,τι κάναμε … [σειρά σας] Κάντε το σωστό! Όσοι συμφωνείτε, παρακαλώ μοιραστείτε το κείμενο και υποσχεθείτε: «Θα γίνω ενεργός πολίτης και επαγγελματίας φασαριατζής. Θα μιλάω και θα υπενθυμίζω – με αγάπη – στους συμπολίτες μου να κάνουν το σωστό».* Μπράβο σας!

* Πρόκειται για «ρουφιανιά», θα σκεφτείτε. Όχι: Είναι μία «Σωτήρια Παρέμβαση για το Κοινό Καλό (Σ.Π.Α.Κ.Κ.)!»

*Ο Δρ Άγγελος Ροδαφηνός είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στη μεθοδολογία έρευνας και εξ αποστάσεως εκπαίδευση στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο. Σπούδασε και εργάστηκε σε 13 πανεπιστήμια στην Αμερική, Αυστραλία, Κύπρο και Ελλάδα. Το συγγραφικό του έργο περιλαμβάνει την έκδοση των βιβλίων «Από πρίγκιπας βάτραχος και… τούμπαλιν: Πρακτικές ψυχολογικές τεχνικές, για να βελτιώσουμε τον εαυτό μας – ή τους άλλους» και «Οι Ηλίθιοι είναι ανίκητοι: η μέθοδος Ro για την αντιμετώπισή τους και την αποτελεσματική επίλυση προβλημάτων»», καθώς και την δημοσίευση 50 και πλέον επιστημονικών άρθρων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά. Το κείμενο περιλαμβάνει αποσπάσματα από την ομιλία του στο tedx της Βέροιας.