Ο Χαμένος Ορίζοντας της πόλης
Ο «Ορίζοντας» δεν μένει πια εδώ.
Περνώντας κανείς μπροστά από την είσοδο της ΔΕΘ, απέναντι από τη ΧΑΝΘ, μπορεί να θαυμάσει συγκεντρωμένα μια σειρά από σύγχρονα γλυπτά και προτομές, καθώς και αγάλματα της συλλογής του MOMus – Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Στη δεξιά πλευρά, σε έναν κενό χώρο, φαίνεται σαν κάτι να απουσιάζει. Στο μάρμαρο υπάρχει μια επιγραφή, «Ορίζοντας», Κώστας Βαρώτσος. Η επιγραφή δεν έχει αφαιρεθεί, μα το γλυπτό δεν υπάρχει πια.
Το έργο του διακεκριμένου γλύπτη, φτιαγμένο από γυαλί και σίδερο, τα προσφιλή υλικά που τον έκαναν γνωστό, τοποθετήθηκε αρχικά στην πλατεία Αριστοτέλους ως ένας ανοιχτός διάλογος και μια σχέση της τέχνης με τον ανοιχτό ορίζοντα του θαλάσσιου μετώπου στο Θερμαϊκό, τονίζοντας την αντίθεση του φυσικού με τον τεχνητό ορίζοντα. Αυτός ήταν ο πρώτος «Ορίζοντας» που έφτιαξε ο καλλιτέχνης. Ακολούθησαν πολλοί άλλοι που κοσμούν δημόσιους χώρους και πλατείες, από την Σύρο μέχρι τη Λακωνία, από την Ελβετία και την Ιταλία μέχρι τις ΗΠΑ. Και ενώ ανα το κόσμο τιμούν τα έργα του Έλληνα γλύπτη, τα οποία πληρώνουν αδρά, ο πρώτος «Ορίζοντας», εκτός του ότι μεταφέρθηκε στην είσοδο της ΔΕΘ, μακριά από το θαλάσσιο μέτωπο της πόλης, χάνοντας την δυναμική και το συμβολισμό του, καταστράφηκε πριν από μερικούς μήνες, καθώς υπήρχαν προβλήματα στατικότητας του.
Ο ίδιος ο καλλιτέχνης ζήτησε από το MOMus να καταστραφεί, καθώς δεν συντηρήθηκε ποτέ τα τελευταία 30 χρόνια και έφτασε να είναι επικίνδυνο για την δημόσια υγεία. Ο Κώστας Βαρώτσος δηλώνει πικραμένος καθώς, όπως λέει, το γλυπτό του δεν είχε συντηρηθεί ποτέ παρά τις δικές του πιέσεις. Και ενώ έχει κάνει πολλούς «Ορίζοντες», αυτός ήταν ξεχωριστός και ο γλύπτης ήταν συναισθηματικά δεμένος μαζί του, γιατί η ιδέα της σειράς αυτών των έργων γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη, μια πόλη με ορίζοντα και προοπτική.
Τα γλυπτά δημόσιου χώρου είναι μια πονεμένη ιστορία όχι μόνο της Θεσσαλονίκης αλλά όλης της Ελλάδος. Κανένας σεβασμός από τους κατοίκους, καμία πρόνοια για την συντήρηση τους. Όμως ακόμα και όταν οι δημοτικές αρχές φροντίζουν την αποκατάσταση των μνημείων και γλυπτών σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, βρίσκονται και πάλι βανδαλισμένα.
Όπως φαίνεται, ο «Ορίζοντας» είναι πηγή έμπνευσης σε μια πόλη που κάνει τα πάντα να τον επισκιάσει. Στην τέχνη, στον πολιτισμό, στο δημόσιο χώρο και την καθημερινότητα.
Για το θέμα του γλυπτού, το MOMus είχε εκδώσει την εξής ανακοίνωση:
Το έργο «Ορίζοντας», του διεθνούς φήμης καλλιτέχνη, καθηγητή Κώστα Βαρώτσου, ανήκε (κατά κυριότητα) -προ της απεγκατάστασής του από τον υπαίθριο χώρο, έμπροσθεν της ΔΕΘ- στη μόνιμη συλλογή έργων τέχνης του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης (ΜΜΣΤ), η οποία, ως γνωστόν, έχει παραχωρηθεί κατά χρήση (και μόνον) στον νεότευκτο πολιτιστικό οργανισμό ΜΟΜus. Η απόφαση, συνεπώς, για την απόσυρση και «καταστροφή» του, λήφθηκε, ως όφειλε, από το ΔΣ του Ιδρύματος ΜMΣΤ, μετά από τη σχετική αξίωση του δημιουργού και δεδομένης της γνωμοδότησης των εμπειρογνωμόνων για την στατική κατάσταση του γλυπτού, παρά το γεγονός ότι το ΔΣ του ΜΜΣΤ κατέβαλε κάθε δυνατή προσπάθεια εξεύρεσης καλύτερης λύσης. Το MOMus εκτιμά ιδιαίτερα το έργο του γλύπτη Κώστα Βαρώτσου με τον οποίον ήταν σε επικοινωνία για το θέμα αυτό και τις διαδικασίες από την πρώτη στιγμή. Τόσο το ΜΜΣΤ όσο και στη συνέχεια το МОМus πρότειναν στον καλλιτέχνη την ανακατασκευή του γλυπτού, λύση που δεν έγινε δεκτή, ωστόσο διατηρείται πάντα η πρόθεση διερεύνησης μιας νέας συνεργασίας σε συμφωνία με τον ίδιο.
