ΕΙΚΟΝΕΣ: Ανακαλύψτε τα κτίρια της πόλης: Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα

Πνιγμένα από το καυσαέριο και τις μοντέρνες πολυκατοικίες. Στέκουν δίπλα μας ενάντια στο χρόνο και την φθορά. Τα προσπερνάμε, δεν τα παρατηρούμε, σε κάποια από αυτά ζούμε και εργαζόμαστε, κάνουμε τα ψώνια μας η πίνουμε έναν καφέ. Άλλα μαραζώνουν από την αδιαφορία μας. Ζωντανά και περήφανα σύμβολα της ιστορίας της πόλης, κρύβουν σημαντικά γεγονότα, σκοτεινά μυστικά, οικογενειακές ιστορίες, τραγωδίες και χαρές. Νεοκλασικά, διατηρητέα, του ευρωπαϊκού εκλεκτισμού, του κλασικισμού, μπαρόκ, σύγχρονα αυτά είναι τα κτήρια σύμβολα της πόλης.

Βρίσκεται στην γωνία των οδών Αγίας Σοφίας και Προξένου Κορομηλά. Το κτήριο του Μακεδονικού Αγώνα πρώην Γενικό προξενείο της Ελλάδος που γειτνιάζει με την Μητρόπολη στεγάζεται σε ένα υπέροχο νεοκλασικό κτήριο, σχεδιασμένο από τον Ερνέστο Τσίλλερ.

Στη θέση του σημερινού μητροπολιτικού συγκροτήματος και του μουσείου, πιθανότατα υπήρχε μοναστήρι, το όνομα του οποίου δεν είναι γνωστό. Μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης παραχωρήθηκε στους χριστιανούς οικόπεδο, κοντά στα παραλιακά τείχη, για να κτίσουν εκεί το μητροπολιτικό τους μέγαρο.

Το 1870, με την κατεδάφιση των παράλιων τειχών της Θεσσαλονίκης, διανοίχτηκε ο κάθετος δρόμος που αποτελεί τη σημερινή οδό Αγίας Σοφίας, ενώ συγχρόνως διαμορφώθηκε η σημερινή οδός Προξένου Κορομηλά, με την ευθυγράμμιση της παράλληλης προς την προκυμαία οδού.

Με τον τρόπο αυτό, σχηματίστηκε η γωνία των οδών Αγίας Σοφίας και Προξένου Κορομηλά, στην οποία η ελληνική κοινότητα ανήγειρε στα 1881, σε οικόπεδο που ανήκε στην Μητρόπολη και με την οικονομική χορηγία του Δημητρίου Φιλίπποβιτς, εφόρου και ταμία της αντιπροσωπείας της κοινότητας, το πρώτο κτίριο που θα στεγάσει το Ελληνικό Προξενείο στη Θεσσαλονίκη, που τότε ανήκε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Η πυρκαγιά του 1890 προξένησε μεγάλες καταστροφές στο κεντρικό τμήμα της πόλης. Απώλειες υπέστη και το κτίριο του σημερινού μουσείου που οικοδομήθηκε και πάλι το 1893 για να στεγάσει έως το 1912 το Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη. Σύντομα, με τα χρήματα που εισπράχθηκαν από τις ασφάλειες, τη δωρεά του Ανδρέα Συγγρού, και τη βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης, συγκεντρώθηκε το απαιτούμενο ποσό για την ανέγερση κτιρίων της ελληνικής κοινότητας.

Σε αυτά συγκαταλέγονταν μια νέα Μητρόπολη και δίπλα της ένα μεγαλοπρεπές νεοκλασικό κτίριο, σε σχέδια του Γερμανού αρχιτέκτονα Έρνεστ Τσίλερ, κατάλληλο για προξενικό μέγαρο. Το Προξενείο θεμελιώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1892 στη θέση του κατεστραμμένου κτιρίου και οι εργασίες ολοκληρώθηκαν τον Αύγουστο του 1893, με το συνολικό κόστος να ανέρχεται στις 2.000 οθωμανικές λίρες. Το 1894, το κτίριο νοικιάστηκε στο ελληνικό κράτος και εκεί εγκαταστάθηκε ο Έλληνας Πρόξενος Γεώργιος Δοκός, που είχε παρακολουθήσει τις εργασίες ανέγερσής του.

Μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος, ολοκληρώνεται η λειτουργία της προξενικής υπηρεσίας. Το 1915 φιλοξενείται στο κτίριο η Γεωργική Τράπεζα Μακεδονίας, το 1917 και για τα επόμενα τρία χρόνια, στεγάζεται η Εθνική Τράπεζα, ενώ το 1923 στεγάζεται το 21ο Δημοτικό Σχολείο Θεσσαλονίκης. Την περίοδο της γερμανικής Κατοχής στο κτίριο διανέμεται συσσίτιο του Ερυθρού Σταυρού, ενώ στο τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, και για λίγους μήνες, το υπόγειο μετατρέπεται σε κρατητήριο πολιτικών κρατουμένων.

Τις επόμενες δεκαετίες φιλοξενεί τη νυχτερινή σχολή «Σχολή Θηλέων», και από το 1970 έως το 1982 το 43ο Δημοτικό Σχολείο. Από το 1982 μέχρι σήμερα το ιστορικό αυτό κτίριο στεγάζει το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.

Η ιδέα για την ίδρυση ενός Μουσείου που θα παρουσιάζει την ιστορία της Μακεδονίας υπήρχε ήδη από την περίοδο του Μεσοπολέμου. Τον Απρίλιο του 1917, η Προσωρινή Κυβέρνηση του Πρωθυπουργού Ελευθέριου Βενιζέλου θεσπίζει το διάταγμα 2134 για την ίδρυση ενός Μουσείου της Μακεδονίας. Αυτό το Μουσείο θα συγκέντρωνε όλα τα αρχαιολογικά ευρήματα που θα σηματοδοτούσαν τις διάφορες ιστορικές και καλλιτεχνικές περιόδους μέσα από τις οποίες πέρασε η Μακεδονία, από την αρχαιότητα μέχρι το τέλος της Οθωμανικής περιόδου.

Τη δεκαετία του 1940, συνεχίζονται οι προσπάθειες για τη δημιουργία Μουσείου από τη Μακεδονική Φιλεκπαιδευτική Αδελφότητα, ενώ μετά τη δεκαετία του 1950 η πρωτοβουλία περνάει σε ομάδα ιδιωτών, απογόνων γνωστών Μακεδονομάχων.

Το Δεκέμβριο του 1965, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Στέφανος Στεφανόπουλος υπογράφει διάταγμα για την ίδρυση Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα, που θα στεγάζεται στο κτίριο του πρώην Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Θεσσαλονίκη. Μετά, όμως, από τον μεγάλο σεισμό στη Θεσσαλονίκη το 1978, το κτίριο κρίνεται ακατάλληλο και κατεδαφιστέο.

Ένα χρόνο αργότερα, το 1979, ιδρύεται το Σωματείο «Οι Φίλοι του Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα» που αιτείται να χρησιμοποιηθούν οι χώροι του ως Μουσείο. Το κτίριο αναστηλώνεται με μέριμνα της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. και αποδίδεται από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων στο Σωματείο, προκειμένου να στεγάσει το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα.

Στις 27 Οκτωβρίου 1982, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα εγκαινιάζεται από τον τότε πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.

Το κτίριο του Τσίλερ αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα του Νεοκλασικισμού και σήμερα παραμένει ένα από τα ελάχιστα σωζόμενα νεοκλασικά κτίρια της Θεσσαλονίκης.

Ο Ερνέστος Τσίλλερ ήταν Γερμανός αρχιτέκτονας και πανεπιστημιακός από την Σαξονία, ο οποίος δραστηριοποιήθηκε κατά το μεγαλύτερο μέρος της σταδιοδρομίας του στην Ελλάδα. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους και διασημότερους αρχιτέκτονες της ελληνικής επικράτειας, σχεδίασε και επέβλεψε την κατασκευή εκατοντάδων δημόσιων και ιδιωτικών κτηρίων και άφησε τη σφραγίδα του στην οικιστική φυσιογνωμία του ελληνικού αστικού χώρου των τελών του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα

Μεταξύ των έργων του συγκαταλέγονται το Προεδρικό Μέγαρο της Ελληνικής Δημοκρατίας, το Ιλίου Μέλαθρον, το Δημαρχείο Ερμουπόλεως, το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα Θεσσαλονίκης κ.ά.

Περισσότερα https://imma.edu.gr