Ο χάρτης των καμένων ΚΔΑΥ στην Ελλάδα

Λέξεις: Γιάννης Παπαθεοδώρου

Η Ελληνική επικράτεια από τις αρχές του 2000 μέχρι και σήμερα αριθμεί περισσότερα από 45 Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών διάσπαρτα σε όλη την Ελλάδα, ιδιοκτησίας δημοσίου, Ε.Ε.Α.Α. και μεγάλων ομίλων διαχείρισης απορριμμάτων. Η μεγαλύτερη δραστηριότητα των Κ.Δ.Α.Υ. εδρεύει στον Νομό Αττικής. Ο νομός Αττικής μετρά περισσότερα από 12 εργοστάσια απορριμμάτων κυρίως στην Δυτική Αττική.

Εξ΄αυτών, κατά καιρούς ιδιαίτερα την θερινή περίοδο καταστρέφετε εν μέρει ή και ολοσχερώς και ένα από αυτά είτε από εμπρησμό είτε από τυχαίο ξέσπασμα εξαιτίας του θερμικού φορτίου των υλικών.

Το πρώτο καθημερινό κρούσμα εμπρησμού Κ.Δ.Α.Υ. υπήρξε στην τετραετία 1999-2004, στις εγκαταστάσεις της εταιρείας ανακύκλωσης Ελληνική Ανακύκλωση ΑΕΒΕ (πρώην Κωστούλας) στα σύνορα του Ασπροπύργου και των Άνω Λιοσίων απέναντι από τον ΧΥΤΑ Φυλής στις οποίες διαπιστώθηκαν περισσότερες από 25 περιπτώσεις πυρκαγιάς.

Το μέγεθος της περιβαλλοντικής ζημιάς αφύπνισε άμεσα πολιτεία, κατοίκους της περιοχής και Ευρωπαϊκή Ένωση καθώς καίγονταν επί καθημερινής βάσεως καρκινογόνα υλικά. Την ίδια στιγμή η συγκεκριμένη εταιρεία δεχόταν απορρίμματα από πολλούς δήμους της Αττικής, ενώ οι απαιτούμενες άδειες ήταν ληγμένες. Ως αποτέλεσμα η επιχείρηση να δεχθεί πρόστιμα αρκετών εκατομμυρίων ευρώ και εν τέλει να σφραγισθεί ο χώρος.

Την περίοδο 2010-2013 στην δυτική Αττική ξανά, ένα από τα Κ.Δ.Α.Υ. ιδιοκτησίας Επανα Α.Ε. (Μπόμπολας) δίπλα στην χωματερή καίγεται ολοσχερώς επιβαρύνοντας την λειτουργία των γειτονικών κέντρων, ενώ καίγεται τμήμα του υπό κατασκευή εργοστασίου της Ελληνικής Ανακύκλωσης στον Ασπρόπυργο.

Το 2015, σημειώθηκε μια πρωτοφανή πυρκαγιά που συγκλόνισε το Αθηναϊκό τοπίο που έμελλε να αλλάξει ριζικά τον τομέα της ανακύκλωσης στην Ελλάδα ήταν η πυρκαγιά που ξέσπασε, στην Νέα Ζωή στον Ασπρόπυργο. Η φωτιά κατέκαιγε επί μια εβδομάδα ένα μεγάλο εργοστάσιο σε μια έκταση 60 περίπου στρεμμάτων γεμάτο σκουπίδια και ανακυκλώσιμα υλικά, προκαλώντας περιβαλλοντικό νέφος στο λεκανοπέδιο της Αθήνας για παραπάνω από 36 μήνες και μια σταδιακή υποβάθμιση της βιομηχανικής περιοχής.

Το εργοστάσιο, αυτό ήταν ιδιοκτησίας του πρώην ιδιοκτήτη της ΑΕΚ στο χάντμπολ Δημήτρη Λαζόπουλο, μέσω της εταιρείας Γενική Ανακύκλωση η οποία βρίσκονταν στα όρια της χρεοκοπίας. Στην επόμενη διετία η κατάσταση εξομαλύνθηκε καταγράφοντας μόνο μια σημαντική περίπτωση πυρκαγιάς στο εργοστάσιο ανακύκλωσης μπαταριών της Sunlight Recycling ΑΕ του ομίλου Γερμανού στην Ξάνθη. Πυρκαγιά που διήρκησε αρκετές ημέρες για την κατάσβεσή της και στοίχισε 66 εκ. ευρώ στις ασφαλιστικές εταιρείες.

Την περίοδο 2018-2020, οι πυρκαγιές στις εταιρείες ανακύκλωσης ήταν περισσότερες από ποτέ καθώς καταγράφηκαν 24 σε χώρους επεξεργασίας.

Οι πυρκαγιές με τις μεγαλύτερες επιπτώσεις τόσο περιβαλλοντικά όσο και οικονομικά ήταν: στο εργοστάσιο της Hellenic Waste Recycling S.A. (Κωστούλας), στην περιοχή της Τζαβερδέλας στον Ασπρόπυργο, καίγοντας αρκετά μεγάλο μέρος του εξοπλισμού της εταιρείας και ποσότητα πλαστικού, μια πυρκαγιά στο εργοστάσιο ανακύκλωσης στον Βόλο ιδιοκτησίας Λαζόπουλου, μια πυρκαγιά σε χώρο ανακύκλωσης μετάλλων στις Αχαρνές ανατολικής Αττικής, δύο στο ΚΔΑΥ της Έκο Τρανς στην Σίνδο Θεσσαλονίκης, σε εργοτάξιο αποθήκευσης υλικών στην Ημαθία, μια σε εργοστάσιο της Σητείας και μια στο Λασίθι της Κρήτης, σε εταιρεία στον Αλμυρό Βόλου, στο ΚΔΑΥ. της Ceteris στην δυτική Θεσσαλονίκη, στην Thessalia Recycling SA συμφερόντων Κωστούλα στην Λάρισα, στο ΚΔΑΥ Κορίνθου της Έκοραπ ΑΕ, στις εγκαταστάσεις της Αφοί Σιακανδάρη ΕΠΕ και Watt στην Φυλή, σε μεγάλη εταιρεία εμπορίας σκραπ στην Μάνδρα, 3 στις εγκαταστάσεις της Antipollution ΑΝΕ συμφερόντων Β. Βασιλειάδη και η πιο πρόσφατη στην βιομηχανία ανακύκλωσης πλαστικών, κλωστοϋφαντουργία και επεξεργασίας ντομάτας Δημ. Λεβεντάκης Α.Ε. στην Μεταμόρφωση της Αττικής, πυρκαγιά η οποία κινητοποίησε άμεσα τις υπηρεσίες προστασίας του πολίτη καθώς ήταν μέσα στον αστικό ιστό της Αθήνας εκλύοντας ρυπογόνες ουσίες στις περιοχές των βορείων προαστίων.

Από ότι φαίνεται είναι αρκετές οι φορές, όπου ο ενιαίος σύνδεσμος και η ΠΟΕ-ΟΤΑ έχουν καταγγείλει την δράση των επιχειρήσεων διαχείρισης απορριμμάτων καθώς σε μικρά χρονικά διαστήματα (κυρίως την θερινή περίοδο) ένα εργοστάσιο τυλίγεται στις φλόγες. Ποιος είναι όμως ο κρυφός στόχος;

Ο πρώτος λόγος που αποδείχθηκε στο παρελθόν για την καύση απορριμμάτων από τις εταιρείες είναι πως με αυτόν τον τρόπο μειώνεται το κόστος μεταφοράς στις χωματερές και η αποφυγή των πληρωμών τελών απόρριψης.

Ο δεύτερος λόγος είναι πως πολλά ανακυκλωτικά κέντρα ασφαλίζονται για εκατομμύρια ευρώ, τα οποία έπειτα από λίγο καιρό «τυχαία» γίνονται παρανάλωμα του πυρός.

Ο τρίτος λόγος και πιο σύνηθες είναι πως οι βιομηχανίες και μονάδες ανακύκλωσης λειτουργούν κοντά σε καταυλισμούς ρομά με αποτέλεσμα να γίνονται ένας εύκολος στόχος καθώς αποθηκεύονται μεγάλες ποσότητες μεταλλικών υλικών.